Tíminn - 30.03.1972, Page 12

12
TÍMINN
Fimmtudagur 30. marz 1972.
Fimmtudagur 30. marz 1972.
TÍMINN
13
Höfundur þessarar greinar er Kjartan L.
Pálsson blaðamaður á Timanum. Hann var
rétt 16 ára gamall þegar hann fór i siglingar á
erlendum skipum og sigldi með þeim um allan
heim en þar lenti hann í mörgum ævintýrum.
Hér segir hann fá einu þeirra er hann ásamt
nokkrum skipsfélögum sinum smygluðu fólki
frá Rauða-Kina yfir til Hong Kong.
FOLKI
SMYGL
AÐ f

fmmwA....
Greinahöfundur með Kinverska matsveininum , sem hann hjálpaði til við að fá ættingja sina út úr Rauða-Kína.
AUSTURLÖNDUM FJÆR
Vinnudeginum var lokið. Allir
höfðu lokið við að borða og lágu
annað hvort inni i herbergjunum
eða úti á dekki. Einhver var að
bisa viðað finna einhverja músik
á litlu útvarpstæki. Það eina sem
rauf kvöldkyrröina var glamrið i
diskunum og pottunum hjá
kfnversku matsveinunum, sem
voru að ljúka við að taka til eftir
matinn og brak og brestir i út-
varpinu hjá náunganum, sem var
aö leita sér að einhverri músik.
Við og viö náði hann i einhverja
stöð, en þegar i ljós kom, að þar
var ekkert annað að hafa en
hjáróma væl, ásamt tilfteyrandi
undirspili, sem eitthvaö var i lik-
ingu við það, þegar óviti togar i
gitarátreng, hélt hann bölvandi
áfram að leita, aðeins til að ná
einhverjum presti, sem sönglaði
boðskap múhameðstrúarmanna
á heldur hvimleiðan hátt.
Náunginn hætti aö leita, tók tækið
sitt og gekk inn með þau orð á
vörum, að þessir skáeygðu
skrattar heföu ekkert vit á músik,
þeir vissu ekki einu sinni hver
Presley væri, annars væru þeir
ekki meö þetta breim og væl alla
tið i útvarpinu hjá sér.
Eftir að hann var farinn varð
allt hljótt. Það eina sem heyrðist
var suðið i sjónum, þegar hið st-
óra skip klauf öldur Indlands-
hafsins og sendi sjóinn hvit-
fyssandi til beggja hliða. Undir
þetta léku svo vélar skipsins og
alltaf var það sami takturinn.
Svona hafði þaö verið kvöld eftir
kvöld i heilan mánuð, eða allt frá
þvi að skipið hafði haldið frá
Sferra Leóne i Afriku, suður fyrir
Góðvonarhöfða, framhjá
eyjunum Réunion og Máritius i
Indlandshafi, og i átt til
Singapore.
Hengirúmið, sem ég hafði út-
búið mér til að þurfa ekki að sofa
inni i hitanum, og ég hafði fest
upp á afturdekki, vaggaði mér
hægt og rólega út til hliðanna, og
ég starði upp i loftið og lét
mér leiðast. Mikið var þetta an
nars aumt og tilbreytmgarlaust
lif. Þetta hlyti að vera eitthvað i
likingu viö að vera i fangelsi. Eini
munurinn væri sá, að hjá föng-
unum væru það rimlarnir sem
lokuöu þá inni. en hjá mér væri
það sjórinn.
Ég hrökk upp úr þessum
hugsunum minum við að náung-
inn, sem var i hengirúminu við
hliöina á mér, fór að tala við mig.
Hann var flóttamaður frá
Póllandi, tröll aö vexti og sterkur
eftir þvi. Meðal skipshafnarinnar
gekk hann undir nafninu Pólland,
eins og ég gekk undir nafninu
tsland, þvi að ég var tslendingur.
Hann fór að tala um, hvað þetta
væri annars gott og þægilegt líf
hjá okkur hér um borð. Það væru
vist örugglega margir sem
öfunduðu okkur, ef þeir vissu
hvað við hefðum það gott. Ég
samsinnti þessu, en lét þess þó
getið um leið, að mér fyndist ég
vera eins og hálfgeröur fangi
þessa dagana hér um borð.
