Tíminn - 15.02.1972, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 15 febrúar 1972
TÍMINN
7
G. Þorsteins$on og Tóma» Kariwon. Au$lýs}n9asfióri:: :Stein-:

Samkomulag um land-
helgismálið
Utanrikisnefnd hefur haldið marga fundi að
undanförnu um landhelgismálið, en til hennar
hafði verið visað tillögu Sjálfstæðismanna um
landhelgi og verndun fiskistofna. Niðurstaðan
hefur orðið sú, að nefndin hefur orðið sammála
um að afgreiða tillögu rikisstjórnarinnar i
breyttu formi. í upphafi hinnar nýju tillögu er
áréttuð sú stefna íslendinga, að landgrunn ís-
lands og hafsvæðið yfir þvi, sé hluti af islenzku
yfirráðasvæði, og i framhaldi að þvi álykti Al-
þingi eftirfarandi:
Að fiskveiðilandhelgin verði stækkuð þannig,
að hún verði 50 sjómilur frá grunnlinum allt i
kringum landið, og komi stækkunin til fram-
kvæmda eigi siðar en 1. september 1972.
Að rikisstjórnum Bretlands og Vestur-
Þýzkalands verði enn á ný gerð grein fyrir þvi,
að vegna lifshagsmuna þjóðarinnar og vegna
breyttra aðstæðna geti samningar þeir um
landhelgismál, sem gerðir voru við þessi riki
árið 1961, ekki lengur átt við, og séu Is-
lendingar ekki bundnir af ákvæðum þeirra.
Að haldið verði áfram samkomulagstil-
raunum víð rikisstjónir Bretlands og Vestur-
Þýzkalands um þau vandamál, sem skapast
vegna útfærslunnar.
Að unnið verði áfram i samráði við fiski-
fræðinga að ströngu eftirliti með fiskistofnum
við landið og settar eftir þvi, sem nauðsynlegt
reynist, reglur um friðun þeirra og einstakra
fiskimiða til þess að koma i veg fyrir ofveiði.
Að haldið verði áfram samstarfi við aðrar
þjóðir um nauðsynlegar ráðstafanir til þess að
koma i veg fyrir mengun sjávar og rikis-
stjórninni heimilað að lýsa einhliða yfir sér-
stakri mengunarlögsögu á hafinu umhverfis
Island.
Telja má vist, að þessi tillaga utanrikis-
nefndar verði samþykkt samhljóða á Alþingi,
og er það tvimælalaust mikilvægt fyrir fram-
gang málsins, að slik eining skuli nást.
Fyrirmyndin
Næstum alger stöðvun vofir nú yfir iðnaði
Bretlands sökum þess, að rikisstjórnin vill ekki
semja við námumenn, sem vinna við kola-
námur rikisins, en þeir hafa nú átt i verkfalli i
nær fimm vikur. Námumenn vinna erfiðari og
áhættusamari störf en flestir aðrir, en til þess
vill rikisstjórnin ekki taka tillit.
Þessi afstaða er i fullu samræmi við þá
stefnu stjórnarinnar að láta sig einu gilda, þótt
atvinnuleysingjar i Bretlandi séu nú á aðra
milljón. Hún er lika i samræmi við stefnu
hennar i málum Norður-Irlands og Rhodesiu.
Stjórnin fylgir þannig fast ihaldsstefnu frá
fyrstu áratugum þessarar aldar.
Það er þessi rikisstjórn, sem margir forystu-
menn Sjálfstæðisflokksins telja nú mest til
fyrirmyndar og fylgi bezt fram þeim hug-
sjónum, er flokkur þeirra berst raunverulega
fyrir. Þ.Þ.
GISLI GUDMUNDSSON:
GÖMUL RÆÐA
Mig langar til að rifja upp
fyrir ykkur gamla sögu langt
utan úr löndum, sem mörg
ykkar hafa sjálfsagt heyrt, en
það spillir ekki að segja hana
einu sinni enn. En sagan er
eitthvað á þessa leið: Fjórir
menn, sem allir voru aö vinna
sama verkið, lýstu þvi, sem
þeir voru að gera, aðspurðir, á
þessa leið: Sá fyrsti sagði:
,,Ég er að höggva grjót.” Sá
næsti sagði: ,,Ég er að vinna
mér inn peninga.” Sá þriðji
sagöi: ,,Ég er að vinna fyrir
mér og fjölskyldu minni.” Sá
fjórði sagði: ,,Ég er að byggja
musteri.”
