Tíminn - 01.02.1972, Blaðsíða 9

ÞRIÐJUDAUUK. X. ieuiuai 101
9
við skattaframtal 1972
afgjaldskvaðarverðmætis leigu-
landsins eða -lóðarinnar. Til-
greina skal i lesmálsdálk nafn
landsins eða lóðarinnar , svo og
fullt fasteignamatsverð lóðarinn-
ar eða landsins eða þess hluta,
sem hann hefur á leigu og auð-
kenna sem ,,L1.”, en i kr. dálk
skal tilgreina mismun fasteigna-
matsverðs og afgjaldskvaðar-
verðmætis (sem er land- eða lóð-
árleiga ársins 1971 x 15).
Ómetnar fasteignir, svo sem
hús, ibúðir, bilskúrar, sumarbu-
staðir eða hverjar aðrar bygging-
ar eða önnur mannvirki i smíð-
um, svo og ómetnar viðbyggingar
og breytingar eða endurbætur á
þegar metnum byggingum eða
öðrum mannvirkjum, skal tilfæra
sérstaklega i lesmálsdálk undir
nafni skv. byggingarsamþykkt
eða byggingarleyfi og kostnaðar-
verð i árslok 1971 i kr. dálk. Eig-
endum slikra eigna ber að útfylla
húsbyggingarskýrslu, sem fylgja
skal framtali.
Hafi eigandi bygginga eða ann-
arra mannvirkja, sem byggð eru
á leigulandi eða leigulóð, ekki
greitt leigu fyrir landið eða lóðina
á árinu 1971, ber land- eða lóðar-
eiganda að telja fasteignamats-
verð lands eða lóðar að fullu til
eignar.
4. Vélar, verkfæri og áhöld.
Hér skal færa bókfært verð
landbúnaðarvéla og -tækja skv.
landbúnaðarskýrslu. Enn fremur
skal hér færa eignarverðmæti
véla, verkfæra, tækja og áhalda,
annarra en bifreiða, sem ekki eru
notuð i atvinnurekstrarskyni eða
ekki ber að telja i efnahagsreikn-
ingi, sbr. tölulið 1. Slikar eignir
skulu teljast á kaup- eða kostnað-
arverði i kr. dálk. Þó skal heimilt
að lækka þetta verð um fyrningu,
að hámarki 8% á ári, miðaða við
kaup- eða kostnaðarverð, svo og
um réttilega notaðan rétt til lækk-
unar kaup- eða kostnaðarverðs i
fyrriframtölum fram’teljanda.Þó
má aldrei telja eignarverð lægra
en 10% af kaup- eða kostnaðar-
verði. Fyrning þessi kemur að-
eins til lækkunar á eign, en ekki
til frádráttar tekjum.
5. Bifreið.
Hér skal færa kaupverð bif-
reiða, sem ekki eru notaðar i at-
vinnurekstrarskyni eða ekki ber
að telja i efnahagsreikningi, sbr.
tölulið 1., i kr. dálk. Þó skal heim-
ilt að lækka kaupverð um fyrn-
ingu, að hámarki 10% á ári, mið-
aða við við kaupverð, svo og um
réttilega notaðan rétt til lækkun-
ar kaupverði i fyrri framtölum
framteljanda. Þó má aldrei telja
eignarverð lægra en 10% af kaup-
verði. Fyrning þessi kemur að-
eins til lækkunar á eign, en ekki
til frádráttar tekjum.
6. Peningar.
Hér á aðeins að færa peninga-
eign um áramót, en ekki aðrar
eignir, svo sem vixla og verðbréf.
. 7. Inneignir.
1 A-lið framtals, bls. 3, þarf að
sundurliða, eins og þar segir til
um, inneignir i bönkum, spari-
sjóðum og innlánsdeildum, svo og
verðbréf, sem skattfrjáls eru á
sama hátt skv. sérstökum
lögum. Siðan skal færa samtals
tölur skattskyldra inneigna á
eignarlið 7.
