Tíminn - 18.01.1972, Qupperneq 9
ÞRIÐJUDAGUR 18. janúar 1971
TÍMINN
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason, IndriSI
G. Þorsteinsson og Tómas Karlsson. Auglýsingastjórl: Stein-
grfmur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur I Edduhúsinu, símar
18300 — 18306. Skrifstofur Bankastræti 7. ______ AfgreiSslusiml
12323. Auglýsingasimi: 19523. ASrar skrifstofur sími 18300.
Áskriftargjald kr. 225,00 á mánuði innanlands. í lausasölu
kr. 15,00 eint. — Prentsmiðjan Edda hf.
Oábyrgur íhalds-
flokkur
Sjálfstæðisflokkurinn var stofnaður vorið 1929 og hlaut
í vöggugjöf sömu hugmyndafræðina og íhaldsflokkurinn,
sem hafði verið stofnaður 5 árum áður. í raun réttri
má segja, að hér hafi aðeins verið um nafnbreytingu að
ræða.
Síðan 1924, er íhaldsflokkurinn var stofnaður, hafa orð-
ið margvíslegar breytingar í heiminum, sem m.a. hafa
breytt afstöðu langflestra til þeirrar hugmyndafræði,
sem íhaldsflokkurinn byggði á, og var mjög svipuð og
hugmyndafræði íhaldsflokka nágrannalandanna. Hún
var í höfuðatriðum sú, að hagnaðarvon hinna svonefndu
sterku og dugmiklu einstaklinga ætti að ráða mestu um,
hvert fjármagni og vinnuafli væri beint. Ríkisvaldið
ætti að hafa sem minnst afskipti af þeim málum. Heims-
kreppan mikla og flest það, sem síðan hefur gerzt, hef-
ur fært mönnum sönnur um, að þetta skipulagslausa
frjálsræði gróðahyggjunnar geti leitt til hins fyUsta mis-
ræmis í uppbyggingu atvinnulífsins, glundroða og upp-
lausnar, sem oft leiðir til hinna ströngustu hafta. Flestir
íhaldsflokkar nágrannaþjóðanna hafa því mjög breytt við-
horfi sínu til þessara mála.
Ýmsir fylgismenn Sjálfstæðisflokksins gera sér ljóst,
að hin gamla hugmyndafræði íhaldsflokksins frá 1924 er
orðin meira en úrelt og þarfnast endurskoðunar. Af for-
ingjum flokksins hefur þó Gunnar Thoroddsen einn tekið
undir þessa skoðun í ræðu, sem hann hélt 1 Varðar-
félaginu síðastl. hausti. Aðrir leiðtogar flokksins eru
hins vegar annars sinnis og halda dauðahaldi í hugmynda-
fræðina frá 1924. Þetta kom bezt 1 ljós, þegar frumvarp-
ið um Framkvæmdastofnunina var til meðferðar á Al-
þingi í haust. Þá var það trúin á frjálsræði gróðahyggj-
unnar, sem mótaði alveg afstöðu flokksins. Flokkurinn
mátti ekki heyra það nefnt, að stefnt yrði að frelsi með
skipulagi, eins og Gunnar Thoroddsen hafði lagt áherzlu
á í Varðar-ræðu sinni.
En þótt Sjálfstæðisflokkurinn standi þannig hug-
myndafræðilega séð í sömu sporum og íhaldsflokk-
urinn 1924, er mikil breyting orðin á honum. íhalds-
flokkurinn 1924 var sjálfum sér samkvæmur og var
því m.a. varfærinn í fjármálum hins opinbera. Hann
forðaðist yfirleitt yfirboð í þeim efnum. Hann var
m.ö.o. ábyrgur íhaldsflokkur. Slíkt hið sama verður
ekki sagt um Sjálfstæðisflokkinn nú. Enginn flokkur
gengur eins langt í yfirboðum og hann um þessar
mundir. Þótt hann átelji nú hækkun fjárlagaútgjald-
anna, lagði hann til við fjárlagaafgreiðsluna, að þau
hækkuðu um hálfan milljarð. Frá þingmönnum hans
liggja nú fyrir Alþingi útgjaldatillögur, sem skipta
mörgum hundruðum milljóna króna. Tæplega ber
sú stétt eða stofnun fram kröfu, að hún sé ekki
studd af Sjálfstæðisflokknum. Hann heimtar á sama
tíma gengishækkun og hærri kaupgreiðslur af
atvinnuvegunum. Stefna hans i fjármálum er eins
óábyrg og verið getur. Hann hefur öll eyrnamörk hins
óábyrga íhaldsflokks.
