Tíminn - 19.02.1972, Qupperneq 8

8
TÍMINN
Laugardagur 19. febrúar 1972
iiiiilliiii
Elzta kaupfélag landsins,
Kaupfélag l>ingeyinga á
llúsavik, á nlræbisafmæli 20.
febrúar. Þaö var stofnaö á
Þverá I Laxárdál 20. febrúar
1882 en til stofnfundarins
boöaöi Jakob llálfdánarson aö
ákvöröun fundar, sem haldinn
var á Grenjaðarstaö 26. sept.
1881. t fyrstu var félagiö vöru-
pöntunarfélag og náöi yfir
svæðið frá Ljósavatnsskaröi
austur aö Jökulsá á Fjöllum.
Jakob var helzti
forgöngumaöur félagsstofn-
unarinnar og fyrsti kaupstjóri
þess, en í fyrstu félagsstjórn
skipuöu Jón Sigurösson á
Gautlöndum, formaður, séra
Bencdikt Kristjánsson i Múla
og Benedikt Jónsson á
Auönum.
Formemn félagsins hafa
siðan verið Pétur Jónsson á
Gautlöndum frá 1889 til 1919 og
þá jafnframt kaupfélagsstjóri.
Sigurður S. Bjarklind tók viO
formennsku og kaupfélags-
stjórastarfi af Pétri 1919 og
gegndi þvi til 1935, en þá haföi
formennska i félagsstjórn og
framkvæmdastjórastarf veriö
skiliö sundur.
Siguröur Jónsson frá Arnar-
vatni var formaöur félagsins
1932—37 en þá varö Björn
Sigtryggsson á Brún formaöur
og gegndi þvi starfi lil 1946, er
Karl Kristjánsson var kjörinn
formaöur. Hann lét af for-
mennsku I fyrra, 1971, eftir
lengri setu I stjórn félagsins en
nokkur maöur fyrr eöa siöar.
Benedikt Jónsson frá
Auönum, sá er gaf félaginu
nafnið „kaupfélag” og var
siðan h u g s j ó n a I e i ö t og i
þingeyskra samvinnumanna
nær hálfa öld, sat 40 ár I stjórn
félagsins og var siöast
heiöursfélagi. Núverandi
formaður er Úlfur Indriöason,
oddviti á Héöinshöföa.
Kaupfélagsstjórar hafa
verið auk þeirra, em áður
voru nefndir, Karl Krist-
jánsson, sem tók viö af Sigurði
S. Bjarklind 1935 og gegndi
starfinu nær tvö ár, en þá tók
Þórhallur Sigtryggsson viö og
var kaupfélagsstjóri til 1952,
er Finnur Kristjánsson tók við
féiaginu.
1 stjórn Kaupfélags
Þingeyinga eiga nú sæti Clfur
Indriðason, formaöur Teitur
Björnsson á Brún, Jóhann
Hermannsson, Húsavik, Illugi
Jónsson, Bjargi, Mývatns-
sveit, Sigurjón Jóhannesson,
Húsavik, og Baldur Baidvins-
son, Rangá og Skafti Bene-
diktsson, Garöi.
Framtíðin er aetíð óráðin,
en næg verða verkefnin
Rætt við Finn Kristjánsson, kaupfélagsstjóra á Húsavík.
Finnur Kristjánsson, núvcrandi
kaupfélagsstjóri Kaupfélags
Þingeyinga á Húsavik, hefur veitt
félaginu forstööu I hálft nitjánda
ár. Hann réöst framkvæmda-
stjóri þess á miöju ári 1953 en
haföi áöur verið kaupfélagsstjóri
á Svalbaröseyri siöan 1939. —
Hann á nú sæti I stjórn StS. Faðir
Finns, Kristján Sigurösson á
Halldórsstööum I Kinn, var for-
vigismaöur I samvinnumálum i
héraöinu langa hriö, og viöhorf
Finns til samvinnumála mótaöist
snemma. Hann gekk ungur i
Samvinnuskólann og hefur siöan
alveg helgaö sig samvinnustarfi.
Finnur hefur veitt Kaupfélagi
bingeyinga mjög trausta og far-
sæla forstöðu, og félagiö hefur
tekiö miklum vexti og viögangi
undir stjórn hans og fært veru-
tega út kviarnar.