Hann reis upp við dogg og
starði yfir til min og sagði siðan:
— tsland, þú ert ungur og veizt
ekki hvað þú ert aö tala um, Þú
hefur aldrei veriö innilokaður i
fangelsi og því siður veizt þú eða
þinir landsmenn hvað það er að
hafa ekki frelsi, geta farið hvert
sem þú vilt og gert hvað sem þú
vilt, en ég veit hvað það er.
Þessu vildi ég ekki svara. Ég
hafði áður séð hann taka mann,
sem eitthvað var aö andmæla
honum i umræöum um svipað
efni, og slá hann svo kaldan aö
jafnvel tærnar á gauknum stóðu
beint upp I loftið á eftir.
— Sérðu þennan, sagði hann,
og benti yfir á stjórnborða, þar
sem hengirúm meb dökkan
náunga innanborös vaggaði fram
og aftur. Það var Spánverji, sem
við kölluðum okkar á milli Degos,
en enginn okkar þorði að segja
það við hann. — Hann veit hvað
það er að vera innilokaður.
Spurðu hann hvernig það er.
Sjáðu hvað hann nýtur þess að
vera frjáls eins og fuglinn fljúg-
andi. Horfðu á hann og fyigztu
með honum, þá skilur þú það..
Ég vissi hvað hann átti við.
Allir um borö vissu að Degos
hafði veriö i fangelsi i 10 ár fyrir
að slasa, sumir sögðu drepa,
mann í hnifabardaga. Ég haföi
séð hann leika sér með hnifinn, og
eftir að hafa horft á hann leika sér
að þvi að kasta honum á eftir
hlaupandi kakkalökkum og negla
þá fasta með hnifnum, hafði ég
beðið hann að kenna mér að fara
með hnif. Hann hafði þá horft á
mig með sinum svörtu, stingandi
augum og sagt á sinni bjöguðu
ensku: — Nei ísland, þú vera
góður strákur og aldrei leik við
hnif, þá þú verða óhamingju-
samur eins og ég.
Við héldum áfram að tala, en ég
fann fljótt, að það var eitthvað
sérstakt, sem Póllandi lá á hjarta
og vildi ræða við mig um og það
var ekki langt að biða þess,aö það
kæmi.
Eftir að hafa þagað og horft
lengi á mig, sagði.hann:
— tsland, mundir þú vilja
hjálpa fólki, sem er innilokað til
að flýja. Ég samþykkti þaö, og
hann hélt því áfram.
Þú ert i aftasta herberfinu og
Degos i hinu á stiórnborða. Ég
jánkaði þessu. Hann vissi þetta
eins vel og ég og þurfti ekki að
spyrja.
Þetta voru herbergin við litlu
lestina, sem i var geymt allt verð-
mætt dót af varningnum, eins og
t.d. vin og öl og fleira, sem ekki
var óhætt að hafa i aðallestunum
vegna hafnarverkamannanna.
Lestin var innsigluð, og i hana
komst enginn maður nema með
þvi að brjóta innsiglið. Við
höfðum oft haft orð á þvi, að
gaman væri að komast i kræs-
ingarnar þarna, það yrði engin
smáveizla úr þvi.
— Ég er búinn að finna leið
þangað inn, sagði hann. Ég lagði
við hlustirnar, þetta voru miklar
fréttir. — En ég ætla ekki að taka
neittþarinni hélt hann áfram. Ég
ætla að koma þar inn fólki og
geyma það þar, flóttafólki, þú
veizt hvað ég á við. Nú varð ég
fyrsthissa, og hann ftélt áfram að
tala.
— Þú veizt, að við förum til
Rauða-Kina frá Japan og þaðan
til Hong Kong. Fólkið sem ég ætla
að geyma þarna inni er frá
Rauða-Kina. Innilokað fólk, sem
vill komast út i hinn frjálsa heim.