Vixlareða verðbréf, þótt geymt
sé i bönkum eða sé þar til inn-
heimtu, teljast ekki hér, heldur
undir tölulið 9.
8. Hlutabréf.
Rita skal nafn félags i lesmáls-
dálk og nafnverð hlutabréfa i kr.
dálk, ef hlutafé er óskert, en ann-
ars með hlutfallslegri upphæð,
miðað við upphaflegt hlutafé.
9. Verðbréf. útlán stofnsjóðsinn
stæður o.fl.
Útfylla skal B-lið bls. 3 eins og
eyðublaðið segir til um og færa
samtalstölu á eignarlið 9.
10. Eignir barna.
Útfylla skal E-lið bls. 4 eins og
eyðublaðið segir til um og færa
samtalstöluna, að frádregnum
skattfrjálsum innistæðum og
verðbréfum (ákveðnum á sama
hátt og greinir i A-lið bls. 3), á
eignarlið 10. Ef framteljandi
óskar þess, að eignir barns séu
ekki taldar með sinum eignum,
skal ekki færa eignir barnsins i
eignarlið 10, en geta þess sérstak-
lega i G-lið bls. 4, að það sé ósk
framteljanda, að barnið verði
sjálfstæður skattgreiðandi.
11. Aðrir eignir.
Hér skal færa þær eignir (aðrar
en fatnað, bækur, húsgögn og
aðra persónulega muni), sem eigi
er getið hér að framan.
II. Skuldir alls.
Útfylla skal C-lið bls. 3. eins og
eyðublaðið segir til um og færa
samtalstölu á þennan lið.
III. Tekjur árið 1971.
1. Hreinar tekjur af atvinnu-
rekstri eða sjálfstæðri starfsemi
skv. meðfylgjandi rekstrarreikn-
ingi, landbúnaðar- eða sjávarút-
vegsskýrslu.
Með framtölum þeirra, sem
bókhaldsskyldir eru skv. á
kvæðum laga nr. 51/1968 um bók-
hald, skal fylgja rekstrarreikn-
ingur, gerður skv. ákvæðum
þeirra laga. Þeir, sem sjávarút-
veg (vélbátar og róðrarbátar)
stunda, mega nota þar til gerða
sjávarútvegsskýslu, og þeir, sem
landbúnað stunda, nota þar til
gerða landbúnaðarskýslu.
Þegar notuð er heimild i D-lið
22. gr. skattalaga til sérstaks frá-
dráttar frá matsverði birgða,
skal sá frádráttur tilgreindur sem
sérliður i rekstrarreikningi, en
ekki reiknaður inn i vörunotkun
eða -eyðslu.
A sjávarútvegsskýrslu skal,
auk fyrninga þeirra, sem þar um
getur, færa fyrningar annarra
tækja og áhalda. Svo skal þar til-
greina vaxtagjöld vegna þessarar
starfsemi.
Ef i rekstrarreikningi (þ.m.t.
landbúnaðar- eða sjávarútvegs-
skýrslur) eru fjárhæðir, sem ekki
eru i samræmi við ákvæði skatta-
laga, svo sem þegar taldar eru til
tekna fjárhæðir, sem ekki eru
skattskyldar, eða til gjalda
fjárhæðir, sem ekki eru frá-
dráttarbærar, skal úr þvi bætt
með áritun á rekstrarreikning
eða gögn með honum.
