Tíminn - 23.03.1972, Side 7

Fimmtudagur 23. marz 1972.
TÍMINN
7
Utgetandi: Framjftknarflokkurfnn
Framkv*mda»ti<>ri; Krist^án BeiM-dtkfsscm, ftjtstjöran Þörarirttt
Þörárinsson iáÞ), Andrés KrlíflánSSOrt,
G.
Þörsteins5Ón: og
jirimur Gislasönv
18300::-«::
T<jni»i
Kariáson-
Jón Hetgason,
Aufliýsingastiórt:
Rnstiórnársktifstofur
fteddóRú áirtó;
fndttSf
Sletrfe:
siíiri'áFi
18305. :j Skrjfjtöfur
1833}.! Auglýsingasícni:: :t?533^
Áskrtffargíald kr, 828,00 á
.........fcfSÍiS^iÍij’iifÍkWiS
Bajfkastrsti 7.:; : AfaretSsfósírtii
skrjfstgfrtrjtsimii
ASrar
mánuSfj
Btaðaprent h.f. (Öfftat)
T8300>!
innapiamis, í : lausasötu
Réttarbætur sjómanna
Rikisstjórnin hefur lagt fram á Alþingi frum-
varp, er felur i sér verðtryggingu á lifeyris-
greiðslum úr Lifeyrissjóði sjómanna.
Ennfremur er ráðgert að lögfesta heimild til
að hefja töku ellilifeyris sjómanna fyrir 65 ára
aldur, þó ekki fyrr en frá 60 ár ára aldri.
Sú regla hefur gilt um lifeyrisgreiðslur til
sjómanna, að miðað hefur verið við meðallaun
sjóðsfélaga siðustu 10 starfsár hans. í frum-
varpinu er gert ráð fyrir umreikningi iðgjalda
hvers árs i stig i þvi skyni, að áunnin réttindi
fari eftir verðgildi iðgjaldanna, eins og þau
voru þegar þau voru innt af hendi.
Alít eru þetta mjög mikilsverðar réttar-
bætur. Mikilvægust er þó verðtrygging lif-
eyrisins. Lifeyrissjóður sjómanna er nú svo
öflugur, að hann getur um sinn tekið að sér
verðtryggingu lifeyris án sérstakra ráðstaf-
ana. Er gert ráð fyrir verðtryggingu fram til ár
ins 1975, en þá verði teknar ákvarðanir um
áframhaldandi hækkanir fyrir 5 ára timabil i
senn með hliðsjón af afkomu sjóðsins.
Sem dæmi um þær miklu réttarbætur til
handa sjómönnum, sem i þessu frumvarpi fel-
ast má benda á, að ellilifeyrisþegi, sem aðild á
að Lifeyrissjóði sjómanna og hóf töku lifeyris
árið 1970 mun skv. frumvarpinu fá hækkun úr
38 þúsund krónur á ári i 81 þúsund. Hjá ekkju
sjómanns, sem hóf töku lifeyris árið 1969,
hækkar lifeyrir úr 23 þúsund krónum á ári i 61
þúsund krónur. Af þessum dæmum sést hve
stórkostleg breyting verður hér á lifeyris-
réttindum islenzkra sjómanna.
Þeim ferst
Mbl. og Alþýðublaðið fjalla i ritstjórnagrein-
um sinum i gær um verðhækkanirnar, sem
orðið hafa að undanförnu. Hneykslast bæði
blöðin hér ósköp yfir þvi, að verðlag skuli fara
hækkandi og deila fast á rikisstjórnina. Þeim
ferst þessum herrum! Aldrei hefur verðlag
hækkað jafn mikið á íslandi og þau þrjú kjör-
timabil, sem Sjálfstæðisflokkur og Alþýðu-
flokkur fóru með stjórn landsins. Þeir slógu
öll met.
Sannleikurinn er sá, að þær verðhækkanir,
sem orðið hafa, eru óhjákvæmilegar. Rikis-
stjórnin beitir nú öllu afli sinu til að hamla
gegn verðhækkunum, og daglega er kröfum
um hækkanir synjað. En verðstöðvunin safnaði
saman miklum óleystum vanda i verðlags
málum og sumar þær hækkanir, sem orðið
hafa, eru lögbundnar, eins og t.d. hækkun
búvörunnar i kjölfar kjarasamninganna.
Rikisstjórnin hefur nú við mikinn vanda að
glima vegna þess arfs, sem hún hefur tekið við
af fyrrverandi rikisstjórn i verðlagsmálum.
Rikisstjórnin er staðráðin i að leysa þann
vanda á þann veg, að halda verðhækkunum i
algjöru lágmarki. —TK
Walter Schwarz:
Tekst Makaríosi að
halda velli á Kýpur?
