Tíminn - 01.02.1972, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 1. febrúar 1972
Framkv?emdflatférli::KrlStfán::B«i«'d>kfSS6tt;::ft4tSIjorarí:::Þ6rarirtH:
Þórarlnsson |áb), Aodrós KrlsMánssoo, Jón Helíasoo, IndrtJl
G. Þorsteinsson og Tómfls Kflrisson. Av£týsín$aír}óri: Stelrt-
jjrimur Gislasoo. RitsfiérnarsKrjfstofur I trfdtlbúsiou, sftner
ÍÍ3ÖÖ
- 1Í83Q6. :5krifstófur Baokastrætl AfðretCsjusfnii:
Í3333. ! iAuglýisÍiitgáSÍrtiiý ÍM23( : ASrar sk;rjfstóf»>f:j sirnjxj tSiíÓO:.
Askrlftargíald kr, 32S,00
::k^t5Í0::élote:ktft.:
a : mánu&t Innanlancts. í: lausasóiw
Blaftaprertt h;f. (Offsét)
Hrollvekjan
Það skýrist alltaf betur og betur, að Ólafur Bjöms-
son, prófessor, sagði það ekki út í bláinn, þegar hann
hélt því fram á síðasta þingi, að framundan biði hrein
hrollvekja, þegar hinni svonefndu verðstöðvun lyki.
Margir leiðtogar Sjálfstæðisflokksins gerðu sér
grein fyrir því sumarið 1970, að vandinn í efnahags-
málum væri orðinn meiri en svo, að hann yrði leystur
á síðasta þingi fyrir kosningar. Þeir lögðu þess vegna
til, að efnt yrði til kosninga strax haustið 1970. Þessu
hafnaði Alþýðuflökkurinn. Gylfi Þ. Gíslason benti
réttilega á, að það hefði gefizt Sjálfstæðisflokknum og
Alþýðuflokknum vel fyrir kosningarnar 1967, að láta
eins og vandinn væri enginn og lögfesta því verð-
stöðvun nokkrum mánuðum fyrir kosningar. Alltof
margir kjósendur trúðu því, að verðbólgan hefði verið
stöðvuð og stjórnin vann sigur í kosningunum. Eftir
kosningar felldi stjórnin gengi krónunnar og það ekki
einu sinni, heldur tvisvar.
Það varð því niðurstaðan hjá Sjálfstæðisflokknum
og Alþýðuflokknum í fyrrahaust að grípa aftur til
verðstöðvunar og fresta lausn allra vandamála fram
yfir kosningar, ef til þess var minnsti möguleiki.
Þetta var m.a. gert á eftirfarandi hátt:
$ Áætla öll útgjöld fjárlaga fyrir 1971 eins lágt
og mögulegt var og í mörgum tilfellum miklu lægri
en fyrirsjáanlegt var, að þau myndu verSa.
$ Semja þannig um kauphækkanir til handa opin-
berum starfsmönnum, aS þær kæmu aS miklu leyti
ekki til framkvæmda fyrr en eftir kosningar.
Setja löggjöf um verulega hækkun trygginga-
bóta, en láta aSalhækkanirnar ekki koma til fram-
kvæmda fyrr en eftir kosningar.
$ StöSva nær allar verShækkanir hjá fyrirtækj-
um í nokkra mánuði, meS þaS fyrir augum aS veita
þeim ríflegri hækkanir eftir kosningarnar og helzt
að afnema þá verSlagseftirlit aS mestu.
Til viSbótar þessu hafSi veriS samiS þannig viS
verkalýSssamtökin fyrr á árinu 1970, að kaupgjalds
samningar féllu ekki úr gildi fyr en rétt eftir kosn-
ingar, en fyrirsjáanlegt var, að þá yrði að hækka
kaupið verulega, a.m.k. hjá þeim láglaunuðu.
Þannig var markvisst stefnt að því að fresta öllum
efnahagslegum vandamálum fram yfir kosningarnar.
Þannig átti að blekkja þjóðina, og láta hana halda
að allt væri í bezta lagi. En Ólafur Bjömsson var of
ábyrgur fræðimaður til þess að vilja taka þátt í þess-
um leik. Þess vegna gat hann ekki orða bundizt og
látið ógert að segja frá þeirri skoðun sinni, að hrein
hrollvekja biði framundan, þegar verðstöðvuninni svo-
nefndu lyki.
Ólafur Bjomsson hefur rejmzt sannspár. Vandinn,
sem fengizt er við, er sannarlega mikill. Þessar verða
jafnan afleiðingarnar, þegar menn fresta að fást við
vandann í stað þess að glíma við hann í tæka tíð.
Fjöldamorð í Ulster
Framferði brezka hersins í Norður-írlandi vekur
stöðugt vaxandi furðu og andúð. Kaþólskum mönnum
er hundruðum saman haldið í fangelsum, án dóms og
laga, útifundir eru bannaðir og skotið er á friðsamt
fólk, sem ekki vill una slíku banni. Rússar vora rétti-
lega fordæmdir, þegar þeir létu skriðdreka ráðast á
friðsama kröfugöngumenn í Austur-Berlín 1953. Er
ekki framkoma brezka hersins í Norður-írlandi farin
að minna óhugnanlega á slíkar aðfarir, samanber at-
burðina 1 Londonderry á sunnudaginn? — Þ.Þ.
