Fréttablaðið - 12.05.2004, Blaðsíða 14

Breytingarnar á frumvarpinugera lögin enn ólíklegri til að
standast EES-samninginn og Evr-
ópulög,“ segir Filip van Elsen,
belgískur sérfræðingur í fjöl-
miðlarétti.
Hann segir að með breyting-
unum sé það jafnvel enn skýrara
að lögin séu sniðin að einu fyrir-
tæki, Norðurljósum.
„Það er hægt að reka mál fyrir
dómstólum með því að benda á
breytingar á frumvarpinu og
segja að með þeim hafi verið
leystur vandi eins fyrirtækis, en
ekki annars,“ segir van Elsen.
„Ef nokkur vafi lék á því að
frumvarpið væri sniðið að einu
fyrirtæki, þá er sá vafi nú úr sög-
unni,“ segir Sigurður G. Guðjóns-
son, forstjóri Norðurljósa.
Hann fullyrðir að breytingar
frumvarpsins hafi verið gerðar
með það fyrir augum að hags-
munir Íslenska sjónvarpsfélags-
ins, sem rekur sjónvarpsstöðina
Skjá einn, sköðuðust ekki.
„Inn er komið ákvæði sem leyf-
ir fyrirtækjum í markaðsráðandi
stöðu að eiga fimm prósent eða
minna í ljósvakafyritæki. Fyrir
breytingar var algjört bann lagt
við því að markaðsráðandi fyrir-
tæki ættu í ljósvakamiðlum. Það
er augljóst að þessu ákvæði hefur
verið breytt til að vernda hags-
muni Skjás eins, því Íslandsbanki,
sem er í markaðsráðandi stöðu, á
rétt undir fimm prósenta hlut í
Skjá einum,“ segir Sigurður.
Hann bendir jafnframt á að
bræðurnir Sigurður Gísli og Jón
Pálmasynir séu stærstu eigendur
Íslenska sjónvarpsfélagsins, og
þar með Skjás eins. Félag þeirra,
Fjárfestingarfélagið Brattabrú
ehf., á rúm tuttugu og þrjú pró-
sent í Íslenska sjónvarpsfélaginu.
Bræðurnir eiga jafnframt
stóra hluti í fyrirtækjum sem að
öllum líkindum gætu verið í
markaðsráðandi stöðu, svo sem
Miklatorgi hf., sem rekur IKEA,
og Domino’s pizzum.
„Til þess að ganga úr skugga
um að frumvarpið sneiði fram
hjá því hefur verið sett ákvæði
um að markaðsráðandi fyrirtæki
sem velti undir tveimur milljörð-
um króna á síðustu tólf mánuðum
megi eiga hlut í ljósvakamiðli.
Það er því augljóst að frumvarp-
ið hefur einungis verið sniðið til
með það fyrir augum að enginn
skaðist nema Norðurljós,“ segir
Sigurður.
Hann bendir á að ársvelta
Miklatorgs hafi verið rétt tæpir
tveir milljarðar árið 2002 og árs-
velta Domino’s hafi verið rétt
undir milljarði.
Ekki breytt í samræmi við
Evrópulög
Sigurður segir jafnframt að
með breytingum á frumvarpinu
hafi ekki verið brugðist við gagn-
rýni lögfræðinga sem bent hafi á
það að frumvarpið stangaðist á
við fjölmörg ákvæði í EES-samn-
ingnum. Filip van Elsen er sam-
mála þessu.
„Frumvarpið gengur enn of
langt í takmörkunum í eignar-
haldi og er meðalhófsreglunnar
ekki gætt. Evrópuréttur gæti
ekki litið fram hjá því,“ segir
hann. Van Elsen bendir á að
breytingar á frumvarpinu muni
ekki breyta neinu um framvindu
mála fyrir Eftirlitsstofnun EFTA,
ESA, því ekki hafi verið tekið á
neinum vafaatriðum.
Einar Páll Tamimi, forstöðu-
maður Evrópuréttarsviðs Há-
skólans í Reykjavík, tekur undir
þessa gagnrýni.
„Frumvarpið er jafn líklegt til
að brjóta í bága við EES-samn-
inginn í þeirri mynd sem það er
nú. Það má vel vera að það hafi
færst eitthvað í áttina til þess að
standast eignarréttarákvæði
stjórnarskránnar með brottfalli
tveggja ára bráðabirgðaákvæðis-
ins, en það er þó afar óljóst,“ seg-
ir Einar Páll. Hann vísar þar til
breytinga á gildistíma laganna.
Fyrir breytingu á frumvarpinu
áttu lögin að taka gildi um leið og
þau væru samþykkt. Breyting-
arnar gerðu hins vegar ráð fyrir
því að lögin tækju ekki gildi fyrr
en 1. júní að tveimur árum liðn-
um. Enn fremur felst í breyting-
unum að útvarpsleyfi sem falla
úr gildi á næstu tveimur árum,
svo sem útvarpsleyfi Bylgjunnar
sem rennur út í desember, fást
endurnýjuð.
Einar Páll segir að enn sé útlit
fyrir að frumvarpið brjóti í bága
við EES-reglur um staðfesturétt,
þjónustufrelsi og frjálst flæði
fjármagns. Hann segir jafnframt
að með breytingunum sé líklegt
að ekki hafi verið gengið nægi-
lega langt til þess að meðalhófs-
reglunnar gæti.
Í EES-samningnum er að finna
ákvæði sem segir að setja megi
lög gegn öðrum ákvæðum samn-
ingsins „er grundvallast á sjónar-
miðum um allsherjarreglu, al-
mannaöryggi eða almannaheil-
brigði“. Lögin verða hins vegar
að ná eins skammt og mögulegt
er til að ná fram settu markmiði
laganna. Einar Páll telur breyt-
ingarnar ekki gera það.
