Tíminn - 11.01.1972, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
ÞRIÐJUDAGUR 11. janúar 1972
Ný AB bók:
Leikhúsið við Tjörnina
Á 75 ára afmælisdegi Leikfé-
lags Reykjavíkur kemur út hjá
Almenna bókafélaginu mikið rit
og veglegt, sem nefnist LeikhúsiS
við Tjörnina, og hefur Sveinn
Einarsson leikhússtjóri tekið það
saman. Rekur hann þar í stórum
dráttum sögu Leikfélags Reykja-
víkur allt frá stofnun þess hinn
11. janúar 1897, og ennfremur er
þar að finna nákvæmar skrár yf-
ir höfunda og leiksýningar frá
öllu þessu sjötíu og fimm ára
tímabili. Síðast en ekki sízt, hef-
ur bókin að geyma hinn mesta
sæg mynda, eða lösklega 140 tals-
ins, sem margar hverjar ná yfir
heilar bókarsíður eða opnur, og
allar bregða lifanrti birtu yfir leik-
endur og viðfangsefni féJagsins
að fornu og tiýju.
En Leikfélag Reykjavíkur er
ekki aðeins citt elzta menningar-
félag, sem hér er starfandi. heldur
tvímælalaust eitt hi'ð al.lramerk-
asta, og ef litið er á állar að-
stæður má það í raun fuiðu sæta,
hversu miklu það hefur aorkað.
Það hefur fram <il Þessa dags flutt
talsvert á fjórða hundrað Jeikrita
og þar af eru 61 eft'r íslenzka höf-
unda. Þetta eru atbyglisverðar töl-
ur, sem sýna hvort tveggja 1 senn,
hversu Leikfélagið hefur rækt þá
köllun að kynna mönnum leik-
mennt umheimsins og jafnlramt
gert sér far um að skapa innlend-
um höfundum skilyrði til leikrita-
gerðar.
En þó að Leikfélag Reykjavíkur
hafi lengi frameftir búið við kröpp
kjör og notið lítillar opir.berrar
fyrirgreiðslu þar til nú hin síð-
ustu árin, hefur því lagzt annað
til ,sem fullkomlega hefur vegið
á móti verulegum fjárstyrk. Er
þar fyrst að telja óbilandi fóm-
fýsi þess áhugafólks úr öllum stétt
um, sem löngum helgaði því flest-
ar tómstundir sínar og jafnvel
svefntíma, og í annan stað hið
einstæða vináttusamband, sem
jafnan hefur haldizt milli félags-
ins og leikhúsgestanna. Segja má,
að þrjár kynslóðir hatfi sótt í
„gömlu Iðnó“ ótaldar ánægju-
stundir, sem sjálfsagt eiga off fyr-
ir sér að rifjast upp fyrir mönn-
um og vekja með þeini hlýjan
hug fyrir milligöngu þessarar fal-
iegu bókar.
Þannig er Leikhúsið við Tjörn-
ina í einu menningarsaga og minn
ingarbók. Hún er 168 bls í mjög
stóru broti og prentuð á glæsi-
legan myndapappír. Prentun ann-
aðist Setberg, en Félagsbókbandið
batt. Auglýsingastofa Kristínar
Þorkelsdóttur sá um útlit.
Rétt er að geta þess, að af
hverju seldu eintaki bókarinnar
renna 200 krónur til Leikfélags
Reykjavíkur.
Hvað varð um
terturnar?
OÓ—Reykjavík, mánudag.
Finnm ístertum var stolið úr
bakaríi Henmanns Bridde við
Háaleitisbraut .s 1. nótt. Hver
terta var ætluð níu manns, svo
að ísterturnar allar voru hæfileg
ur skammtur fyrir 45 manns.
Hafa þjófarnir, sem þarna voru
á ferðinni, mátt hafa sig alla við
að nýta þýfið áður en það varð
um seinan, nema að þeir hafi ver
ið því fleiri, en ólíklegt er að 45
manns standi 'að sama innbrotinu.
Einhverju var einnig stolið af
sælgæti og peningum.
