Tíminn - 07.04.1972, Page 9

Föstudagur 7. april 1972.
TÍMINN
9
: Þárarlnsson: :j ýfgefanijl; Frawióktta rftok-kurfnn stióri; Krlstfán Benedtkfssoo, Rintjörar! Þé Attdrés Krktflánssort, Jón Haljason, rarittn tódrtófi
son. RiHfiórrtarskrHst-ofur l eddubúsittu, síwar
IÍ2Ó0 — 183 a&. Skrifstofur Bapkastræfi 7. — AfgretS slusfwi
12323. Augly singasímj: 19523^ ASror skrjfstofwr simj T8300,
ÁskrífUrflfal kr. i kr, 225,00 á mánu&t: Innanlanifs, 4 la 3.00 átntáktð. -“ Btaðaprertt h.f; (Öffsat) usasöfu
Broslegt
Skrif stjórnarandstöðublaðanna um ummæli
formanna stjórnarandstöðuflokkanna um ák-
vörðun rikisstjórnarinnar að láta samninga
fyrrverandi rikisstjórnar við Bandarikjastjórn
um lengingu þverbrautarinnar á Keflavikur-
flugvelli standa, eftir að Bandarikjastjórn
hafði að eigin frumkvæði fallið algerlega frá
þeim skilyrðum, sem sett voru fyrir þessari
framkvæmd, eftir að núverandi rikisstjórn tók
við völdum i júli s.l., eru vægast sagt brosleg.
Einkum og sér i lagi verður það að teljast at-
hyglisvert um leið og það er sprenghlægilegt,
að stjórnarandstöðublöðin fullyrða, og fá til
þess stuðning leiðtoga stjórnarandstöðunnar,
að ákvörðun rikisstjórnarinnar hafi ekki þing-
meirihluta að baki. 1 haust og vetur skrifuðu
stjórnarandstöðublöðin mikið um þetta flug-
brautarmál og kröfðust þess þá grimulaust, að
flugbrautin yrði lögð fyrir bandariskt fé, eins
og þeir hefðu um samið. Að visu komu þeir sér
undan þvi að svara, hvort þeir teldu þá, að
ganga ætti að hinum óaðgengilegu skilyrðum,
sem Bandarikjaþing hafði sett fyrir fjárveit-
ingunni, — þ.e. að ísland skuldbytti sig til að
hafa hér varanlega setu amerisks herliðs.
Það hefði þvi mátt vænta þess, að það gleddi
stjórnarandstöðuflokkana, þegar Bandarikja-
stjórn, að eigin frumkvæði féll frá öllum skil-
yrðum og bauðst til að leggja fram féð i sam-
ræmi við þá samninga, sem rikisstjórn Alþýðu-
flokks og Sjálfstæðisflokks hafði gert. En það
er nú öðru nær. Þeir fullyrða að ekki sé þing-
meirihluti fyrir þvi að taka boðinu og lýsa sig
þar með opinberlega andviga þeim samn-
ingum, sem þeir höfðu sjálfir gert.
Þá verður ekki komizt hjá þvi að minna á
það, að framkvæmdir á Keflavikurflugvelli
voru i langri stjórnartið þessara flokka aldrei
bornar undir Alþingi. Utanrikisráðherrar
Alþýðuflokksins báru þær heldur ekki undir
utanrikismálanefnd. Guðmundur í. Guð-
mundsson þáverandi varaformaður og
utanrikisráðherra Alþýðuflokksins sniðgekk
utanrikismálanefnd i öllum utanrikismálum og
bolaði Framsóknarmönnum úr varnarmála-
nefnd.
Með þetta i huga sjá menn betur, hve bros-
legt tal stjórnarandstöðunnar um skort á þing-
meirihluta fyrir framkvæmdum á Keflavikur-
flugvelli skv. samningum fyrrverandi st-
jórnar, er.
Það er ekkert nýtt hins vegar, að það sé
ágreiningur i samsteypustjórnum um einstök
mál. í þessu máli, sem snertir áframhaldandi
aðild íslands að Nato, er þvi beinlinis yfirlýst i
málefnasamningi rikisstjórnarinnar, að
Alþýðubandalagið sé andvigt aðildinni. Þessi
ágreiningur kemur þvi ekki á óvart. Hann er
ekkert einsdæmi, eins og stjórnarandstöðu-
blöðin vilja vera láta. Hins vegar var það
algert einsdæmi i þingsögunni, þegar einn af
ráðherrum viðreisnarstjórnarinnar greiddi
atkvæði gegn stjórnarfrumvarpi i mikilsverðu
máli, réð úrslitum og felldi það. — TK
ERLENT YFIRLIT
Glíman er milli Muskies,
Humphreys og McGoverns
Önnur forsetaefni Demókrata eru að heltast úr lestinni
EFTIR prófkjörið i
Wisconsin, sem fór fram i
fyrradag, standa ekki eftir
nema þrir af hinum 14—15
ieiðtogum demókrata, sem
hugðust gefa kost á sér sem
forsetaefni þeirra i kosningun-
um i haust. Raunar voru þeir
ekki orðnir nema ellefu, þegar
fyrsta prófkjörið fór fram i
New Hampshire 6. marz.