Eins og þú veizt, er 1. kokkurinn
okkar, hann Tjá-Tjá, frá
Shanghai, og þetta fólk eru ætt-
ingjar hans. Hann hefur beðið
mig um að aðstoða sig við að
hjálpa þvi að flýja, og ég þarf
aðstoð frá þér og Degos til þess,
af þvi að þið eruð i oftustu her-
bergjunum.
Það er hægt að komast úr þeim
inn i lestina, en það verður að
fara hljóðlega. Ég er búinn að
tala við Degos, og hann er með,
en nú er allt undir þlr komið. Ég
skal samt segja þér það strax, að
ef Kinverjar komast að þessu, þá
verðum við áreiðanlega skotnir
eða settir i fangelsi, og þar getur
þú fengið að vita hvernig það er.
Ég var fljótur að samþykkja
þetta. Sjálfsagt mest vegna þess,
að i þessu fólst spenningur og
áhætta, og einnig vegna þess, að
ég vildi ekki lenda i útistöðum við
þessa náunga.Þeir voru til alls
liklegir og betra. að hafa þá með
sér en á móti um borð, þar
sem samankomnir voru menn af
14 þjóðernum og þeir af mörgum
sauðarhúsum. Við ræddum málið
örlitið nánar, en siðan var kallað
á Degos og Tjá-Tjá og byrjað að
leggja á ráðin um flóttann.
I Hong Kong fóru Tjá-Tjá og
annar Kinverji iland. Þeir þorðu
ekki meö til Rauða-Kina, og fengu
þvi tvo Filippseyinga fyrir sig á
meðan, og ætluöu að koma aftur
um borð þegar skipið kæmi til
Hong Kong á leiðinni til Evrópu. t
Japan var skipið sex vikur, þar
sem það var m.a. tekið i slipp.
Þar var einnig litla lestin tæmd af
varningi og hún siðan fyilt aftur
af „góðum varningi”. Pólland gat
komið sér i það að sjá um
niðurröðunina á vörunum i
lestina, og sá til þess að hún væri
þannig, að fólkið gæti komizt fyrir
i henni.
Skömmu siöar var haldið af
stað frá Yokohama til Shanghai.
A leiðinni þangað hugsaði ég litið
um annað en,hvað yrði gert við
okkur þarna i Rauða-Kina, ef allt
kæmist nú upp. Yrðum við skotnir
eða settir i fangelsi, þar sem við
fengjum að rotna til æviloka? Ég
hafði heyrt talað um, að hvitir
menn væru ekki vel séðir i Kina,
og ekki tekið á þeim með neinum
silkihönzkum, ef þeir gerðu eitt-
hvað af sér.
Trúlega vrði ée bó ekki settur i
fangelsi eða skotinn, þeir myndu
liklega setja mig i búr og hafa
mig til áýnis fyrir fólkið, sem eina
Eskimóann i Kina. Ég hafði
nefnilega komizt að þvi, að fólk i
Austurlöndum vissi ekkert um
tsland. Þeir sem höfðu heyrt þess
getið, héldu að þar væri ekkert
nema is og allir byggju i sn-
jóhúsum. Ég hafði meira að segja
talið einum japönskum leigu-
bilstjóra trú um það, að þegar
maður hringdi á taxa á tslandi,
kæmi isbjörn hlaupandi.
Honum fannst þessi lausn á
málunum góð hjá okkur Eski-
móunum, Við þyrftum ekki að
hafa áhyggjur af bensinkostnaði,
og svo bilaöi ekki vélin i þessum
isbjörnum.
En ég lét litið á þessum
áhyggjum minum um framtiðina
bera við félaga mina tvo. Þeir
voru rólegir og gerðu að gamni
sinu við mig.
Til Shanghai komum við um
heigi og áttum að vera þar i 4
daga. Við fórum i land, en þar var
litið annað að sjá en gömul og
hrörleg hús og hundruð kinverja i
bláum, vatteruðum fötum, og
allir virtust þeir vera eins, Maður
sá varla mun á þvi, hvort það var
karlmaður eða kvenmaður, sem
gekk framhjá manni.
Dagurinn mikli rann upp.
