Tíminn - 27.02.1972, Blaðsíða 13

Sunnudagur 27. febrúar 1972
TÍMINN
13
AAagnús H. Gíslason, Frostastöðum:
OFUGÞROUN
Fyrir nokkrum áratugum siðan
skrifaði ungur hugsjónamaður,
Jónas Jónasson frá Hriflu, grein,
sem hann nefndi Filistear og
landsfræg varð á sinni lið. I grein
þessari vakti Jónas athygli á
þeirri ógeðugu uðju, sem sumir
mektarmenn þeirra tima stun-
duðu öðrum þræði og laut að þvi
að véla góðviljaða og hrekklausa
bændur til þess að ganga i ýmiss
konar fjárhagsábyrgðir, felldu á
þá ábyrgðir og hirtu siðan
jarðirnar við gjaldþrot bæn-
danna, sem ekki vöruðust þessa
nýtízkulegu viðskiptahætti
peningaheimsins. An alls efa átti
Filisteaþgrein Jónasar frá Hriflu
verulegáh þátt i að draga úr
þessum aðförum, sem i raun og
veru voru ekki annað en
lögverndaður þjófnaður.
En þvi er þetta rifjað hér upp, að
á siðari árum hefur það mjög
færzt i vöxt, að efnamenn i þétt-
býlinu sækjast eftir að ná
eignarhaldi á jörðum i sveitum,
þótt eftir öðrum leiðum og
viðfeldnari sé en áður. Þykir
þessum mönnum þær jarðir
einkum eftirsóknarverðar sem
laxveiðiréttindi hafa og fiski-
ræktarmöguleika, eða önnur
verðmæt hlunnindi. A hverju ári
verða, af eðlilegum og
auðskildum ástæðum, eignaskipti
á mörgum jörðum i landinu.
Bóndi, sem selur jörð sina á
opnum markaði, óskar að
sjálfsögðu eftir að fá sem hæst
verð fyrir hana og þarf þess.
Ungir menn, sem gjarnan vildu
eignast jörðina og hefja þar
búskap, hafa ekki fjárhagslegt
bolmagn til þess að yfirbjóða
efnamenn þéttbýlisins, jafnvel
þótt einhver lánsfjáraðstoð komi
til, sem fram að þessu hefur ekki
vegið þungt á metunum. Bón-
danum nægir heldur ekki að
eignast jörðina, hann þarf lika að
eiga bústofn, vélar, e. t. v. að
hressa við byggingar eða byggja
að nýju.Peningamaðurinn úr
borginni kaupir sjaldnast jörðina
i þvi skyni að byggja hana heldur
til þess að halda henni i eyði.
Hann þarf ekki bústofn, hann þarf
ekki byggingar, nema honum
dytti i hug að koma sér upp
sumarbústað, sem sumum tekst
að visu að koma umtalsverðum
fjármunum i. Hann þarf ekki
vélar, hann þarf einungis
veiðistöngina sina. Hann skoðar
ekki jörðina með augum bóndans,
hann litur á hana sem skemm-
tistað, veiðistöð, sem veruleg
hagnaðarvon getur að visu verið
bundin við. Hér skilur þvi mikið á
milli bæði úm viðhorf og afstöðu.
Og enda þótt viðkomandi
sveitarfélög hafi að visu rétt til
þess að ganga inn i hæsta boð þá
er fjárhagur þeirra , velflestra
a.m.k., þvi miður þannig, að þau
hafa litið bolmagn til jarðar-
kaupa. í þessu sambandi skiptir
það að sjálfsögðu ekki megin-
máli, hvort jörðin er seld i einu
lagi ákveðnum einstaklingi eða
bútuð niður undir sumarbústaði,
afleiðarnar verða að jafnaði á-
þekkar.
Þeirri þróun, sem hér hefur
orðið, fylgja þrir meginannmark-
ar:
1. Þar sem þessum jörðum er oft-
ast haldið i eyði er ungt fólk svift
möguleikum á þvi að hefja bú-
skap, með þeim afleiðingum oft-
ast nær, að það flytur burt úr
sveitinni og er henni þar með að
jafnaði endanlega glatað.
2. Byggðin gisnar og veikist,
gjaldendum fækkar og sá arður,
sem jörðin getur gefið af sér er
ýmist ekki nýttur eða fluttur
burtu.
3. Eignarhlutföllin i þjóðfélaginu
færast i auknum mæíi til þeirrar
áttar sem siður skyldi.
