Tíminn - 12.03.1972, Blaðsíða 8
8
TÍMINN
Sunnudagur 12. marz 1972.
Sunnudagur 12. marz 1972.
TÍMINN
9
yCvvwwwCvvvwC<yyvvC».
WHH «83
■
tslenzku hafrannsoknarskipin
eru notuð tii margvislegra rann-
sókna. Fyrsl og fremst eru þau
notuð á sviöi hafrannsóknanna til
aö fylgjast með fiskigöngum,
seiöamagni i sjó, sjávarhita og i
merkingar, Annar þáttur i starfi
skipanna er að gera tilraunir meö
ný veiöarfæri, og undanfariö hefur
rannsóknaskipiö Bjarni Sæmund
sson gert tilraunir meö nýja
tegund af botnvörpu.
Guöni Þorsteinsson fiskifræö-
ingur hefur haft umsjón meö
þessum tilraunum. Guöni sagöi, er
blaðamaöur Timans ræddi viö
hann um borö i Bjarna Sæmunds-
syni nú i vikunni, aö þessi varpa
ætti aö opna sig miklu meira en þær
vörpur, sem notaöar hafa veriö
hingaö til. Þessi varpa á aö geta
veriö meö allt aö 12 metra op, og
þar af leiöandi þarf hún aö vera
meira fleyguö en þær vörpur, sem
hingaö til hafa veriö notaöar. Aö
auki er hafður litill tréhleri á
höfuölinunni, og hefur hann þvi
hlutverki aö gegna, aö varpan opni
sig betur.
Ekki sagöist Guöni geta sagt
okkur hver væri upprunalegur
höfundur þessarar vörpu, þetta
heföi þróazt svona gegnum árin.
En t.d. Þjóöverjar hafa veriö meö
svipaöa vörpu undanfariö i til-
raunaskyni, og segjast þeir hafa
fiskaö 70% meira i svona vörpu.
Þá hafa Vestmannaeyingar verið
með svipaöa vörpu i tilraunaskyni.
1 ferðinni, sem blaöamaöur
Timans fór út meö Bjarna, voru
einnig 15 nemendur annars bekkjar
fiskimannadeildar Stýrimanna-
skólans. Þaö eru þeir, sem hafa
sett upp þessa vörpu i verklegum
timum.. i vetur. Þótti þvi ekki
nema eðlilegt, að þeir fengju aö
fara meö i eina ferö til aö sjá,
hvernig varpan reyndist, og auk
þess höföu fæstir þeirra séö,
hvernig farið er aö á skuttogara, en
Bjarni Sæmundsson er meö skut-
rennu.
Nemendur Stýrimannaskólans
gera fleira en aö fylgjast meö
veiöiskapnum i slikum feröum.
Þeir fá tilsögn hjá kennurum sinum
og skipstjórnarmönnum á Bjarna i
meðferö siglingatækja, enda er
þeim skipt i tvo til þrjá hópa um
borö, og hefur hver hópur sitt ák-
veöna verkefni að vinna meöan á
ferðinni stendur. Aö þvi er okkur
var sagt, munu skip Hafrann-
sóknarstofnunarinnar fara alls 19
stuttar feröir meö nemendur
Stýrimannaskólans i vetur.
Haldiö á Noröurkantinn
Viö fórum frá Reykjavik snemma
á miövikudagsmorgun, og
stefnan var tekin á Norðurkantinn,
sem er innan viö Jökuldjúpiö. Skip-
stjórinn á Bjarna hinn margreyndí
togaraskipstjóri Sæmundur
Auöunsson, hélt,aö þar væri kann-
ski einhvern fisk að fá, en yfirleitt
haföi aflinn veriö mjög tregur i
trolliö viö SV-landiö undanfariö.
Viö vorum varla fyrr lagöir úr
höfn, en kokkurinn kom meö
morgunverö, og geröu menn
honum góö skil. Þegar honum var
lokiö, skiptust nemendurnir i hópa,
og byrjuöu þeir fyrst á þvi aö skoöa
skipiö, en siðan fór fyrsti hópurinn i
brúna og skoðaði hin margbrotnu
tæki, sem þar eru.
Eftir fjögurra klukkustunda sigl-
ingu vorum viö komnir i kantinn.
Var þá ákveöiö aö láta trolliö fara.
Hópuöust allir aftur á og réttu
hjálparhönd eftir beztu getu, enda
er það eöli sjómannsins aö vera
ekki iðjulaus þegar eitthvað er um
aö vera á dekkinu. Það gekk fljótt
og vel aö koma trollinu út, en fyrst
var athugað, hvort ekki væri allt i
lagi meö tréhlerann i höfuöllnunni.
