Tíminn - 23.03.1972, Síða 8

8
TÍMINN
Fimmtudagur 23. marz 1972.
Fimmtudagur 23. marz 1972.
TÍMINN
9
11*11

:
ý.::>ýýý.<
■
X
iiiiiii
• •'.. | :x:':
x' ••:. •: xy
■
^ 1— ^
■ýSÍ:::-::

1.. i 1 : id F;
0 I | ■ B
"
j±,
::::::
í::W^®^^»^ííf'¥:í%íí£íSííAííflSS®K¥í:
i :¥*,-*•í
xx:-;:;:;::':
:

llílillllllllil
—Ég fór á sjóinn i og með vegna kaupsins, en þó
fyrst og fremst af þvi að mig langaði til þess. Ég
kann mjög vel við mig til sjós. Það er yfirleitt ekki
auglýst eftir matsveinum á báta, svo það er erfitt
fyrir stúlkur að fá pláss nema þær þekki til. Nú
vantar menn á bátana, og lika matsveina, svo það
er tilvalið fyrir konur, sem hafa áhuga, að gripa
tækifærið og fara á sjóinn.
Þetta sagöi Guörún Maria
Petersen, fyrrverandi starfs-
stúlka í myndagerö Timans, nú
matsveinn á Gunnhildi GK 246 frá
Hafnarfiröi.sem er á linuveiöum.
—Tryggingin er um 40.000 kr. á
mánuöi, svaraöi Guörún þegar
viö spuröum hana um kaupiö I
sjómennskunni, og ég hugsa, aö
ég hafi haft litiö meira en sem þvi
svarar þennan hálfa mánuö, sem
ég er búin aö vera á bátnum, þvi
aö viö höfum fiskaö litiö, og svo
var báturinn bilaöur I nokkra
daga. Þetta eru náttúrlega miklu
betri laun en ég get haft i landi,
þvieg hef aöeins unglingapróf, og
reyndar lika húsmæöraskóla. Ég
fengi varla meira en 16.-18.000 kr.
fyrir vinnu i landi.
—Hvar hafiö þiö veriö aö fiska?
—Út af Eldey og leggjum upp i
Grindavik, þar liggur báturinn nú
vegna brims. Við erum sex á
Gunnhildiog höfum fengið þetta 4
tn. i róöri undanfarið. Viö förum
út snemma á morgnana og kom-
um aftur i land að kvöldi, og sof-
um venjulega um borð nema um
helgar. Þá komum við til hafnar
kl. 6-7 á laugardagskvöldum, og
komum aftur til skips upp úr 11 á
sunnudagskvöldum.
—Hefur þú verið til sjós áður?
—Já,ég var nokkra túra á trolli
fyrir norðan fyrir tveim árum,
þegarég var sextán ára, á Frosta
frá Hofsós. Ég var á húsmæðra-
skólanum á Löngumýri og féll svo
vel fyrir noröan, að ég fór þangað
aftur til að vinna, og var þá m.a.
matsveinn á Frosta.
—Þú átt eins árs son Guðrún,
hvernig finnst þér sjómennskan
samræmast móöurhlutverkinu?
—Ég held honum liöi miklu
betur núna heldur en þegar ég
vann frá kl. 9 til 5 og var aö flækj-
ast meö hann i fóstur úr i bæ á
morgnana og heim aftur á kvöld-
in. Ég sakna hans auövitaö, en ég
sé hann um helgar og þegar bræla
er eins og t.d. i dag.
Skipverjarnir á Gunnhildi
leggja sér ekki til munns neitt
sorafæöi frekar en aðrir islenzkir
sjómenn. Um borö er daglega
heitur morgunmait'ur, tvær kjöt-
máltiöir (fiskur er nær aldrei á
boröum), og auk þess kaffi og
meölæti nokkrum sinnum yfir
daginn. Guörún hefur aldrei haft
sama matinn siðan hún byrjaöi,
og félagar hennar um borð eru
ekki farnir aö kalla hana skltkokk
eða eiturbrasara ennþá.