Mycket bra
Enn einu sinn hefur sænskt skáld
hlotiS bókmenntaverölaun Norður-
landaráðs og enn sýnt og sannað yf-
irburði sænskrar orðlistar. Innan
Norðuriandanna vil[a Svíar vera eins
konar vasastórveldi, og hefur orðið
nokkuð ágengt f því efni. Menn sem
dvelja þar við nám, svo og lektorar
frá öðrum þjóðum, sem þar stirfa
um tíma, semja slg mjög að sænsk-
um háttum, öðlast sérstakt mat á
sænskri þrætubókarlist, sem ein- j
kennlst einkum af því að svara
spurningu með annarri spurningu. !
I bókmenntum hafa Sviar slíka yfir-
burði, að íslenzkri bókmenntamenn,!
sumir hverjir, sem eru þar aðelns í
skamman tíma, koma hellaþvegnir
til baka og tala tóma vitleysu, og
reynast oft og tíðum alveg ófærlr
að meta og vega það sem er verlð
að gera í íslenzkum bókmanntum
svona fyrstu árin á eftir.
Það er ekki nema eðlilegt að þjóð,
sem býr yflr slíkurr áróðurskrafti
um elgið ágæti, fái í sinn hlut mest-
an part af verðlaunum í bókmennt-
um og listum, sem í boði eru hverju
sinni á norrænum vettvangi, Með
fyrirsögn og áróðri hefur verið
reynt að koma einskonar sænsku
mati á menningarviðleitni, bæði
hér og erlendis, einkum á þeim
vettvangi, sem snertir hln ýmsu þjóð
félagsspursmál, og fátt eitt hlotið
náð hjá hinum „sænsku“ lektorum,
sem er með því svipmóti sem sænsk-
ir hafa heyjað sér f París. Þannig
eignast sænsk menningarstefna
smám saman mikinn og fríðan hóp
ambassadora, sem boða fagnaöarer-
indið með þeim árangri oft og tfð-
um, að framlag annarra þjóða á
norrænum keppnisvettvangi kemur
engum á óvart, en yfirburðir hins
heimagerða öls eru náttúrlega
tryggðir. „Sænsku“ iektorarnir hafa
þannig þakkað fyrit uppeldið og
innt af hendl sendlboðahlutverk
sitt fyrir hið mennlngariega vasa-
stórveldi. En bókmenntadúfurnar
sitja vængbrotnar eftir f fangi upp-
alenda sinna.
Þannlg fara þjóðir að því að
halda forustuhlutverkum sínum. Það
er gert með samblandi af hroka og
lítilþægni. Að vísu er margt til f
heiminum af stórverkum, þar sem
áhrifa hins skandinavíska kotrfkis
gætir ekki. Þeir eru ekki enn farn-
ir að umskrifa bækur f sfnum anda.
En eftir það sem á undan er genglð
þyrfti engum á Norðurlöndum að
koma á óvart þótt ný útgáfa hinnar
sænsku bibliu hæfist á þessum orð-
um: í upphafi var orðið og orðið
var sænskt og það var myeket
bra. Eða þá að í bibliunni stæði: í
upphafi sköpuðu Sviar h’minn og
jörð á sex dögum. Á slöunda degi
hvfldust þeir og úthlutuðu sér bók.
menntaverðlaunum.
Svarthöfði.
Á þessari mynd eru stjórnarmenn f Háskólahappdrættinu, framkvæmdastjóri, rektor Háskólans ásamt mlllj-
ónerahjónunum og hálfmllljónerahjónunum. F.v. Unndór Jónsson, Guðrún Símonardóttir, Magnús Már Lárus-
son, Sigurlaug Halldórsdóttfr, Skúli Bjarnason, Guðlaugur Þorvaldsson, Bjarni Guðnason, Páll H. Pálsson.
Á þessari mynd eru starfsmenn SamáByrgðar'ásamt úmboðsmanni sínum. Árni Sigurgeirsson umboðsmaðui
í BP Háaleitisbraut er yzt til vinstri, og síðan Pétur Sigurðsson, Björg Freysdóttir, Hjalti Þorgrímsson, Bryn.
hildur Þorkelsdóttlr, Grétar Filipusson, Huida Aida Magnúsdóttir, Kristinn Einarsson og Hjálmar Árnason.
Vinningar í Háskólahappdrættinu hækka með verðlaginu:
Fyrir 38 árum voru það
100 kr. en nú 5000 krónur
KJ—Reykjavík, mánudag.
Á föstudagskvöldið voru sérstak
ir heiðursgestir í árlegu hófi
Happdrættis Háskóla íslands,
milljóneri, hálf milljóneri og
starfsfélagar hjá Samábyrgðinni,
sem spilað hafa saman í Háskóla-
happdrættinu, og fengu góða
vinninga á árinu sem leið. Þetta
fólk voru sérstakir fulltrúar
þeirra þúsunda manna, sem á s.l.
