Tíminn - 07.01.1972, Blaðsíða 7
FÖSTUDAGUR 7. janúar 1972
TÍMINN
7
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason, IndriSi
G. Þorsteinsson og Tómas Karlsson. Auglýsingastióri: Stein-
grímur Gíslason. Ritstjómarskrifstofur i Edduhúsinu, símar
18300 — 18306. Skrifstofur Bankastræti 7. — Afgreiðslusimi
12323. Auglýsingasími: 19523. Aðrar skrifstofur simi 18300.
Áskrtftargjald kr. 225,00 á mánuði innanlands. í lausasölu
kr. 15,00 eint. — Prentsmiðjan Edda hf.
Deila BSRB
Komin er upp deila milli ríkisstjórnarinnar og BSRB
um kjaramál. BSRB gerði kröfu til þess að laun opinberra
starfsmanna yrðu nú hækkuð í samræmi við þær kaup-
hækkanir til aðila að ASÍ, sem um samdist í desember.
Rikisstjórnin vísaði þessari kröfu á bug og hafnaði sam-
komulagsviðræðum við BSRB á grundvelli krafna banda-
lagsins. BSRB hefur talið þessa afstöðu ríkisstjórnarinnar
brot á lögum.
Á blaðamannafundi, sem Halldór E. Sigurðsson, fjár-
málaráðherra efndi til í fyrradag, sagði hann m.a., að frá-
leitt væri að líta á mat ríkisstjórnarinnar á kröfu BSRB
um endurskoðun kjarasamninga opinberra starfsmanna
frá 19. des. 1970 sem lögbrot af hennar hálfu. Það sem
ríkisstjómin hefði sagt í málinu væri einfaldlega það, að
hún telji, að sú 4% kauphækkun, sem varð um áramót-
in hjá verkalýðsfélögunum, sé ekki slíkar almennar og
verulegar kaupbreytingar, að þær fulinægi skilyrðum lag-
anna um endurskoður kjarasamningsins. Þetta þýd<U að
af hálfu ríkisstjórnarinnar yrði ekki um samkomulags-
lausn á kröfu BSRB að ræða. Hins vegar hlyti naálið að
hafa sinn löglega gang, ef BSRB héldi kröfu sinni til
streitu. Gæti BSRB leitað til sáttasemjara og síðan til
Kjaradóms, þar sem um samkomulagslausn af hálfu ríkis-
stjómarinnar væri ekki að ræða. í Kjaradómi myndi rfkis-
stjómin svo að sjálfsögðu halda fram óbreyttum sjóúar-
miðum, en hlíta síðan þeim úrskurði,-sem Kjaradómur
myndi kveða upp.
Þegar kjarasamningur BSRB var gerður, hefði þáver-
andi fjármálaráðherra talið að meðalhækkun launa ríkis-
starfsmanna til að ná jöfnuði við almennan launamarkað
yrði nær 35%. Nú hefði hins vegar komið í ljós við fram-
kvæmd samningsins, að kauphækkanir af hans völdum
myndu verða 42—44% og hefði samningurinn því gert
verulega meira en að ná jöfnuði við hinn almenna launa-
markað.
Sú 4% kauphækkun, sem kom til framkvæmda um
áramótin samkvæmt samningum verkalýðshreyfingarinn-
ar, er ekki þess eðlis að dómi ríkisstjórnarinnar að skil-
yrðum laganna um „almennar og verulegar kaupbreyt-
ingar á samningatímabili“ sé fullnægt, en opinberir starfs-
menn hafa fengið í reynd 7—9% meiri meðaltalskaup-
hækkun en ráðgert hefði verið. Þá væri rétt að hafa í
huga, að opinberir starfsmenn fengu áfangakauphækk-
un nú um áramótin og þeir fá aðra áfangahækkun 1.
júlí n.k. og í báðum tilvikum er um meiri prósentuhækk-
un að ræða en aðrir launþegar fá.
