Tíminn - 12.04.1972, Side 15

Miðvikudagur 12. april 1972.
TÍMINN
15
Þorlákshöfn Frh. af 8. slöu.
verkefni, þar sem fiskibátar fara
sifellt stækkandi og hafnirnar hér
fyrir austan geta ekki tekið stærri
báta inn.
— Hvað viltu segja um útgerð
þeirra Selfyssinga?
— Útgerð Selfyssinga, hentar
þeim kannski i bili til að koma
fyrir vinnukrafti, og ég tel að hún
hafi aðeins verið sett á laggirnar
til að bæta úr atvinnu ástandinu á
sinum tima. — Þessi útgerð og
fiskverkun þeirra er eins og við
hér i Þorlákshöfn legðum fyrir
okkur úrvinnslu landbúnaðar-
afurða hér á staðnum.
Hafa eignazt 2 nýja báta
á árinu.
Meitillinn er langstærsta fyrir-
tækið i Þorlákshöfn, og á launa-
skrá fyrirtækisins eru allt upp i
300 manns. Fyrirtækið var
stofnað 1949, en þá var engin
byggð og enginn bátur i
Þorlákshöfn.
Forgangsmaður að stofnun
Meitilsins var Egill Thorarensen
Var fyrirtækið upphaflega
almenningshlutafélag, en stærstu
hluthafar voru sýslufélagið,
Kaupfélag Arnesinga og Kaup-
félag Rangæinga og nokkrir ein-
staklingar. Siðan hefur þetta
breytzt og aðalhluthafar eru nú
S. l.S.iOliufél agið h.f.,KA og Sam-
vinnutryggingar.
Við ræddum stutta stund við
Rikharð Jónsson framkvæmda-
stjóra Meitilsins. Sagði hann, að
vertiðin hefði verið rýr, orsökin
fyrir þvi, væri lélegar gæftir og
litil fiskigengd. Nú hefur verið
landað 3000 lestum i Þorlákshöfn,
en það er aðeins meira en á sama
tima i fyrra, og megnið af
fiskinum er ufsi. Þá var tekið á
móti 10 þús. tonnum af loðnu i
vetur og er það mesta magn, sem
tekið hefur verið á móti i Þor-
lákshöfn af loðnu. Bræðslan gekk
mjög vel.
— Hvað leggja margir bátar upp
hjá Meitlinum?
— 8 bátar leggja upp hjá okkur i
vetur, þar af eigum við 5 þeirra.
Tveir bátanna okkar eru alveg
nýjir. Þeir heita Brynjúlfur og
Þorlákur, báðir 105 tonn, byggðir
á Akureyri og i Stálvik. — Hvað
framleidduð þið marga kassa af
freðfiski á siðasta ári?
— Það voru framleiddir 54.500
kassar af freðfiski, og fór
fiskurinn svo til allur á Ban-
darikjamarkað. Þá var humar-
vertiðin svipuð og undanfarin ár,
en humarinn skapar mikla vinnu.
T. d. er humarvinnslan mjög
heppileg fyrir unglinga.
— Hvað starfar margt aðkomu-
fólk hjá ykkur yfir vertiðina?
— Aðkomufólkið er i kringum 150
manns. Mest af þessu fólki
kemur úr sýslum hér á Suður-
landinu.
Nú berst talið að afkomu frysti-
húsanna og Rikharð segir, að af-
koman hjá þeim hafi verið þokka-
leg siðan 1960, en höfuð vanda-
málið sé, hvað hráefnið berist
ójafnt að. 75-80% af aflanum
koma á vetrarvertið, og Rikharð
segir, að það sé ákaflega erfitt að
reka stórfyrirtæki með svona
ójafnri vinnslu. Til að jafna hrá-
efnisöflunina hefur Meitillinn
samið um smiði á skuttogara, 500
tonn, á Spáni og á hann að af-
hendast i nóvember 1973.
Að lokum sagði Rikharð, að það
væri einkum þrjú mál, sem hann
teldi, að væru mest aðkallandi i
Þorlákshöfn á næstunni. Það er
stækkun hafnarinnar, bætt vega-
samband, og að atvinnurekendur
á staðnum hefðu áhyggjur af þvi,
hvað fólki fjölgaði hægt.
Fjölgunin er alltof litil miðað við
þarfir atvinnuveganna, sagði
Rikharð.
30 þús. tonn flutt á
Faxaflóasvæðið á tveim
árum.
Gunnar Markússon, skólastjóri
er formaður Landshafnarinnar.