ári fengu vinninga í Happdrætti
Háskóla íslands, og sem styrktu
Háskólann, með því að spila í
happdrættinu. Á þessu ári verða
þeir enn fleiri, sem spila og vinna
í Háskólahappdrættinu, og aldrei
fyrr hafa vinningarnir verið jafn
glæsilegir — og sjaldan hefur
fjárþörf Háskólans verið meiri.
Formaður stjórnar happdrætt-
isins. próf. Guðlaugar Þorvalds-
son og framkvæmdastjórinn, Páll
H. Pálsson, skýrðu frá því sem
framundan er hjá happdrættinu,
en auk þeirra töluðu háskóla-
rcktor, Magnús Már Lárusson,
Unndór Jónsson, fulltrúi vinninga
hafa og Árni Gunnarsson fulltrúi
fjölmiðlanna.
Hér á eftir fara nokkur atriði
um framkvæmdir á vegum Háskól
ans, afkomu happdrættisins og
hækkun vinninga og miðaverðs.
Skúli Bjarnason og eiginkona
hans, Sigurlaug Halldórsdóttir.
voru meðal heiðursgesta Skúli
var einn af þeim, sem fékk
milljón króna vinninginn í des-
ember s.l. Skúli sundar nám við
Háskóla íslands í læknisfræði.
Unndór Jónsson hjá Ríkisend-
urskoðuninni og eiginkona hans,
Guðrún Símonardóttir voru þarna
líka. Unndór vann 500.00 krónur
í október s.l.
Þá var þar samstarfsfólk hjá
Samábvrgð íslends, en þau tóku
sig 11 saman og keyptu röð af
miðum. Unnu þau 119.000 krónur
á þessa miðaröð yfir árið. Slíkir
hópar skipta nú hundruðum um
land allt, sem spila í Happdrætti
Háskóla íslands.
Afkoma Happdrættis H. f. og
þarfir Háskólans.
Á árinu 1971 seldi Happdrætti
Háskóla íslands miða fyrir um
235 millj. kr., og gert er ráð fyrir
því, að það skili Háskóla íslands
um 35 millj. kr. í hagnað af rekstr
inum auk ríflegra vaxtatekna. Auk
þess er gert ráð fyrir 8,7 millj.
kr. hagnaðarhlut ríkissjóðs, sem
rennur til rannsóknastofnana.
Af framkvæmdum ársins 1971
ber mest á tveimur byggingum
— húsi, sem einkum er ætlað laga
deild, og húsi, sem ætlað.er fyrir
eðlis- og efnafræðikennslu í verk
fræði- og raunvísindadeild aðal
lega. Einnig má geta Stúdenta
heimilisins, sem að nokkru var
byggt fyrir happdrættisfé, en
Mötuneyti stúdenta, sem þar er
til húsa ásamt Bóksölu stúdenta
o. fl., hefir gerbreytt aðstöðu stúd
enta við Háskóla íslands á marg
an hátt.
Framundan eru miklar fram-
kvæmdir á vegum Háskólans næsta
áratuginn vegna gífurlegrar stúd
entafjölgunar, sem fyrirsjáanleg
er, bæði vegna þess, að rnjög
stórir árgangar eru nú á aldrinum
frá 10 — 20 ára, og hænri hlut
fallstala í hverjum árgangi fer
nú í háskólanám en áður. Auk
þess verður að gera ráð fyrir nýj
um námsbrautum á háskólastigi.
Framkvæmdaáætlun ársins 1972
hefur þegar verið gerð, og er
niðurstöðutala hennar tæplega 103
millj. kr. og er ráðgert, að Happ
drætti Háskóla fslands greiði 60
millj. kr. af þeirri upphæð. Þess
vegna heitir stjórn Happdrættis
H. í. á landsmenn alla að duga
því vel, þar sem a.m.k. 30—40%
aukningar á hagnaði af happdrætt
isrekstrinum er þörf til þess að
rísa undir þessum kostnaði.
Breytingar á Happdrætti H. f. frá
ársbyrjun 1972.
Tii þess að mæta annars vegar
hinni auknu framkvæmdaþörf Há
skóla íslands vegna fjölgunar
Framhald á bls. 14.
j