Tíminn - 12.02.1972, Blaðsíða 7

Laugardagur 12. febrúar 1972
TÍMINN
7

Úigefandi; PrartiíokttárBokkurinn:
Prámk whúJfl stiórj; Kflstfán ©ömHÍtkfssöo, Rjtstj otáfi Þófárirth |
Þatárb issqn-:! áij)r Andfés KfRtíánsson, ión H« Ihciriði |
G. í>0! steinss on og Támfts Kártwom Auglýsinj íástjárt: Sfétn 1
moo v.yl;Sra — 193 16. Skriistofur Bankastræii 7. •«*: AfsreiðsIusFmi I
14323, Augiý singasltní 19523>. A5rar skr|f?tof: ir sim) 18300
iájrgjðl- á kf. 42$,0Q :á mánu&i lnnantam ís. í la úsasoltf
•.•.•.iv !?»>•.■ [öttlat/::
Oþarft frumvarp
Jóhanns og Gylfa
Einhvern tima hefði þvi ekki verið spáð, að
það ætti eftir að liggja fyrir Sjálfstæðisflokkn-
um að reyna að gera lltið úr þvi verki, sem þeir
Ólafur Thors og Bjarni Benediktsson gerðu
bezt, en hér er átt við þátttöku þeirra i setningu
landgrunnslaganna frá 1948. Á grundvelli
þeirra laga hafa íslendingar fært út fiskveiði-
lögsöguna 1952 og 1958. Á grundvelli þeirra er
ekki aðeins auðvelt að byggja hina fyrirhuguðu
útfærslu fiskveiðilögsögunnar i 50 milur, held-
ur miklu meiri útfærslu, ef það þætti ráðlegt að
sinni.
Jóhann Hafstein og Gylfi Þ. Gislason hafa nú
lagt fram á Alþingi sérstakt frumvarp til laga
um fiskveiðilögsöguna, þar sem lagt er til að
miða hana við 400 metra dýptarlinu. Þetta
frumvarp er alveg óþarft, þvi að vilji menn
færa fiskveiðimörkin út á þennan hátt, þá er
auðvelt að gera það á grundvelli laganna frá
1948
Út á við er það miklu sterkara að geta byggt
útfærsluna á gömlum lögum en nýjum. Hin
gömlu lög árétta það, að hér sé ekki um neitt
nýtt að ræða, heldur sé hér byggt á rétti, sem
þjóðin hafi átt lengi, og hefur þegar byggt á
happadrjúgar aðgerðir, sem hafa hlotið alþjóð-
lega viðurkenningu. Þvi eru landgrunnslögin
frá 1948 sterkasti grundvöllurinn, sem við eig-
um til að byggja á næstu sókn.
Þessvegna kemur ekki til mála, að þjóðin
fari nú að yfirgefa þennan grundvöll. Það er
óheppilegt og vanhugsað að fara að flytja
frumvarp, sem gefur til kynna, að landgrunns-
lögin frá 1948 eigi ekki lengur við og þvi sé þörf
nýrrar lagasetningar. Þvert á móti þarf nú að
leggja áherzlu á, hve mikilvægt það er að geta
byggt á grundvelli eldri laga, sem vel hafa gef-
izt og eru i fyllsta gildi.
Skynsamlegast væri fyrir Jóhann og Gylfa
að draga þetta óþarfa frumvarp sitt til baka^en
berjast ásamt öðrum fyrir útfærslu fiskveiði-
lögsögunnar á grundvelli laganna frá 1948.
Ausfurlandsáætlun
Þingmenn Austurlands hafa lagt fram þings-
ályktunartillögu um atvinnu- og framkvæmda-
áætlun fyrir Austurlandskjördæmi. 1 greinar-
gerðinni er bent á, að i kjördæminu séu 35
sveitarfélög og 13 þéttbýlisstaðir. Aðeins eitt
kauptún er inn i landi, en hin dreifast á strand-
lengjuna frá Bakkafirði til Hornafjarðar.
