Fréttablaðið - 21.02.2004, Blaðsíða 35

LAUGARDAGUR 21. febrúar 2004
Mikið uppnám er í þýskum bók-menntaheimi vegna óbirtrar
skáldsögu Thors Kunkel, sem er
einn vinsælasti höfundur Þýska-
lands af yngri kynslóð. Skáldsaga
hans, Endstufe, fjallar um kynlíf,
klám og nasista og fyrir fram var
talið að hún myndi slá rækilega í
gegn. Það vakti því gríðarlega at-
hygli þegar forlag Kunkels hætti
skyndilega við útgáfu hennar. Út-
gáfustjórinn Alexander Fest sagði
ástæðuna ágreining milli sín og
höfundar um innihald og fagur-
fræði verksins. Sumir segja að Fest
hafi þótt höfundurinn fegra nas-
istana í bókinni og gera lítið úr hel-
förinni. Kunkel segir gagnrýni í
þessa átt vera fáránlega, hann hafi
verið að færa í nútímabúning dökk-
an kafla í sögu Þýskalands. Hann
segist ekki horfa framhjá helför-
inni en tekur fram að bók hans sé
alls ekki um hana.
Bókin fjallar um eitt best varð-
veitta leyndarmál þriðja ríkisins:
klámmyndir sem nasistar gerðu í
skógunum umhverfis Hamborg.
Kunkel lagðist í þó nokkrar rann-
sóknir við gerð bókarinnar og
komst yfir tvær þessara klám-
mynda. Í einni þeirra bindur karl-
maður nakta konu við tré. Kunkel
fann aðalleikkonuna á elliheimili en
komst ekki að því hver var leik-
stjóri myndarinnar. Myndin er um-
gjörð 622 blaðsíðna handrits hans.
Þýskir fjölmiðlar hafa tekið mál-
stað Kunkels. Í Frankfurter All-
gemeine Zeitung sagði að nauðsyn-
legt væri að stytta verkið en það
ætti skilyrðislaust að gefa það út.
Enn eitt fjaðrafokið varð þegar Der
Spiegel birti tölvuskeyti sem fyrr-
verandi ritstjóri Kunkels hafði sent
honum en þar var að finna gagnrýni
á verkið og kvartað undan því að
bandamenn væru sýndir sem blóð-
þyrst dýr og nasistar væru gerðir
að einu fórnarlömbum stríðsins.
Kunkel brást reiður við og í opnu
bréfi sakaði hann Der Spiegel um að
grafa undan mannorði sínu. Hann
sagðist fordæma hrylling nasista-
tímans, sérstaklega helförina, en
hann væri að finna nýja fleti á þess-
um tíma. Hann hefði lagt mikla
vinnu í bókina, sem einkenndist af
svörtum húmor sem útgáfustjórinn
Fest skildi greinilega ekki. Ein-
hverjir útgáfustjórar sem lesið hafa
handritið eru sparir á hrós og segja
Kunkel ofmeta hæfileika sína. Vinir
Fests segja hann hafa mikið vit á
bókmenntum en meðal höfunda á
hans vegum eru Jeffrey Eugenides
og Jonathan Franzen.
Nýjustu fréttir herma að Eich-
born í Berlín muni gefa þessa um-
deildu bók út í apríl. ■
AChild Called It (Hann varkallaður þetta), endurminn-
ingabók Dave Pelzer, hefur ver-
ið samtals 11 ár á New York
Times-metsölulistanum og fram-
haldsbækurnar hafa selst í millj-
ónum eintaka. Einhverjir kunna
að hafa haldið að Pelzer væri bú-
inn að segja allt sem segja þyrfti
um líf sitt en svo er aldeilis ekki
því ný bók hans heitir The Privi-
lege of Youth og segir frá ung-
lingsárum hans. Bókin er þegar
komin í 6. sæti á metsölulista í
Bandaríkjunum og er í 4. sæti í
Bretlandi. Það stefnir því í nýja
metsölubók hjá Pelzer.
Pelzer er að mestu hættur að
veita viðtöl. Ástæðan er sú að
fyrir einhverjum árum fékk
hann útreið í New York Times
þar sem honum var lýst sem at-
vinnufórnarlambi og var sakað-
ur um að kaupa eigin bækur á
tilboðsverði og selja þær á fyr-
irlestrum sínum til að halda
þeim inni á metsölulista. Í sömu
grein var haft eftir bróður hans
og ömmu að endurminninga-
bækur hans ættu meira skylt
við skáldskap en sannleika.
