Tíminn - 22.01.1972, Qupperneq 2

TIMINN SUNNUDAGUR 22. janúar 1972
FríSrik konungur meS dótturson sinn og nafna, sem nú er orSlnn krónprins og sezt einhverntíma í hásætiS sem FriSrik X.
14
að láta Ijós sitt skína á svo sér-
stöku sviði. varð það siður á
hverju ári, að konungur stjórnaði
sinfóníuhljóimsveit útvarpsins við
sérstök tækifæri. Til eiru á hljóm-
plötum dagskrár slíkra tónleika,
þar sean konungur stjórnar. Þá
kom það einnig fyrir, að hann
stjórnaði hljómsveitum við óperu
flutning. Margar af sínum ham-
ingjustundum átti Friðrik konung
ur, etr hann stóð með tónsprotann
i höndum.
Unni Grænlandi
Áhugi Friðriks konungs á
Grænlandi og ást hans til lands óg
þjóðar, var greinileg. Hann hafði
góða þekkingu á vandamálum
Grænlendinga og fylgdist vel með
öllu, sem gerðist í því sambymdi.
f augum Grænlendinga var kon-
untgurinn heldur ekki fjarlægt hug
tak, heldur lifandi og vingjarn-
legur maður, serni á einstakan hátt
sameinaðist í konungleg virðing
og náttúrleg kímni.
Friðrik kynntist Grænlandi
fyrst þegar hann sem krónprins
kom þangað með föður sínum ár-
Ið 1921. Eftir að hann var orðinn
konungur, kom hann þangað 1952,
1960 og 1968. Með honum í þess-
um ferðum var drottningin og
1980 Marigrét krónprinsessa einn-
ig. Grænlandsferðir konungsins
voru ekki skotferðir, heldur kynn
isferðir með viðkomu á öllum
helztu stöðum og mörgum smá-
stöðum. Hann lagði áherzlu á að
hafa tíma og tækifæri til að kynn
ast fólkinu og vandamálum þess,
hann ræddi við fólk, oig leyfði því
einnig að kynnast sér.
Friðrik lagði áherzlu á að heim
sækja Grænland á koriunigsnekkj-
mmi, Dannebrog, rétt eins og
hamn fór á henni milli staða í
Banmörku sjálfri. Þessa viðleitni
hans að sýna að Grænlamd oig
Danmörk væru ein heild, kunnu
Grænlendimgar að meta. Græn-
lendimgar virða yfirstjóm lands-
ims, en ekki er víst að þeir myndu
gera það, ef sú stjóm setti sig á
háan hest gagnvert þeiim. En Frið-
rik konungur hefur alltaf verið
vinur Grænlendinga og það hefur
þjóðin fundið, skilið og virt.
Elskaði sjóinn
Ást Friðriks á sjónum og sjó-
mönnum var folskvalaus og kom
í ljós þagaæ á unglingsárum hams,
þegar bræðurnir sigldu á hverju
sumri með foreldrum sínum á kon
tmgssnekkjunni og fóm smám
saiman að vinna störfin um borð.
Þegar svo krónprinsinn síðar —
eftir stúdentsprófið — átti að
velja memmtun sína, valdi hann
mfið samþykki foreldra sinna, að
fara til sjós oig gerast nemi í flot-
aniun 1917. Hann lauk prófi það-
an 1921 og fékk titilinn sjóliðs-
forimigi.
Allt fram til 1935 fór hann ár-
lega í ýmsar ferðir á skipum flot-
ans, oft sem skipstjóri, en síðan
fóru skyldur hans sem krónprims
að taka svo mikið af tíma hans,
að hann sá sér það ekki fært leng
ur.
Gegn um öll þessi ár óx ást
hans á sjónum og öllu, sem þar
gerðist. Hann bar óskerta virð-
ingu fyrir .sjómönnuim, bvert seini
verkefni þeirra á sjónum var. í
mörg ár fór hann aldrei öðmvísi
en með skipum milli staða og
hann hélt alla tíð sambandi við
marga af þeim skipstjórum, sem
hann hafði kynnzt á ferðum sín-
um til Grænlands, íslands, Am-
eríku og Austurlanda fjær.
í áramótaboðskap konungs um
hver áramót, voru jafnan nokkur
orð til sjófarenda. Allir þeir, sem
á sjó eru, munu verðveita með
virðínigu minninguna um Friðrik
IX.
Miðdepill
f jölskyldunnar
Eitt af því sem gerði Friðrik
konung hvað kærastan dönsku
þjóðinni, var að hann var góður
faðir og glaður afi. Flestir muna
þó árin, er Friðrik krónprins og
Ingiríður krónprinsessa gengu
með bamavagninn um Löngu-
ltnu. Skot og sprengjudunur
kváðu við annað slaigið. Hinir
ungu foreldrar sýndu öllum, sem
þau sáu, að hægt var að láta sig
stríðið engu skipta með því að
láta, sem það væri ekki til.
