Tíminn - 19.04.1972, Blaðsíða 9

' Miðvikudagur 19. april 1972.
TÍMINN
9
v. _______ __________________________y .
ýjgífandi; Frawíikitarflokkurfnn
Fr-amkvæmdastióri; KrlsHán B«ne’dlkfssou, Rjttijörari: Þórarinn :::
:: :■::: Þárar.insson: tádt;:: AltdréS: :Xftef{áilíSOrt,: : Jin: :H«t9í«>nf: :lhdrtS(
G. Þorstainsson og Tómas Karlsson, Augtystngiisttárl: Stettl-
Orimur: ©íslason. Ritstjómarskrifst-ofur f €d(Jubií»irtU/ sitnsf
183ÓO — 1S3Q&. Skrifstofur Bapkastrxfi 7. Af&retSsiysfmÍ
1U33. Augtýsíngasimi 19533,. ASror skrifstofvr simi T830Q,
Áskrtftargjal d kr> 32S,0Q: :á mánuSi innanlanils.: í lausasóly ..
kr. ti.00 atnUktS. — fitaSaprent h.f. (Offwi)
Albert gegn Geir
Það er nú kunnugt orðið, að Geir Hallgrims-
son varð að beita mikilli hörku til þess að fá
alla borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins til þess
að greiða atkvæði með 10% hækkun útsvar-
anna og 50% hækkun fasteignagjaldanna.
Eins og oft áður, var það Albert Guðmunds-
son, sem lengst stóðst ofriki borgarstjórans,
þótt hann léti undan að lokum. Albert lét það þó
koma glöggt i ljós á borgarstjórnarfundinum,
þegar hækkanirnar voru samþykktar, að hann
væri ekki sammála stefnu borgarstjórans.
Hann flutti stutta ræðu, þar sem hann lét i ljós
það álit sitt, að fjárhagsáætlun borgarinnar
væri of há og þar af leiðandi yrðu skattarnir,
sem yrðu lagðir á borgarbúa, of háir. Þannig
lýsti Albert sig ósammála borgarstjóranum,
þótt hann léti undan flokksaganum að lokum og
greiddi nauðugur atkvæði með hækkununum.
Það hefur lika komið greinilega i ljós siðan
fjárhagsáætlunin var samþykkt i borgar-
stjórninni, að Albert á marga fylgjendur meðal
óbreyttra Sjálfstæðismanna. Tölur fjárhags-
áætlunarinnar sjálfrar skýra vel orsakir
þessarar óánægju. Á fjárhagsáætluninni fyrir
árið 1971 voru útgjöldin áætluð 1805 milljónir
króna, en eru áætluð nu 2144 milljónir króna,
eftir að rikið er þó búið að taka að sér útgjöld,
sem hvildu á borginni á siðastliðnu ári, og
hefðu numið nú um 400 millj. króna. Raunveru-
leg hækkun milli ára er þvi 741 millj. króna eða
um 41%. Þessi hækkun verður ekki réttlætt
með hækkunum á kaupgjaldi eða verðlagi á
þessum tima, heldur þvi, að framlög til ýmissa
framkvæmda eru stóraukin, enda þótt mikil
ofþensla sé á vinnumarkaðnum. Sú fram-
kvæmdagleði, sem hér greip borgarstjórann,
stafar ekki af auknum áhuga á fjárfestingu,
heldur einfaldlega þvi, að hann vildi fá tæki-
færi til að geta hækkað skattana sem mest og
látið svo Mbl. og Visi og aðra fjölmiðla Sjálf-
stæðisflokksins kenna rikisstjórninni um.
Það var þannig ekki að ástæðulausu, að
Albert Guðmundsson lýsti þeirri skoðun sinni,
að fjárhags-áætlunin væri of há og skattarnir
yrðu þessvegna of háir. Albert Guðmundsson
vissi af kunnugleika sinum sem borgarfulltrúi,
að hér voru annarlegar ástæður að verki.
Og afleiðingum þess kynnast reykviskir
skattgreiðendur, þegar þeir fá skattseðlana i
sumar. Þá standa þeir frammi fyrir þvi að
svara þeirri spurningu, hvort þeir vilja halda
áfram að styðja borgarstjóra og borgar-
stjórnarmeirihluta, sem ákveður að óþörfu
10% hækkun á útsvörum og 50% á fasteigna-
gjöldum i þeirri fávisu von að geta kennt rikis-
stjórninni um. Ótrúlegt er annað en,að reyk-
viskir skattgreiðendur komist þá að raun um,
að þeir þurfa nýjan borgarstjóra, sem stundar
ekki borgarstjóraembættið sem hjáverk og
notar það ekki öðru fremur til að styrkja
aðstöðu sina i innanflokkserjum. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Wallace hefur haft mest
áhrif á kosningabaráttuna
Hann notar sér óánægjuna með stjórnina og þingið
Cornelia og George VVallace
ÞAÐ VAR ekki ég sem
samdi skattalögin, er leggja
þyngstar byrðarnar á hinn
öbreytta borgara, en láta
höfðingja eins og Rockefeller,
Ford, Mellon og Carnigie vera
að mestu skattlausa.