Fyrir það fólk, sem veitti Sjálfstæðisflokknum braut-
argengi í síðustu kosningum, er vissulega ærin ástæða
til þess að gefa því gaum hvers konar flokkur Sjálfstæð-
isflokkurinn er og hvort það eigi samleið með óábyrgum
íhaldsflokki. — Þ.Þ.
9
Steingrímur Hermannsson alþm.:
Landhelgismáiið
Rœða flutt á Alþingi 3. desember síðastliðinn
Við umræðurnar á Alþingi
7. desember s.l. um þings-
ályktunartiUögu Sjálfstæðis.
manna um landhelgi og vemd-
un fiskistofna, flutti Stein-
grímur Hermannsson ítarlega
ræðu, sem hér fer á eftir,
nokkuð stytt.
f upphafi ræðu sinnar ræddi
Steingrímur um siðari fjóra
Uðt þingsályktunartiUögunnar,
sem fjaUa um friðun væntan-
legrar fiskveiðilögsögu. Taldi
hann engan ágreining um þau
atriði, enda hefur ávaUt verið
lögð á það áherzla í málflutn-
ingi ríkisstjórnarinnar og mál-
svara hennar, að ein meginfor-
senda útfærslunnar er sú að
koma á þeirri friðun, sem er
nauðsynleg fyrir viðgangi fiski
stofnanna.
Steingrímur sneri sér síðan
að meginefni þingsályktunar-
tiUögunnar og sagði meðal
annars:
f APRÍL sJj. lágu fyrir Al-
þingi tvær þingsályktunartil-
lögur, önnur frá núverandi rík-
isstjórn, en hin frá stjómar-
andstöðunni. Við umræður um
þær tillögur var fyrst og
fremst um það deilt, hvenær
næsta skrefið i útfærslu fisk-
veiðilögsögunnar skyldi stig-
ið. Meginkjárninn í tillögu
stjórnarandstöðunnar var sá,
að ekki skyldi fært út síðar en
1. september 1972. Þetta er
staðreynd, sem fullyrðingar
háttvirts 2. þingmanns Vest-
fjarða, Matthíasar Bjarnason-
ar, fá ekki hrakið. Um þetta at-
riði var einnig fyrst og fremst
deilt í kosningabaráttunni við
umræður um landhelgismálið.
Þetta var meginskoðanaágrein-
ingurinn f umræddum tveim-
ur þingsályktunartillögum,
hvort færa skyldi út fyrir haf-
réttarráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna, sem ráðgerð hefur
verið 1973, eða síðar.
Ég er þeirrar skoðunar, að
sigur stjómandstöðunnar
megi ekki sízt rekja til þeirr-
ar staðreyndar, að þjóðin kaus
þann kostinn að færa út fisk-
veiðilögsöguna fyrir 1. sept-
ember 1972, eins og stjórnar-
andstaðan lagði til. Þjóðin
valdi jafnframt þá leið til þess
að fella óvinsæla ríkisstjórn,
að veita Samtökum frjálslyndra
og vinstri manna stærsta sigur-
inn. Líklega var það auðveld-
asta leiðin að bví marki, þótt
hún væri ekki okkur Fram-
sóknarmönnum í vil. Hygg ég,
að tilgangurinn hafi í þessu til-
felli helgað meðalið og var það
nokkuð skynsamlegt hjá þjóð-
inni.
MÉR sýnist, að tillaga sú.
sem nú liggur fyrir, sé að ýmsu
leyti bætt frá þeirri tillögu,
sem fyrrveranr hæstvirt ríkis-
stjórn lagði fram og fékk sam-
þykkta. Búið er að strika út
flestar efasemdir og ákveðin
stcfna mörkuð með því að
leggja til að fært skuli út f
400 m. jafndýpislínu. Að vísu
segir í tillögunni ekkert um
það. hvenær #ært skuli út. en
ég fagna þeim ummælum hátt-
virts þingmanns Matthíasar
Bjarnasonar áðan, að hann er
fylgjandi því að fært verði út
1. september 1972. Tel ég það
merkari og mikilvægari yfir-
lýsingu en nokkuð það, sem
kemur fram í tillögunni
sjálfri.
Ætlun mín er að ræða um
þá stefnu, sem f tillögunni er
lýst, að miða skuli við jafn-
dýpislínu, en ekki við fjarlægð
frá landi eða frá grunnlínu.