—Hins vegar hafa þeir hótaö
þvi aö kjöldraga mig, ef ekki fer
aö rætast úr með aflann, sagöi
hún viö okkur.
—Mér virðast sjómennirnir
samt ekkert hafa út á það aö setja
að hafa stúlku sem kokk. En ef
við værum færri, og matsveinn-
inn þyrfti að vera á dekki, væri
kennski heppilegra aö hann væri
karlmaður. Ég þarf ekki að vera
á dekki frekar en ég vil núna.
—Veiztu um aðrar stúlkur á
bátum?
—Ég hef bara heyrt talað um
eina þarna suður frá.
—Hvernig er vinnuaöstaðan við
matseldina?
—Þaö er frekar þröngt miðað
við i eldhúsum i landi. En mér
likar sem sagt prýöilega á sjón-
um.
—Lita skipsfélagarnir á þig
sem konu eða sem hvern annan
félaga sinn karlkyns?
—Þeir lita fyrst og fremst á mig
sem kokkinn á bátnum. SJ
Dæmi um gallaöa ásetu á verölaunahrossi á landsmóti
Sæll Smári.
Ástæðan til að ég rita þér þessar
linur er sú, að ég las grein þina i
Timanum 21.januar s.l., sem þú
kallar ,,þýzka tamningin, geröis-
tammning”.
1 þessari grein fannst mér koma
fram svo mikill þekkingarskortur á
þvi, sem um er fjallað, að mig
langaði til að eiga orðræður við þig
i von um, að þær kynnu aö leiða til
annarar afstöðu þinnar til
þjálfunar hesta en fram kemur i
áðurnefndum ritsmiðum.
Ritstjórn Timans neitaði mér
samkvæmt fyrirmælum þinum, að
segja mér nafn þitt, svo ég á þann
kost liklegastan að ná til þin að
senda þér linu i þvi sama blaði,
sem þú birtir hugleiðingar þinar
um hestamennsku.
Glöggt er gestsaugað
Arið 1913 kom út bók eftir erlend-
an mann, sem hafði mikla þekk-
ingu á hestum og reiðmennsku
Georg H.F. Schrader. Hann hafði
dvalið hér á landi um skeið og
kynnt sér náið islenzka hesta og
reiðmennsku. Schrader þótti margt
miður fara i meðferð Islendinga á
hestum sinum og reiðlagi alls
íjölda manna allmjög ábótavant.
Hann segir eftir að hafa lýst þvi
hvernig þeir sitja hest, að honum
þykir fara vel á hesti: ,,en færri eru
þeir karlmennirnir, sem riða svona
vel a.m.k. riða þeir ekki fallega.
Margir eru þeir, sem lafa lauslega i
hnakknum og það eins og og þeir
ætli að láta tærnar dragast með
jörðinni, sumir halda dauðahaldi
utan um hestinn með fótunum,
sumir eru aftur langt of álútir, eða
þá fattir á hestbaki og sperra
fæturna beint fram á við, flestir
reiðmenn berja sifelldan fótastokk,
eins og þeir væru að baða
vængjum, hvort sem farið er fót
fyrir fót á brokki eða stökki.
Margir iða lika i höndunum og
öxlunum, veifa svipunni i loftinu
yfir hestinum og eru að smáslá i þá
hvað ofan i annað...Þetta óreið-
mannlega og ljóta ið og sprikl er
það, sem einkennir sérstaklega is-
lenzka reiðmenn. Það mætti þó
búast við þvi, að menn færu betur á
hestbaki, en þeir gera, svo vanir
eru þeir að sitja á hesti”. Siöar
segir: ,,Að visu má færa Islending-
um það til málsbóta, að þeir eru
ekki skólaðir reiðmenn, heldur
lærir það hver af sjálfum sér. En
þeir hafa of margar misfellur á
reiðlagi sinu og of marga ósiði —
fleiri en aðrir, sem hafa lært af
sjálfum sér”.
A þessum timum var hesturinn
enn þarfasti þjónninn i þjóðlifi Is-
lendinga og fleiri hafa þá auðvitað
verið sem notuðu hestinn af þörf,
heldur en af gleðinni einni af sam-
skiptum við hann.