Sagði hann okkur, að fyrstu
hafnarframkvæmdirnar i Þor-
lákshöfn hefðu hafizt árið 1929,
með þvi að steypt var út i Norður-
vörina. Löngu seinna var siðan
steypt út frá þeim stað, sem
Sildarverksmiðjan er nú. Lands-
höfnina var byrjað að byggja i
mai 1962. Verkið er svo tilbúið
núna, og höfnin er samt of litil.
Gunnar sagði, að árið 1960 hefði
tonnafjöldi Þorlákshafnarbáta
verið 400 tonn, en árið 1971 var
tonna fjöldinn orðinn 1900 tonn.
Núna væru heimabátarnir orðnir
20, en pláss væri fyrir 15 báta i
höfninni með góðu móti.
1 vetur hefur það oft komið
fyrir, að bátar i höfninni hafa
verið 40, og við það hefur skapazt
stórhættulegt ástand. Mjög miklu
af afla báta frá Faxaflóasvæðinu
hefur verið landað i Þorlákshöfn
og verið siðan ekið á bilum til
heimahafnar. T.d. voru flutt 30
þús. af fiski á árunum 69-71 frá
Þorlákshöfn til Faxa flóa-
svæðisins, en á sama tima var
ekki landað nema 50þús. tonnum
i Hafnarfirði og Reykjavik.
Gunnar sagði, að lifsspursmál
væri að stækka höfnina og væri
undirbúningur að þvi i gangi. Nú
er að ljúka öllum tilrauna-
borðunum, sem þarf að gera til að
stækka höfnina. Á næstu
mánuðum verður svo ákveðið
hvað gert verður, en verkið mun
kosta hundruð milljóna.
Gunnar, sem er skólastjóri á
staðnum, sagði okkur að vafa-
laust væri skólinn þeirra i Þor-
lákshöfn bezt nýtta skólahús-
næðið á landinu. Fyrir utan það
að vera skólahús, er skólinn
notaður fyrir allt samkomuhald i
Þorlákshöfn. Þá hefur læknirinn
þar aðsetur sitt, er hann kemur i
vitjanir og presturinn messar
þar, og meðaltali messar hann
yfir yngstu messugestum á
landinu, þar sem meðalaldur
ibúa Þorlákshafnar er ekki nema
23 ár.
Fóðurblöndunarstöðin
hverfur
Svavar Sigurðsson, er verk-
stjóri i fóðurblöndunarstöðinni.
Hann sagði okkur, að nú störfuðu
þar alls 7 manns og vinnutiminn
væri um 10 timar á dag. Þegar
mest hefur verið að gera hafa
unnið 11 manns i blöndunar-
stöðinni og svo var um langt
árabil.
Er þar rétt, að það eigi að
leggja niður fóðurblöndunar-
stöðina Svavar?
Jú,það mun rétt vera og tækin
sennilega flutt til Reykjavikur,
og ég verð vist að viðurkenna, að
ibúarnir hér eru ekki of hrifnir af
þessari ráðstöfun, þar sem fyrir-
tækið hefur oft veitt mikla vinnu.
Bæði eru menn hér i fastri at-
vinnu og svo er mikil vinna við
lestun og losun skipa.
Hvað hefur stöðin starfað
lengi?
— Siðan 1954, og á þessum árum
hefur margt breytzt. Áður var allt
sett i sekki, en núna er mest sett
á tankbila og flutt út um sveitir-
mar. Ekki veit ég, hvað gert
verður við húsnæðið, en þetta er
vandaðhúsum 1500 m2 að stærð.
ÞÓ
Hveragerði Framhb!s.9f
smiða fataskápa, inni— og úti-
hurðir i siðasta áfangann.
Guðmundur sagði, að verkefnin
væru alltaf meiri en nóg, og yfir-
leitt væri lofað 6 mánuði fram i
timann. 25 manns vinnanú hjá
Ttésmiðjunni, og eru það mest
lærðir smiðir, annars er alltaf
mikill hörgull á smiðum.
Þá sagði Guðmundur, að
rekstrarf járskortur væri eilift
vandamál, en sem betur færi,
hefði þetta blessazt betur hjá
þeim en mörgum öðrum.
4.5 hektsrar undir gleri i
Hveragerði.
4.5 hektarar undir gleri i
Hveragerði.
Axel Magnússon er garðyrkju-
ráðunautur i Hverágerði, fyrir
garðyrkjubændur. Hann segir, að
þeir séu tveir, sem stundi þetta
starf, hann og Óli Valur Hansson.