Margar fallegar myndir frá fyrri
árum, sýna gleði Friðriks yfir
fjölskyldu sinni. Ástæðan til þess,
að allar dætur hans eru nú, sem
fullorðnar konur, svo vel gerðar
og heilsteyptar manneskjur, á
vafalaust rætur síriar, að rekja' til
hamingjusamrar bernsku og
æsku í föðurhúsum. Friðrik hló og
skemmti sér með dætrum sínum,
hann var ekki stranigur faðir, sem
refsaði af litlu tilefni. En vegna
þess að hann og kona hans voru
svo skyldurækin, lærðu börnin
það frá því fyrsta, að konungbor-
ið fólk verður oftsinnis að láta
skemmtun víkja fyrir skyldu.
Friðrik konungur gekk aldrei
sem barn í vemjulegan, almennan
skóla. Sennilega hefur hann sakn-
að samverunnar við jafnaldra á
unglingsárunum, því það var að
hans ákvörðun, að dæturnar voru
látnar fara I almennan skóla.
Alltaf þegar konungshjónin
fóru í heimsóknir sínar um land-
ið með Dannebrog, tóku þau dæt
urnar með sér. Þau vissu, að fólk-
ið langaði að sjá þær, og einnig
hitt, að þær myndu læra og sjá
margt á þessum ferðum. Margrét
drottnimg hefur sagt, að í byxjun
hafi verið erfitt að vera miðpunkt
ur athygli fjölda fólks. — Mig
langaði mest til að skríða inn í
músaholu, sagði hún. En faðir
hennar gerði henni ljóst, að þetta
var mokkuð, sem varð að gera og
þá gat hún það.
Friðrik náði að leiða allar dæt-
ur sínar upp að altarinu og kynn-
ast börnum þeirra ailra síðar. Á
70 ára afmælisdaginn kom hann á
svalir Amalienborgarhallar um-
kringdur allri fjölskyldu sinni,
dæt ryfcin, tengdasonum og barna-
börnum og með Ingiríði við hlið
sér eins og ævinlega.
Það er mikill missirinn fyrir
fjölskylduna og ef til vill er hann
þyngri konungbornu fólki en öðr-
um, því aðstæður krefjast þess, að
songin sé borin með reisn, sem
allir hafa ekki yfir að ráða.
Ingiríður drottning og dætur
hennar munu bera sorg sína vel,
ekki sízt vegna þess, að þeim var
kennt það af Friðrik konungi, sem
nú er ekki við hlið þeirra lengur.
Margrét II.
Margrét, elzta dóttir Friðriks,
varð þjóðhöfðingi á sama augna-
bliki og faðir hennar gaf upp and
ann. Áðeins þurfti formsatriði, áð
ur en hún varð Marigrét II, Dana-
drottning, 560 árum eftir lát Mar-
grétar I.
Það var sólskin í Kaupmanna-
höfn, þegar hin nýja drottning
tók. formlega við völdum fyrir
rúmri viku. Á mínútunni kl. 3 að
dönskum tíma, opnuðust svala-
dyrnar á Ki'istjánsborgarhöll og
drottningin, svartklædd, kom út á
svalirnar ásamt Jens Otto Krag,
forsætisráðherra. 100 þúsund
manns voru samankomin á torg-
inu fyrir neðan, til þess eins að
eins að vera persónulega viðstatt
þennan hluta landssögunnar, þótt
alveg eins vel hefði verið hæigt að
sjá atburðinn í sjónvarpinu heima
í stofu.
Jens Otto Ki-ag úvarpaði fólkið
og hrópaði síðan þrisvar sinnum
samkvæmt gamalli hefði: Friðrik
konungur níundi er látinn, lengi
lifi hennar hátign. Margrét drottn
ing önnur.
Síðan tók drottningin til máls
HANDBÚK BÆNDA1972
T7EKNI - NÝJUNGAR
FJÖLBREYTT - GAGNLEG
HANDBÓKIN er nauðsynleg bændum, sem vilja fylgjast með nýjungum.
Húsmæður, í HANDBÓKINNI er allt, sem þið þurfið að vita um stofublóm.
BÚNAÐARFÉLAG ÍSLANDS, Bændahöllinni, sími 19200.
Þessi mynd varð helmsfræg á sinum tíma, Friðrik konungur situr viS
píanóið, en Benedikta kíkir úr felustað sínum bak við tjöldin.