Trúlegt má ætla, að flestir seu
sammála um, að þessari þróun
þurfi að breyta. Um hitt kann
frekar að rikja ágreiningur,
hverra leiða skuli leita til úrbóta
Eðlilegast sýnist, að þeim ein-
staklingum, sem eignast viljajarð
irnar i þvi skyni að hefja þar bú-
rekstur, sé gert það kleift með
opinberri aðstoð i einhverri
mynd. Sé þeim ekki til að dreifa
þá éru sveitarfélögin efld til
jarðarkaupanna. Tekjumissir
sveitarfélaganna vegna þeirrar
jarðarsölu, sem þegar hefur farið
fram og sem hugsanleg kann að
vera i framtiðinni, þrátt fyrir að-
gerðir hins opinbera mætti e.t.v.
mæta með riflegum skatti á þær
Breiðholtsbúar - Breiðholtsbúar
4. H{ i:DSU Fl"M )l hinn
verður háldinn i andyri barnaskólans
mánudaginn 28.febrúar kl. 21.
Umræðuefni 1.
Barnabækur og leikföng
Frummælandi: Lára Gunnarsdóttir for-
stöðukona
Umræðuefni 2.
Kvöldvaka á heimilinu
Frummælandi: Hrefna Tynes
Foreldrar fjölmennið Sóknarnefndin.
ÚTBOÐ
Tilboð óskast i að leggja „Reykjaæð II ” fyrir Hitaveitu
Reykjavikur, frá Reykjum I Mosfellssveit til Reykjavík-
ur.
Útboðsgögn eru afhent i skrifstofu vorri gegn 3.000. - króna
skilatryggingu.
Tilboðin verða opnuð á sama stað fimmtudaginn 23.marz,
1972, kl. 11.00.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3 — Sími 25800
fasteignir, sem haldið er óarð-
gæfum fyrir sveitarfélögin.
Loks mætti hugsa sér um sið-
asta úrræðið, að rikið keypti
jarðirnar og leigði þær siðan eða
seldi með viðráðanlegum kjörum
þeim, sem vildu hefja þar bú-
skap.
Hér skal að öðru leyti ekki farið
út i að benda á leiðir né meta þau
úrræði, sem til greina kunni að
koma.
Með þessum ábendingum,
er að sjálfsögðu ekki að þvi stefnt
að meina þéttbýlisfólki að njóta
dvalar i sveit. Löngun þeirra til
þess er skiljanleg, eðlileg og
mörgumþéirra a.m.k. er slik
hvildar- og ánægjustund úti á
landbyggðinni bein nauðsyn.
Aðstöðu bæjarbúatil sumardvalar
i sveit á ekki að skerða heldur
auka og bæta. Og engin hætta er
á, að sveitar- og þéttbýlisfólki
takist ekki i sameiningu að
finna þvii máli þann farveg, að
báðir aðilar megi vel við una.
En lausn þessa máls fyrir aljan
almenning liggur ekki i þvi, að
jarðeignir i landinu færist i aukn-
um mæli á hendur einstaka efna
manna i þettbylinu. Sú öfugþróun
hefur þvert á móti leitt til hins
gagnstæða þannig, að æ flei'ri
svæði og einmitt þau, sem vegna
fegruðarog friðsældar henta bezt
til sumardvalar fyrir hinn al
menna borgarbua er öllum lokað
land utan fáeinum útvöldum.
Maguús (Uslason
ZETOR 3511 - 40 ha. verð frá kr. 210 þús.
ZETOR 5611 - 60 ha. verð frá kr. 310 þús.
MESTSELDA
DRÁTTARVÉUN
1971
Ástæðurnar fyrir því að ZETOR
dráttarvélarnar eru nú mest keyptar
af bændum eru:
1. Óvenju hagstæð verð kr.80-100 þús.
lægri en aðrar sambærilegar vélar.
2. Fullkomnari búnaður og fylgihlutir.
Varahluta- og verkfærasett
3. Vel hannaðarog sterkbyggðarvélar.
4. Afkastamiklar og hafa mikið
dráttarafl.
5. Ódýrar í rekstri og endingargóðar.
6. Góð varahluta- og eftirlits-
þjónusta.
7. Ánægðir Zetor eigendur, sem
mæla með vélunum.
ÁRÍÐANDI — 20. MARZ
Þá rennur út umsóknarfrestur stofnlánadeildarinnar fyrir lánum vegna
dráttarvélakaupa.
Hafið því samband við okkur strax ef þér hyggist kaupa ZETOR í ár.
Biðjið um Zetor mynda- og verðlista og upplýsingar um greiðsluskilmála.
'Zeíur' umboðið
ÍSTÉKKf
Sími 84525 Lágmúla 5
,*.RUST0fd í/,
**° '0URIS1
FEKÐASKKIFSTOFA
RfKISINS
Hópferð á
VORKAUPSTEFNUNA í FRANKFURT
5. - 9. marz.
Verð fró kr. 17.500,00 til kr. 20.105,00
Innifalið: flugfar fram og til baka með viðkomu I London eða Kaupmannahöfn, gisting ög
morgunverður (HOTEL BASELER HOF), aðgöngukort (dauer-ausweis).Lagt af staö 4. marz
— heimferö hagaö að vild.
Ferðaskrifstofa rfkisins,
(Einkaumboð á Islandi fyrir Internat. Frankfurter Messe)
LÆKJARGÖTU 3, REYKJAViK, SiMI 11540