Kýpurbúar eru flestir andsnúnir stjórn Grikklands
HIN árlega appelsinuhátið
var haldin i fögru veðri, þjóð-
dansar dansaðir og hljóm-
sveitir léku. Ekkert benti til
ótryggs ástands annað en það,
að Makarios kom ekki fram og
erlendir blaðamenn voru
komnir á vettvang, ef eitthvað
skyldi „koma fyrir’.
Meðan þessu fór fram biðu
öfgasinnar uppi i hæðunum
undir stjórn Grivasar hers-
höfðingja. Þeir sögðu griskum
blaðamanni, að þeir væru
reiðubúnir og með þeim væru
30 foringjar, sem stjórnin á
Kýpur vildi ná á sitt vaid. Þeir
kváðust hafa „nægilega mikið
af vélbyssum, skotfærum og
sprengiefni”.
ÞESSAR andstæður eru
hluti daglegs lifs á Kýpur.
Fögur miðaldaborg er um-
kringd múrvegg og i hliðinu
stendur tyrkneskur lögreglu-
þjónn, sem stöðvar vegfar-
andann til þess að sannfæra
sig um, að hann sé ekki
Grikki. Lögregluþjónninn
sinnir sinu verki, að þvi er
virðist fremur af vana en
áhuga, og sýnist feginn þvi, að
nú eru viösjárnar milli Grikk-
ja innbyrðis.
Ef til vill er góðs viti, að
öfgasinnar skuli láta skina i
tennurnar: Það sýnir, að menn
Grivasar halda, að Makariosi
hafi enn einu sinni tekizt að
halda velli. Ef svo er kemur
háreystin ein i hlut þeirra.
Harold Macmillan var eitt
sinn umhugað um að leysa
Kýpurdeiluna i snatri. Hann
sagði þá, að þetta væri likast
leik barna, þar sem ætti að
láta margar litlar kúlur velta i
holur, en einhver þeirra
hoppaði ævinlega upp úr aftur.
1 þetta sinn tókst hers-
höfðingjunum i Aþenu að
koma valdhöfunum i Ankara,
tyrkneskum Kýpurbúum,
biskupunum og Grivasi i holur
sinar, en Makarios lék lausum
hala.
ERKIBISKUPINN lét sér
hægt og beið færis. Tækist
honum að kyrra valdhafana i
Aþenu án þess að þurfa að
gefast upp væri öllu borgið.
Hann beið nægilega lengi til
þess að fjöldinn fagnaði
honum og sannfærði bæði
hann sjálfan og hershöfð-
ingjana um, að það vekti
meiri vanda en það leysti að
koma honum fyrirkattarnéf.
Makarios afhendir 1 u 11 -
trúum Sameinuðu þjóðanna
tékknesku vopnin, sem deilt er
um, en ekki öll i senn. Þeim
verðu fyrst leyft að skoða þau
og siðar að taka þau i sina
vörzlu, ef allt fer að óskum.
En vopnin skipta ekki
meginmáli, ef Makariosi tekst
að kyrra hershöfðingjana i
Aþenu. Grikkir hafa fullt vald
yfir þeim byssum, sem máli
skipta. Þær eru i höndum
griska hersins á Kýpur og
Þjóðvarnarliðsins, sem
griskir herforingjar stjórna.
MAKARIOS mun einnig
bjóðast til að veita fleiri öflum
aðild að rikisstjórninni, en veit
mætavel, að það verður hvergi
nærri eins auðvelt og griska
stjórnin heldur. Hvernig á
hann að bjóða stjórnarand-
stæðingum, sem eru harð-
sviraðir Encsissinnar, sæti i
rikisstjórninni samtimis og
hann heldur áfram samkomu-
lagsumleitunum við Tyrki?
Samtimis verður ekki barizt
fyrir Encsis og sjálfstæði.
Helztu ráögjafar forsetans
vona, að ástandið batni ef
þetta verður ofan á. Þeir hafa
lengi hvatt hann til að veita
Tyrkjum eitthvað af þeirri
sjálfstjórn, sem þeir berjast
fyrir. Tyrkir hljóta að tapa að
lokum hvort sem er. Þeir eru
siminnkandi minnihluti,
aðeins 18 af hundraði, og dug-
mestu einstaklingarnir meðal
þeirra flytjast ávallt burt.
Þessi framvinda gæti
stuðlað að samningum. Vita-
skuld hlýtur Tyrki að gruna
gildru bak við hvern runna, ef
valdhafarnir i Aþenu og
Nicosiu verða á sama máli.
En þeir eru samt sem áður
neyddir til að reyna að semja,
þar sem þráteflið er þeim
dýrara en Grikkjum, og þeir
neyðast að lokum til að fallast
á samninga.