Oldungarþingmennirnir eins
og Jackson, Muskie, Huphrey
og McGovern töluðu ekki við
verkamanninn, skrif-
stofumanninn, bóndann eða
leigubilstjórann, þegar þeir
voru að semja skattalögin.
Þeir leituðu ráða þessara finu
sérfræðinga, sem kunna ekki
einu sinni á reiðhjól, en
þykjast hafa vit á öllu, —
sköttum, Bangladesh og Viet-
nam, Blessaðir öldungar-
deildarþingmennirnir eru lika
alltaf reiðubúnir til að hlusta á
blaðamennina og sjónvarps-
mennina, sem þykjast ráða
yfir allri vizku.
Það sem þarf að gerast, er
að valdaklikan i Washington
fari á hlusta á ykkur, hið
óbreytta alþýðufólk i Banda-
rikjunum. Þið þurfið að senda
þeim skilaboö, sem
vekur þá almennilega og þið
gerið það með þvi að kjósa
mig.
A ÞESSA leið hljóða ýmsar
ræður George Wallace, rikis-
stjóra i Alabama, sem til
þessa hefur verið sigur-
sælastur i prófkjörunum hjá
demókrötum. Hann heyr
baráttu sina undir kjörorðinu:
Send Them á Message —
sendið þeim skilaboð, og þá á
hann við, eins og kemur fram
hér á undan, að almenningur
veiti valdhöfunum i
Washington, rikistjórninni, og
þinginu, áminningu, sem tekið
verður eftir. Þetta telur hann
að alþýða manna geri bezt
með þvi að greiða honum at-
kvæði i prófkjörunum. Það
verður ekki annað sagt en að
hann hafi til þessa fengið
góðar undirtektir. Hann hefur
tekið þátt i tveimur próf-
kjörum og verið langefstur i
öðru þeirra, i Florida, og
annar i hinu, i Wisconsin. Þó
eyddi hann ekki nema litlum
tima i kosningabaráttuna i
Wisconsin.
ÞAÐ ER mikill mis-
skilningur, ef menn halda,að
fylgi sitt eigi Wallace þvi að
þakka, að hann sé' andvigur
svertingjum. Að visu væri
rangt að gera litið úr þvi, að
hann hefur fylgi margra
vegna þess, að hann er
ákveðinn andstæðingur þess,
að beitt sé lagaboðum til að
koma á samskólum hvitra og
svartra. En fylgi það, sem
hann hefur hlotiö nú, á miklu
fleiri rætur. Það stafar vafa-
litið öðru fremur af óánægju
hins almenna borgara með
valdhafana i Washington og
þá engu siður meö þingið, þar
sem demókratar ráða, en
rikisstjórnina, þar sem repu-
blikanar ráða. Þar sem
Wallace er hvorki bendlaður
við þingið né stjórnina, snúa
hinir óánægðu kjósendur sér
helzt að honum og láta fylgi
sitt i ljós með þvi að kjósa
hann.
Samkvæmt athugunum,
sem hafa farið fram, eru fylgi-
smenn Wallace mjög ósam-
stæður hópur. Þeir verða
hvorki flokkaðir til hægri eða
vinstri, enda er stefna
Wallaces, ef stefnu skyldi
kalla, einskonar sambland ai
slagorðum hægri sinna og
vinstri manna. Hann ræðst
harðlega gegn aðstoð
Bandarikjanna við vanþróað-
ar þjóðir, þvi að þær þakki
Bandarikjamönnum helzt með
þvi aðthrækja á þá. I utan-
rikismálum virðist hann helzt
hallast að einangrunar-
stefnu. I innanlandsmálum
hamast hann mest gegn skatt-
löggjöfinni, sem leggi of
þungar byrðar á almenning,
en hlifi auðmönnum og auð-
hringum, raa.með þvi að gera
ýmsar gjafir skattfrjálsar.
Hann deilir harðlega á auð-
hringana og yfirdrottnun
þeirra og var ITT-málið mikill
hvalreki fyrir hann. Það
spillir ekki fyrir honum, að at-
huganir sýna, að hann á litið
fylgi hjá riku fólki og svipað
gildir um menntafólk. Aðal-
fylgi hans er meðal hinna
tekjulægri millistétta og lág-
launafólks.
ÞAÐ hefur að sjálfsögðu
hjálpað Wallace mikið, að
hann kann að tala það mál
sem fólk skilur. Hann beitir
mikið slagorðum, sem eru ein-
föld og augljós, og skyrir mál
sitt með dómum sem oft eru
heppilega valinn. Þá er hann
óragur við að taka stórt upp i
sig.