Tlminn átti stutt samtal viö
Finn á dögunum i tilefni afmælis
kaupfélagsins.
— Var lokiö byggingu aöal-
verzlunarhúss félagsins, þegar þú
tókst viö þvi Finnur?
— Já byggingu þess var lokiö,
en innréttingum á efri hæöum
ekki aö fullu. Þá haföi mjólkur-
stöö félagsins einnig veriö stofn-
uö. Félagiö haföi rétt vel og
ör'ugglega viö undir hagsýnni
stjóm bórhalls Sigtryggssonar
eftir hið farsæla kreppuuppgjör.
— En margt hefur samt veriö
gertsiöan þú tókst viö þvi Finnur.
Viltu rekja þaö litillega.
— Aö sjálfsögðu kallaöi margt
aö, og ekki mátti láta deigan siga,
enda var framfarahugur i félags-
mönnum. Verzlunarhúsið var
stórt og þannig byggt, að auövelt
var að breyta til og taka upp kjör-
búðarskipulag. baö gerðum við,
og gátum haft allar verzlunar-
deildir á einni hæö. Alltaf hefur þó
verið þröngt um vefnaðarvöru-
deild, og það er eitt næsta úr-
lausnarefni núna að búa henni
rúmbetra húsnæöi. Ekki hefur
veriö endanlega frá þvi gengiö,
hvernig það verður gert, en ýmsir
kostir eru fyrir hendi, til að
mynda sá aö flytja skrifstofur að
Þetta er verzlunarhús og þjónustustöð
efst I horninu til hægri er verzlun og St
Reykjadal.
— Eru deildarfundir flestir af-
staðnir I hér^ðinu?
— Já, þeir voru haldnir meö
fyrra móti, og ég fór á þá flesta,
enda hef ég reynt aö hafa þá
venju; tel kaupfélagsstjóra þar
nauðsynlegt og gefa bezt færi á aö
kynnast viðhorfum félagsmanna.
A deildarfundunum núna var 90
ára afmælis félagsins alls staöar
minnzt.
— En hvernig minnizt þiö af-
mælisins á aðalfundinum,
Finnur?
— Viö munum halda afmælis-
samkomur að kvöldi beggja fund-
ardaganna, á laugardag og
sunnudag, og verður þar ýmislegt
á dagskrá.
Páll H. Jónsson á Laugum
samdi fyrir nokkru leikþátt um
stofnun félagsins. Hann hefur nú
búið hann til flutnings, og Sigurö-
ur Hallmarsson kennari staðið
fyrir æfingum. Þátturinn veröur
fluttur á samkomunum. Hagyrð-
ingar hafa jafnan látið að sér
Elzta hús Kaupfélags Þingeyinga „Jaöar”, byggt áriö 1883, áriö eftir aö félagiö var stofnað.
einhverju leyti á þriðju hæð en
hafa vefnaðarvörubúðina á ann-
arri.
— Voru ekki vörugeymsluhús
gömul og óhagkvæm?
— Jú, þegar ég kom að kaup-
félaginu voru vörugeymslur
pakkhúsdeildarinnar i átta hús-
um, og flest gömlu kaupfélags-
húsin orðin litt nothæf. Við byggð-
um þvi tvær stórar vöruskemm-
ur, og þar er aðstaöa til afgreiðslu
þungavöru hin bezta. Að þessu
varð mikið rekstrarhagræöi.
— En gömlu húsin, veröa þau
varöveitt aö einhverju leyti?
— Já, það hefur lengi verið i at-
hugun. Söludeildin gamla stendur
enn á sinum staö fyrir miðju
torgi, þótt tvisvar hafi kviknað i
henni. Hún er þó ekki elzta og
sögufrægasta hús K.b. heldur
jaðar og þykir okkur mest nauö-
sýn að varðveita það hús I upp-
haflegri mynd. Þyrfti aö fara
fram viðgerð á þvi og helzt aö
finna þvi hlutverk við hæfi.
— Svo hafiö þiö verzlunarútibú,
bæöi i bænum og sveitum?
