Tíminn - 29.03.1972, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 29. marz 1972.
TÍMINN
9
Efling Framsóknarflokksins
er sjólf forsendan
í stjórnmálaályktun aðalfundar miðstjórnar
Framsóknarflokksins er lögð áherzla á það, að
um stjórnarsamstarfið þurfi fyrst og fremst að
standa vörð, þvi þá gæti það orðið grundvöllur
að áframhaldandi og nánara samstarfi vinstri
flokkanna.
Hvatti fundurinn flokksmenn og stuðnings-
menn Framsóknarflokksins til að efla flokkinn
og flokksstarfið og þjóðina alla til að veita
Framsóknarflokknum aukið brautargengi.
Efling Framsóknarflokksins væri sjálf for-
senda þess, að landinu yrði framvegis stjórnað
i anda félagshyggju og samvinnu.
I ræðum fulltrúa á aðalfundi miðstjórnar
Framsóknarflokksins kom það glöggt fram, að
þær hugmyndir, sem uppi hafa verið um sam-
einingu stjórnmálaflokka, gætu aldrei orðið
annað en langtimaáætlun að fjarlægu marki.
Þess vegna mættu þessar hugmyndir ekki
verða til þess að draga úr áhuga manna á stór-
eflingu Framsóknarflokksins. Það ætti að setja
framar öllu öðru, enda töldu menn það sjálfa
forsendu þess að stjórnað yrði i anda félags-
hyggju og samvinnu i framtiðinni. Sameining
Framsóknarflokksins við aðra stjórnmála-
flokka á þessu kjörtimabili er þvi alls ekki á
dagskrá.
Það er stjórnarsamstarfið, sem er sá grund-
völlur, sem efla verður. Takist þeim flokkum,
sem standa að núverandi rikisstjórn að halda
vel saman og hrinda i framkvæmd málefna-
samningi rikisstjórnarinnar, hlýtur það að
treysta samstarf þeirra og festa rikisstjórn
vinstri manna i sessi. Framsóknarflokkurinn
er forystuflokkur rikisstjórnarinnar og
stærstur stjórnarflokkanna. Efling hans til að
veita slika stjórnarforystu og treysta
rikisstjórnina i sessi er þvi forsenda þess að
stjórnað verði með jöfnuð og félagslegt öryggi
að markmiði, þvi að engin vinstri stjórn getur
starfað i landinu án aðildar Framsóknar-
flokksins.
Fiskiðnaðurinn
í stjórnmálaályktuninni var fagnað þeim á-
rangri sem náðst hefur i kjaramálum, með
samningunum i desember og margvislegum
aðgerðum rikisstjórnarinnar til að bæta kjör
þeirra lægst launuðu. Varðar nú mestu að
koma i veg fyrir, að verðbólga og dýrtið fái eytt
þessum kjarabótum. Fagnað var hinni myn-
darlegu endurnýjun togaraflota landsmanna
og vakin athygli á nauðsyn stórfelldra umbóta i
fiskiðnaðinum, þvi að hann verði i framtiðinni
að verða sú lyftistöng fyrir þjóðarbúskapinn og
hin fjölmörgu byggðarlög, sem hann hefur
verið og þarf að verða um langa framtið. -TK.
ERLENT YFIRLIT
Whitelaw þykir lík-
legur til að duga vel
Hann hlaut vandasamara starf en sendiherraembættið á íslandi
William Whitelaw
ÞAÐ ER álit nær allra
þeirra, sem hafa fylgzt bezt
meö málum Noröur-frlands að
undanförnu, að brezka st-
jórnin hafi ekki átt annan kost
en aö vikja stjórn Faulkners
til hliðar og taka öll yfirráð
landshlutans i sinar hendur.
Helzt megi átelja það, að þetta
hafi ekki verið gert fyrr, eins
og Verkamannaflokkurinn
hafi lagt til. Faulkner-stjórnin
stóð i vegi allra breytinga,
sem nauðsynlegar voru. Hitt
er jafnljóst, að brezka stjórnin
hefur hér tekizt á hendur erfitt
verkefni og torleyst. Vafa-
samt er, hvort annar maður
glimir nú við örðugra hlut-
skipti en William Whitelaw,
sem hefur fengið það verk að
vera ráðherra Norður-frlands,
en á herðum hans hvilir ekki
aðeins, að annast stjórn
N orðu r-f rlands næstu
mánuðina, heldur að finna
lausn á einu torleystasta
vandamáli, sem sögur fara af.
Það er Whitelaw vissulega
mikill styrkur i upphafi, að
skipan hans i þetta embætti,
hefur mælzt vel fyrir og a.m.k.
i Bretlandi er það almanna-
rómur, að íhaldsflokkurinn
hafi ekki átt annan mann væn-
legri en Whitelaw til að takast
þennan vanda á hendur. Þetta
er ekki siður viðurkennt af
andstæðingum hans en sam
herjum.