Þegar trolliö var komiö út i gegn-
um rennuna, voru aöalhlerarnir
látnir fara, og byrjað var að gefa
slaka á virinn. Eftir nokkrar
minútur var trollið komiö á bot-
ninnn og nógur slaki á virinn til aö
hægt væri að byrja að toga. Til að
finna hvenær nógur slaki er kominn
út og óhætt að byrja að toga, halda
karlarnir lauslega um virinn þar
sem hann kemur út úr blökkinni, og
þegar titringurinn byrjar að
minnka, er trollið komið i veiðan-
legt ástand, og byrjaö er aö toga.
Netsjá á vörpunni
Þegar byrjaö var aö toga, fóru
flestir upp i tækjaklefa, en i honum
eru öll fiskileitartækin, og eru þau
frá Simrad. Meöal tækja þarna er
móttakari fyrir netsjá, sem fest er
viö vörpuna. En þaö er stutt siöan
þessar netsjár komu á markaöinn.
Sjálfur sendirinn er festur viö
höfuðlinuna, og úr honum liggur
kapall upp i skipiö. Upplýsingarnar
koma siðan fram á geislarita i tæk-
jaklefanum. A honum sést vel,
hvernig trolliö opnar sig.
/i. toginu er kantinum fylgt, og
her viröist vera um þó nokkrar
lóöningar aö ræöa. Voru menn
farnir aö vona, að eitthvaö reyndist
vera i trollinu, en ekki vorum viö
búnir aö toga i meira en 10
minútur, þegar Guöni sagöi, aö
beztværiaöhifa, þvi að trollið vildi
ekki opna sig nóg. Taldi hann litla
hlerann hafa fariö eitthvað úr
skorðum.
Um leiö og varpan kom upp úr
sjónum kom i ljós að hún var öll
loðin af loðnu, — enda kom það lika
i ljós i seinni hölunum, að meiri-
hlutinn af þeim lóöningum, sem
komu á fisksjána og fiskileitar-
tækin, var loöna.
1 þessu hali reyndist ekki vera
nema rétt rúmlega tonn. Þegar
búiö var aö huga aö hleranum, var
trolliö látiö fara aftur, og var þá
komiö fram undir hádegi. Menn
fóru þá i hádegismatinn, og siöan
byrjuðu kennarar Stýrimannas-
kólans, þeir Þorsteinn Gislason og
Asmundur Hallgrimsson, aö kenna
nemendum sinum meðferö tækj-
anna i Bjarna.
Fóru sumir nemendanna i að
staösetja skipið eftir miöunarstöö-
inni, en aörir staösettu eftir lóran-
tækjunum. Þegar nemendurnir
voru búnir aö þvi, báru þeir saman
útkomuna hjá sér, og siöan var
athugað á radarnum, hvort þeir,
sem voru viö lóran-tækin, höfðu
réttari niöurstöðu en hinir, sem
voru viö miöunarstööina.
Hugmyndin var, aö nemendurnir
framkvæmdu staösetningar samk-
væmt sextant, en vegna þess aö
skýjað var allan timann, — það var
rigning allan daginn — var ekki
hægt að framkvæma það. Þar af ,
leiðandi höfðu strákarnir meira fri
en ella.
Snúið upp á grandarann
Þegar búiö var að toga i röskan
klukkutima var hift aftur, en ekki
var meira i en i fyrra skiptið,
aðeins nokkur hundruö kiló. Þaö
kom lika i ljós, aö snúiö var upp á
annan grandarann. Segulnaglinn,
sem á að koma i veg fyrir slika
hluti, virkaði vist ekki sem skyldi.
Aftur var trollið látiö fara og
togaö i góöan klukkutima, Ekki var
árangurinn betri en i fyrri skiptin,
þó svo aö góöar skellur kæmu fram
á dýptarmælinum. Sama sagöi
fisksjáin, en litiö var i trollinu
þegar þaö kom upp — nema hvaö
það var loöið af loönu sem fyrr. Það
viröist vera nóg af henni alls
staöar.
Þegar hér var komið, var ák-
veöið aö halda til hafnar á ný, þar
sem komiö haföi i ljós, aö sumu
þurfti að breyta á trollinu, Stimiö
heim tók aöeins lengri tima en út-
stimið, enda hafði veriö togað út
kantinn. Þó
Guöni stillir fisksjána af.
_
... . . .
’ "mur upp. Kapallinn, sem sést á miöri myndinni,er tengdur viö netsjána.
(Tímamyndir Þó.)
Trolliö gert kiárt á dekkinu. Dökkklæddi maöurinn á myndinni er Guöni Þorsteinsson fiskifræöingur, A myndinni sjást einnig höfuölinuhlerinn og netsjársendirinn.