Tíminn - 30.03.1972, Síða 20

20
TÍMINN
Fimmtudagur 30. marz 1972.
Á Islandi hneykslast menn
stundum og hrista höfuðin góð-
látlega vfir að fáfræði fólks i
útlöndum um Island og islenzk
málefni, svo ekki sé talað um
forn fræði og menningararf-
leifð. En erum við öllu betur að
okkur um aðrar þjóðir, að
fráskildum stórveldum og
nokkrum þeirra nágranna-
landa, sem við höfum mest
skipti við? Höfum við ekki
afskaplega takmarkaða þe-
kkingu á öðrum smáþjóðum i
Evrópu, eða yfirleitt nokkurn
áhuga á þeim? Almennt mun
fólk hér á landi ekki hafa haft
hugmynd um tilveru smárikis-
ins Luxembourg fyrr en sér-
vitur efnispiltur frá tslandi gekk
þar i Benedictusarklaustrið i
Clervaux, á árunum eftir fyrri
heimsstyrjöldina, og þótti það
saga til næsta bæjar. En á siðari
árum hafa orðið mikil umskipti
á samskiptum tslendinga og
Luxembourgara, og eiga þessar

Séð yfir elzta hluta höfuðborgarinnar Luxemborg,
kom heim ásamt stjórn sinni,
og lýðræðið var endurreist. Á
þingi sitja 56 þjóðkjörnir
þingmenn, og fimm til sex
manna rikisstjórn fer með völd.
Stærstu stjórnmálaflokkarnir
eru Kristilegi þjóðarflokkurinn
og Sósialistaflokkurinn. Þrir
minni flokkar eiga einnig sæti á
þingi. Eins og oft vill verða eiga
utanaðkomandi erfitt með að
átta sig á flokkapólitik annarra
landa, en svo sýnist, að djúp-
tækur ágreiningur se' ekki milli
flokkanna og að allir sé sam-
mála um að rikið hafi öll
skilyrði til að vera lýðræðislegt
velferðarriki, sem það og er.
Stál og vín.
Eitt af þvi, sem Luxembourg
og Island eiga sameiginlegt, er
að afkoma landanna byggist að
miklu leyti á einni atvinnugrein.
I Luxembourg er það stálfram-
leiðsla. 1 suðurhluta landsins
eru miklar járnnámur og eru
ÞAR SEM MIÐALDIR OG
NÚTIMINN MÆTAST
fámennu þjóðir talsverðra
sameiginlegra hagsmuna að
gæta.
Þegar Skandinavar lögðust á
eitt með að torvelda Loftleiðum
að halda uppi eðlilegum
áætlunarferðum milli Evrópu
ov Ameriku, flutti félagið bæki-
stöðvar sinar frá Kaupmanna-
höfn til Luxembourgar, 1955, og
var tekið þar opnum örmum, og
hefur æ siðan aukið umsvif sin i
Mið-Evrópu. Eru nú búsettar i
Luxembourg fjölmargar
islenzkar fjölskyldur, og ganga
börn þar i skóla og fer vel á með
innfæddum og aðkomu-
mönnum.
Það eru ekki eingöngu
áætlunarflugvelar Loftleiða
sem bækistöð hafa i Luxem-
bourg, heldur er þar einnig
heimahöfn Cargolux, sem Loft-
leiðir eiga stóran hlut i og
einnig dótturflugfélagsins Air
Bahama, sem að öllu leyti er i
eigu Islendinga, þótt aldrei
fljúgi það hingað, og i vor
verður tekið i notkun nýtt hótel,
við Finddelflugvöll sem Loft-
leiðir eiga að einum þriðja
hluta. Að öllu samanlögðu má
segja, að i Luxembourg sé all-
stórt útibú frá tslandi.
Fjölmargir islenzkir ferða-
menn fara árlega um Luxem-
bourg, en fæstir hafa þeir þar
við dvöl. Þeir eru gjarna á ferð-
inni lil Þýzkalands, Frakklands,
Niðurlanda, eða enn fjarlægari
staða. A Luxembourg virðast
flestir þeirra lita sem nauðsyn-
legan viðkomustað, en alls ekki
ákvörðunarstað. En hér mætti
verða breyting á. Luxembourg
er vissulega staður, þar sem
vert er að gera svolitinn stanz á