Axel, segir, að hann ferðist reglu-
lega á milli bændanna, og að
aðalstarfið sé fólgið i mats-
gerðum ogleiöbeiningastarfsemi.
Þá tilheyrir það starfinu, að fá
leiðréttingu á gölluðum plöntum
erlendis frá og að fylgjast með
flokkun á vörum i Sölufélagi
Garðyrkjumanna. Og ef eitthvað
skyldi vera athugavert við
vöruna, þá að finna út, hvað lægi
til grundvallar þvi, að varan var
ekki sem skyldi.
— Hafa kröfur til gróðurhúsanna
eitthvað breytzt?
— Það má kannski segja, að á
vissan hátt hafi þær breytzt, þvi
að lánastofnanir krefjast þess nú,
að þeir, sem sækja um lán úr
gróðurhúsasjóði, láti teikningar
fylgja með. Þannig er þetta að
verða visir að staðli.
— Hefur gróðurhúsum fjölgað?
— Aukningin er alltaf veruleg. A
árinu 1971 voru reistir meira en
5000 fermetrar af nýjum gróður-
húsum og búizt var við, að
aukningin verði svipuð á þessu
ári. Um leið verður að taka það
með i reikninginn að alltaf
hverfur eitthvað af gömlum
húsum. Núna eru alls 12 ha. lands
undir gleri, og þar af eru 4.5 ha. i
Hveragerði. Framleiðendurnir i
Hveragerði eru um 30 talsins, og
stunda þeir mest blómarækt.
— Telur þú húsin vera nægilega
stór til að geta skilað góðum arði.
— Að minu áliti eru mörg húsin i
minna lagi, en þetta þokast þó i
rétta átt.
— Nú er mikið rætt um markaðs-
bandalög. Telur þú að þau geti
verið hættuleg islenzkri ylrækt?
— Mitt persónulega álit gagnvart
markaðsbandalögunum og öðru
sliku, er að ekkert sé að óttast.
Við höfum hlutfallslega ódýran
hita. Reyndar stöndum við
útlendingum tæknilega að baki,
og þær orsakir eiga rót sina að
rekja til hárra tolla á öllum út-
búnaði, sem þarf i gróðurhús.
Samt sem áður hefur tækni-
þróunin verið veruleg siðustu
árin.
Ef við Isl. förum að flytja út
blóm, þá tel ég að um verk-
smiðjurekstur verði að ræða, og
þá með ákveðið markmið i huga.
Það er vafalaust langt i að Is-
lendingar fari út í mikinn út-
flutning á blómum, en sér-
hæfingin eykst sifellt i islenzkri
garðyrkju, og hún er forsendan
fyrir þvi, að framleiðslan standi
undir sér. Enda gerir sérhæfingin
allan rekstur auðveldari.
Að lokum vil ég segja það, að ég
er bjartsýnn á framtið islenzkra
gróðurhúsa, enda möguleikarnir
miklir.
ónægðir með gróður-
húsalögin.
Þórður Snæbjörnsson hefur
verið garðyrkjubóndi i Hveba-
gerði s.l. 14 ár, og hann hittum við
siðastan að máli i Hveragerði.
Fyrst spurðum við Þórð um
lánakjör til byggingar gróður-
húsa. Hann sagði, að þau hefðu
batnað, t.d. væri farið að taka
tækniútbúnað gróðurhúsanna til
greina, er þau væru tekin til
mats. — En.sagði Þórður, — það
furðulega við lánalögin er það, að
ekki er lánað út i ibúðarhús
gróðurbænda á skipulögðum
svæðum, en stofnlánasjóður land-
búnaðarins lánar út á skipulögð
svæði. Allir gróðurhúsabændur
sem búa á óskipulögðum svæðum
eins og t.d. i Biskupstungum og i
Hreppum, fá fullkomin lán út á
ibúðarhús úr gróðurhúsasjóði, en
við hér i Hveragerði ekki einn
einasta eyri.
— Hvað eru margir fermetrar
undir gleri hjá þér, Þórður?
— Ég er með 870 fermetra undir
gleri, og i húsunum rækta ég ein-
vörðungu blóm, og þá mest
nellikkur og chrysanthemum.
Stofnkostnaðurinn við byggingu
gróðurhúsa er kominn upp i 3 þús
kr. á fermetrann, en að auki
bætast hér við geymslur og i-
búðarhúsnæði, og svo allur tækni-
útbúnaður sem fer eftir þvi, hvað
menn eru með i ræktun.
