Tíminn - 19.03.1972, Blaðsíða 9

TÍMINN
9
Sunnudagur 18. marz 1972.
UlgefiHttH; Fram*6l<tt»Ff)otó<urfrtn
Framkv*mda»ti<>rn Krls+{án a«n#dfk»ason. Ri«»íör»rt Þérarinn
Þdrartnsson
tti'

iÞörsteÍttSíftrt
jjirifrtöj;;
léaoo í
iÍÍMÍg
og Tómas
Káirtiweni.
Avðhrsfnjfastiórf:
Gislason. • Rlisfjórnarskrifstafgr í ídduhiísittu,
- »8306. Skrifstofvr

Sjjgfói
'iöiriir
AfgrrRfsiusfmi
'Augfy^rtgáwmkxtÓSía^xASrári^iskifÍtstéftÍrjxÍírtviSxtSÍfÍKl:
Askrfffarflíald kt, H2$,öq
''‘'SgiSSijfeiÍiÍáÍiíÉÍiSÍfe
mánv&r*. Innanlands. f.. lattsðsó-lu
- SiáSáþrertt h.f. (Offsátf

Tryggingamdlin
Eitt af hinum stærri verkefnum, sem rikis-
stjórnin ákvað að takast á við i málefnasamn-
ingi sinum var heildarendurskoðun trygginga-
kerfisins. Hér er um mjög mikilvægan og við-
feðman málaflokk að ræða, margþættan og
flókinn.
Þær breytingar, sem rikisstjórnin beitti sér
fyrir að lögfestar væru i desember, og til fram-
kvæmda komu um sl. áramót, fólu raunar að-
eins i sér það, sem stjórnarflokkarnir töldu
ófært að biði niðurstöðu heildarendurskoðunar
tryggingamálanna. Sú nefnd, sem trygginga-
málaráðherra skipaði i haust, undirbjó þær
breytingar. Hún vinnur áfram að heildar-
endurskoðun og hefur fulltrúum stjórnarand-
stöðuflokkanna nú verið bætt i nefndina.
Það verkefni, sem nú er mest aðkallandi i
tryggingamálunum er aðlögun sjúkratrygg-
inganna að nýju skattkerfi og breyttri verka-
skiptingu milli rikis og sveitarfélaga. Persónu-
skattarnir og þar með sjúkrasamlagsiðgjöld
hafa verið felld niður og innheimtast nú með
tekjuskatti og útsvari eftir efnum og ástæðum
gjaldenda. Þetta skapar algerlega ný viðhorf
varðandi starfsemi sjúkrasamlaga og héraðs-
samlaga, sem eru samtals 245 starfandi i land-
inu nú. Er sýnilegt að taka verður upp nýja
skipan þeirra mála um næstu áramót.
Annað stórverkefni i þessari endurskoðun
tryggingamálanna er athugun á hinu tvöfalda
kerfi lifeyristrygginga, sem búið er nú við hér
á landi. Hljóta þar að koma til gagngerrar
skoðunar þær hugmyndir, sem uppi hafa verið
um almennan lifeyrissjóð fyrir landsmenn
alla. Hinir sjálfstæðu lifeyrissjóðir stéttar-
félaga og starfshópa munu nú vera milli 70 og
80 talsins. Þeir eru mjög misjafnlega á vegi
staddir og geta þeirra til lifeyrisgreiðslna afar
misjöfn. ólikar reglur gilda um réttindi sjóðs-
félaga. I þessu tvöfalda kerfi rikir i rauninni
verulegt misrétti þegnanna, sem meðal annars
felst i þvi að þeir, sem skv. núverandi skipan
geta aðeins vænzt lágs og óverðtryggðs lifeyris
er gert að greiða verðbætur til þeirra, sem
hæstur og verðtryggður lifeyrir hefur verið
tryggður að lögum. Við þetta verður ekki unað.
Vegna verðbólgunnar. hefur höfuðvandi is-
lenzkra lifeyrissjóða verið vanmáttur þeirra til
að tryggja verðgildi lifeyrisgreiðslna. Það eru
aðeins þeir, sem hafa haft riki eða bæjarfélög
að bakhjarli, sem veitt hafa slika tryggingu og
hafa bakhjarlarnir tekið á sig stórkostlegar
skuldbindingar með ábyrgð sinni.
í þessu sambandi hlýtur sú spuming að
vakna, hvor Atvinnuleysistryggingasjóður
gæti að einhverju leyti tekið að sér verðtrygg-
ingu lifeyris og þjónað þar með hagsmunum
launþega enn betur i framtiðinni en hingað til.