Nú eru þau umskipti orðin, að
allir þeir, sem stunda reiðmennsku
gera það vegna þeirrar gleði og
þess unaðar sem það veitir þeim.
Ætla mætti þvi, að menn gerðu
sér almennt far um að sitja vel
hesta sina og það væri oröin næsta
sjaldgæf sjón að sjá reiðmenn sem
sitja hesta illa. Vera má, að við
séum ekki sammála um, hvernig
hestur teljist illa setinn. Mér kom i
hug orð, sem sagt er, að H.J. Hólm-
járn hinn sivökuli áhugamaður um
hestamennsku og reiðhestarækt,
hafi kallaö fyrir löngu i hátalara á
hestaþingi, er honum ofbauð áseta
eins sýnandans. „Fyrsta atriði
réttrar reiðmennsku er að fætur
visi niður”.
Vonandi erum við sammála um
þetta Smári.
Þessvegna er mér það jafnan
mikil vonbrigði einkum á mótum
t.d. landsmótum aö sjá reiðmenn á
sýningarhrossum, sem meö ásetu
sinni spilla heildarmynd af hesti og
manni svo að orð skáldjöfursins
Einars Benediktssonar „maður og
hestur þeir eru eitt”, verða hrein-
ustu öfugmæli.
Til þess að skýra betur hvað ég á
við fylgja 2 myndir teknar á Iands-
mótum hestamanna.
Hvers heldurðu nú að sé að vænta
um reiðlag annarra, þegar
sýnendur fremstu reiðhrossa bera
sig þannig. Einkum verður mér
hugsaði til unglinganna, sem flykk-
jast nú i hestamennsku. Aseta eins
og myndirnar sýna er óheppileg
fyrirmynd, en hvert eiga
unglingarnir að leita fyrirmynda,
ef vitin eru áberandi á stórmótum
okkar. Sem betur fer sjást fyrir-
myndirnar á þessum mótum
einnig, og hvar sem hópur riðandi
manna eru á ferð sjást æ fleiri
menn, sem sitja hesta sina vel
búnir, og reiðmannlegir.
Gleður það þig ekki — eins og
mig — að sjá hvithærða öldunginn
Höskuld á Hofsstöðum riða hjá,
allra manna reiðmannlegastan og
hrifur það þig ekki að finna þytinn
af Sigurði Olafssyni, þegar hann
flýgur hjá á vekringum sinum svo
að grundin syngur undir.
En hvi eru svona miklar and-
stæður milli þess bezta og lakasta i
reiðlagi Islendinga? Hversvegna
verða hestar eins og eintrjáningar i
höndum sumra manna, en dansa
léttir og leikandi hjá öðrum?
Vafalaust er hirðuleysi um reið-
mannlega ásetu svarið við fyrri
spurningunni, en röng handtök og
gölluð áseta svarið við þeirri siðari,
en i báðum tilfellum væri oftast
hægt að bæta um til muna með
fræðslu og þjálfun, sem grund-
vallaðist á aðstoð kennara, þó að
hestamennsku sé ekki hægt að
kenna nema að vissu marki, þar
sem meðfæddir eiginleikar ráöa að
sjálfsögðu miklu um, hvað langt
menn ná.
Þú segist i grein þinni ekki sætta
þig við „að svo illa sé komið fyrir
okkur i hestamennsku, að við
þurfum að fá útlendinga til að
kenna okkur að temja hesta. Þótt
við þurfum margt til útlendinga að
sækja er hestamennskan okkar
sérkenni, sem erlendir menn geta
allra sizt bætt um”. Ég veit ekki
um aldur þinn, en hafir þú stundað
leikfimi i skóla, þekkir þú allar þær
æfingar sem gera þarf. Enginn
talar um, hvaðan þær eru komnar.