Gæta skal þess sérstaklega, að i
rekstrarreikningi séu ekki aðrir
liðir færðir, en tilheyra þeim at-
vinnurekstri, sem reikningurinn
á að vera heimild um. Þannig
skal t.d. aðeins færa til gjalda
vexti af þeim skuldum, sem til
hefur verið stofnað vegna at-
vinnurekstrarins, en ekki vexti af
öðrum skuldum, og ekki skal færa
til gjalda á rekstrarreikning önn-
Framtölum ber að
skila fyrir kl 12 á
miðnætti sunnu-
dagirtn 6. febrúar
ur persónuleg gjöld, sem ekki til-
heyra atvinnurekstrinum, þótt
frádráttarbær séu, svo sem
eignarskatt, eignarútsvar,
lifeyris- og liftryggingu, al-
mannatryggingargjald, sjúkra-
samlagsgjald o.tr., heldur skal
færa þau i viðkomandi liði i frá-
dráttarhlið framhalds. Sama
gildir um tekjur, sem ekki eru
tengdar atvinnurekstrinum, svo
sem eigin húsaleigu, vaxtatekjur
og arð. Þessar tekjur skal færa i
viðkomandi liði i teknahlið
framhalds.
Tekjur af útleigu eða reiknaða
húsaleigu af ibúðarhúsnæði, svo
og öll gjöld vegna hennar, svo
sem fasteignagjöld, fyrningu,
viðhald og vaxtagjöld, sem til-
greind eru á rekstrarreikningi,
ber á sama hátt að draga út úr
rekstrarreikningi með áritun þar
á eða gögn með honum. Tekjur af
ibúðarhúsnæði og gjöld tengd
þeim ber að telja til tekna i tölulið
2 eða 3 i teknahlið framtals og til
gjalda i tölulið 1 i frádráttarhlið
framtals eftir þvi sem við á.
Endurgjaldslaus afnot laun-
þega (og fjölskyldu hans) af ibúð-
arhúsnæði i eigu vinnuveitanda
ber að telja til gjalda i rekstrar-
reikningi með 2% af gildandi fast-
eignamati hlutaðeigandi ibúðar-
húsnæðis og lóðar, en sömu fjár-
hæð ber framteljanda að telja til
tekna i tölulið 3 i teknahlið fram-
tals. Sama gildir, ef hluti ibúðar-
húsnæðis i eigu atvinnurekanda
er notaður vegna atvinnurekstr-
arins.
Rekstrarkostnað fólksbifreiða
ber að tilgreina fyrir hverja ein-
staka bifreið. Láti vinnuveitandi
starfsmönnum sinum i té endur-
gjaldslaus afnot slikra bifreiða,
ber að láta rekstrarreikningi
fylgja upplýsingar þar um. Hafi
framteljandi hins vegar sjálfur,
fjölskylda hans eða aðrir aðilar
afnot slikra bifreiða, ber að láta
fylgja rekstrarreikningi upplýs-
ingar þar um og draga gjöld
vegna þessara afnota frá rekstr-
argjöldum, með áritun á rekstr-
arreikning eða gögn með honum.
Nú vinnur einstaklingur eða
hjón, annað hvort eða bæði eða ó-
fiárráða börn bessara aðila. við
eigin atvinnurekstur eða sjálf-
stæða starfsemi, og ber þá að
geta þess með athugasemd á
rekstrarreikning eða gögn með
honum og tilgreina vinnuframlag
framteljanda sjálfs, maka hans
og ófjárráða barna hans. Hafi
laun greidd framteljanda, maka
hans eða ófjárráða börnum hans
verið færð til gjalda á rekstrar-
reikningi sem greidd laun, ber að
geta þessara launagreiðslna sér-
staklega á rekstrarreikningi, að-
skilið frá launagreiðslum til ann-
arra launþega.
2. Hreinar tekjur af eignaleigu,
þ.m.t. útlciga ibúðarhúsnæðis
samkv. meðf. rekstraryfirliti.
Hafi framteljandi tekjur af
eignaleigu, án þess að talið verði,
að um atvinnurekstur sé að ræða i
þvi sambandi, ber honum að gera
rekstraryfirlit, þar sem fram
koma leigutekjur og bein útgjöld
vegna þeirra, þ.m.t. vaxtagjöld,
sem eru tengd þessari teknaöflun.
