Fréttablaðið - 10.05.2004, Blaðsíða 17

Við hvetjum lesendur til að senda okkur
línu og segja skoðun sína á fréttum
blaðsins, viðhorfum sem birtast í blaðinu
eða leggja orð í belg um málefni líðandi
stundar. Bréf skulu vera stutt og gagnorð,
50–200 orð að lengd. Ritstjórn áskilur
sér rétt til að stytta aðsent efni.
Vinsamlega sendið efnið í tölvupósti á
netfangið greinar@frettabladid.is.
Pyntingar á ábyrgð þeirra sem réttlættu stríðið?
„Baráttuklerkurinn“ Örn Bárð-
ur Jónsson telur þá sem ákváðu
að styðja Íraksstríðið vera „um
leið að taka ábyrgð á öllu stríð-
inu“ og segir að auki: „Þeir Ís-
lendingar sem ekki hafa and-
mælt Íraksstríðinu [eru] í viss-
um skilningi ábyrgir á pynting-
um sem íraskir fangar hafa
verið beittir,“ (Fréttablaðið 8.
maí).
Þetta er fráleit og órökstudd
ályktun. Þjóðréttarlega og sið-
ferðislega séð er stríðsyfirlýs-
ing ýmist réttmæt eða órétt-
mæt eftir aðstæðum. Vörn S-
Kóreumanna gegn innrás N-
Kóreumanna 1950 og íhlutun
fjölmargra þjóða til bjargar
þeim fyrrnefndu var fullkom-
lega réttlætanleg, m.a. með
samþykkt Öryggisráðs Samein-
uðu þjóðanna. En það þýðir vit-
anlega ekki að heimilt hafi þá
verið að beita hvaða meðulum
sem væri til að ná því markmiði
fram. Setjum nú svo (sem hér
er þó ekki fullyrt), að S-Kóreu-
menn eða t.d. Bandaríkjamenn
hafi pyntað vissa norðanmenn
eftir að þeir fyrrnefndu fóru að
ná stríðsföngum. Ættu þau
hugsanlegu tilfelli að breyta
einhverju til eða frá um það,
hvort sú ákvörðun SÞ og banda-
lagsaðila S-Kóreumanna í upp-
hafi að fara í þetta stríð hafi
verið réttmæt? Nei, að sjálf-
sögðu ekki. Siðferðis- og laga-
brot eins og pyntingar stríðs-
fanga eru á ábyrgð þeirra einna
sem fyrir þeim standa eða leyfa
slíkt athæfi, ekki hinna sem
tekið höfðu afstöðu til allt ann-
arrar siðferðisspurningar og
voru ekki með því að réttlæta
nein mannréttindabrot. Þetta
ætti guðfræðilærður maður
eins og Örn Bárður frændi
minn að vita. Það hefði forðað
honum frá því að standa í að
dæma meðbræður sína, sem
vilja ekkert síður en hann halda
aftur af þeirri mannlegu illsku
sem leysist oft úr læðingi í
styrjöldum eins og við fleiri að-
stæður. En gefum honum tæki-
færi til að endurskoða rökvillu
sína. Mætti hann þá gjarnan
upplýsa um leið, hvort reiðin út
í Bandaríkin og stuðningsmenn
þeirra hafi truflað hæfni hans
til að greina á milli þessara
ólíku hluta, sem hann spyrðir
þó saman í eitt í laugardagsvið-
tali sínu. Gangi honum vel að
kynna sér á ný grunnreglur um
siðferði stríðs og meðferð
stríðsfanga. ■
17MIÐVIKUDAGUR 10. maí 2004
Karl Th. Birgisson,
framkvæmdastjóri Samfylkingarinnar,
skrifar:
Fréttamaður Ríkisútvarpsins fullyrti í frétt á
miðvikudag að Samfylkingin hefði beðið
DeCode um 500 þúsund krónur í styrk og
alls ekki krónu meira, til að geta leynt
styrknum fyrir kjósendum. Fréttamaðurinn
vitnaði í bréf frá DeCode þar sem þetta
stæði. Það gerði líka umsjónarmaður Kast-
ljóss á miðvikudagskvöld án þess að hafa
séð bréfið. Og enn gengur þessi vitleysa
aftur í Fréttablaðinu á fimmtudag og þykir
þar til marks um óheiðarleika stjórnmála-
manna.