FYRST vil ég nefna þá stað-
reynd, að alþjóðareglur eru
mjög óljósar um landgrunn
strandríkis. Að vísu náðist á
hafréttarráðstefnunni 1958
meiri hluti fyrir þeirri reglu,
að miða skuli við 200 m. dýpt-
arlínu, eða dýpra eins og nýt-
anlegt kanna að reynast. Það
er ekki sízt með tilliti til þess-
arar afar loðnu skilgreiningar
að kölluð verður saman ný haf-
réttarráðstefna til þess að
ákveða þetta betur. Og ég verð
í því sambandi að lýsa undrun
minni yfir þeim ummælum hátt
virts framsögumanns, Gunnars
Thoroddsen, sem ég gat ekki
skilið á annan veg en þann, að
við ættum ekki að fara að al-
þjóðalögum að þessu leyti.
Taldar eru miklar líkur til
þess, að á þeirri hafréttarráð-
stefnu, sem kvödd verður sam-
an 1973 eða skömmu síðar, ná-
ist nauðsynlegur % meiri hluti
með ákvörðun landgrunns-
marka. Hins vegar eru mjög
skiptar skoðanir um það,
hvernig slíkt skuli ákveðið. Nú
er t.d. mjög hampað þeirri
reglu að miða skuli landgrunn
við þá línu, þar sem hallinn
fer yfir 10°. Ég efast um, að
nokkur maður viti hvar það
er á íslenzku landgrunni. Mæl-
ingar á okkar landgrunni eru
svo óljósar, að útilokað er að
gera sér fyllilega grein fyrir
þessu.
Mér sýnist jafnframt ljóst, að
við fslendingar höfum vaðið fyr
ir neðan okkur a- þessu leyti.
Með þingsályktunartillögunni,
sam samþykkt var 1948, þar
sem Alþingi lýsir því yfir, að
Iundgrunnið allt hvernig sem
það verður endanlega ákveðið,
skuli vera eign okkar íslend-
inga og fiskimiðin yfir því. Ég
sé því ekki ástæðu til að ótt-
ast, að við missum af bátnum
að þessu leyti.
f ÖÐRU Iagi er mjög vafa-
samt að miða við jafndýpis-
línu vegna þess, hve mælingar
á íslenzku landgrunni eru lé-
legar. Árið 1969 skipaði Rann-
sóknaráð ríkisins nefnd, sem
nefnd’ * landg»-unnsnefnd. Hún
skilaði mjög viðamikilli skýrslu
um rannsóknir á landgrunni fs-
lands. Meðal annars lagði nefnd
in mikla vinnu i að kanna mæl-
ingar á íslenzku Iandgrunni.
Nefndin gerði samanburð á
fyrirliggjandi kortum á þrem-
ur Ifnum, línu A frá Vest-
mannaeyjum til suðvesturs fyr
ir Reykjanes, línu B frá Kollu-
ál yfir til Grænlands, og línu
C þvert yfir frá Reykjanesi til
Grænlands. Síðan segir svo i
skýrslunni, með leyfi forseta:
„Á sjálfu Iandgrunninu, eða
réttara sagt grynnri hlutum
þess, eru skekkjur ekki áber-
andi, en þær aukast út yfir jað
ar landgrunnsins og einkum á
dýpri sjó og sýna tölur danska
sjókortsins þar 200—500 metra
of mikið dýpi, bar sem hægt er
að gera beinan samanburð. Á
A-Iínunni sýnir kortið 200 m.
dýptarlínu, 12 km. innar en
hin þýzka mæling. En þar sem
hinar nýju mælingar sýna 200
l dýpi á landgrunnsbrún suð-
ur frá Vestmannaeyjum, stend-
ur dýptarlínan 570 m. á eldra
kortinu. Annars staðar, bar
sem bcinan samanburð er hægt
að gera sunnar á A-Iínunni,
sýna tölurnar á kortinu meira
dýpi, sem nemur 240 m., 175
m., 250 m. og 475 m. Á C-Iín-
unni, er munur í sömu átt, 22 m.
110 m. og 500 m Á B-lfnu ber
legu 200 m. línu kortsins sam-
an við nýrri -nælingar, en
ósamræmi er utan við hana.
Þess má enn geta, að sam-
kvæmt korti 6 er állinn, sem
greinir að íslenzka og græn-
Ienzka landgrunnið, rúmlega
600 m. djúpur, en hann er
grynnri en 500 m. á korti 5."
Þetta sýnir, að mjög er
óljóst hvar okkar 400 m.
dýptarlína liggur. Vel getur
svo verið, að 40C m. dýptarlín-
an á því svæði, sem um er
Framhalr. á bls 14.
ÞRIÐJUDAGSGREININ
J