Ekki mega allir eiga fjöl-
miðla
Van Elsen segir breytingarn-
ar á frumvarpinu ekki rýmka
takmarkanir þeirra sem fjárfest
geta í fjölmiðlum frá fyrri út-
gáfu frumvarpsins.
„Frumvarpið setur enn veru-
legar skorður við það að fyrir-
tæki geti mætt þeim takmörkun-
um sem settar verða þeim sem
fjárfesta vilja í ljósvakamiðlum á
Íslandi. Einnig þeim sem vildu
stofna fyrirtæki á Íslandi með
það að markmiði að hefja rekstur
fjölmiðlafyrirtækis,“ segir van
Elsen.
„Það hefur það í för með sér
að fyrirtæki í löndum innan
EFTA-svæðisins eða Evrópska
efnahagssvæðisins verða hindr-
uð í því að gera svo. Það brýtur í
bága við 31. grein EES-samnings-
14 12. maí 2004 MIÐVIKUDAGUR
ÆVISAGA CLINTONS
Ævisaga Bill Clintons mun bera heitið „Líf
mitt.“ Búist er við því að bókin, sem verður
um 900 blaðsíður, komi út í lok júní. Bók-
in verður fyrst gefin út í 1,5 milljónum ein-
taka. Talið er að Clinton hafi fengið um
750 milljónir fyrir viðvikið.
Lífslíkur íslenskra karla hafa aukist meira en kvenna:
Íslenskir karlar verða elstir í heimi
HAGTÖLUR Karlar geta vænst
þess að verða 78,7 ára og konur
82,5 ára samkvæmt nýjustu töl-
um Hagstofunnar.
Dregið hefur saman með
kynjunum en í upphafi áttunda
áratugarins var sex ára munur á
ævilengd kynjanna konum í vil.
Minnstu munar á meðalævi-
lengd kynjanna hér á landi af
öllum Evrópulöndum.
Lífslíkur íslenskra karla hafa
batnað mun meira en kvenna á
síðustu áratugum og verða þeir
að meðaltali elstir karla í heim-
inum. Lengi urðu íslenskar kon-
ur kvenna elstar en verma nú
sjötta sæti. Japanskar konur
hafa hæstu lífslíkur á heimsvísu
og geta vænst þess að verða 85
ára gamlar.
Árið 2003 létust 1.826 manns
á landinu. Þar af voru 925 konur
en 901 karl. Dánartíðni var því
6,3 á hverja 1.000 íbúa. Óvana-
legt er að fleiri konur en karlar
látist en það skýrist á því að
karlar eru færri en konur í flest-
um aldurshópunum. ■
Breytingar til verndar
hagsmunum Skjás eins
Ísland mun missa efsta sæti sitt á lista þjóða um frelsi fjölmiðla ef lögin verða að veruleika, segir
Freedom House. Breytingar á fjölmiðlafrumvarpinu miðast einvörðungu við að vernda hags-
muni Skjás eins, segir belgískur sérfræðingur í fjölmiðlarétti.
Á reyklausa daginn, 31. maí,
mun Lýðhei lsus töð bir ta l i s ta yf i r
reyklausa vei t ingastaði og kaf f ihús
Vinsamlegast sendið upplýsingar
á reyklaus@reyklaus. is eða lát ið
vi ta í s íma 561 2555 ef þið
rekið reyklausan vei t ingastað
eða reyklaust kaf f ihús
Rekur þú
reyklausan
stað?
ÁRNI MAGNÚSSON
Áskorun um að hætta við lokun
vinnumiðlunar.
Vinnumiðlun:
Lokun útibús
mótmælt
ATVINNUMÁL Fulltrúaráð verka-
lýðsfélaganna í Hafnarfirði hefur
sent frá sér hörð mótmæli við
þeirri ákvörðun að loka útibúi
Vinnumiðlunar í Hafnarfirði frá
og með 1. júlí næstkomandi og
flytja til Reykjavíkur.
Lokun skrifstofu vinnumiðlun-
ar í Hafnarfirði er sögð spara 3,5
milljónir króna. „Þetta er fullyrð-
ing sem stenst ekki ef nánar er
skoðað,“ segir fulltrúaráðið. „Þá
hafa stjórnendur Vinnumála-
stofnunar alveg gleymt að greina
frá því að með þessu er verið að
flytja kostnað frá ríkinu yfir á
atvinnulaust fólk, sem er með
innan við 90 þúsund krónur í
mánaðarlaun.“
Er skorað á félagsmálaráð-
herra að beita sér fyrir því að
fyrrgreind ákvörðun um lokun
verði afturkölluð. ■
LÍFSLÍKUR ÍSLENSKRA KVENNA 82,5 ÁR
Íslenskir karlar hafa dregið á konurnar í
lífslíkum. Nú munar aðeins 3,8 árum í stað
sex ára í upphafi áttunda áratugsins.
SIGRÍÐUR D. AUÐUNSDÓTTIR
BLAÐAMAÐUR
FRÉTTASKÝRING
BREYTINGAR Á
FJÖLMIÐLAFRUMVARPINU
HALLDÓR ÁSGRÍMSSON OG DAVÍÐ ODDSSON Á ALÞINGI Í GÆR
Samkvæmt mati Freedom House mun frumvarpið, ef það verður að lögum, hafa nei-
kvæðar afleiðingar í för með sér fyrir íslenska fjölmiðlun. Með því að setja svona miklar
takmarkanir á eignarhald sé hætta á því að eignarhald þjappist enn meira saman. Engir
myndu koma í stað þeirra fjölmiðla sem þyrftu að láta af hendi útvarpsleyfi og því myndi
fjölmiðlum fækka.