Óhætt er að segja, að
Wallace hefur haft meiri áhrif
á kosningabaráttuna til þessa
en nokkur maður annar.
Keppinautar hans hjá
demókrötum gerðu sér ljóst,aö
hann ætti fylgi sitt að þakka,
að meðal almennings i
Bandarikjunum væri rikjandi
mikil óánægja með vald-
hafana i Washington bæði
stjórnina og þingið, og að þeir
yrðu að breyta málflutningi
sinum með tilliti til þess. Sá
sem fyrstur sá þetta var
McGovern og hann átti lika
hægast um vik, þvi að hann
var sá öldungardeildarþing
mannanna, sem keppa við
Wallace, er hefur minnst
áhrif á stjórnaraðgerðir og
löggjöf i Washington og
ákveðnast hefur lika beitt sér
fyrir ýmsum róttækum að-
gerðum, t.d. i skattamálum,
sem ekki hafa hlotið stuðning i
þinginu. McGovern notaði
þetta óspart i Wisconsin, enda
leiddi athugun, sem gerð var á
vegum New York Times i ljós,
að efnahags- og skatta-málin
hefðu orðið honum drýgst til
framdráttar.
EN það var ekki aöeins
McGovern, heldur lika
Humphrey, sem hefur dregið
lærdóma af sigrum Wallace.
Humphrey hefur að undan-
förnu breytt verulega mál-
flutningi sinum og talar nú oft
i hinum róttæka tón og hann
geröi fyrir 20-30 árum, þegar
hann var talinn enn mesti
vinstri maðurinn á sviði
ameriskra stjórnmála. Hann
verður þó að gera þetta meö
meiri gætni en McGovern, þvi
að hann á verulegt fylgi
meðal efnaðra kjósenda.
SA, sem á einna Örðugast
með að fylgja fordæmi
Wallace, er Muskie, þvi að
hann hefur haslað sér þann
voll, að hann væri maðurinn,
sem bezt gæti sameinað
flokkinn og þjóðina, en af þvi
leiðir, að hann má ekki ganga
of langt i fyrirheitum, hvort
heldur er i vistri eða hægri átt.
ÞÓTT Wallace eigi eftir að
sigra i fleiri prófkjörum er það
útilokað að hann verði fram-
bjóðandi demókrata. Til þess
er andstaðan gegn honum i
flokknum of sterk. Wallace
hefur hann ekki tekið þátt i
prófkjörunum hjá demó-
krötum með það fyrir augum,
heldur til að vekja á áér
athygli og undirbúa framboð
sitt sem óháðs frambjóðanda,
eins og i forsetakosningunum
1968. Þá fékk hann nær 10
milljónir atkvæða. Þær undir-
tektir, sem hann hefur hlotið,
benda til þess, að hann geti
fengið enn meira fylgi nú.
Erfitt er að dæma um, hvort
hann muni taka meira fylgi
frá Nixon eða frambjóðanda
demokrata, en það getur oltið
talsvert á þvi, hver sá siðar-
nefndi verður.
FLESTUM kemur saman
um, að Wallacehafi lært mikið
i framgöngu og ræðustil i for-
setakosningunum 1968. Þá
virðist hann og njóta sín betur
i sjónvarpi. Það er ekki sizt
þakkað hinni nýju konu hans.
Hún er 33 ára eða 19 árum
yngri en hann. Uppruni þeirra
er ólikur, þvi að hann er
kominn af fátæku fólki, en hún
af efnuðum ættum. Náfrændi
hennar James Folsom, var
um skeið rikisstjóri i Alabama
og bjó hún þá hjá honum. Hún
giftist rúmlega tvitug auð^
manni i Flórida og skildi við
hann fyrir fjórum árum.
Wallace missti fyrri konu
sina, Lurleen, um likt leyti, en
hann hafði þá fengið hana
kjörna sem rikisstjóra, i Ala-
bama, þvi að sjálfur gat hann
ekki látið endurkjósa sig.
Cornelia hefur jafnan haft
mikinn áhuga á stjórnmálum
og studdi m.a. Stevenson ein-
dregið i kosningunum 1952 og
1956. Hún kynntist Wallace
eftir að hún fluttist aftur til
Alabama fyrir nokkrum
misserum og vann fyrir hann i
rikisstjórakosningunum 1970.
Hún er iþróttakona mikil, sem
iðkar bæði kappakstur og flug,
klæðir sig kvenna bezt og
þykir bæði lagleg og virðuleg i
framgöngu. Hún er oft með
manni sinum á kosninga-
fundum. Það spillir ekki fyrir
Wallace, að hún er sú af
konum forsetaefnanna, sem
vekur mesta athygli og oftast
er nú sagt frá i blöðum og
sjónvarpi.
Þ.Þ.