Hvað voruð þið að gera i
gær, sem hér hlýöið á mál mitt
i dag og hvað haíiö þið og aðrir
verlð að gera á þessu sumri?
Kannske voruð þið i grjótinu
eins og steinhöggvarinn i
ævintýrinu? Eða að draga fisk
úr sjónum? Eða hélduö um
stýri á vagni eða vél? Eða við
gæzlu og umsjá búpeningsins?
Eða i búri og eldhúsi að til-
reiða lifsviðurværið, sem er
mannsins megin? Þau eru svo
mörg hin daglegu störfin, i
sveit og við sjó, úti og inni. En
eitt er öllum nytsömum störf-
um sameiginlegt: Að þau eru
meira en þau sýnast vera á
þeirristundu, sem þau eru unn-
in. Þau eiga sér tilgang og
markmið, ekki eitt, heldur
mörg i timans rás. Þau skapa
verðmæti, sem stundum eru
mæld i peningum. Þau skapa
lifsm öguleika. Þau skapa
breytingu og framför. Sumir
hafa mikla gleði af starfi sinu,
aðrir litla, sumir kannske
enga. Mikil hafmingja er i þvi
fólgin að geta haft gleiði af
starfi sinu. En einn sér i starf-
inu það, sem annar sér ekki.
Liklega hefur steinhöggvar-
inn, sem lagði þá merkingu i
starf sitt, aö hann væri að
byggja musteri, verið
hamingjusamari við verk sitt
en sá, sem aðeins taldi sig
vera að höggva grjót og sá
ekki lengra fram.
Við, sem erum uppi, lifum
á öld mikilla framfara.
Musterið er I smiðum, og allt
starfandi fólk er þátttakandi i
smiöinni, hver á sinn hátt.
Musteri framtiðarinnar er i
smiðum, musteri framtiðar-
innar i þessu byggðarlagi,
musteri framtiðarinnar á Is-
landi. Það verk er vel á veg
komið, og þó er meira eftir.
Aðeins i draumum okkat
sjáum við turnana risa.
Nýju heimilin i sveitunum
og við sjóinn, landbrotið,
framræsluskurðirnir og hin
stóru, góðu, grænu tún, ak-
vegirnir, hafnamannvirkin,
bifreiðarnar, vélarnar, skip
fiskimannanna, fiskvinnslu-
stöðvarnar, og hin stækkandi
og batnandi bústofn bænd-
anna, skólinn okkar, félags-
heimilið, hin batnandi Ilfskjör,
frá þvi sem þau voru á öldinni
sem lleið, og hin batnandi lifs-
kjör, frá þvi sem þau voru á
öldinni sem leiö, og hin batn-
andi uppeldisskilyrði barn-
anna — allt er þetta hornstein-
ar, veggir og súlur i þessu
mikla musteri, sem er að rísa,
musterinu, sem þið eruö að
byggja, þið og allir íslending-
ar i þessu landi.
Gisli Guðmundsson.
Þetta uppbyggingarstarf
um land allt köllum við fram-
sókn. Stjórnmalaflokkurinn,
sem kennir sig við framsókn-
ina, var stofnaður fyrir 45 ár-
um til þess að styðja þessa
framsókn, hlúa að henni og
hafa — á þjóðlegum grundvelli
— hina félagslegu forystu
hennar I hverri byggð, og I
landinu I heild, til þess að
beita sér fyrir þvi, að sú fram-
sókn sé ekki einungis miðuð
við hag fárra útvaldra, eða lit-
inn blett af landinu, heldur
hag alls almennings og lands-
byggðina I heild, til þess að
sameina hina veiku, dreifðu
krafta til félagslegra átaka, og
gera þá sterka, til þcss að
dreifa fjármagninu um
landið, eins og viö dreifum
gróöurmagninu á vorin um
hina þurfandi jörð.
Framsóknarfélagið, sem
stendur fyrir samkomunni hér
I dag, er hin sérstaka starfs-
deild, innan landssamtak-
anna, sem kenna við framsókn
i landinu og hafa forystu um
hana á sinu sviði, sviði stjórn-
málanna, ýmist með beinum
ákvörðunum eða með fortöl-
um og hvatningu, eftir þvi,
hver afstaða þess er. En þaö
er harla mikilvægt fyrir alit,
sem unnið er i þágu fram-
sóknarinnar á öörum sviðum.