DEILAN hlýtur að hafa
varanleg áhrif, jafnvel þó að
endirinn verði eins og hér var
lýst. Makarios er kirkjunnar
maður, hvað sem liður orðstir
hans á alþjóðavettvangi.
Biskuparnir létu undan af-
turhaldsfordómum þegar þeir
snérust gegn honum, þar sem
þeir óttuðusí, að Kýþur yrði að
annarri Kubu, en engu að
siður eru þeir einlægir og
engin handbendi valdhafanna
i Aþenu. Komið er i ljós, að
þeir hafa um tveggja ára skeið
verið að reyna að fá Makarios
til að segja af sér, eða siðan i
febrúar 1970 að reynt var að
myrða hann.
Forsetanum nægir ekki að
svara áskoruninni með þvi
einu, að hann hafi borið em-
bættistáknin tvö i tólf ár, eins
og fyrirrennarar hans hafi
gert öldum saman. Sú kann að
verða niðurstaðan, að hann
verði að vikja, og forsetakosn-
ingarnar að ári gefa tækifæri
til þess.
A þvi er meiri áhugi en ætla
mætti, að Makarios láti af
embætti sem forseti. Grikkir,
sem styðja hann i sambúðar-
málinu á eynni og standa með
honum sem einn maður gegn
afskiptum valdhafanna i
Aþenu, játa, að hann sé enginn
afburða forseti. „Hin harða
Eoka-barátta leiddi ekki til
annars en blóðsúthellinga
fyrir það, sem öðrum er fært á
silfurfati”, sagði einn þessara
manna. Margir Grikkir teija
Makarios einnig eiga meiri
sök á borgarastyrjöldinni 1903
en þeir hafa játað upphátt.
KÝPURBÚAR eru nútima-
fólk, en miðaldakeimur er af
Makariosi. „Almenningur er
larinn að gera sér ljóst, að
stjórn eins manns er ekki góð
stjórn ", sagði einn af embæt-
tismönnum forsetans. ,,Við
getum ekki leyst sambúðar-
vandann fyrri en að Makarios
er horfinn frá völdum”, sagði
Denktash leiðtogi Tyrkja um
daginn. Sennilega snýst þetta
þó við og Makarios hverfur
ekki frá völdum fyrri en að
búið er að leysa sambúðar-
vandann.
Brezkur stjórnmála-
erindreki hefir verið aö striða
griskum kunningjum sinum
að undanförnu. „Þið gripið
hvert tækifæri til að tala um
sameiningu við föðurlandið,
en farið undir eins aö æpa, ef
valdhafarnir i Aþenu ætla að
lara aö koma til móts við
ykkur”. En þarna er raunar
komið að verri skyssu hcrs-
höfðingjanna i Aþenu en van-
mati þeirra á Makariosi. Þeir
vildu ólmir leysa Kýpur-
deiluna og héldu, að Grikkir
hlytu að hlýða stjórninni i
Aþenu, úr þvi að Tyrkir
hlýddu stjórninni i Ankara.
Þessi ályktun var röng. Tyrkir
eiga allt sitt undir Tyrklandi,
en Grikkir á Kýpur búa við
betri lifskjör en almenningur
á Grikkiandi, og hafa auk þess
flestir andúð á núverandi
stjórn þar.
ERLENDIR menn furða sig
á deilunni á Kýpur, en báöir
aðilar keppa i einlægni að sinu
marki. Hershöfðingjarnir i
Aþenu vildu koma á sam-
komulagi við Tyrki og töldu
þvermóðsku Makariosar rétti-
lega erfiðasta þröskuldinn.
Biskuparnir töldu kirkjuna i
hættu, ekki einungis vegna ill-
vigar þrætu, heldur og vegna
vinstrihneigðar.
Grivas er þrátt fyrir allt
annar en hann sýnist. Ovinir
hans játa jafnvel, að hann sé
hófsamur, einlægur og laus
við framagirni. Hann hefir
sennilega fariö til Kýpur af
sjálfsdáðun til þess að vera
þar á verði gegn svikum, og
hershöfðingjarnir i Aþenu sáu
enga ástæðu til að leggja stein
i götu hans. Og raunar segja
þeir, að honum hafi tekizt það,
sem hann ætlaði sér.
Ef skynsamleg rök mega sln
nokkurn tima nokkurs á
Kýpur hlýtur að koma I ljós,
að enga þarf að svlkja. Sé sýnt
fram á, að Enosis sé i raun og
veru aöeins andlegt markmiö i
augum griskra Kýpurbúa,
eins og rétt er, mælir ekkert
gegn þvi, að Tyrkir fái að
stjórna slnum bæjarfélögum
sjálfir og sé veitt trygging
gegn þvi, að þurfa að vakna
viö það einhvern morguninn,
aö vera orðnir ibúar grlsks
héraðs.