Tíminn - 16.03.1972, Qupperneq 15

Fimmtudagur 16. marz 1972.
TÍMINN
15
Ekki kemst enn upp um
brennuvarginn á Litla-Hrauni
OÓ-Reykjavik.
Búiö er aö yfirheyra allflesta
þeirra fanga, sem voru á Litla-
Hrauni, þegar eldurinn kviknaði
þar s.l. sunnudagskvöld, en eng-
inn þeirra hefur játaö að hafa
kveikt i blaðabunkanum, sem
eldurinn kom upp i. Eftir var að
yfirheyra nokkra fanganna i gær-
kvöldi.
Þegar eldsins varð vart voru
engir fanganna læstir inni. Flestir
þeirra sátu i setustofu og horfðu á
sjónvarp. Nokkrir sátu annars
staðar i húsinu og fengust viö
föndur eða netahnýtingar. En
einhver hefur farið uþp, brotið
upp lásinn fyrir dyrum aö þvotta-
húsi og þurrklofti og kveikt þar i.
En eldsins varð ekki vart fyrr en
nokkru siðar, að hann magnaðist
og reyk lagði niður i klefa, setu-
stofu og vistarverur fangavarða.
Rannsókninni á brunanum
verður haldið áfram, og er eftir
að yfirheyra örfáa fanganna enn
og siðan bera saman framburð
þeirra allra.
»Eg á . . .
Framhald af bls.
M
9.
aö vanrækja börn sin, ef eina leið-
in til þess aö afla lifsviðurværis er
að vinna myrkranna á milli.
Nú er sem betur fer að verða
mikil breyting til batnaðar á
samvinnu heimila og skóla al-
mennt i stað þess, að lengi hefur
viljað brenna við, að hver ásaki
annan um vanrækslu. 1 nútima
sálarfræöi hafa komið fram
margar skynsamlegar og gagn-
legar kenningar, einkum I þvi
hvernig aðstoöa megi börnin við
að taka þvi, sem að höndum ber,
og margar nýjar aögerðir eru lika
að koma i dagsljósiö til að hjálpa
þeim að sjá sig, seint verður
málið tiltækur tjáningarmáti.
Þá eru menn lika orðnir gætn-
ari i notkun ýmiskonar hæfnis-
prófa, þvi þar kemur margt til at-
hugunar. T.d. getur heilaskaddað
barn, sem ekki ræður við hreyf-
ingar sinar, ekki flutt hluti úr stað
i hæfnisprófi, þótt það geti með
öðrum hætti tjáð skilning sinn. Ég
var einu sinni með 8 ára stúlku I
prófi. Hún sagði ekki eitt einasta
orö. Ég lét hana afskiptalausa og
smám saman tók hún að raða
saman próftækjunum og leysti
þau öll rétt, án þess aö segja eitt
orð.
Ég segi stundum við unga sál-
fræðinga, aö þeir skuli reyna að
setja sig i spor barna með
tjáningarhömlur með þvi, aö
rifja upp hvernig þeim liði sjálf-
um, ef þeir komi i stórt sam-
kvæmi, þar sem þeir þekki fáa og
allir horfi á þá. Langar þá ekki til
að sökkva I gólfið eöa æpa að
þessum marghöfðaða þurs? Ef
þeir hefði ekki tamningu og
tjáningarmöguleika, myndi þá
ekki langa til að haga sér eins og
börnin, sem æpa og sparka?
Já, ég get ekki hugsaö mér
auðugra starf en mitt. En heföi
Siguröur Magnússon ekki útveg-
að mér Islenzkar stúlkur til að
annast fyrir mig heimilið og
börnin, þá heföi ég hvorki getað
lokið námi minu né sinnt þessu
starfi. Já, ég á orðið margar
islenzkar dætur, og allar góðar —
auk barnanna minna sjö.
Sigriöur Thorlacius.
Bækur
Framhald af bls. 1.
rikjunum. Bandariskur forn-
bókasali virðist ekki hafa tima
til að athuga verömæti bók-
anna. — Hann hugsar aöeins
um að selja þær — hugsar ekki
um verðmætið.
— Hvar hefur þú fengið þær
bækur, sem snerta Island?
— Landnámu fékk ég i Kaup-
mannahöfn, og er það einstak-
lega fallegt bindi, er ég keypti
hana var hún nýkomin úr
sænsku bókasafni, en áður
hafði hún verið á flakki um
alla Skandinaviu. Þá ber að
nefna Voyage en Islande,
frábært bindi, enda úr eigu
Leópolds Konungs. Nú
er gifurlegur áhugi á gömlum
kortum eins og t.d. Islandica
og Grönlandica. Áhuginn á
Islandi virðist hafa aukizt
mjög mikið hin siöari ár, og
get ég nefnt Englending
nokkurn, sem safnar öllu, sem
komið hefur á prent um
ísland, og á hann nú bækur,
sem fjalla um tsland allt frá
árinu 1600. Hann kaupir aldrei
bækur, sem prentaðar eru á
tslandi, heldur kaupir hann
bækur um landið á öllum
öörum tungumálum. Nú á
þessi maður 1000 bindi, sem
fjalla um tsland, en ég veit
ekki,hvað hann hefur hugsað
sér að gera viö safnið.