Skipið átti að fara um kvöldið, og
allt var klappað og klárt hjá
okkur. Það hafði verið ákveðið,
að við Degos færum að rifast og
færum svo niður á bryggju til að
slást, sem var ekkert nýnæmi
meðal mannanna um borð. Þetta
átti að gerazt um hádegið, þegar
verkamennirnir væru að fara i
land til að háma i sig hrisgrjónin
sin. Slagsmálin myndu leiða
athygli varðmannanna,semstóðu
við landganginn með byssur um
öxl, frá starfinu, og þá gæti fólkið
komizt óséð um borð og inn i
lestina.
Á tilsettum tima tókum við
Degosaðrifasteins og við gátum,
hann mest á spönsku og ég á
islenzku, svo enginn botnaði neitt
i neinu. En allir sáu og heyrðu að
við vorum komnir i hár saman.
Ég skoraði þá á hann að koma
niður á bryggju, og verja sig eins
og manni sæmdi. Eins og við
vissum, kom öll skipshöfnin á
eftir nema yfirmennirnir, sem
flestir voru i landi. Sumir af
hásetunum revndu að telja mér
hughvarf. Sögðu að ég hefði
ekkert i hann að gera og hann
dræpi mig með hnifnum sinum,
En ég hafði beðið hann að skilja
hann eftir, svo að ég óttaðist það
ekki.
A bryggjunni hófum við þegar
slagsmálin. Ég hafði nú haldið að
þetta ætti að vera leikur, svo að
ég fór hægt i sakirnar. En sú
hugsun hvarf þó fljótt, þeear
Degos sló mig rokna kjaftshögg
svo fast, að ný fylling, sem ég
hafði fengið i gamla tönn hrökk
ofani kok og munnurinn fylltist
blóði. Þá tók ég til að slá og gerði
eins og ég haföi séð hina gera i
slagsmálum fyrr i ferðinni, og
fann að ég hitti oft vel. ÍJtundan
mér sá ég verðina koma kjagandi
til að sjá hvað um væri að vera.
Þeir voru lágir vexti og þurftu þvi
að vera fremstir til að sjá eitt-
hvað. Það hafði Pólland m.a.
reiknað út — og reiknað rétt.
Við Degos veltumst um á
blautri og skitugri bryggjunni
undir köllum og látum hinna skip-
verjanna. Hann var miklu eldri
og sterkari, svo að þetta var ójafn
leikur. Þegar var annað augað á
mér að lokast eftir gott högg frá
honum, en ég sá lika að likt
ástand var að skapast á öðru
auga hans.
Við vorum báðir orðnir illa til
reika, blóðugir og skitugir, þegar
slagurinn hafði staðið i einar
fimm minútur. Þá sló ég til hans
hálfgerðu vindhöggi, . enda
skyggnið slæmt hjá mér. Ég
fann að ég kom við hann, og hann
féll aftur fyrir sig og lá grafkyrr,
Skipsfélagarnir störðu undrandi á
mig og hann til skiptis, en tóku
hann siðan á milli sin og drösluðu
honum um borö.
Ég slagaði á eftir þeim með
verðina á hælunum, og þeir hristu
höfuðið yfir öllum þessum látum i
hvita manninum.
Uppi á dekki mætti ég Póllandi,
sem brosandi kinkaði til min
kollinum um,að allt væri i lagi.
Rétt hjá stóð Degos brosandi, og

--—aíía---—--------—
þá skyldi ég, að ég hafði aldrei
slegið hann kaldan. Hann hafði
bara látizt vera sigraður, svo að
ég fengi heiðurinn af þvi um
borð, að hafa slegið hann út.
Alit skipsfélaga minna á mér
varð allt annað eftir þetta. Ég
varð i þeirra augum mikill bar-
dagamaður, og töldu þeir alla
tslendinga vera algjör ofurmenni
eftir þetta. Löngu seinna. á
öðrum stað á hnettinum, var ég
spurður að þvi af sjómönnum af
öðru skipi, hvort ég þekkti nokkuð
þennan 16 ára íslending, sem
hefði slegið niður brjálaðan Spán-
verja með hnif i Shanghai.
Ferðin til Hong Kong gekk vel.