Í bréfinu stendur hins vegar ekkert í þessa
veru, aðeins að Samfylkingin og Frjálslyndi
flokkurinn hafi fengið þessa upphæð. Eins
og Fréttablaðið ætti að vita enda var bréf
DeCode skrifað sem svar við fyrirspurn
þess. En þó étur hver þetta upp eftir öðr-
um. Samfylkingin hefur sett sér reglur í
samræmi við lagafrumvarp Jóhönnu Sig-
urðardóttur og fleiri, um gagnsæjar fjár-
reiður og að gefið sé upp hverjir styrkja
flokkinn umfram 500 þúsund árlega.
Flokkurinn hefur þó ekkert upp úr því að
framlögum sé haldið leyndum. Fyrirtæki og
einstaklingar geta enda skýrt frá þeim
hvenær sem þeim sýnist, eins og dæmin
sanna. Það er hið bezta mál og helzt ætti
náttúrlega allt að vera uppi á borðinu.
En fyrirtæki og einstaklingar geta þó haft
réttmætar ástæður fyrir að vilja ekki gera
framlögin opinber. Til að losna við kvabb
frá öðrum. Eða af pólitískum ástæðum,
sumum örugglega ærnum, ekki sízt í and-
rúmslofti þessara missera þar sem forsæt-
isráðherra skiptir fyrirtækjum í lið, með sér
og móti.
Sagði hann ekki að fornvinur hans hefði
valið að vera í Baugi frekar en Sjálfstæðis-
flokknum? Við slíkar aðstæður er eðlilegt
að sumir stjórnendur fyrirtækja séu varir
um sig – jafnvel hræddir – og vilji hafa
styrkina undir 500 þúsundum, til að kom-
ast hjá tilkynningu. Það þjónar hins vegar
ekki hagsmunum Samfylkingarinnar og frá-
leitt að gefa í skyn að flokkurinn sækist sér-
staklega eftir slíkri leynd. Það hlýtur á hinn
bóginn að vera umhugsunarefni að hefði
Samfylkingin ekki sett sér reglur um gagn-
sæi og upplýsingaskyldu, heldur haft allt í
rassvasanum eins og ríkisstjórnarflokkarnir,
þá hefði þessi umræða aldrei komið upp.
Er hér ekki einhverju snúið á haus?
BRÉF TIL BLAÐSINS
AF NETINU
JÓN VALUR JENSSON
cand. theol.
UMRÆÐAN
PYNTINGAR OG
ÍRAKSSTRÍÐIÐ
Fjölmiðlamenn spjalla
Þegar litið er á innlenda dagskrárgerð á
Sjónvarpinu stendur það upp úr hve stór
hluti hennar felst í því að fjölmiðlamenn
fá gesti í sal – jafnvel aðra fjölmiðlamenn
– og spjalla. Með fullri virðingu fyrir um-
sjónarmönnum Kastljóss og Laugardags-
kvölds, þá eru þessir þættir löngu komn-
ir af léttasta skeiði. Umsjónarmenn eru
komnir á fimmta hring í viðmælendum
og venjulegir sjónvarpsáhorfendur eru
fyrir lifandis löngu orðnir dauðþreyttir á
að sjá alltaf sama fólkið – venjulega
stjórnmálamenn eða fjölmiðlamenn –
sitja í sömu stólunum, ýmist að kýta eða
„á léttu nótunum“ alræmdu.
KJ/SJ á murinn.is