Fréttablaðið - 21.02.2004, Blaðsíða 34

BÓK VIKUNNAR
Sabbath’s Theater
eftir Philip Roth
Philip Roth er almennt talinn
einn besti núlifandi rithöfundur
heims. Þetta er ein þekktasta bók
hans og hlaut National Book-
verðlaunin árið 1995. Aðalpersón-
an er 64 ára gamall karlmaður,
Mickey Sabbath, sem er vanur að
láta eftir öllum löngunum, ekki
síst á kynlífssviðinu. Gríðarlega
kraftmikil bók, ögrandi, ósvífin og
á köflum meinfyndin. Þeir sem ná
ekki sambandi við hana hafa sagt
hana vera langa og ógeðfellda
klámsögu en hinir fjölmörgu að-
dáendur Roths telja hana vera
meistaraverk.
Bækur Jacqueline Wilson njótamestra vinsælda á bókasöfnum
í Bretlandi. Wilson hefur því velt
Catherine Cookson úr sessi en síð-
ustu 17 árin hafa bækur Cookson
verið eftirsóttastar á breskum
bókasöfnum. Á síðasta ári voru út-
lán á bókum Wilson um tvær millj-
ónir í Bretlandi. Í skoðanakönnun
BBC fyrr á þessi ári um eftirlætis-
skáldsögur Breta átti Wilson fjórar
bækur á 100 bóka listanum. Í ný-
legri könnun í Bretlandi var hún
valin eftirlætisbarnabókahöfundur
þjóðarinnar, en
margir hefðu
sennilega talið
fyrir fram víst
að J.K. Rowl-
ing hreppti
þann titil. Wil-
son er marg-
verðlaunuð og
hefur skrifað
um 70 barna-
bækur. Fjórar
þeirra hafa
komið út hér á
landi síðustu
árin: Stelpur í
s t r á k a l e i t ,
Stelpur í stressi, Stelpur í stuði og
Stelpur í sárum. Í haust kemur svo
út bókin Lóla Rósa. Sú bók er fyrir
14 til 17 ára lesendur og þar er tek-
ið á heimilisofbeldi og drykkju en
það gert af þeim léttleika sem ein-
kennir skrif Jacqueline.
Wilson er 58 ára gömul, lítil og
grannvaxin kona sem gengur nær
ætíð í svörtu og er með hring á
hverjum fingri. Hún er orðin forrík
af skrifum sínum en segist ekkert
vita hvað hún eigi að gera við pen-
ingana. Hún berst ekki á og býr í
litlu húsi sem hún hefur átt í 30 ár.
Þar er orðið þröngt um hana því
hún á bókasafn sem telur um
10.000 bækur og auk þess safnar
hún antíkdúkkum. Þegar hún yfir-
gefur hús sitt bíða hennar aðdáend-
ur, stúlkur á aldrinum 7 til 14 ára.
Raunsæi og húmor
Wilson handskrifar bækurnar
sínar við eldhúsborðið og vélritar
síðan handritið því hún segist ekki
geta notað tölvu. Það tekur hana
um þrjá til sex mánuði að skrifa
bók. Það er ekkert ævintýralegt við
bækur hennar, þær fjalla á raun-
sæjan hátt um heim barna og ung-
linga og tekið er á erfiðum málum
eins og skilnaði foreldra, dauða ást-
vina, þunglyndi, lystarstoli og sam-
skiptum við hitt kynið. Um leið ein-
kennast bækurnar af miklum
húmor. Barnabókagagnrýnandi
netsíðunnar Kistunnar, Nanna Jak-
obsdóttir, 13 ára, er mikill aðdáandi
Wilson og segir hana vera höfund
sem lýsi lífi og tilfinningum ung-
lingsstúlkna á skemmtilegan og
raunsæjan hátt.
Rithöfundurinn og dálkahöfund-
urinn Amanda Craig segir að börn
dái Wilson vegna þess að hún við-
urkenni að börn geti þjáðst. En
þetta er einmitt ástæða þess að
sumum kennurum og foreldrum
stendur ógn af bókunum og telja
þær ekki henta börnum. Craig seg-
ir eina háskólamenntaða móður
hafa sagt við sig að bækur Wilson
ýttu undir sjálfsmeðaumkun
barna. Þetta hljómar ekki sem sér-
lega gild röksemd, því nær væri að
segja að í bókum Wilson finni börn,
og þá sérstaklega unglingsstúlkur,
höfund sem skilji langanir þeirra
og tilfinningar, bæði þær jákvæðu
og neikvæðu. Móðir nokkur sagði
eitt sinn við Wilson að bækur henn-
ar kæmu foreldrum til að líða
óþægilega. „Það er satt,“ segir Wil-
son, „en tímarnir hafa breyst og
samskipti milli fullorðinna og
barna eru erfið“.