— TK
Suður-írar láta sig
Ulster litlu skipta
Þeir hafa yfirleitt öðrum og nærtækari vandamálum að sinna
Jack Lynch
NIALL FALLON, höfundur
eftirfarandi greinar, býr á
Suöur-írlandi:
IRAR eru forviöa á þvi, að
umheimurinn virðist álita þá
agalausa og villta ofbeldis-
menn, en þeir geta engum um
kennt nema sjálfum sér. Tekj-
ur af brezkum ferðamönnum
eru að engu orðnar vegna of-
beldisverka, og tómir vasar
okkar Ira kunna að sannfæra
okkur um, að böl okkar er ekki
jafn óverðskuldað og við höld-
um sjálfir.
Okkur er flestum að verða
ljóst — en allt of seint —, að
umheimurinn mælir okkur á
þann eina kvarða, sem hann á
völ á. Sumar athafnir okkar
hafa naumast orðið til að
milda dóminn. Má þar nefna
bruna brezka sendiráðsins
hótanir við mótmælendur,
sem hér búa. oa sDreneinear i
húsum i eigu Breta. Þetta
hefir ekki ávallt verið tiundaö
i fréttum i réttu samhengi, en
allt verður það til að móta þær
hugmyndir um Suður-lra, að
þeir séu hefndarþyrst villidýr,
sem sifellt togi i hlekkina og
ávallt séu reiðubúnir að mis-
þyrma Bretum, ræna eignum
þeirra eða brenna þær.
UMHEIMURINN kynnist
okkur ekki af öðru en-frétta-
myndum af mönnum, sem
varpa sprengjum hverjir að
öðrum, brenna hús eða flytja
eldheitar æsingaræður. Hann
getur þvi ekki komizt að ann-
arri niðurstöðu en þeirri, að
það sé satt, sem sagan hefir
alla tið sagt, að Irar séu, hafi
verið og verði alltaf villi-
mannaþjóð.
Daglegt lif á trlandi gengur
sinn eðlilega gang þrátt fyrir
alla þessa óvinveittu kynn-
ingu, og flestir láta sig hana
litlu varða. Fyrirhuguð aðild
að Efnahagsbandalaginu og
fjárhagskreppan, sem valdið
hefir atvinnuleysi 78 þúsund
manna, virðist ibúum Suður-
Irlands miklu meira um-
hugsunar- og áhyggjuefni en
framvinda mála á Norður-lr-
landi.
Svo undarlegt, sem það
kann að virðast, hafa atburð-
irnir á Norður-Irlandi orðið að
þoka fyrir öðru, einkum i
sveitahéruðunum, en þar er
ávallt að finna réttari mynd af
stjórnmlaviðhorfum þjóð-
arinnar en i bjórkránum i
borgunum.
HVAÐ um það, þó aö sagt
sé, að venjulegur, irskur al-
þýðumaður sé að verða leiður
á þvi, sem er að gerast á Norð-
ur-lrlandi? Hver gæti álasað
honum fyrir það, einkum
þegar hann hefir öðrum og
nærtækari vanda að sinna, svo
sem þvi, að verða sér úti um
einhverjar tekjur með heiðar-
legu móti?
Bretar gera sér hugmyndir
um okkur samkvæmt þvi, sem
brezkar myndavélar og aðrir
fréttamiðlar flytja. Aðrir fara
eftir umsögnum ringlaðra
Frakka, Itala, Bandarikja-
manna o.s.frv., sem hingað
leggja leið sina, en tekst að
sleppa svo gersamlega við að
verða þess áskynja, sem i
raun og veru fer fram, aö
ekkert i hálfkvisti við það
nema ef vera skyldi ákefð
þeirra i að komast sem fyrst
úr landi aftur.
HUGMYNDIR umheimsins
um okkur eru áhyggjuefni
fyrir rikisstjórnina i Dublin,
og það ekki að ástæðulausu.
Ira á ferð erlendis er ekkert
fagnaðarefni að vera umsvifa-
laust stimplaður stuðnings-
maður Irska byltingarhersins
og álitinn halda, að við mót-
mælendur sé ekki annað að
gera en að skjóta þá tafar-
laust, hvar og hvenær, sem þá
ber fyrir augu. Þetta verður
hver sá Iri að gera sér aö
góðu, sem vogar sér út fyrir
mörk tuttugu og sex sýslna
fangelsisins, en það er siður en
svo ánægjuefni. Æskilegast
væri að geta gleymt með öliu
skerfi lhaldsstjórnarinnar
brezku til lausnar vandamál-
um lra. Irar láta þó ekki allir
blekkjast af þeim fullyrð-
ingum, að Heath forsætisráð-
herra og áróður Ihaldsflokks-
ins eigi alla sök á miður hag
stæðum hugmyndum um-
heimsins um okkur. Sú stað-
reynd verður ekki umflúin, að
áróðursvél okkar sjálfra er
bæði ófullnægjandi og ryðguð.