Er ráðherrann var spurður að því, hvort ríkisstjómin
teldi ekki, að sú láglaunahækkun, sem verkalýðshreyf-
ingin samdi um í desember ætti ekki að koma láglaunuð-
um ríkisstarfsmönnum til góða, sagði hann, að BSRB
hefði ekki gert neinar sérstakar kröfur fyrir hina lægst
launuðu heldur um heildarendurskoðun og væri svar
ríkisstjórnarinnar miðað við það. Hins vegar væri það
mat Kjaradóms á þessum málum öllum, sem myndi end-
anlega gilda, því að ljóst væri að það væri Kjaradómur
sem úr þessu myndi ráða, ef BSRB héldi máli sínu til
streitu og færi þá leið, sem lög Vyðu, eftir að ríkisstjóm-
in hefði ’hafnað samkomulagi á grundvelli krafna BSRB.
Fjármálaráðherra lagði áherzlu á það, að hann teldi
keðjuverkandi áhrif í kjarasamningum stórra hagsmuna-
hópa hættulegar fyrir efnahagslífið. Opinberir starfs-
menn hefðu leitað eftir jöfnuði við launakjör á almenn-
um vinnumarkaði. Síðan hefðu t.d. verzlunarmenn talið
sig vera að ná þeim kjörum, sem opinberir starfspienn
hefðu fengið og nú vildu opinberir starfsmenn fá hækk-
anir á þeim grundvelli. — TK
f
ERLENT YFIRLIT
Bhutto hefur unnið sér aukið
álit síðan hann kom til valda
Hann virðist ætla að reynast meira en metnaðarfullur glaumgosi
ÞÓTT EKKI sé liðinn nema
rúmur hálfur mánuður síðan
Zulfikar Ali Bhutto kom til
valda í Pakistan, þykir hann
þegar hafa sýnt, að hann sé öðr
um líkl. til að bjarga því, sem
eftir er af Pakistan. Það er
tæplega ofsagt, að hann taki
við ríkinu í rústum. Pakistan
hefur ekki aðeiná misst allt
Austur-Pakistan, þar sem 55%
íbúanna bjuggu, og þar sem
40% þjóðarteknanna urðu til.
Auk þess eru allstórir hlutar
Vestur-Pakistans undir yfirráð-
um indversks hers. Herinn,
sem var stolt Pakistana og
þótti líklegur til að standast
Indverjum snúning, hefur beð-
ið algeran ósigur. Um þriðj-
ungur landhersins er nú £
fangabúðum Indverja. Utanrík
isstefnan, sem byggði á stuðn-
ingi Kínverja og Bandaríkja-
manna og þótti því miklu sig-
urstranglegri en utanríkis-
stefna Indverja, sem byggði á
stuðningi Rússa, hefur valdið
algerum vonbrigðum. Efnahags
lega, hernaðarlega og siðferði-
lega hefur Pakistan beðið full-
komið skipbrot. Við þetta bæt-
ist, að af þeim 55—60 milljón-
um íbúa, sem eru £ Vestur-
Pakistan, tilheyra um 20 millj.
minnihlutaþjóðflokkum, sem
hafa haft hug á að brjótast
undan yfirráðum Punjaba, sem
eru um 40 milljónir og þvi sá
þjóðflokkurinn, er mestu hef-
ur ráðið.
ÞAÐ verður ekki annað sagt
en að Ali Bhutto hafi brugð-
izt skjótt við vandanum og far-
ið mjög hyggilega að til þessa.
Eitt fyrsta verk hans var að
reyna að afstýra frekari sundr-
ungu ríkisins með þvi að ræða
við forvígismenn minnihluta-
þjóðflokkanna og heita ýmsum
landshlutum víðtækri sjálf-
stjóm. Hann hefur hreinsað til
innan hersins og embættis-
mannakerfisins og krafizt
lengri vinnutíma og betri þjón-
ustu af embættismönnum.
Hann hefur svipt alla rfkustu
menn landsins vegabréfum og
krefst þess að þeir afhendi inn
eignir sínar erlendis, en það
hefur lengi verið sagt, að 22
ríkustu fjölskyldumar ættu
mestallan þjóðarauðinn £ Pak-
istan. Hann hefur þjóðnýtt 10
helztu stóriðngreinarnar, en
jafnframt lýst yfir þvi, að
þetta næði ekki til eignarhluta
útlendinga. Þetta síðastnefnda
hefur hann gert til að tryggja
sér áfram vináttu Bandaríkj-
anna. Hann hefur hafizt handa
um margvíslegar félagslegar
umbætur og þegar aukið frjáls-
ræði almennings á ýmsan hátt.