Ég varð oft var við „farþegana”
hinum megin við þilið á nóttunii,
en annars fór mjög litið fyrir
þeim. Pólland sagði mér, að þeir
væru fimm saman, tveir karl-
menn,ein kona og tvöbörn, 12 ára
og 1 árs. Undraðist ég oft að
aldrei skyldi heyrast grátur i litla
barninu Þarna innilokuðu imyrkr-
inu — en þaðan kom aldrei hljóð,
og aðeins við þremenningarnir
vissum um þetta ókunnuga fólk
um borð.
Við komuna til Hong Kong
komu tollverðirnir þegar um
borð. Þeir gengu um allt og voru
með nefið niðri i öllu eins og þeir
eru vanir. Þegar þeir komu inn i
mitt herbergi, spurðu þeir hvað
væri þar á bakvið, og börðu i
vegginn á litlu lestinni. Ég sagði
þeim það, og eins að hún væri inn-
sigluð og þar með var það mál úr
sögunni.
Varla voru þeir hörfnir þegar
Pólland birtist inni i herberginu
með skrúfjárn i höndunum, Hann
reif þegar skúffurnar undir
rúminu minu út, skreið þar hálfur
inn og byrjaði að skrúfa. Eftir
dágóða stund kom hann fram með
fleka, stóð upp og kallaði inn um
gatið. Rétt á eftir birtist þar svart
höfuð og siðan allur maðurinn.
Siðan kom hver á fætur öðrum, og
loks stóðu þarna fimm litlar
manneskjur og piröu augun á
móti birtunni. Þarna sá ég loks
„farþegana” sem ég hafði
hjálpað til að flýja úr landi.
Fólkið var fljótt að jafna sig og
fór að babla eitthvað á kinversku.
Við skildum hvorugur nokkuð af
þvi,sem það var að segja, en við
fundum, að það var að þakka
okkur fyrir hjálpina. Við létum
sem við skildum allt og bukkuð-
um okkur og beygðum og rum-
dum þess á milli þvi til árét
tingar, — að við værum mjög
hrifnir af öllu hrósinu.
Nú heyrðist flautað frammi á
gangi. Það var Degos að gefa
merki um,að allt væri i lagi úti á
dekki. Fólkið tók saman eigur
sinar, sem voru bundnar inn i
fjóra litla böggla, og hélt út i
sólskinið. Skipið lá út i höfninni og
junkurnar, skip þeirra Kinverja,
voru komnar að til að ná i vörur,
sem áttu að fara i land.
A þessum skipum starfa og lifa
heilu fjölskyldurnar, og komu
þær stundum um borð i stóru
skipin, sem þau voru að losa eða
lesta, til að fá eitthvað, þótt ekki
væri það nema ein spýta eða
kaðalspotti. Það tók þvi enginn
eftir þvi, þegar fólkið okkar kom
út á dekkið. Það fór sér hægt og
leit i allar áttir, eins og það
byggist við þvi, að það yrði
stöðvað þá og þegar af ein-
hverjum sem það mætti. Það
gekk út að borðstokknum og tók
til við að klifra yfir hann og niður
i eina junkuna, sem þar lá. Þar
um borð sáum við grilla i höfuðíð
á Tjá-Tjá, sem kominn var til að
taka á móti ættingjum sinum,
sem hann hafði ekki séð i fjölda
mörg ár, þar af tvo þeirra aldrei.
Þá vissum við að öllu var borgið.
Þegar þessi junka hélt frá
skipinu og i átt til lands, stóðum
við þremenningarnir afturá og
horfðum á eftir henni. Þegar hún
skreið af stað, kom út úr bambus-
skýlinu á dekkinu hópur af
lágvöxnu fólki i bláum, vatter-
uðum fötum, sem veifaði til okkar
svo lengi sem við sáum tii þess.
—klp
TIGRIS
straufría sængurfataefnið er nú fyrirliggjandi í mörg-
um mynztrum og litum.
Einnig í saumuðum settum. Kærkomin gjöf, hverj-
um sem hlýtur.
Sparið húsmóðurinni erfitt verk, sofið þægilega og
lífgið upp á litina í svefnherberginu.
Reynið Night and Day og sannfærizt.
Jt! Samband ísl. samvinnufélaga
NNFLUTNINGSDEILD ■i