Nokkurs konar
Mary Poppins
Wilson fær hundruð bréfa í
hverri viku frá börnum sem koma
með hugmyndir að næstu bók eða
spyrja hana meðal annars um
skilnaði foreldra sinna og nýja
stjúpforeldra. Wilson er ekki alls
ókunnug skilnuðum, foreldrar
hennar voru í óhamingjusömu
hjónabandi og fyrir sex árum yfir-
gaf eiginmaður hennar hana vegna
annarrar konu. Í einni skólaheim-
sókn spurði lítil stúlka Wilson hana
hvort hún væri skilin við mann
sinn. Wilson játaði því. Stúlkan
sagði: „Það er allt í lagi. Nú hef-
urðu meiri tíma til að skrifa bæk-
urnar þínar“. „Ég hefði getað
faðmað þetta barn,“ segir Wilson.
Wilson býr yfir mikilli orku,
er óþreytandi við að heimsækja
skóla, svara aðdáendabréfum og
árita bækur. Eitt sinn sat hún í
sjö og hálfa klukkustund og árit-
aði bækur fyrir aðdáendur sína.
Vinur hennar, barnabókahöfund-
urinn Philip Pullman, segir: „Ég
hef í mörg ár verið að segja henni
að hætta að gera allt sem fólk
biður hana um. En hún er svo
góðlynd að hún hlustar ekki á
mig. Ég dáist mjög að þessum
dugnaði en ég velti því stundum
fyrir mér hvort hún myndi ekki
skrifa enn betri bækur ef hún
gerði minna af þessu. Kannski
gefur þetta henni eitthvað sem
hún þarfnast.“
Wilson fæddist árið 1945, var
einkabarn og eyddi mestum tíma
ein. Sex ára gömul var hún orðin
daglegur gestur á bókasöfnum,
ákveðin í að verða rithöfundur, og
fyrstu bók sína skrifaði hún níu
ára gömul. Átján ára gömul gerð-
ist hún blaðamaður á nýstofnuðu
unglingablaði sem var skírt í höf-
uðið á henni og kallað Jackie. Árið
eftir giftist hún lögreglumanni og
eignaðist dóttur. Hún skrifaði
nokkrar fullorðinsbækur áður en
hún sneri sér að barnabókaskrif-
um árið 1982. Hún segist ætíð
hafa fundið til sterkari tengsla við
börn en fullorðna. „Ég veit að það
hljómar eins og ég sé nokkurs
konar Mary Poppins,“ segir hún,
„en ég hef alltaf haft meiri áhuga
á börnum en fullorðnum“.
kolla@frettabladid.is
■ Sagt og skrifað
34 21. febrúar 2004 LAUGARDAGUR
Wilson fær hundruð
bréfa í hverri viku frá
börnum sem koma með
hugmyndir að næstu bók
eða spyrja hana meðal ann-
ars um skilnaði foreldra
sinna og nýja stjúpforeldra.
,,
■ Bækur
DOYLE ER LEIÐUR Á JOYCE
Írski rithöfundurinn RoddyDoyle er lítið hrifinn af Ulyss-
es eftir James Joyce. Bókin hef-
ur margoft verið valinn besta
skáldsaga 20. aldar en þykir ekki
beinlínis auðlesin. Það vakti
óskipta athygli
þegar Doyle lýsti
því yfir í New
York á dögunum að
Ulysses væri of-
metin skáldsaga og
allt of löng. „Ulyss-
es hefði þurft góða
ritstýringu,“ sagði
Doyle og bætti við:
„Fólk er alltaf að
setja Ulysses á lista
yfir 10 bestu bækur
allra tíma en ég ef-
ast um að þetta fólk
hafi raunverulega
hrifist af henni.“
Doyle sagðist hafa
lesið þrjár blaðsíður
í Finnegan’s Wake og
það hafi verið sorg-
leg tímaeyðsla. Þess
má geta að leshring-
ur í Dublin sem einbeitti sér að
verkum Joyce var sjö og hálft ár
að komast í gegnum Finnegan’s
Wake.
Doyle segir að Joyce sé ekki
besti írski rithöfundurinn, þann
heiður eigi
Jennifer John-
ston. Hann
segir óþolandi
að írskir rit-
höfundar séu
stöðugt bornir
saman við
Joyce og séu
taldir undir
áhrifum frá
honum. Doyle
hefur einnig
gagnrýnt
helsta sér-
fræðing Íra í
verkum
James Joyce,
David Norr-
is, sem hef-
ur haft veg
og vanda af
ýmiss konar há-
tíðarhöldum
tengdum Joyce og verkum hans.
Norris svarar fullum hálsi, segir
Doyle vera kjánalegan og gefur í
skyn að hann sé einungis rithöf-
undur í meðallagi.
Ummæli Doyles um Joyce
hafa vakið mikla athygli. Margir
fagna hreinskilni hans en bók-
menntafræðingar sem hafa tjáð
sig um málið eru sammála um að
ekkert fái haggað stöðu James
Joyce. Og Ulysses er meistara-
verk, fullyrða þeir.
Á Amazon-vefnum hafa
97.107 eintök selst af skáldsögu
Doyles, Paddy Clarke Ha Ha Ha,
og 2.374 eintök af Ulysses.