Pelzer hefur svarað þessum
ásökunum í einu af fáum viðtöl-
um sem birst hafa við hann.
Hann sagði blaðakonu The
Guardian að hann mætti oft tor-
tryggni vegna lýsinga í bókum
sínum. Fólk á vitaskuld erfitt
með að ímynda sér móður sem
neyðir barn sitt til að drekka
amoníak, sveltir það, misþyrmir
því og læsir það niðri í kjallara.
Pelzer segist ekki vita af hverju
móðir hans gerði allt þetta, hún
hafi drukkið og þá hafi hún
breyst í skrímsli. Hann segir
bróður sinn nálægt því að vera
vangefinn, hann hafi verið eftir-
læti móðurinnar og hún hafi
ætíð verndað hann. Hann harð-
neitar því að hafa keypt bækur
sínar á útsölu og endurselt.
Á síðasta ári eyddi Pelzer
rúmlega 200 dögum að heiman í
fundarferðir vegna kynningar á
bókum sínum. Hann er 43 ára
gamall, er kvæntur konu sem
var ritstjóri hans, og á einn son
með fyrri konu sinni. Blaðakona
Guardian lýsir honum sem við-
kvæmnislegum manni sem tali
stöðugt og sé greinilega nokkuð
taugaveiklaður. „Ég veit ekki
hvað henti hann. En það var eitt-
hvað,“ segir blaðakonan. ■
Ég er alltaf með nokkrar bækurá náttborðinu sem ég gríp í til
skiptis, en ef ég lifi mig rækilega
inn í bók reyni ég að lesa hana í
einni lotu, til að spilla ekki áhrif-
unum,“ segir Margrét Sverris-
dóttir, framkvæmdastjóri Frjáls-
lynda flokksins. „Ég hef gaman af
sögulegum skáldsögum, var að
ljúka við að lesa Snorra á Húsa-
felli eftir Þórunni Valdimarsdótt-
ur og skemmti mér konunglega
við lesturinn. Í byrjun sögunnar
fannst mér heimildatilvitnanir dá-
lítið truflandi og fyrstu 50 síðurn-
ar las ég fremur rólega, en síðan
fór ég á flug. Ekki spillti fyrir að
ég er ættuð úr Aðalvík á Horn-
ströndum og þekki staðhætti þar
um slóðir, auk þess sem maðurinn
minn er kominn af Snorra! Snorri
lifði nánast alla 18. öldina og sag-
an er skrifuð af leiftrandi innsæi
sem opnar manni nýja sýn inn í
þennan tíma.
Ég er núna að lesa Hrapandi
jörð eftir Úlfar Þormóðsson. Þar
segir frá Tyrkjaráninu og afdrif-
um Íslendinga sem fluttir voru
nauðugir suður í Barbaríið á 17.
öld. Sagan er vel skrifuð, fróðleg
og spennandi og mér finnst mál-
far hennar skemmtilegt því það
dregur dám af þeim tíma sem at-
burðirnir gerast á.
Þessa dagana er stórkostleg út-
sala í Máli og menningu á
Laugavegi og maðurinn
minn gladdi mig með því
að gefa mér tvær af-
bragðsbækur eftir höf-
unda sem ég hef sér-
stakt dálæti á: Smá-
sagnasafnið Vorhænan
og aðrar sögur eftir
Guðberg Bergsson og
Birtan á fjöllunum eft-
ir Jón Kalman Stefáns-
son. Ég kann sannar-
lega að meta kímnigáfu
Guðbergs og sögur
Jóns eru sérstaklega
liprar og léttar. Umfram
allt eru sögur þeirra
beggja svo alíslenskar að
ég nýt þess að lesa þær.
Ég hef verið að lesa um lýðræði,
meðal annars greinar af Netinu eft-
ir Þorvald Gylfason, sem ég hef
miklar mætur á, og einnig er ég
með bókina Þjóðráð eftir Hörð
Bergmann á náttborðinu, hann er
glöggur samfélagsrýnir.
Svo er ég alltaf með reyfara í
takinu og uppáhaldshöfundurinn
minn í þeim bókmenntageira er
Stephen King. Ég er núna að lesa
From a Buick 8 (Átta gata Buick),
spennutrylli um ill-
an bíl - nema
hvað!“ ■
Aðdáandi Stephen King
Ég hef gaman af
sögulegum skáldsög-
um, var að ljúka við að lesa
Snorra á Húsafelli eftir Þór-
unni Valdimarsdóttur og
skemmti mér konunglega
við lesturinn. Í byrjun sög-
unnar fannst mér heimilda-
tilvitnanir dálítið truflandi og
fyrstu 50 síðurnar las ég
fremur rólega, en síðan fór
ég á flug.