—Hvaðan fáið þið blómafræið?
— Þangað til fyrir nokkrum
árum fengum við allt blómafræ
erlendis frá en núna er gróðra-
stöðin Lyngás i Biskupstungum
byrjuð að framleiða Chrysan-
themugræðlinga. Garðyrkju-
menn hafa i auknum mæli notað
sér þessa þjónustu.
— Er offramleiðsla i blóma-
ræktinni?
— Það má segja, að offram-
leiðsla sé mikinn hluta ársins, og
þvi miður er það svo, að allir geta
pantaö blóm erlendis frá, og er
það miður. Við garðyrkjumenn
erum ekkert á móti þvi að flytja
inn blóm, en við viljum hafa eitt-
hvert eftirlit með inn-
flutningunum, eins og t.d. Norð-
menn gera.
— Berast ekki annað slagið
skordýr með fræjum og blómum?
— Það kemur fyrir, t.d. kom nýtt
skordýr i fyrrasumar, sem olli
talsverðum vandræðum. Samt er
ekki hægt að sgja, að mikið sé um
þessi kvikindi.
— Hefur salan á blómum aukizt
mikið hin siðari ár?
— Salan hefur aukizt nokkuð.
Með bættum samgöngum og
aukinni viðleitni hefur blómasala
úti á land aukizt mikið. Þá hefur
blómanotkunin þróazt, og það er
áberandi, hvað ungt fólk notar
mikið blóm, en það hefur lika
verið alið upp við vaxandi blóma-
notkun á Islandi.
Tilkynning frá
Hjúkrunarskóla Islands
Umsóknareyðublöð skólans verða afhent
dagana 14-29. april frá kl. 9-18 á virkum
dögum. Undirbúningsmenntun skal helzt
vera 2 vetur i framhaldsdeild gagnfræða-
skóla, hliðstæð menntun eða meiri.
Skólastjóri
AÐALFUNDUR
Stýrimannaskóla Islands
verður haldinn að hótel Esju i kvöld mið-
vikudaginn 12. april kl. 20,30.
Fundarefni:
1. Aðalfundarstörf.
2. Nýgerðir kjarasamningar.
3. önnur mál.
Stjórnin.
X 2 — 1 X 2
(14 leikvika — leikir 8. april 1972.)
Úrslitaröðin: 112-111-222-xxx
1. vinningur: 11 réttir — kr. 29.500.00
nr. 10061
- 13220
- 13828
26992
28555 +
31266
42470
49567 +
79334
2. vinningur: 10 réttir — kr. 1.800.00
nr. 2730
- 4107
- 5006
- 5381 +
- 7120
- 7301
- 10456
- 12787
- 13251 +
- 13493
- 14286
- 14910
■ 14917
• 16231
- 17726+
- 18733
- 24130
- 24904
- 26115
- 27244
- 27927
- 28649
- 28687
- 29053
- 30085
- 31310
- 32598
- 33413
- 34147
- 35757 +
- 37168 +
- 38422
- 39165
- 40424
- 42846 +
- 43762 +
■ 44923
■ 45346
45378
46004
46012
46574
47622
49006
49947
49984
54643
55810
56785
56881 +
57049
79335
82468
82774 +
57846
58147
59191 +
60964 +
62721
63228
65641
66398 +
69329
69835
72136
73351
75207
75307
75547 +
75745
75849
13828
31266
- 76355 +
- 76359 +
- 76362 +
- 76373 +
- 77288 +
- 81499
- 82505 +
- 83510
- 83900
- 84271
- 84534
- 85432
- 88566
+ nafnlaus
Kærufrestur er til 1. mai. Vinningsupphæöir geta lækk-
að, ef kærur verða teknar til greina. Vinningar fyrir 14.
leikviku verða póstlagðir eftir 2. mai.
Handhafar nafnlausra seðla verða að framvisa stofni
eða senda stofninn og fullar upplýsingar um nafn og heim-
ilisfang til Getrauna fyrir greiðsludag vinninga.
GETRAUNIR — Iþróttamiðstöðin — REYKJAVIK
Vélritunar- og hraðritunarskólinn
Notið fristundirnar: Vélritun — hlindskrift, uppsetning og frágangur verzlunarbréfa, samninga o.fl.
- Úrvals rafmagnsritvélar. I)ag- og kvöldtimar.
Upplýsingar og innritun i sima 21768.
HILDIGUNNUR EGGERTSDOTTIR - Stórholti 27 - Simi 21768 Gullverðlaunahafi — The Business Educators' Association of Canada.