£
Ardennafjöllin eru hvorki há né hrikaleg, og er fjallgöngufólki auð-
velduð gangan með þrepum upp bröttustu hjallana.
ferð sinni og kynnast ofurlitið
nánar.
Það ætti að vekja svolitinn
áhuga tslendinga hvernig þjóð,
sem ekki telur meira en rúm-
lega 100 þúsund fleiri ibúa en við
erum, heldur sjálfstæði sinu og
þjóðareinkennum mitt á milli
stórvelda, sem um aldir hafa
marga hildi háð sér til frægðar,
en fyrst og fremst til land-
vinninga. Og vissulega hafa
Luxembourgarar orðið fyrir
þungum búsifjum af hendi
nágranna sinna, en þeir hafa
aldrei gefizt upp i sifelldri sjálf-
stæðisbaráttu, og nú dregur
enginn i efa rétt stórhertoga-
dæmisins til aSgjörs sjálfstæðis
og sjálfstjórnar.
Gullöld og
Sturlungaöld
Luxembourgarar telja rikið
stofnað á 10. öld. Saga þeirra
minnir um margt á sögu
tslendinga. Þeir áttu sitt blóma-
skeið á 11. og 12. öld. Þá reistu
barónar og riddarar rammgera
kastala og söfnuðu að sér
harðskeyttum mönnum ogvörðu
land sitt fyrir ofbeld-■
isseggjum. En riddararnir
börðust einnig innbyrðis, og
ættir toguðust á um völd. Kirk-
jan náði miklum itökum i
landinu og enn meiri i fólkinu
sjálfu, og eru Luxembourgarar
enn rammkaþólskir, og sér þess
viða merki.
Þessari Sturlungaöld lyktaði
með þvi, að landið glataði
sjálfstæði sinu, og i fjórar aldir
var það undir stjórn erlendra
þjóðhöfðingja, en var ávallt
sérstakt stórhertogadæmi, og
voru landsmenn sifellt þess
meðvitandi, að þeir væru sér-
stök þjóð og börðust gegn þvi, að
þeir væru algjörlega innlimaðir
i stærri riki. A siðustu öld fengu
þeir heimastjórn og að lokum
algjört sjálfstæði.
Innlimun í
þriðja ríkið
Á þessari öld hafa innrásar-
herir tvisvar vaðið yfir Luxem-
bourg, og i bæði skiptin hafa
þeir komið að norðan. 1 fyrri
heimsstyrjöldinni var sjálf-
stjórn landsmanna virt, þótt
land þeirra væri hernumið. En
öðru máli gegndi þegar nazistar
hertóku Luxembourg. Þeir
gerðu sér litið fyrir og inn-
limuðu landið i Stórþýzka rikið.
Stórhertogaynjunni, sem þá var
við völd, tókst að flýja ásamt
stjórn sinni, og var I útlegð i
Bretlandi og Bandarikjunum öll
striðsárin. Þótt Hitler segði að
rikið væri ekki lengur til, voru
Luxembourgarar á öðru máli og
voru trúir landi sinu. Þýzka var
gerð að opinberu máli, frönsk
nöfn lögð niður og Berlin i orði
kveðnu gerð að höfuðborg
rikisins. T il að undirstrika, að
Luxembourgarar væru þýzkir,
voru ungir menn kvaddir i her-
inn, og var þeim hótað lifláti,
sem ekki hlýddu fyrirskipunum.
70 þúsund manns flúðu til
Frakklands.
Tugþúsundir voru fluttir
nauðungarflutningum til
austursvæða Þýzkalands og i
fangabúðir. En allt kom fyrir
ekki. Luxembourgarar játuðust
aldrei undir þýzk yfirráð, og var
bandamönnum fagnað heils
hugar af öllum landsmönnum,
þegar landið Var frelsað úr
heljarklóm nazista. Gekk það
ekki þrautalaust, þvi að barizt
var um hvern landskika, aðal-
lega i norðurhluta landsins, og
má geta nærri, hvaða
afleiðingar það hafði fyrir
ibúana þar og eignir þeirra.
Charlotte stórhertogaynja
þær nýttar af þrem stór-
fyrirtækjum. Er járn og stál
aðalútflutningur Iandsins, og
stendur hann að talsverðum
hluta undir almennri velmegun
þegnanna.
En Luxembourgarar fást við
sitthvað fleira en járngrýtis-
gröft og stálbræðslu. Þeir eru að
mestu sjálfum sér nógir um
landbúnaðarafurðir, og flytja
nokkuð út af þeim. Norðurhluti
landsins var á fyrri tið hr-
jóstrugur en skógi vaxinn i dal-
verpum, og hvers kyns landb-
únaður erfiður af þeim sökum.
En þegar stálbræðslurnar i
suðurhlutanum tóku til starfa,
komu þar fram úrgangsefni
sem undirritaður kann engin
skil á, sem voru tilvalinn
áburður, og af hagsýni og dugn-
aði breyttu ibúarnir landi sinu
svo, að þar er nú allsstaðar rek-
inn landbúnaður sem arðbær at-
vinnugrein, og er jöfnum hönd-
Trúrækni Luxemborgara er viö brugðið. Myndin er tekin I smáþorpi á
sunnudagsmorgni, og eru nær allir þorpsbúar á leið úr kirkju.