,,
Pelzer enn og aftur á metsölulista
Miklar deilur hafa verið í Þýskalandi vegna óbirtrar skáld-
sögu um efni sem ekki hefur verið fjallað mikið um:
Klám og nasistar
Dagskráin í dag 21. febrúar
ze
to
r
www.rvk.is/vetrarhatid
11:00 – 12:00
Styttur bæjarins, sem enginn nennir að horfa á…
Gönguferð milli útilistaverka. Listasafn Reykjavíkur.
11:00 – 17:00
Með kveðju frá Barcelona. Listasafn Reykjavíkur.
12:00 – 16:00
Opið hús Hjá Myndhöggvarafélagi Reykjavíkur, Nýlendugötu 15.
13:00 – 15:00
Þríleikur í Fjölskyldu- og húsdýragarðinum.
13:00 – 18:00
Óðurinn til orkunnar. Elliðaárstöðin í Elliðárdal.
13:00 – 17:00
Listir Hallgrímskirkju, Skólavörðuholti.
13:00 – 17:00
Fjölbreytt dagskrá í félagsstarfi Gerðubergs.
14:00 – 17:00
Þekkir þú höggmyndir Sigurjóns? Skemmtilegur fjölskylduleikur
í Listasafni Sigurjóns Ólafssonar, Laugarnestanga.
14:00
Brúðuleikhús fyrir börn á öllum aldri í Iðnó, Vonarstræti.
14:00 – 17:00
Þjóðahátíð í Ráðhúsi Reykjavíkur. Meðal þátttakenda eru
fulltrúar frá Japan, Póllandi og Ástralíu.
Fjölþjóðleg skemmtiatriði á sviði á klukkutíma fresti.
14:00 – 17:00
“Sonor” “Jipto” í sýningarsal SÍM, Hafnarstræti 16.
14:00 – 22:30
Líttu inn í Hitt húsið, Pósthússtræti. Afar fjölbreytt dagskrá.
14:00 – 17:00
Safnaramarkaður í Menningarmiðstöðinni Gerðubergi.
14:30 – 16:00
Leiksýningin In Transit í biðsalnum á Reykjavíkurflugvelli.
14:45 & 15:45
Listhlaup á skautum í Skautahöllinni, Múlavegi 1.
15:00
Er listin þraut? Fjölskylduleikur og leiðsögn.
Listasafn Reykjavíkur – Kjarvalsstöðum.
15:00
Norðurland á Vetrarhátíð, hljómsveitin Mór í Ingólfsnausti.
15:00 & 17:00
Ljóðatónleikar í Söngskólanum í Reykjavík, Snorrabraut 54.
16:00
Voices for Peace kynnir heimstónlist fyrir börnum í Hafnarhúsi.
16:00
Leikur að tónum. Flautuleikur í Listasafni Einars Jónssonar.
16:00
Kynning á Grafíkvinum og listamanni ársins.
Sýningarsalurinn íslensk Grafík Hafnarhúsi, Tryggvagötu.
20:30
Opinn hljóðnemi með Howie Kunzinger frá New York í Aþjóðahúsi.
21:00 – 22:00
Reykjavík Fashion. Íslenskir fatahönnuðir í Ráðhúsi Reykjavíkur.
21:00 – 23:00
Fjölþjóðlega hljómsveitin Voices for Peace heldur tónleika í
Listasafni Reykjavíkur – Hafnarhúsi. Miðasala í síma: 562 3045.
SPRON er aðalstyrktaraðili tónleikanna.
22:00
Raftónlist í Skaparanum, Laugavegi 28.
23:00
Fjölmenningarlegt ball fram eftir nóttu í Iðnó, Vonarstræti.
THOR KUNKEL
Forlag hans hætti
við útgáfu skáld-
sögu hans þar
sem fjallað er um
klámmyndagerð
nasista.
DAVE PELZER
Hann er með nýja bók á metsölulistum í
Bandaríkjunum og Bretlandi og fyrsta bók
hans „Hann var kallaður þetta“ hefur verið
11 ár á metsölulista New York Times.
MARGRÉT SVERRISDÓTTIR
„Svo er ég alltaf með reyfara í
takinu og uppáhalds höfundur-
inn minn í þeim bókmennta-
geira er Stephen King. Ég er
núna að lesa From a Buick 8
(Átta gata Buick), spennutrylli
um illan bíl - nema hvað!“