TÍMINN
Eysteinn Jónsson:
LANDGRÆÐSLA OG
NÝTING LANDSINS
Kafli úr ræðu sem var flutt í Sameinuðu Alþingi s.l. fimmtudag
Það þarf ekki að draga
í efa, að landið hefur goldið
mikið afhroð í skiptum sín-
um við landsmenn þau tæp-
lega 1100 ár, sem það hefur
verið byggt. Þetta mætti t.d.
orða þannig, að landið hafi
goldið líf þjóðarinnar dýru
verði. En ekki hygg ég skyn
samlegt að ásaka neinn, þ.ví
að hér var um líf eða dauða
að tefla oftast nær og víst
. ekki annarra kosta völ en
þeirra, scm til var gripið til
þess að bjarga því, sem bjarg
að varð. Mun okkur hæfa
hógværðiri bezt, þegar við
minnumst þess, sem orðið
hefur j þessu efni, og mundi
víst hafa vafizt fyrir okkur
að finna önnur ráð en þau,
sem notuð voru, þótt þau
gengju stundum nærri land-
inu.
Æði margir áratugir eru
nú liðnir síðan verulegur
áhugi vaknaði fyrir því að
snúa við á þeirri braut. sem
fyrri tíðar menn neyddust til
að ganga í sambúð sinni við
landið, og ekki er um að
efast, að stórvirki hafa verið
unnin, og hafa bændur lands
ins verið fremstir í flokki
með stórfellda ræktun og
ræktunarbúskap í vaxandi
mæli og fyrst og fremst er
það breyttum búskaparhátt-
um þeirra að þakka, að bet-
ur horfir nú þrátt fyrir allt
í þessum efnum en löngum
áður, og það þrátt fyrir stór-
auknar landsnytjar. Þá hafa
sandgræðslumenn og skóg-
ræktarmenn komið til, bæði
áhugalið og sveitir ríkisins.
Loks hafa og mest síðustu
árin flykkzt að flokkar áhuga
manna úr öllum áttum til
þátttöku í landgræðslustarfi
og gróðurvcrnd með margvís
legum hætti. Fjölmenn sam-
tök hafa verið mynduð, sem
teygja sig um gjörvallt land-
ið og beita sér að landvernd
og náttúruvernd, og ung-
mennafélögin hafa gengið
í verkið af mikilli atorku.
Fyrri tíðar menn höfðu
mjög óhæga stöðu í þessu
tilliti, þvj að ofan á knýjandi
lifsnauðsyn, scm þröngvaði
þeim til þess að ganga frek-
lega á landið, bættust erfið-
leikarnir á því að gera sér
grein fyrir, livernig raunveru
lega var ástatt, hvað raun-
verulega var að gerast, og
satt að segja hefur það vafizt
fyrir mönnum fram undir
þetta að komast eftir því,
hvar þjóðin var á vegi
stödd í sambúð sinni við land
ið. Nú vitum við á
hinn bóginn. að þrátt
fyrir stórsókn síðustu áratug
ina í rétta stefnu eyðist gróð
ur enn á stórum svæðum,
jafnvel sumum, sem við köll-
um gróin. Vísindamenn okk-
ar vita. að þióðin hefur mjög
miklu af gróðuriendinu tapað
á þeim nálega 1100 árum,
sem hún hefur búið í land-
inu. En það, sem mestu skipt
ir, er þó sú vitneskja að
þetta land, sem tapazt hefur,
er hægt að græða og halda
því, sem eftir er og bæta það,
og menn vita nú í aðalatrið-
um, hvernig á að fara að því.
En þar er að sjálfsögðu ekki
um neina eina aðferð að
ræða, heldur mörg úrræöi,
| sem verða að fara saman. Þó
Eysteinn Jónsson
er hér j raun og veru ein-
ungis um eitt mál að fjalla,
■ef rétt er skoðað, þótt marg-
þætt sé, því að landgræðsla
og hagnýting landsins verða
hér sem sé að einu máli, ef
vel á að farnast. Það er und-
irstaða alls^ að okkur skiljist
öllum þau grundvallarsann-
indi. að landgræðsla og skyn-
samleg og hófleg nýting gróð
ursins verða að fara saman,
og þetta verður ekki slitið í
sundur.
Enginn ágreiningur er um
að stórefla verður sóknina í
landgræðslu- og gróðurvernd-
armálum, og cr áhugi svo al-
mennur um þau efni, að þjóð-
arvakningu má nálcga kalla.
