Fréttablaðið - 08.05.2004, Blaðsíða 46

Veldi hins illa stendur traustumfótum í hinu goðsagnakennda
landi Transylvaníu og þegar sólin
sest fara á kreik alls kyns forynj-
ur sem kunna best við sig í skjóli
nætur og vinna verk sín í myrkri.
Fremstur í flokki þeirra skrímsla
sem þrífast í Transylvaníu og hafa
farið með aðalhlutverk í martröð-
um mannkyns frá örófi alda er
vitaskuld Drakúla greifi.
Skuggalegur kastali
greifans í fjöllum Transyl-
vaníu gnæfir yfir nærliggj-
andi þorpum og fyllir íbúana
óhug enda geta þeir aldrei
verið öruggir um líf sitt og
limi og það sem verra er,
þeir geta ekki einu sinni
verið öruggir um
eigin dauða
þar sem það er ekki nóg með að
Drakúla eigi það til að bíta fólk í
hálsinn og drekka úr því allt blóð,
heldur lætur hann fórnarlömb sín
af og til bergja á vampírublóði
sínu og þá erfa þau bölvun Dra-
kúla og þurfa að eyða eilífðinni
lifandi dauð, rétt eins og greifinn
sjálfur.
Blóðsugubaninn Van Helsing
er eini maðurinn sem hefur
haft þekkingu, kjark og
dug til að takast á við
greifann og allt frá því
rithöfundurinn Bram
Stoker leiddi þessa
fjandvini fyrst saman, í
skáldsögu sinni Dracula
árið 1897, hafa þeir tek-
ist á í ótal bókum og bíó-
myndum.
Síðasti eftirminni-
legi fundur þeirra
átti sér stað árið
1997 í kvikmynd Francis Ford
Coppola, Bram Stoker’s Dracula,
þegar Gary Oldman lék greifann
illa en Anthony Hopkins fór með
hlutverk Van Helsings. Það mætti
því ætla að það væri fullsnemmt
að gera aðra stórmynd um þetta
óaðskiljanlega tvíeyki en leik-
stjórinn og handritshöfundurinn
Stephen Sommers hefur þó látið
slag standa og í liðinni viku frum-
sýndu Sambíóin stórmyndina Van
Helsing þar sem þessi sögufrægi
blóðsugubani gerir enn eina atlög-
una að greifanum.
Skrímslin
standa saman
Sommers er þó sem betur fer
meðvitaður um að til þess að það
gangi upp að gera Drakúlamynd
fyrir 21. öldina þarf að brydda
upp á einhverju nýju enda má
segja að þó að sagan af Drakúla
og Van Helsing sé góð hafi hún
verið of oft sögð. Hann brá því á
það ráð að safna saman öllum
frægustu skrímslum afþreyingar-
menningarinnar í eina mynd og
Van Helsing þarf því ekki aðeins
að reyna að draga Drakúla fram í
sólarljósið og reka fleyg í hjarta
hans heldur þarf hann einnig að
glíma við óskapnað Franken-
steins, Úlfmanninn og doktor
Jekyll og herra Hyde.
„Ég vildi ekki gera Drakúla-
mynd af því það hefur verið gert.
Francis Ford Coppola er búinn að
gera eina góða. Það er líka búið að
gera Frankenstein og ég nennti
ekki að eyða tveimur árum ævi
minnar í að gera mynd um Úlf-
manninn,“ segir Sommers. „Ég
fór því að velta því fyrir mér
hvort það væri ekki hægt að leiða
allar þessar persónur saman og
eftir því sem ég horfði á fleiri
gamlar skrímslamyndir varð ég
ástfanginn af þessum skrímslum
á ný. Maður gleymir því hversu
góð þau eru.“
Það er þó ekkert nýtt undir sól-
inni og menn hafa áður safnað
þessum lífseigu ófreskjum saman
í eina bíómynd og nægir þar að
nefna House of Dracula frá árinu
1945. Þar mættu til leiks brjálaði
vísindamaðurinn, mannskapnaður
Frankensteins, Kroppinbakurinn,
Úlfmaðurinn og að sjálfsögðu
Drakúla.
Eiga ófetin að
vera aðskilin?
Tilraunir Universal-kvik-
myndaversins til að leiða þessar
skepnur saman fóru sérstaklega í
taugarnar á gagnrýnendum sem
lögðu mikla áherslu á að ófétin
ættu að vera aðskilin. Það má
vissulega halda því fram að nei-
kvæð viðbrögð gagnrýnendanna á
sínum tíma hafi verið byggð á for-
dómum þar sem skrímslin
eiga vissulega margt sam-
eiginlegt. Það þarf þó auðvit-
að að standa rétt að samkom-
um þeirra og aðdáendur
Frankensteins, Drakúla og Var-
úlfsins kveða nú upp dóm sinn
yfir Sommers nú þegar Van Hels-
ing hefur verið frumsýnd úti um
allan heim.
Sjálfur er Sommers einlægur
aðdáandi skrímslanna, hann er
býsna viss í sinni sök og leggur
áherslu á að hann sé ekki einungis
að láta Van Helsing ganga frá einu
skrímsli í einu þar til hann kemst
að erkifjandanum Drakúla.