Sé slikra tekna aflað i atvinnu-
rekstrarskyni, ber að gera
rekstrarreikning skv. tölulið 1.
Hafi framteljandi tekjur af út-
leygu ibúðarhúsnæðis, hvort
heldur hann telur það vera i at-
vinnurekstrarskyni eða ekki, ber
honum að gera rekstraryfirlit,
þar sem fram koma leigutekjur
frá hverjum einstökum leigutaka,
svo og leigutimabil og fasteigna-
mat útleigðs ibúðarhúsnæðis og
hlutdeildar i lóð. Til gjalda ber að
telja kostnað vegna hins útleigða,
svo sem fasteignagjöld og vaxta-
gjöld, sem beinteru tengd þessari
teknaöflun. Um fyrningu hús-
næðisins og viðhald, sem til
gjalda ber að telja, fer sem hér
segir:
(1) Ef framteljandi á enga aðra i-
búð en þá, sem hann leigir út,
telst fyrning og viðhald sameigin-
lega til gjalda á sama hátt og
greinir i tölulið 1. b. i frádráttar-
hlið framtals.
(2) Ef framteljandi, sem á ibúð,
sem hann notar fyrir sjálfan sig
og fjölskyldu sina, er einnig eig-
andi að:
a) annarri ibúð, hvort heldur er i
sömu eða annarri fasteign eða
b) öðru ibúðarhúsnæði i sömu
fasteign og hann býr i, enda sé
fasteignamatsverð þess eigi
hærra en ibúðar þeirrar, er hann
bvr i siálfur,
þá er honum heimilt að telja fyrn-
ingu og viðhald slikrar ibúðar,
eða sliks annars ibúðarhúsnæðis,
til gjalda á sama hátt og greinir i
tölulið 1. b. i frádráttarhlið fram-
tals.
Noti framteljandi ekki heimild
þessa, þá skal hann telja fyrningu
og viðhald ibúðarhúsnæðis skv. a-
og b-liðum til gjalda á þann hátt,
er um ræðir i næsta tölulið hér á
eftir (tölulið 3). Hvor reglan, sem
notuð er, heldur gildi sinu allan
eignarhaldstima framteljanda á
þessu húsnæði.
(3) Ef framteljandi er eigandi að
fleiri ibúðum, eða eigandi að öðru
ibúðarhúsnæði, sem er hærra að
fasteignamatsverði en eigin ibúð
eða staðsett i annarri fasteign en
þeirri, sem hann býr i sjálfur, ber
honum að telja til gjalda fyrningu
þess húsnæðis, reiknaða af kostn-
aðarverði (heildarfyrningar-
verði) þess eða af endurkaups-
verði, hafi fram farið endurmat á
eigninni, sbr. ákvæði III. tl. A-
kvæði til bráðabirgða i skattalög-
um. (Fyrningarhundraðshluti
húsa úr steinsteypu 1% — 2%,
húsa hlaðinna úr steinum 1,3% —
2,6% og húsa úr timbri 2% — 4%).
Enn fremur ber honum að telja til
gjaldá sannanlegan viðhalds-
kostnað.
Þegar skipta þarf fasteigna-
gjöldum, ákvarða fyrningu og
viðhald, skal skipting húsnæðis
miðuð við rúmmál.
1 þessum tölulið má ekki telja
tekjur af útleigðu ibúðarhúsnæði,
sem framteljandi lætur öðrum i té
án eðlilegs endurgjalds, þ.e., ef
ársleiga nemur lægri fjárhæð en
2% af fasteignamati ibúðarhús-
næðis og lóðar. Slikar tekjur ber
að telja i tölulið 3.
3. Reiknuð húsaleiga af
ibúðarhúsn., sem eig. notar
sjálfur eða lætur öðrum i té án
eðlilegt endurgj.