Elztu leikfimikennarar Islendinga
lærðu erlendis og fluttu með sér
heim æfingakerfi. Fjölda margir
erlendir menn hafa þjálfað
Islendinga i iþróttum vegna
kunnáttu umfram það, sem völ var
á hér heima. Æfingakerfið fyrir
mannslikamann gerir sama gagn
hverrar þjóðar, sem þjálfarinn er,
kunni hann sitt starf.
Sama gildir um þjálfun hesta.
Það er sama, hvort þú riður is-
lenzkum gæðingi, arabiskum gæð-
ingi, eða ameriskum sléttuhesti.
Allir bregðast eins við stjórnunar-
merkjum reiðmanns, þegar þeir
hafa lært þau, en þvi aðeins verður
þeim beitt að áseta sé rétt, og að
menn kunni rétt stjórnmerki.
Þessum stjórnunaraðferðum hefir
verið beitt um aldir erlendis og þær
kenndar á reiðskólum og taldar
undirstaða fullkominnar reið-
mennsku, sem m.a. er keppnis-
grein á OÍympiuleikunum og á ekk-
ert skylt við hernaðarþjálfun, eins
og þú heldur fram, þó þjálfun hesta
i hernaðarskyni fyrr á timum hafi
vafalaust byggzt á hliðstæðum
þjálf unaraðferðum.
Við höfum enn ekki komið okkur
upp fullgildum reiðskólum, en
nokkrir tslendingar hafa verið er-
lendis á reiðskólum og siðar kennt
hér heima með góðum árangri.
Við i stjórn Fáks og stjórn L.H.
verðum varir við mikinn áhuga
fjölda hestamanna a' þvi að fá
hingað erlendan kennara i reið-
mennsku og höfum athugað mögu-
leika á þvi, en hikað við, vegna
kostnaðar. Þá var það, sem Walter
Feldmann sýndi okkur það vinar-
bragð að koma hingað ásamt
syni sinum og leiðbeina á nám-
skeiði. án endurgjalds.
Þannig bera Fákur og L.H. alla
ábyrgð á þvi, sem þú kallar hreina
móðgun við islenzka hesta og
tamningamenn.
Báðir búa þeir Feldmann feðgar
yfir mikilli þekkingu og reynzlu i
hestamennsku og eru snjallir reið-
menn. Þú fordæmir i grein þinni,
að útlendingar séu fegnir til leið-
beiningar i hestamennsku, en af
efni greinar þinnar verður ráðið, að
þú hefur alls ekki kynnt þér, hvers
eðlis leiðbeiningar þeirra voru. Hér
var ekki um sérstaka þýzka
tamningu aö ræða, miklu fremur
um leiðbeiningu á algildum
þjálfunar og stjórnunaraðferðum
reiðhesta, hverrar gerðar sem þeir
eru, nokkurs konar leikfimi fyrir
hesta. Þeir feðgar vildu ekkert
fjalla um þau atriði, sem eru sér-
stæð fyrir islenzka hesta, svo sem
tölt og skeið, þótt þeir kunni á þvi
skil við okkur beztu reiðmenn. J-
afnframt gáfu þeir leiðbeiningar
um ásetu og reiðlag á brokki og
stökki. Þeir lögðu rika áherzlu á
það, að enginn hestur mætt vera
nema skamma stund dag hvern i
þjálfun i tamningagerði, þess utan
skyldi hann þjálfaður á frjálsum
vangi. Námskeið þetta þótti takast
vel. Margir þaulreyndir hestamenn
tóku þátt i þvi og töldu sig hafa
gagn af, og efnt hefur verið til
nokkurra hliðstæðra námskeiða
siðar og mörg munu áformuð.
A þessi námskeið koma að sjálf-
sögðu aðeins þeir, sem telja sig
hafa þörf fyrir fræðslu og leið
beiningar.
Margar af þeim þjálfunaraðferð-
um, sem Feldmann feðgar kynntu,
eru reyndum tamningarmönnum
okkar ekki framandi, þó þeim hafi
orðið að beita við frumstæðari að-
Framhald á bls. 10
llöskuldur á llofsstöðum með tamningarfola.
Þjálfað í tamningagerði.
Verðlaunahross sýnt á landsmóti.
Glæsilegt samspil manns og hests.