Mikilvægt sé að vinna skipulega að uppbygg-
ingu á þessu viðlenda og sundurskorna svæði.
Bent er á, að Samband sveitarfélaga á Aust-
urlandi, hafi þegar lagt grundvöll að þessu
starfi og rétt sé að áætlunin verði unnin af þvi
og rikisvaldinu i sameiningu.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
John Allan May, Christian Science Monitor:
Hvert stefna nýju
Evrópusamtökin ?
Yfirlit um skipulag Efnahagsbandalags Evrópu
Edward Hcath, forsætisráöherra Breta, og Geoffrey Hippon
(t.h.) , aöaisamningamaöur Breta, undirrita samninginn um aö
iid Breta að EBE.
EVRÓPURIKJASAMTÖKIN,
sem eru i þann veginn að
verða til, eru ný i raun og
sannleika. Hvað stjórnmál
áhrærir eru samtökin annars
eðlis en þessi heimur eininga,
sambanda, rikjasambanda,
bandalaga, bandarikja og
samvelda hefir áður komfzt i
kynni vð.
Samtökin eru á sama grunni
reist og sex-rikja Evrópusam-
tökin eða öðru nafni Hinn
sameiginlegi markaður
(Efnahagsbandalagið), sem
allir ættu núorðið að vita hvað
er. Tiu-rikja Evrópusam
tökunum er engu að siður
annan veg farið, og þau taka
við þar, sem hin hverfa frá.
Þetta er samband efnahags
lega séð, en eins konar sam-
vinnufélag^hvað stjórnmálin
áhrærir. Munurinn er mjög
verulegur og það er einmitt
hann, sem gerir mestar kröfur
til hinna nýju samtaka um
farsæla framvindu.
SAMTÖK Evrópurikjanna
tiu verða heimsveldi um leið
og þau verða endanlega til
hinn fyrsta janúar 1973. Verði
úr aðild allra tiu rikjanna,
sem nú hafa hana i huga,
verður ibúatala samtakanna
52 milljónum hærri en ibúa-
tala Bandarikjanna og 13
milljónum hærri en ibúatala
Sovétrikjanna.
Verg þjóðarframleiðsla
samtakanna verður við stofn-
dag 70% af vergri þjóðarfram-
leiðslu Bandarikjamanna, en
tvöföld þjóðarframleiðsla
Sovétrikjanna. Verzlun sam-
takanna mun nema tveimur
fimmtu af heimsverzluninni.
Samtökin smiða á ári 3
milljónum fleiri fólks- og
vöruflutningabila en Banda-
rikjamenn og 9 milljónum
fleiri en Sovétmenn. Kaup-
skipafloti samtakanna er að
burðarmagni fjórum sinnum
stærri en floti Bandarikja-
manna og fimm sinnum stærri
en floti Sovétmanna.
Verði hervarnir aðildar-
rikjanna sameinaðar, -sem
tvimælalaust verður gert fyrr
eða siðar, - er þarna orðið um
drjúgstórt kjarnorkuveldi að
ræða. 1 fastaher bandalagsins
verða um milljónir manna,
herskipin þess 300 að tölu og
flugvélar til virkra hernaðar-
átaka 2500.
ÆÐSTA stjórnmálavald
samtakanna verður i höndum
ráðherranefndarinnar. I
henni eiga sæti tiu ráðherrar,
einn frá hverju riki. Atkvæði
þeirra eru hins vegar misþung
á metum. Brezku, frönsku
itölsku og vestur-þýzku ráð-
herrarnir hafa tiu atkvæði
hver, ráðherrarnir frá Belgiu
og Hollandi fimm atkvæði
hvor, ráðherrar Danmerkur,
Noregs og Irlands þrjú at-
kvæði hver og ráðherrann frá
Luxembourg tvö atkvæði.