„Hefði ég farið þá leið myndu
aðdáendur þeirra slátra mér
vegna þess að það er svo auðvelt.
Það gæti hver sem er fengið þá
hugmynd. Sagan í Van Helsing er
miklu flóknari og skemmtilegri.
Þegar ég var að pæla í sögunni
datt mér í hug að láta Drakúla
þurfa nauðsynlega á einhverju að
halda sem hann gæti einungis
fengið hjá Frankenstein-skrímsl-
inu. Þessir tveir eru því strax
tengdir saman og svo fléttaði ég
Varúlfinum inn í söguna. Þá var
ég allt í einu kominn með frábæra
sögu, ekki bara þrjú vond skrím-
sli.“
Rómantískar birtingarmyndir
mannlegra bresta
Varúlfurinn og blóðsugan hafa
fylgt mannkyninu allt frá því að
Adam og Eva voru rekin úr Para-
dís en þannig eru til að mynda til
sögur sem komust ekki í hina op-
inberu útgáfu Biblíunnar sem
segja frá Lilit, fyrstu eiginkonu
Adams. Hún var hinn mesti kven-
vargur, femínisti og drakk blóð og
því langt því frá að vera æskileg-
ur maki ættföður alls mannkyns.
Blóðsugan er því mörg þúsund
ára gömul og það eru til heimildir
um lifandi dauða allt frá Evrópu
til Kína. Víðast hvar virðist fólk
hafa beitt sömu meðulum til að
losna unda bölvun vampírunnar
en það var viðtekin venja að taka
lík meintrar vampíru, höggva af
því höfuðið og brenna síðan leif-
arnar auk þess sem gamla, góða
stikan var oft rekin í hjartastað
blóðsugunnar.
Þessar skepnur stukku út úr
munnmælum og þjóðsögum yfir í
bókmenntirnar með rómantísku
stefnunni þar sem skáldin hrifust
af tvöföldu eðli mannsins, innri
átökum sálarinnar við hið góða og
illa, auk þess sem upplausnin,
fantasían og allt það dýrslega sem
fylgdi skrímslunum höfðaði til
andans manna sem létu stjórnast
af tilfinningum frekar en rök-
hyggju. Þá er auðvitað eitthvað
voðalega rómantískt við það að
vera öðruvísi og útskúfað úr sam-
félagi mannanna. Skrímslin urðu
því mannleg og fengu samúð þar
sem þau voru dæmd til að lifa og
deyja ein.
Sommers heldur þessum
mannlegu og harmrænu eiginleik-
um skrímslanna til haga í Van
Helsing. „Óskapnaður Franken-
steins minnir mjög á Lenny í Mýs
og menn eftir Steinbeck. Þú finn-
ur til með honum vegna þess að
hann veit ekki hvað hann er að
gera. Hann er einnig líkur Fíla-
manninum vegna þess hversu
ógnvekjandi hann er en undir
ljótu yfirborðinu leynist þessi
harmræna persóna. Varúlfurinn
er eins og alkóhólisti eða dópisti.
Hann getur verið bróðir þinn eða
besti vinur að degi til. Hann er
góður og göfugur en á næturnar
taka djöflarnir við, hvort sem þeir
eru brennivín, eiturlyf eða fullt
tungl. Þá líður honum illa í holdi
sínu, rífur það utan af sér og verð-
ur þetta skelfilega skrímsli.“
Skrímslin ryðjast inn á hvíta
tjaldið
Blóðsugur og varúlfar lifðu
góðu lífi meðal almennings í
gamla daga þegar hvert einasta
ókennilega þrusk eða hljóð í
myrkrinu gat tekið á sig hryll-
ingsmynd í hugum fólks. Tæknin
og rafljósið gerðu síðan út af við
þessar forynjur en björguðu þeim
í raun um leið þar sem kvikmynd-
in hefur haldið í þeim lífinu und-
anfarin 100 ár eða svo.
26 8. maí 2004 LAUGARDAGUR
Skrímslin koma
ÞOKKAFULLUR DAUÐI
Kynlíf og dauði renna saman í eitt í blóðsugunni,
sem er heillandi og banvæn um leið. Hér er ein
af brúðum Drakúla í sannkölluðu banastuði en
það er líklega fyrst og fremst gríðarleg kynorka
blóðsugunnar sem veldur því að hún höfðar
sterkt til fólks á öllum tímum.
Vampírur hafa skotið fólki skelk í bringu frá því sögur hófust. Þeirra frægastur og
ómótstæðilegastur er Drakúla greifi. Nú mætir hann helsta fjandvini sínum, Van
Helsing, í nýrri stórmynd sem sýnd er hér á landi um þessar mundir.
SKRÍMSLI FRANKENSTEINS
Óskapnaðurinn sem er settur saman úr líkams-
hlutum nýlátinna og fékk lífskraft sinn með eldingu hefur
alltaf notið samúðar enda misskilinn og harmrænn í ein-
manalegum ljótleika sínum.