ELLISMELLUR Í BÓKMENNTA-
HEIMINUM
Þeir sem gengið hafa meðskáldadrauma en ekki náð ár-
angri hingað til ættu að láta
huggast. Það er nefnilega aldrei
of seint að slá í gegn, eins og
hinn 71 árs gamli Breti Charles
Chadwick hefur nú sannreynt.
Handrit að skáldsögu hans hefur
verið selt til Bandaríkjanna fyrir
nokkur hundruð þúsund dollara.
Bókin kemur einnig út í Bret-
landi hjá Faber & Faber, en þar á
bæ neita menn að gefa upp hvað
höfundi hafi verið borgað fyrir
útgáfuréttinn. Það hefur vakið
athygli að ritstjórar og útgáfu-
stjórar hjá Faber & Faber hafa
hlaðið lofi á skáldsöguna, sem
enn er í yfirlestri hjá forlaginu,
og sagt að hún sé einstök frum-
raun, falleg og fyndin, með sér-
lega eftirminnilegum persónum.
Skáldsagan nefnist It’s All Right
Now og aðalpersónan er Tom
Ripple, sem lifir afar venjulegu
lífi í London og á barnaníðing
fyrir nágranna. Ripple er kvænt-
ur og á samkynhneigðan son sem
seinna gengur í hjónaband. Bók-
inni lýkur á hátíðarhöldum
vegna aldamótanna.
Chadwick er fyrrverandi rík-
isstarfsmaður og hefur áður
skrifað nokkrar skáldsögur en
útgefendur höfnuðu þeim öllum.
Hann er vitanlega himinlifandi
vegna þeirrar athygli sem þessi
nýja bók fær en hún er væntan-
leg á markað í maí 2005.
Jacqueline Wilson er vinsælasti barnabókahöfundur Breta samkvæmt nýrri könnun þar í landi. Skýtur
hún þar með starfssystur sinni J.K. Rowling, höfundi Harry Potter, ref fyrir rass.
Eftirlæti
unglingsstúlkna
Metsölulisti Bókabúða
Máls og menningar,
Eymundssonar og
Pennans
ALLAR BÆKUR
1. Orð í gleði.
Karl Sigurbjörnsson
2. Lífshættir fugla -
útsölubók.
David Attenborough
3. Öxin og jörðin - til-
boð. Ólafur Gunnarsson
4. Bókin um viskuna
og kærleikann - útsölubók. Dalai Lama
5. Einhvers konar ég - tilboðsverð.
Þráinn Bertelsson
6. Stóra kynlífsbókin - útsölubók.
Suzi Godson
7. Einkalíf plantna - útsölubók.
David Attenborough
8. Fiskiveisla fiskihatarans - tilboð.
Gunnar Helgi Kristinsson
9. Alkemistinn - útsölubók. Paulo Coelho
10. Sæludagar með kokki án klæða -
útsölubók. Jamie Oliver
SKÁLDVERK
- INNBUNDNAR BÆKUR
1. Öxin og jörðin
- tilboðsverð.
Ólafur Gunnarsson
2. Alkemistinn - út-
sölubók. Paulo Coelho
3. Öreindirnar
- útsölubók.
Michel Houellebeck
4. Vetrarferðin - út-
sölubók. Ólafur Gunnarsson
5. Ilmurinn - útsölubók. Patrick Süskind
6. Í leit að glötuðum tíma - útsölubók.
Macel Proust
7. Blóðakur - útsölubók.
Ólafur Gunnarsson
8. Röddin - útsölubók. Arnaldur Indriðason
9. Djöflarnir - útsölubók.
Fjodor Dostojevskí
10. Dauðinn á Níl - útsölubók.
Agatha Christie
SKÁLDVERK
- KILJUR
1. Kaldaljós.
Vigdís Grímsdóttir
2. Mýrin.
Arnaldur Indriðason
3. Svo fögur bein.
Alice Sebold
4. Röddin. Arnaldur Indriðason
5. Grafarþögn. Arnaldur Indriðason
6. Meistarinn og Margaríta.
Mikhail Búlgakov
7. Ár hérans. Arto Paasilinna
8. Brennu-Njáls saga með skýringum.
Mál og menning
9. Reisubók Guðríðar Símonardóttur.
Steinunn Jóhannesdóttir
10. Synir duftsins. Arnaldur Indriðason
LISTINN ER GERÐUR ÚT FRÁ SÖLU DAGANA 11.02.-17.02.
2004 Í BÓKABÚÐUM MÁLS OG MENNINGAR, EYMUNDS-
SON OG PENNANS
JAQUELINE WILSON
Hún var á dögunum
kosin vinsælasti
barnabókahöfundur
Breta og bækur henn-
ar njóta mestra vin-
sælda á bókasöfnum
þar í landi.
STELPUR Í STUÐI OG STELPUR Í STRÁKALEIT
Bókaflokkurinn um Ellie og vinkonur hennar hefur notið mikilla vinsælda
hér á landi líkt og í Bretlandi.
RODDY DOYLE
Hann hefur takmarkað álit á
James Joyce.