Síðast, en ekki sízt, hefur hann
svo lofað að láta Mujibur Rah-
man lausan. Standi hann við
það, án óeðlilegra skilyrða,
mun það afla honum meiri vel-
vildar út á við en nokkuð ann-
3ð.
FRAM að þessu hafa dóm-
arnir um Ali Bhutto verið
Zulifikar Ali Bhutto
harla misjafnir. Oft hefur ver-
ið rætt um hann sem metnaðar
gjarnan glaumgosa, er hefði
brugðizt stétt sinni sökum
valdastreitu. í stuttu máli er
saga hans þessi:
Zulfikar Ali Bhutto er fædd-
ur 5. janúar 1928 i Sind-fylki.
Hann tilheyrir einni auðugustu
ættinni í Pakistan og er alinn
upp £ miklu ríkidæmi. Nitján
ára gamall hóf hann nám í
stjó.nfræði og lögum við Berke
leyháskóla i Kaliforniu, en
hélt þaðan 1950 til Oxford og
stundaði þar nám f 2—3 ár.
Næstu árin stundaði hann mál-
fhjtningsstörf í Pakistan. Árið
1958 átti hann þátt I því, að
Ayub Khan hershöfðingi tók
sér einræðisvald og gerðist
handgenginn honum eftir það.
Árið 1963 skipaði Ayub Khan
hann utanríkisráðherra. Bhutto
var ósammála Ayub varðandi
sáttagerð Indlands og Pakist-
ans, sem gerð var í Tashkent
í janúar 1966 fyrir milligöngu
Rússa. Eftir það hóf Bhutto að
nálgast Kínverja og reyndi að
beina utanríkisstefnu Pakist-
ans sem mest í þá átt. Jafn-
framt þótti hann gerast miög
andvígur Indlandi og vestur-
veldunum. Þetta leiddi til þess,
að Ayub Khan lét hann hætta
sem utanríkisráðherra 1966 og
sendi hann í eins konar útlegð
til Genf. Þar segist Bhutto
háfa farið fyrst að hugsa al-
varlega ráð sitt. Fram að þess-
... .<* *a
um tíma hafði hann verið fylgj
andi „sterkri“ tjórn hersins og
yfirstéttarinnar, en spilling sú,
sem hann hafði kynnzt á hærri
stöðum, leiddi til þess, að hann
skipti um skoðun. Hann ákvað
að snúa sér beint til fjöldans |
og vinna fylgi hans til að koma |
á sósialiskum stjórnarháttum. |
Árið 1967 sameinaði hann ýmis 1
róttæk flokksbrot og stofnaði j
sósialíska ' jóðflokkinn. Flokk- '
ur þessi hiaut strax mikið J
fylgi, enda reyndist Bhutto
bæði snjall skipuleggjari og
áróðursmaður. Árið 1968 lét
Ayub Khan setja Bhutto í stofu
fangelsi, en það vann honum
aukna tiltrú almennings.
ÞEGAR Ayub Khan var
steypt af stóli í marz 1969, og
Yahya Khan kom til valda, var
Bhutto leystur úr haldi og hóf
hann strax stjórnmálabarátt-
una að nýju. f þingkosningun-
um, sem fóru fram í desember
1970, hlaut flokkur hans lang-
mest fylgi í Vestur-Pakistan.
Talið er að staða hans hafi ráð-
ið mestu um, að Yahya Khan
frestaði að kalla saman þingið,
en það leiddi til þess að Muji-
bur Rahman lýsti yfir stofnun
sérstaks ríkis í Austur-Pakist-
an. Þeir Bhutto og Rahman
höfðu rætt saman um þessi
mál, en ekki orðið ásáttir.
Bhutto var mikill talsmaður
þess, að eining ríkisins héldist
Framhaid á bls. 10.