Mest veltur hér á bændastétt
inni sem fyrr, og kemur til
aukinn ræktunarbúskapur
og skynsamleg hagnýting
þeirrar vitneskju sem menn
hafa aflað sér og eru að afla
sér um hyggilega notkun
gróðurlandsins, m.a. og ekki
sízt til beitar. En bændur
munu ekki standa einir í
þessum landgræðslumálum,
því að til liðs koma heilir
herskarar áhugafólks úr öll-
um stéttum þjóðfélagsins,
sem með margvíslegu móti
leggja nú þegar hönd á plóg-
inn og vilja gera meira.
Nefna mætti falleg dæmi í
þessu efni, hvernig þessi
áhugi kemur fram í verki nú,
en hér læt ég eitt nægja. —
Flugmenn bjóðast nú til að
fljúga landgræðsluflugvél-
um í sjálfboðavinnu. Kannski
cr það þeim hvatning, flug-
mönnunum, að þeir sjá
manna bezt úr loftinu, hvar
skórinn kreppir. Æskilegt
væri að nota sér þetta drengi
lega boð flugmannanna.
I þessu efni verður tví-
mælalaust að sækja fram á
mörgum vígstöðvum. Það er
almenn ræktun, ræktun beiti
landa sérstaklega, sand-
græðsla, skógrækt, friðun
ýmiss konar á mörgum stig-
um, fyrirhleðslur vatna, svo
að nokkuð sé nefnt og svo
samstarf um skynsamlega
notkun beitilandanna. Verk-
efnið er þá m.a. að búa vax-
andi bústofni góð beitilönd
og hlífa þeim, sem vægðar
þurfa við.
Mér þykir rétt að skýra
hér frá því, þó að það hafi
verið gert áður utan þings,
að í málefnasamningi stjórn-
arflokkanna er ákvæði um,
að ríkisstjórnin muni beita
sér fyrir því, að gerð verði
heildaráætlun um alhliða
landgræðslu og skipulega nýt
ingu landsgæða, og ekkert er
á móti því að festa það j þing
tíðindunum, að í samræmi
við þetta hefur hæstv. land-
búnaðarráðh. skipað 7 manna
ncfnd til þess að gera tilL
um, á hvcrn hátt heppilegast
muni vera að vinna að gerð
slíkrar áætlunar.
Ég tók að mér, samkvæmt
beiðni ráðherra, að verða for
maður í þessari nefnd, og má
vel vera. að ég hafi látið
áhuga minn í þessum efnum
bera skynsemina ofurliði
með því að gefa kost á slíku.
En hvað um það, — með
mér eru í nefndinni úrvals-
menn, scm þessum hnútum
öllum eru býsna kunnugur og
úr ýmsum áttum komnir,
eins og skynsamlegt er, þeg-
ar um slíkt verkefni er að
ræða. Þeir eru Jónas Jónsson
dcildarstjóri í landbúnaðar-
ráðuneytinu, Ingvar Þor-
stcinsson, náttúrufræðingur,
Haukur Ragnarsson, tilrauna
stjóri, Pálmi Jónsson, alþm.,
Sigurður Blöndal, skógar-
vörður og Þorvaldur G. Jóns
son, fóðureftirlitsmaður.
Nefndin hefur byrjað star.
sitt. Byrjaði nokkru fyrir jól
in og hefur haldið nokkra
fundi í janúarmánuði. Hér er
um ákaflega víðtækt og
vandasamt verkefni að ræða
og mun verða lögð megin-
áherzla á náið samstarf við
þá, scm i fylkingarbrjósti
hafa staðið í ræktunarmálum
alls konar og gróðurvernd og
bezt þckkja til þeirra mála.
Höfuðáherzla verður lögð á
að reyna að samstilla krafta
þeirra mörgu einstaklinga,
félagssamtaka og stofnana,
sem hér koma til. Leggja svo
niður fyrir sér, hvað aðhaf-
ast þarf af þjóðfélagsins
hálfu, svo að veruleg stefnu
hvörf megi verða. Aldrei má
missa sjónar af þvj, að mestu
skiptir, þegar til kemur að
sem fiestir leggi hér hönd
á plóginn, hver eftir sinni
aðstöðu og getu, og einnig
verða menn að hafa auga
á því, að hér er það bænda-
stéttin. scm hefur þýðingar-
miklu hlutverki að gegna, og
samstarf við bændur og sam-
tök þeirra verður þcss vegna
að vera sterkasti þátturinn
í öllum undirbúningi þessa
máls á öllum stigum þess.
Búnaðarsambönd og
gróSurverndarnefndir
Það mundi vafalaust reyn-
ast mjög farsælt, ef menn
tækju sig til í öllum héruð-*
um landsins og gerðu sér
grein fyrir því með ráði
beztu manna heima fyrir og
hjálp þeirrar vitneskju, sem
vísindamenn okkar hafa afl-
að, og sem menn eiga að-
gang að, hvernig menn eru
á vegi staddir í þessum efn-
um í sínu eigin héraði, og
hvað þeir teldu vænleg-
ast til úrbóta þar. Gæti
slík úttekt á ástandinu heima
fyrir gerð af heimamönnum
Frh. á bls. 14.
ÞRIÐJUDAGSGREININ