— Hver er þetta?
— Ég má ekki segja það, en
þessi herramaður á næga
peninga.
Að lokum spurðum við Nye-
gaard um, hvort ekki væri
erfitt að ná i margar af
þessum bókum. Hann svaraði
þvi játandi og sagði, að þetta
eintak, sem hann hefði nú af
Landnámu væri hin eina, sem
hann heföi náð I af Skálholts-
útgáfunni I 20 ár. Þá má geta
þess, aö dýrasta bókin hjá
honum kostar 245 þús. norskar
krónur. Er það Waghenaer á
Atlas Aganist the Spanish
Armada. Þessi bók var gefin
út i London 1588.
Holdanaut
Framhald af 8.
sögðum, að Galloway-gripir
hefðu ekki verið fluttir út siðasta
áratuginn og tókum þá full-
yrðingu úr frétt I Farmers
Weekly á þessu hausti, þar sem
jafnframt var sagt frá þvi,að nú
lægi fyrir umsókn frá bónda I
Frakklandi um innflutning á
nokkrum gripum af kyninu.
Gallowayfélagsmenn töldu
þetta mikla fjarstæöu og töldu
upp 17 lönd, sem þeir hefðu flutt
kynið til á timabilinu. Hins vegar
svöruðu þeir ekki, hvort um gripi
eða sæði væri aö ræða, þótt um
þaö væri spurt, ekki segja þeir,
heldur um magn útflutnings, sem
lika var spurt um.
Ekki vil ég rengja fullyröingu
fulltrúa Gallowayfélagsins, enda
stangast hún ekki á við okkar frá-
sögn. Ég minnist þess lika, að ég
hefi ekki alls fyrir löngu séð frétt
um pantanir á nautsæði frá Nýja-
Sjálandi eða Ástraliu til Bret-
lands og þar var Galloway nefnt
ásamt mörgum öörum kynjum,
en meö ákaflega litið magn, ekki
yfir 1% af heildarpöntuninni, ef
ég man rétt.
Annaö.sem ber á milli okkar og
þeirra Galloway-manna er, hver
útbreiösla kynsins sé á
Bretlandseyjum. Við héldum þvi
fram, aö naut af þessu kyni væru
litið notuð og helzt ekki ámóti
kúm af öðrum kynjum (sbr.
framanritaða frásögn), en þeir
töldu það mikiö útbreitt um allar
Bretlandseyjar. Nfndu samt
engar tölur þó um þær væri spurt.
Við höfum þvi miður engar tölur
handbærar um þetta efni, en
þeirra er auðvelt að afla. Af til-
viljun rakst ég þó á skýrslu um,
hvernig þessu var háttað i Irlandi
1970. 1 skýrslunni er gefið upp af
hvaða kynjum foreldrar fæddra
kálfa á árinu voru. Þar kom
fram, að af Stutthyrnings,
(Shorthorn) — kyni voru 45,5%
mæðra og 11,2% feöra. Af Fries-
ian (mjókurkyn) 40,9 % mæðra
og 31,6 % feðra. Af Hereford44.7
% feðra og af Angus 9,7 % feðra
og Garolai 1.9 %. Hlutfall mæðra
af þremur siðasttöldu kynjunum
ekki tilgreint en talið i einum lið.
önnur kyn, sem eru með 13.6 %
mæðra og 0.9 % feðra. Galloway-
kyniöer ekki skilgreint þarna, en
talið með öðrum kynjum og
hlýtur að vera hverfandi litið. En
þarna segja þó Gallowayfélags-
menn aö kynið sé mikið útbreitt.
Sennilega er i Englandi hlut-
fallslega meira af Galloway en i
trlandi, sem ég þori þó ekki aö
fullyröa, en ekki þykir það þó
þýðingarmeira þar, en það að i
tilraun, sem MLC (Meat and
Livestock Commission) hefur
látið gera með þyngingu kálfa af
ýmsum kynjum og blendingum
milli þeirra, hefur Galloway ekki
verið tekiö með, þótt 10 kyn væru
prófuö. Hef ég þessa tilrauna-
skýrslu undir höndum.
Eitt það atriöi, sem Galloway-
félagsmenn gera mikið úr- og
einnig milliþinganefndin er, hvaö
Gallowaygripir hafa hlotið góöa
dóma á Smithfieldsýningum —
landbúnaðarsýningum, sem
árlega eru haldnar i London.
Enginn ber á móti þvi, að
byggingarlag þessa kyns er fast
mótað og sniöið eftir kröfum, sem
áður giltu, en hinn almenni
markaöur gerir nú minna með.