Siðan hafa farið fram prófkjör
i Flórida, Illinois og Wiscon-
sin. Eftir þau má segja, að
ekki standi eftir nema Muskie,
Humphrey og McGovern. 011
hin forsetaefnin hafa fengið
svo litlar undirtektir, að von-
laust má telja fyrir þau að
halda baráttunni áfram. Allt
bendir nú til, að valið verði
milli þessara þremenninga,
nema ef svo óliklega færi, að
Edward Kennedy fengist til að
gefa kost á sér á siðustu
stundu.
ÞEGAR prófkjörin hófust,
bentu flestar likur til þess, að
Muskie yrði forsetaefni demó-
krata. Margir áhrifamestu
þingmenn og rikisstjórar
demókrata höfðu lýst stuðn-
ingi við hann. Skoðanakann-
anir sýndu, að hann væri
sigurvænlegasta forsetaefni
flokksins. Hann studdist við
skipulögð samtök um landið
allt. Eftir fjögur fyrstu próf-
kjörin er hann hins vegar
hvergi nærri eins sigurviss og
áður, þótt enn bendi likur
frekar til þess, að hann verði
frambjóðandi flokksins. Hann
hefur unnið prófkjörin i New
Hampshire og Illinois, en hins
vegar orðið að sætta sig við
fjórða sætið i Florida og
Wisconsin. Margar ástæður
valda þessum óförum hans, en
sennilega þessar helztar:
Muskie og fylgismenn hans
settu sér það torleysta verk-
efni, að hann tæki þátt i próf-
kjörunum öllum. Af þessu
hefur leitt, að hann hefur þurft
að vera á ferðalögum fram og
aftur og hvergi getað beitt sér
til fulls. Keppinautar hans
hafa hins vegar valið þann
kost, að keppa aðeins i 4—5
prófkjörum aðallega. Þeir
hafa þvi getað beitt sér miklu
betur i viðkomandi rikjum.
Muskie og fylgismenn hans
hafa hagað málflutningi sin-
um á þann veg, að Muskie
væri maðurinn, sem sam-
einaði flokkinn bezt, og hann
myndi i framhaldi af þvi verða
forseti, sem sameinaði þjóð-
ina, i stað þess að Nixon
sundraði henni. Þó hefur mál-
flutningur Muskies haft á sér
meiri vinstri blæ en hægri
svip. Þessi millistaða Muskies
hefur orðið til þess, að i próf-
kjörunum hafa bæði vinstri og
hægri menn fylkt sér um for-
setaefni, sem hafa túlkað ák-
veðnar sérsjónarmið þeirra.
Muskie hefur þannig misst at-
kvæði til beggja handa, ef svo
mætti segja. Liklegt er að
þetta haldi áfram, þannig aö
hægri menn kjósi Humphrey
og vinstri menn McGovern.
Hins vegar er Muskie enn sá
maður, sem myndi sameina
flokkinn bezt i forsetakosn-
ingum. Þannig er talið, að
flestir fylgismenn
MacGoverns sætti sig bezt við
Muskie, að McGovern frá-
gengnum, og eins sætti flestir
fylgismenn Humphreys sig
bezt við Muskie, að Humphrey
frágengnum. Þetta viðhorf
getur átt eftir að reynast
Muskie drjúgt á flokks-
þinginu.
Þá hafa komið viss óhöpp
fyrir Muskie, en það þó helzt,
Humphrey
að hann tárfelldi á einum
kosningafundi i New Hamps-
hire, þegar hann var að svara
blaðaárásum á konu sina.
Muskie er sagður tilfinninga-
næmur, en hér mun ofþreyta
einnig hafa bætzt við. And-
stæðingar hans hafa notfært
sér þetta, og m.a. hefur Jack-
son komið þvi að á fundum
með þvi að segja: Getið þiö
trúað manni fyrir fjár-
málunum, sem ekki getur
stjórnað sjálfum sér. Jackson
hefur ekki nafngreint Muskie i
þessu sambandi, en allir hafa
vitað við hvern hann átti.
