Tíminn - 25.04.1972, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 25. apríl 1972.
TÍMINN
9
Úlge-fandi; Frawíikttarfiöfekucirtn
:::■:■: :Fr*mk\TO'n»d96tÍóri^::KriStfán:öanAdlkf*Srtn;::Rj:tttjÓi:Sf.i:::Þó:raHrt!l::.::.:.:.:
Þárartnston lálj), Artdrés KfWjánssort, Jón Hoiíítort, fHdriS(
o. Þorsí-ainsspn og Tómoj. Ksrfsson, Ao^fýsJn^astjóri: Sfein-
Orirrtur ^islason. RHsfiófnarskrifstOtur < €dduiflí*int», sfrtMf
féaófl — 18306. Skrifstofyr Bankasifæri -~ AfffreiíísfUSfrtU
1UÍ3, Augiýslngasimi 19523, Aárar skrif?tofvr sirtd 78300,
Áikrtftargjald kr, 32í,ðQ é mánuSt Innanfaprfs. í taUsasplv
kr. 15.00 elntaktS. — BiáSaprent h.f; !-Offi*t>
Áhrif verðstöðvunarinnar
á iðnaðinn
Hér i blaðinu hafa oft verið færð greinileg rök
fyrir þvi, að flestar þær verðhækkanir, sem
hafa orðið undanfarið, eigi rætur sinar að rekja
til útgjaldahækkana hjá fyrirtækjum, sem
voru komnar til sögu áður en núverandi stjórn
kom til valda. Hækkunin á blaðgjöldunum hef-
ur verið sérstaklega nefnd sem dæmi um þetta.
Á ársþingi Félags islenzkra iðnrekenda, sem
var haldið hér i siðastl. viku, vék formaður
þess, Gunnar J. Friðriksson, sérstaklega að
þessu i setningarræðu sinni. Hann sagði m.a.:
„Nauðsynlegt er að fara nokkrum orðum um
þróun verðlagsmála. Þegar verðstöðvunin var
sett á,l. nóvember 1970, hafði fjöldi iðnfyrir-
tækja ekki enn reiknað inn i verðlag vöru sinn-
ar þær hækkanir, sem orðið höfðu undan-
gengna mánuði, auk þess varð veruleg hækkun
á þjónustu- og flutningsgjöldum skömmu eftir
að verðstöðvunarlögin tóku gildi. Þessi fyrir-
tæki voru þvi þegar i upphafi verðstöðvunar
mjög illa sett. Auk þessa urðu allt verðstöðvun-
artimabilið stöðugar hækkanir á aðfengnum
rekstrarvörum iðnaðarins, sérstaklega þegar
kom fram yfir mitt ár, en þá varð veruleg
hækkun á hráefnum frá þeim þjóðum, sem sjá
iðnaðinum fyrir megninu af þeim erlendu hrá-
efnum, sem hann notar, vegna breytinga á
gengi gjaldmiðils þeirra. Allar þessar hækkan-
ir varð iðnaðurinn að taka á sig án þess að geta
borið þær uppi i hærra verði á framleiðsluvör-
um sinum.
Ég lýsti á siðasta ársþingi ótta iðnrekenda
við áhrif þessarar verðstöðvunar. Það er við-
urkennt af öllum, að verðstöðvun leysi engan
vanda, heldur veiti aðeins frest til þess að tak-
ast á við hann. Einnig að verðstöðvun megi að-
eins standa mjög skamma stund, að öðrum
kosti skapi hún ný vandamál.
Það hagar þannig til um verðlagningu iðnað-
arvöru, þegar útsöluverð hennar er bundið, að
það hreyfist ekki sjálfkrafa i samræmi við
hækkað verð hráefna, eins og á sér stað um út-
söluverð innfluttrar vöru, heldur verður fram-
leiðandinn sjálfur að bera uppi alla kostnaðar-
hækkunina. Um siðustu áramót var þvi svo
komið, að afkomu flestra iðnfyrirtækja var
stefnt i voða. Þegar svo er komið verður afleið-
ingin sú, að fyrirtækin geta ekki staðið undir
eðlilegri endurnýjun birgða og tækja og sam-
keppnisstyrkur þeirra þverr, sem gerir þau
siðan að auðveldri bráð erlendra keppninauta.