„Aukinn meirihluta” þarf til
mikilvægra ákvarðana um til-
lögur, sem ráð samtakanna
ber fram. Til slikrar sam-
þykktar þarf 43 af öllum at-
kvæðum ráðherranna, sem
samtals eru 61. Ennfremur
verða fulltrúar sex af tiu rik-
jum að greiða þessi 43 at-
kvæði.
Sé um að ræða mál, sem
talið er lifshagsmunamál ein-
hvers aðildarrikisins, þarf þó
samhljóða atkvæði. 1 öllum
öðrum tilvikum ræður aukinn
meirihluti eða einfaldur
meirihluti úrslitum, og fer það
eftir þvi, hve mikilvægt málið
er talið.
FORSÆTI ráðherra-
nefndarinnar er i höndum full-
trúa eins aðildarrikisins
hverju sinni og skiptast þau á
eftir stafrófsröð. Ráð sam-
takanna situr i Brussels og i
þvi eiga sæti 14 menn. Tveir
fulltrúar fjölmennustu rikj-
anna fjögurra eiga þar sæti,
en einn fulltrúi frá hverju
hinna sex fámennari rikja.
Forseti ráðsins er einn, en
varaforsetarnir fimm, og eru
þeir kjörnir til tveggja ára i
senn.
Fulltrúarnir i ráðinu eru
skyldugir til að meta öll mál
frá hinum samevrópska
sjónarhóli. Þeim er með öllu
bannað að koma fram sem
fulltrúar þjóðlegra hagsmuna.
1 framkvæmd er ráöið lög-
gjafi samtakanna. Ráðherra-
nefndin tekur tillögur þess og
uppástungur til ákvörðunar,
annað ekki.
I HINUM smærri sam-
tökunum, eða sex rikja banda-
laginu, leiddi þessi skipting
valds til átaka milli ráðherra-
nefndarinnar og ráðsins. Þessi
átök ollu eðlilega og óhjá
kvæmilega all snörum deilum
milli sambandssinna og ák-
veðinna þjóðernissinna eða
þjóðrikissinna.
Gert er ráð fyrir, að þess
háttar ágreiningi megi i fram-
tiðinni visa til futttrúasam-
kundu samtakanna, sem
nefnd hefir verið Evrópu-
þingið. Fulltrúar þar verða
208. Fjölmennari rikin hafa 36
fulltrúa hvert, Holland og
Belgia 14 fulltrúa hvort, Dan-
mörk, trland og Noregur 10
fulltrúa hvert og Luxembourg
6.
Evrópuþingið hefir afar litil
völd eins og er, og fulltrúarnir
eru tilnefndir af þjóð-
þingunum. Ætlunin er, að fela
þinginu meiri völd þegar frá
liður, og vonir eru við það
bundnar, að takast megi að
koma á beinum kosningum
fulltrúanna i aðildarrikjunum
tiu.
EVRÓPUÞINGIÐ getur ef
til vill aldrei orðið löggjafar-
samkunda á borð við þjóð-
þingin, en kjörið Evrópuþing
ætti eigi að siður að geta orðið
öflugur hvati og driffjöður
einingar. Það hlyti ósjálfrátt
að hallast á bandalags-
sveifina.
Torvelt er að fá þjóðernis-
stefnuna og bandalags-
stefnuna til að vinna saman,
og það verður áreiðanlega
erfiðasta viðfangsefni hinna
nýju samtaka á stjórnmála-
sviðinu. Þar hljóta að segja til
sin sömu erfiðleikarnir og ollu
átökum milli ráðherra-
nefndarinnar og ráðsins, en
þau átök hafa oft valdið sex
rikja Efnahagsbandalaginu
miklum erfiðleikum á liðnum
árum.
Erfitt er að gera sér glögga
grein fyrir þessum nýju sam-
tökum Evrópurikja, en máttur
þeirra og stærð verður ekki i
efa dregin. Þetta er ekki rikja-
samfella, eining, samband eða
bandariki, en hið nýja Efna-
hagsbandalag verður eigi að
siður mjög áhrifamikill og
öflugur aðili að heims-
málunum frá og með 1. janúar
1973.