BLAÐIÐ Guardian lét m.a.
svo ummælt, þegar það sagði
frá skipan Whitelaws, að hann
hefði aldrei sýnt meira hug-
rekki en þegar hann tókst
þetta starf á hendur, og hefur
hann þó oft komizt i hann
krappan. Hann var herforingi
i skriðdrekasveitum Breta á
striðsárunum og lenti þá oft i
hörðum orrustum. f einni
þeirra stjórnaði hann 14 skrið-
drekum, sem voru sendir
fram til sóknar, en aðeins þrir
komu aftur. Whitelaw segir,
að það hafi verið erfiðasta
verk hans um dagana að
skrifa aðstandendum þeirra,
sem létust i þessum harða
leik, og tilkynna þeim fall
þeirra. Sjálfur fékk hann
kross fyrir framgöngu sina og
hans var oft getiö i skýrslum
fyrir hetjuskap. En þó hann
væri oft i lifshættu á þessum
tima, telur Guardian, að hann
sé það ekki siður nú, þar sem
öfgamenn geti hæglega sett
sér það markmið að sækjast
eftir lifi hans.
En Whitelaw tekur þessu
með ró og hann mun ekki
heldur kippa sér upp við það,
þótt hann mæti andstöðu á
fundum. Sú saga er allfræg, að
á kosningafundi einum gerðu
uppvöðslusamir andstæðingar
hans hróp að honum, en hann
svaraði þeim i fundarlokin:
Nú verð ég þvi miöur að fara á
annan fund, þið ættuð bara að
koma með mér og ég skal láta
ykkur fá far i bilnum minum.
WILLIAM Stephen Ian
Whitelaw er fæddur 28. júni
1918, kominn af þekktum
skozkum ættum. Faðir hans
lézt, þegar hann var eins árs,
og ólst hann þvi upp hjá afa
sinum, sem var efnaður land-
eigandi og þingmaður og um
skeið formaöur ihaldsmanna i
Skotlandi. Whitelaw komst þvi
snemma i kynni við stjórn-
málin, en ekki fara þó miklar
sögur af stjórnmálalegum
afskiptum hans i upp-
vextinum. Hann hlaut svipað
uppeldi og yfirstéttar-
unglingar á þeim dögum.
Hann stundaði nám viö
menntaskólann i Winchester
og háskólanám við Trinity
College i Cambridge. Hann
vann sér engan sérstakan
orðstir sem námsmaður, en
hlaut þeim mun meira álit
sem iþróttamaður. Einkum
þótti hann skara fram úr i
golfiþróttinni. Hann út-
skrifaðist 1939 með annarri
einkunn i sögu og þriðju ein-
kunn i lögum. Hann gekk i
herinn skömmu siðar og var i
honum öll striösa'rin. Her-
mennskan féll honum vel og
hugðist hann fyrst að halda
henni áfram. Niðurstaðan
varð samt sú, að hann gekk úr
hernum 1947 og gerðist bóndi i
Penrith i Cumberland, sem er
i Norður-Englandi, og hefur
hann búið þar góðu búi siðan
og getið sér gott orð fyrir
nautgriparækt. Hann segist
hafa mikla ánægju af bú-
skapnum og dvelur eins oft á
búi sinu og hann kemur þvi
við. Það hefur þó orðið stopult
i seinni tið.
FLJÓTLEGA eftir að
Whitelaw byrjaði búskap, hóf
hann einnig afskipti af stjórn-
málum. Hann féll i
kosningunum 1950 og 1951, en
árið 1955 náði hann kosningu i
Penrithkjördæmi. Hann hefur
verið endurkosinn þar jafnan
siðan.
Whitelaw vann sér fljótt
mikið álit meðal þingmanna.
Hann er yfirleitt glaður og
reifur, en getur þó verið skap-
bráður og harður, ef þvi er að
skipta. Hann hefur þótt bæði
laginn samningamaður og
einbeittur stjórnandi. Hann
kynntist Heath fljótlega eftir
að hann kom á þing og hefur
kunningsskapur þeirra haldizt
jafnan siðan. Sagan segir, að
hann hafi verið sá samverka-
maður Heaths, er hafi dugað
honum bezt i kosningabar-
áttinni 1970, en Heath
átti þá oft erfiða daga, þar
sem þvi var almennt spáð, að
Ihaldsflokkurinn myndi biða -
ósigur. New York Times hefur
það eftir Whitelaw, að hann
treysti dómgreind Heaths
takmarkalaust og muni þvi
fara að skipunum hans i hvi-
vetna. Þessu til aukinnar
áherzlu bætti Whitelaw við:
,,Ef Heath segði mér á
morgun, að ég ætti að verða
sendiherra á íslandi, þá
myndi ég fara tafarlaust til
tslands.” Heath hefur nú falið
honum enn meira ábyrgðar-
starf en verða sendiherra á
tslandi!
Þegar Heath myndaði rikis-
stjórn sina i júli 1970, tilnefndi
hann Whitelaw Lord President
of the Council og leiðtoga
stjórnarflokksins i neðri
málstofunni, en sameiginlega
er þetta mikil virðingar- og
valdastáða. Whitelaw þykir
hafa reynzt mjög snjall leið-
togi ihaldsmanna i neðri
málstofunni og þótt sameina
bæði samningalipurð og st-
jórnsemi. t senni tið hefur
hann oft verið nefndur sem
forsætisráðherraefni, ef Heath
forfallaðist.
Whitelaw er mikill vexti og
ber sig vel. Hann kvæntist 1943
og eigu þau hjón fjórar dætur.
Hann iðkar enn golf i tóm-
stundum. En þeim hefur
fækkað i seinni tið, enda segja
vinir hans, að stjórnmálin eigi
orðið hug hans fyrst og fremst.
Það mun koma honum vel i
hinu nýja starfi hans.
Þ.Þ.