Það hefir verið taliö, að ár-
ferði á hverjum tima hér
innanlands mótist einkum af
veðráttunni, fiskigöngum i
sjónum og heiisufari manna
og mállcysingja. En I nútima
þjóðfélagi ciga stjórnmálin —
löggjöf og landstjórn — einnig
þátt i þvi að móta árferðið á
hverjum tima, og hann stund-
um ekki minnstan.
Land var hér fyrst numið
fyrir nál. 1100 árum. En það
landnám stöðvaðist, þegar
byggð höfðu verið álika mörg
eða nokkru færri býli en nú eru
i sveitunum og áður en nokk-
urs staðar risi hér bær eða
þorp á ströndum landsins.
Landnámið stóð i stað eða fór
minnkandi i margar aldir.
Loksins nú, á 19. og 20. öld, er
annar áfangi landnámsins að
hefjast. Vi erum enn land-
námsþjóð, og okkur ver að
haida áfram að vera það, ef
viö viljum halda áfram að
eiga landið allt. Og aþr sem
hin skelfilega mannfækkun af
hailærum og drepsóttum er nú
úr sögunni, mun okkur á kom-
andi tímum ekki skorta fólk til
að halda áfram að nema þetta
land.
Þjóðinni fjölgar nú ört, jafn-
vel meira hlutfallslega en
mörgum öðrum þjóðum. Sú
æska, sem nú vex upp I land-
inu, er heilbrigö og hraust og
fær menntun og tækni nútim-
ans i sina þjónustu. Fyrir
næstu aldamót verður þjóðin
orðin helmingi fjölmennari en
hún er nú. Aldamótaþjóöin—
eða inestur hluti hennar — það
verður þjóð, scm ekki hefir
liðið skort, ekki kiknað af
beinkröm eða baggaburði. En
til þess að hún geti lifað og
dafnaö, og hennar niðjar, þarf
miklu meiri framleiðslu og
miklu fleiri heimili, áfram-
haldandi, þrotlaust landnám,
fleiri býli, stærri þorp og bæi
um lamdið allt. Það er hættu-
legt, ef þar verður iát á, jafn-
vel þótt um stundarsakir sé
vegna óheppilegra stjórnar-
stefnu eða af öðrum örsökum.
Til þessa endurvakta land-
náms mun að likindum ekki
skorta fólk. En til þess að það
lánist, þarf að efla starfsgleö-
ina. landnámshugsjónina og
félagshyggjuna, sem treystir
bræðrabandið. Þá starfsgleiði.
þá landnámshugsjón efluni
við sjálf og treystum með þvi
að gera okkur grein fyrir þvi,
að við erum öll, hvert og eitt, i
daglegu starfi að byggja upp
musterið, sem á að risa, yfir
aldir og óborna i þessu landi.
Látum oss taka undir orð
Vestfjarðarskáldsins góða,
Guðmundar inga Kristjáns-
sonar, er hann kvað fyrir 20
árum:
„Eftir störfum og átökum
ykkar
biður lsland og vonar i dag,
og i æskunnar heitustu hugsjón
á hvert hérað sitt fram-
tiðarlag.
Hvort þið búið við sjó eða
sveitum,
þar á samvinnan hultverk sitt
cnn.
Hvaða stárf, hvaða veg sem
þið veljið,
vfða verkefnin, Framsóknar-
menn.”
Verkefnin biða okkar allra,
tslendinga, og ekki sizt hér, á
þeim landshluta, sem einkum
cr til þess fallinn að hafa for-
ystu um það, að þjóðin haldi á-
fram að helga sér, meö byggð
og starfi, sina jörð og sin mið.
Já, verkefnin, þau eru vissu-
lega til staðar, á hverju
heimili og I hverri byggð, og
hér uppi I óbyggðinni, þar sem
Dettifoss hinn mikli biður
þess, að sú stund renni upp, að
honum verði leyft aö „bæta
lands og lýðs vors kjör” og að
hjálpa til að skapa jafnvægið.
öll eigum við þetta land, og
örlög þess eru sameiginleg ör-
lög okkar allra og niöja okkar
á ókomnum timum.
(Á Þórshöfn 1961)
ÞRIÐJUDAGSGREININ