Af ibúðarhúsnæði, sem fram-
teljandi notar sjálfur, skal húsa-
leiga reiknuð til tekna 2% af fast-
eignamati ibúðarhúsnæðis
(þ.m.t. bilskúr) og lóðar, eins þótt
um leigulóð sé að ræða. A bújörð
skal þó aðeins miða við fasteigna-
mat ibúðarhúsnæðis.
Nú er ibúðarhúsnæði i eigu
sama aðila notað að hluta á þann
hátt, sem hér um ræðir, og að
hluta til útleigu, og skal þá fast-
eignamati húss og lóðar skipt
hlutfallslega miðað við rúmmál,
nema sérmat i fasteignamati sé
fyrir hendi. A sama hátt skal
skipta fasteignamati húss og lóð-
ar, þar sem um er að ræða annars
vegar ibúðarhúsnæði og hins veg-
ar atvinnurekstrarhúsnæði i
sömu fasteign.
Af ibúðarhúsnæði, sem fram-
teljandi lætur launþegum (og
fjölskyldum þeirra) eða öðrum i
té án endurgjalds eða lætur þeim i
té án eðlilegs endurgjalds (þ.e.
gegn endurgjaldi sem lægra er en
27o ai iasieignamau muoarnus-
næðis og lóðar), skal húsaleiga
reiknuð til tekna 2% af fasteigna-
mati þessa ibúðarhúsnæðis i
heild, svo og af fasteignamati lóð-
ar, eins þótt um leigulóð sé að
ræða. A bújörð skal þó aöeins
miða við fasteignamat ibúðar-
húsnæðis.
Framhald á morgun
ndaskipti íbúðar?
tækju að sér að veita borgurum
sinum þá þjónustu að annast
gerninga við eignaskipti á fast-
eignum. Þá gæti slik þjónustu-
deild haft á einum stað skrá um
þær fasteignir, sem til sölu eru i
bæjarfélaginu, og einnig geta þeir
látið skrá sig jxar, sem vilja huga
að fasteignakaupum þar. Engir
geta gefið betri upplýsingar um
viðkomandi fasteign en þessi
skrifstofa. Þegar kaup gerast, sæi
hún um löggerning eignaskipt-
anna, og að sjálfsögðu tæki hún
fyrir það eitthvert gjald eftir
gjaldskrá, en vafasamt er, að það
þyrfti að vera 2% af verði eins og
tiðkast mun hjá fasteignasölum
og lögfræðingum. Sú þóknun fyrir
sölu meðalibúðarhúss er sem
svarar mánaðarlaunum allvel
launaðs manns. Það hlýtur eitt-
hvað að vera bogið við þau vinnu-
afköst og hagræðingu, sem metur
það mánaðarvinnu góðs starfs-
manns að annast, að slik eigenda-
skipti fari löglega fram.
Nú mætti hugsa sér, að bæjar-
félag setti á stofn slika þjónustu i
bæjarskrifstofum sínum og seldi
eins vægu verði og fært þætti, eða
léti það, sem um fram yrði kostn-
að, renna i bæjarsjóð og hefði
þessa félagsþjónustu til hliðar við
lögfræðingana og fasteignasöl-
vill engar lögþvinganir, þótt þær
gætu verið réttlætanlegar, þegar
almannahagur er annars vegar.
Ég held, að hér sé verk að vinna
fyrir félagshyggjumenn, og ein-
hver góð bæjarstjórn ætti að gera
þessa tilraun. Hún er ómaksins
verð. Gefist hún ekki nógu vel,
hefur gamla kerfið sannað kosti
sina. En það er þessi spurning,
sem á okkur brennur á timum af-
kastanna og allrar vélvæðingar:
Er það mánaðarverk duglegs
skrifstofumanns, sem kann til
þessara verka, að sjá um að
eigendaskipti á einu ibúðarhúsi
fari lögformlega fram? Er þetta
ekki eðlilegt samfélagsverkefni,
samfélagsþjónusta? — A.Kr.