Hún var nokkra daga að kom-
ast i gang þegar blóðbaðið
varð i Londonderry, og þegar
loks tók að hrikta i henni,
höfðu aðrar þjóðir fyrir löngu
dregið sinar ályktanir, án þess
að sjónarmið ibúa Suður-Ir-
lands kæmu þar við sögu, — til
ills eöa góðs.
ALÞJÓÐASTJÓRNMAL,
eins og þau endurspeglast i
áliti umheimsins, hljóta að
byggjast á þvi, sem almenn
ingur i Evrópu, Ameriku,
Afriku og Asiu sér, heyrir og
les um ástandið hér á eynni.
Aróður (eða upplýsingaþjón-
usta, ef það orð þykir geð-
felldara) kemursiðar til sögu,
og Irum hefir þar mistekizt
hrapallega.
Hafi álit annarra á okkur
borið okkar eigin sjónarmið
ofurliði, stoðar litið að hrópa
um rangsleitni. Við höfum
ekki við aðra aö sakast en
okkur sjálfa i þvi efni. Allt er
leyfilegt i styrjöld — borgara-
styrjöld sem annarri.
s Hvarvetna heyrist hrópað:
En þeir vita ekki, hvað er að
gerast hér. Þeir vita ekki, að
brezkt fólk gengur hér um
óáreitt, viðskipti Breta og Ira
aukast dag frá degi og Bretar
eru jafn óhultir hér og á götum
Lundúnaborgar”.
ÞETTA er i höfudráttum
satt. Bretar yfirleitt hafa ekki
komizt i kynni við neitt I lik-
ingu við þá andúð og hótanir,
sem ibúar annarra landa
ganga út frá. Að þessu leyti
hefir mikill meirihluti Ira rétt
fyrir sér.
Hinu er ekki að neita, að
dreifð, einangruð óhöpp hafa
orðið, ef til vill tvær eða þrjár
tylftir samtals. En eftir þeim
erum við auðvitað dæmdir,
alveg á sama hátt og styrk-
leiki festarinnar er metinn
eftir veikasta hlekk hennar.
Þegar til alls er litið af fyllstu
samvizkusemi og gætt þess
hlutleysis, sem krafizt verður
af nokkrum íra, getur enginn
fullyrt af órofasannfæringu,
aö unnt sé að ábyrgjast algert
öryggi nokkurs Breta hér i
landi. Auðvitað er þetta unnt i
niutiu og niu komma niu til-
fellum af hundraö, — en alltaf
er einhver efavottur, og hann
ræður úrslitum, hversu smár
sem hann er.
NÆSTA óliklegter, að Breti,
sem ekur i GB-merkta bilnum
sinum eftir þjóðvegum lands-
ins, verði fyrir áreitni. En
hugsanlegt er það þó alltaf,
eins og raunar hvar sem er
annars staðar.
Svo er þvi að sjá, sem við
hljótum að halda áfram að
liða og sjáum æ færri af
þessum gamalkunnu GB-
merkjum á vegum landsins,
en þau hafa á hverju sumri
flutt með sér hinn sæta ilm
efnalegra allsnægta til
fagurra staða i afskekktum
sveitum iandsins. Velmegunin
sjálf sat aldrei eftir, og trinn,
sem á litla gistahúsið á grýttu
en votlendu nesinu við
Atlantshafið, veit mæta vel, að
þegar brezku ferðamennirnir
birtast ekki framar, getur
hann tekið saman föggur sinar
og farið — en hvert?
I fyrra hefði hann getað
farið til Birmingham, Lun-
dúna eða Manchester i
byggingarvinnu. Nú verður
hann aö fara til Banda-
rikjanna — en búferlaflutn-
ingur þangað er takmarkaður
— eða til annarra enn fjar-
lægari staða, þar sem hann
getur aflað sér daglegs viður-
væris.
VITASKULD gnæfir þarna
sú sorglega og sára staöreynd,
sem enginn Iri vill viðurkenna
og sviöur meira en allt annað.
Hún er, að við verðum að
treysta á viðskipti viö Breta,
jafnt efnisleg sem mannleg,
ekki aöeins til viögangs efna-
legri afkomu, heldur blátt
áfram til þess að geta lifað.
Irar hafa alltaf öðru hvoru
og með misjöfnum árangri
háð harða baráttu til þess að
hrekja fyrst Englendinga og
siðar Breta á burt úr landinu, i
þeim tilgangi að geta haft það
til eigin nota. Nú hefir okkur
loksins lánazt þetta, en þá
blasir við, aö við getum ekki
lifað án Bretlands.
Við stöndum nákvæmlega i
sömu sporum og aðrar fyrr-
verandi nýlendur Breta. Er
nokkur höfuðmunur nú á Ind-
landi og Irlandi, til dæmis?