— Við höfum eina allstóra mat-
vörubúð i suöurhluta bæjarins, og
er þá sæmilega fyrir verzlunar-
dreifingu séö i bænum. Lengi
vel var vörudreifing um sveitir
að mestu með mjólkumbflnum
eða öðrum bflum sem gengu milli
Húsavikur og sveitanna,
en fólk hefur óskað eftir þvi I æ
rikari mæli aö fá sölubúðir i sveit-
unum. Félagið hefur reynt aö
koma til móts við þessar óskir og
hefur nú þrjár allstórar búðir I
sveitunum. Félagið hefur byggt
sérstök hús i þessu skyni, sniðin
við hæfi og þarfir. Jafnframt þvi
sem þarna yrðu almennar heim-
ilisvörur á boðstólum, er aðstaö-
an miðuð viö ferðamannaþjón-
ustu og þannig ieyst úr þessum
tvennskonar þörfum i einu. Þetta
hefur gefizt vel, og er sala i þess-
um verzlunum ailmikil, einkum á
sumrin. Þessar búðir eru viö
Laxárvirkjun, að Laugum og i
Reykjahlið við Mývatn. Þar eru
einkum mikil og vaxandi við-
skipti, ekki sizt á sumrin.
Finnur Kristjánsson, kaup-
félagsstjóri.
—Hefur mjólkurstööin ekki
vaxiö mikiö?
— Jú og hún hefur að sjálfsögðu
verið endurbyggð að verulegu
Ieyti og bætt að vélakosti. Mjólk-
urmagnið hefur farið mjög vax-
andi, og við veröum að vinna
mikið af mjólkinni I smjör og
osta.
— Hvernig reyndist nýja slátur-
húsiö i haust?
— Mjög vel, og það er mjög
fullkomiö að öllum búnaði, enda
hefur það orðið mjög dýr fram-
kvæmd. Mikiö af kjötinu frá þvi
var flutt út. Það kostaði fullbúið
41 millj. svo aö sjá má, að það er
mikið átak.
— Hve margt fast starfsfólk
hefur félagiö i þjónustu sinni?
— bað er 107 manns, og launa-
greiðslur á siðasta ári voru um 46
milljónir króna.
— Þátttaka félagsins i aimennu
atvinnulifi I bænum er lika tölu-
verö.
— Já, félagið á meirihluta i
fiskiðjuverinu, og það er mesta
atvinnustöð i bænum.fyrir utan
félagið sjálft.greiddi s.l. ári 28
millj. kr. i vinnulaun. Félagið á
einnig verulegan hluta af véla-
verkstæðinu Foss, sem er stór og
nauðsynleg þjónustustöð. Þá hef-
ur félagið einnig brauðgerð og
pylsugerð o.fl.
— Hvernig var rekstrarafkoma
félagsins á s.l. ári?
— Allgóð, þetta var hagstætt
viðskiptaár fyrir félagið, enda
góðæri á marga lund. Við höfum
nú lokið reikningsuppgjöri i lok
janúar meö hliðsjón af þvi að geta
haldið aðalfund félagsins á 90 ára
afmælinu. Viðskiptaveltan var
um 240 millj. og útkoman allgóð.
— Hvernig hyggizt þið helzt
minnast afmælisins, Finnur?
— Meö ýmsum hætti, fyrst og
fremst meö þvi að halda aðal-
fundinn á afmælinu, og stjórn
félagsins mun leggja fyrir aðal-
fundinn nokkrar tillögur um
framlög til menningarmála i hér-
aðinu og ef til vill fleira. Það mun
koma á daginn á sinum tima.
Aðalfundir félagsins hafa jafnan
variö nokkru af tekjuafgangi i
menningarsjóð félagsins, sem
siðan hefur stutt margvislega
menningarviðleitni og lyft mörgu
góðu máli. Stjórnin leggur til við
alaðfund núna, aö átakið verði I
stærra lagi.
— Félagiö hefur stutt að endur-
byggingu og viðhaldi gamla
bæjarins á Þverá, þar sem félagiö
var stofnaö. Er þvi verki vel á veg
komið?
— Já, allvel, en að þvi verki
standa einnig SÍS og fleiri kaup-
félög, sem rétt hafa þar myndar-
lega hjálparhönd. Stjórn félags-
ins mun halda næstu daga fund i
gamla bænum á Þverá og ganga
þar frá tillögum sinum til aðal-
fundar um þaö, hvað gert verði i
tilefni af afmælinu.