Þá hefur það áreiðanlega
orðið Muskie til hnekkis, að
allir hinir keppinautarnir hafa
sameinazt um að vinna sér-
staklegá gegn honum vegna
þess, að hann hefur verið tal-
inn sigurvænlegastur og þvi
þótt mestu máli skipta aö
ryðja honum úr vegi.
GEORGE McGOVERN nýt-
ur þess m.a. að hann varð
fyrstur af leiðtogum demó-
krata til að gefa kost á sér og
hefur því haft lengstan tima til
aö undirbúa baráttu sina. I
fyrstu var framboð hans ekki
tekið alvarlega, þar sem hann
er öldungadeildarmaður frá
einu minnsta rikinu, Suður-
Dakóta, og mátti heita tiltölu-
lega óþekktur utan þess. En
hann hefur vakið á sér athygli
með þvi að vera harðasti and-
stæðingur áframhaldandi
styrjaldar i Vietnam og þvi
hlotið fylgi meðal stúdenta og
ungs fólks, sem sérstaklega
hefur beitt ser gegn henni.
Þetta fólk hefur fylkt sér um
hann og hjálpað honum til að
afla fjár i kosningasjóðinn.
Það hefur styrkt McGovern
mikið, að hann kemur vel fyrir
i sjónvarpi. Hann er ekki sér-
stakur mælskumaður, en talar
skýrt og ljóst og vafningalaust
og vekur tiltrú og virðingu
með málflutningi sinum. Það
var honum mikill styrkur, að
hann fékk meira fylgi i New
Hampshire en spáð hafði
verið. Hann skipti sér sáralitið
af prófkjörinu i Flórida, en
undirbjó prófkjörið i Wiscon-
sin stórum betur. Þar var
hann lika á hálfgerðum
heimaslóðum. Sigur hans þar
varð meiri en spáð hafði verið.
Úrslitin i Wisconsin eiga þvi
vafalaust eftir að styrkja
hann, þvi að við persónuiegan
sigur hans sjálfs, bætist það,
að helzti keppinautur hans um
vinstra fy'S'ö. Lindsay
borgarstjóri, fékk svo slæma
útreið, að hann hefur ákveðið
að draga sig alveg i hlé.
ÞAÐ má kallast kaldhæðni
örlaganna, að eftir úrslitin i
Wisconsin verður Humphrey
það forsetaefni demókrata, er
hægri armurinn mun helzt
styðja. Humphrey var lengi
vel talinn leiðtogi vinstri arms
demókrata, en missti það álit,
er hann var varaforseti John-
sons og studdi stefnu hans i
Vietnam-málunum. Hum-
phrey er nú löngu snúinn fra”
þeirri stefnu, en hún er honum
eigi að siður helzti fjötur um
fót. Humphrey mun lengi vel
hafa gert sér vonir um, að ekki
yrði samkomulag um neinn
þeirra, sem gæl'i kost á sér til
framboðs, og yrði þvi leitað til
hans á siöustu stundu, likt og
fyrir forsetakosningarnar
1968. Hann ætlaði sér þvi ekki
að taka þátt i prófkjörunum.
Vaxandi fylgi Muskies um
skeið sannfærði hann hins
vegar um, aö rangt væri fyrir
hann að biða og ákvað hann
þvi að gefa opinberlega kost á
sér og taka þátt i nokkrum
prófkjörum. Það hefur háð
honum hversu seint hann ák-
vað þetta og er barátta hans
þvi illa skipulögð. En það
hjálpar honum, að hann er
mestur fjörmaður og mælsku-
garpur af keppinautunum,
þótt hann sé þeirra elztur, eða
um sextugt. Hann reynist enn
sem fyrr eiga mikið fylgi
verkamanna, en þótt undar-
legt megi þykja, tilheyra
flestir foringjar þeirra hægri
armi demókrata. Þá skortir
Humphrey ekki fé i kosninga-
sjóðinn, þvi að hann nýtur
mikilla vinsælda meðal Gyð-
inga, enda hefur hann jafnan
fylgt þeim að málum.
NÆSTU prófkjör verða i
Pennsylvania og Massa-
chusetts 25. þ.m. I Pennsyl-
vania mun aðalkeppnin verða
milli Humphreys og Muskies,
en i Massachusetts milli
McGoverns og Muskies. I
Massachusetts hafa allir
helztu leiðtogar demókrata
lýst stuðningi við Muskie,
nema hinn áhrifamesti þeirra,
Edward Kennedy. Hann hefur
til þess sýnt og gætt fyllsta
hlutleysis i afstöðunni til
forsetaefnanna. Þ.Þ___