En sé byggingarlagið svo mikið
atriöi, þvi þá ekki að velja
Angurs-kynið, sem langoftast
allra kynja hefur hlotiö þessi
verðlaun og á siöasta hausti
hrifsaöi til sin nær öll verölaun,
sem þar voru veitt.
Ekki skal þetta mál rætt frekar
nú. Ég hefi sett hér fram skoðun
mina i þessu máli og skýrt á
hvaða hátt hún hefur mótazt. Viö
sem stóöum að fyrrnefndu bréfi
til landbúnaðarnefnda Alþingis,
og ég veit margir. austfirzkir
bændur, hörmum afgreiöslu
Búnaöarþings á málinu, og getum
á engan hátt fallizt á skoðanir
milliþinganefndar eða þau rök,
sem fram hafa komiö fyrir henni.
Ég vil þó á engan hátt gefa i
skyn, að þeir ágætu menn, sem i
milliþinganefndinni eru, séu að
vinna á móti betri sannfæringu. en
svo litur út, sem þeir hafi aörar
hugmyndir um framkvæmd
holdanautabúskapar hér á landi
heldur en viö Austfiröingar.
mjög væri fróölegt, ef þeir vildu
gera grein fyrir afstöðu sinni
opinberlega og á hverju þeir
byggja hana.
Ég get ekki varizt þeirri hugsun,
að nefndin hafi ekki kannað
málið nógu vel. Vissulega styrkir
það grun minn, að nefndin skuli
nú hafa leitað upplýsinga aðeins
hjá fulltrúum þess félagsskapar,
sem hún virðist vilja skipta viö,
og stendur einhliða að ræktun
Galloway-kynsins. Ætla mætti, að
Búnaðarfélag Islands hefði
möguleika á að afla öruggari og
óvilhallari upplýsinga.
Vissulega sýndist ekki i mikiö
ráðizt, þótt sendir væru út einn
eða fleiri menn i nokkra mánuöi,
til að kynna sér eins oghægtværi
eiginleika hinna ýmsu holda-
nautakynja, sem til mála gæti
komið aö flytja inn. Likur benda
til, að fallþungamunur á 18
mánaða gömlum kálfum geti
oröið allt að 50 kg á grip, eftir bvi
af hvaða kyni faðir þeirra er eða
réttara sagt, hvernig eiginleikar
föðurins eru. Það myndi taka
langan tima og kosta mikið fé, að
kynbæta stofn, sem hefði eigin-
leika til að gefa lægri fall-
þungann, svo að hann næði hinum
hærri.
En lita þarf á fleira en kjöt-
þungann, skaplyndi gripanna,
hugsanlegir burðarerfiöleikar hjá
kúm o.m.fl. getur haft afgerandi
þýðingu.
Það er kostnaðarsamt og tima-
frekt að flytja inn kyn með sæðis-
flutningum og þvi i»tt að leggja
áherzlu á að velja rétt kyn i upp-
hafi. Þvi segi ég i lokin: Hér ætti
ekki að hrapa að neinu.
7. marz 1972.
Félag íslenzkra rafvirkja
Allsherjaratkvæðagreiðsla
Um kosningu stjórnar og annarra trúnað-
armanna félagsins fyirir árið 1972, hefst
laugardaginn 18.marz, 1972 og verður
hagað sem hér segir:
Þeir félagsmenn, sem búsettir eru, eða
dvelja langdvölum utan Reykjavikur-
svæði*ins, greiða atkvæði bréflega á tima-
bilinu frá 18. marz til 7. april nk. og ber
þeim að skila kjörseðlum i skrifstofu
félagsins fyrir kl. 18 föstudaginn 7. april.
Atkvæðagreiðsla fyrir þá félagsmenn,sem
búsettir eru á Reykjavikursvæðinu, fer
fram i skrifstofu félagsins laugardaginn
18. ðg sunnudaginn 19. marz nk., frá kl. 14-
22 báða dagana. Kjörskrá liggur frammi i
skrifstofu félagsins og geta þeir félags-
menn,sem ekki eru á kjörskrá vegna van-
goldinna félagsgjalda, komist á kjörskrá
gegn þvi að greiða skuld sina áður en at-
kvæðagreiðsla hefst, þ.e. fyrir kl. 12 á há-
degi 18. marz nk..
Reykjavik, 15. marz, 1972
KJÖRSTJÓRN FÉLAGS ISLENZKRA
RAFVIRKJA
O
O
o
o
o
o
o
o
OOOOOOOOOOOOOOOOO'
L
WILSON
K0RFUB0LTASK0R
TVÆR GERÐIR AF
STRIGASKÓM

SPORTVAL
HLEMMTORGI simi 14390
HLEMMTORGI sími!4390
PÓSTSENDUM
o
o
o
o
o
o
o
o
OOOOOOOOOOOOOOOO®'