í slikum tilfellum stoða ekki aukin rekstrarlán,
það leiðir til aukinnar vaxtabyrði, og auk þess
hlýtur að koma að skuldadögum. Áhrif verð-
stöðvunarinnar á iðnaðinn er þvi sú, að hann
mun um nokkurt skeið verða þróttminni til
framkvæmda og i samkeppni og þarf auk þess
mun meiri hækkun á útsöluverði vöru sinnar en
ella hefði orðið.”
Þessi frásögn Gunnars J. Friðrikssonar
staðfestir fullkomlega það, sem Timinn hefur
áður sagt um þessi mál. Þ.Þ.
Asgeir Bjarnason:
HVAÐVELDUR?
Meira en eitt býli fór í eyði á viku hverri á fimm óra
tímabilinu 1966-1970.
Sumarib heilsar að þessu
sinni með sólskini og bliðskap-
arveðri. Veturinn,sem kvaddi
var mildur og hlýr, og á meðal
þeirra 5 hlýjustu það sem at er
öldinni. Jörð er viðast klaka-
laus, og góðar horfur eru á
þvi, aö grasspretta verði ör,
og „kalsár” fyrri ára klæðist
nytjajurtum að nýju. Það er
þvi rfk ástæða til þess aö lita
björtum augum til framtiðar-
innar og skoða málefnin i Ijósi
þcss.
Eyðibýlum fjölgar.
Sjálfsagt mun einhver
hugsa á annan hátt og færa
rök að þvi,að landbúnaöurinn
og það, er að honum lýtur, hafi
sinar skuggahliöar, og sjálf-
sagt er það rétt, ekki sizt þeg-
ar það er haft i huga, hve
mörg bændabýli hafa farið i
eyði hin siðari ár. Að þvi er
skýrslur Landnáms rikisins
herma, þá hefur eitt býli og
vel það farið i eyði á hverri
viku á árunum 1966-1970, eða
fækkað um 293 bændur. Eyði-
jarðir þessar geyma sumar
hverjar dýrmæt mannvirki,
sem smámsaman verða að
engu, ef ekki færist nýtt lif i
bæinn, eins og sagt er. Þetta
segir sina sögu um þróun
byggðarinnar siðustu árin, og
ýmsar orsakir valda þvi.
Sumir kenna þetta harðæri og
kali i túnum, aörir ófullnægj-
andi opinberri fyrirgreiöslu,
samfara ört vaxandi dýrtið.
Sjálfsagt eru orsakirnar
margar og ekki allsstaðar þær
sömu. Bændur þeir, sem hafa
farið verst út úr kalinu, koma
til með að búa enn um sinn að
skuldabyrði hörðu áranna og
þeim tekjumissi, sem fækkun
bústofns hefur i för með sér.
Or þessu veröur reynt að
bæta, annars vegar með því að
fara vægar i innheimtu skulda
hjá þeim verst settu og hins
vegar með þvi að gera virka
heimild i lögum Stofnlána-
deildar landbúnaðarins um
bústofnslán.
Alþingi og
sveitirnar.
Á yfirstandandi Alþingi hef-
ur ýmislegt verið gert til þess
að koma til móts við óskir
bænda. Má þar nefna m.a.
samþykkt frumvarps til laga
um innflutning á djúpfrystu
sæði úr holdanautum af Gallo-
waykyni. Allar horfur eru á
þvi, að hafizt verði handa á
þessu ári með byggingu sótt-
varnarstöðvar, en það er skil-
yrði fyrir innflutningi á djúp-
frystu sæði. Alþingi veitti i
þessu skyni kr. 2 millj. á fjár-
lögum þessa árs. Þá voru aft-
ur teknar upp fjárveitingar til
Framleiðnisjóðs landbúnað-
Asgeir Hjarnason
arins kr. 22 millj. og kr. 2,5
millj. til súgþurrkunar og kr.
10 millj. til vaxtagreiöslna á
skuldum þeirra bænda, sem
illa eru settir fjárhagslega. Þá
hafa verið lögð fram á Alþingi
m.a. frumvörp til laga um
Framleiðsluráð landbúnaðar-
ins m.m. og frumvarp til laga
um jarðræktarlög, áætlun
rikisstjórnarinnar og orku-
ráðs um rafvæðingu i dreif-
býli, þar sem tengja skal sam-
veitum 780 sveitabæi á árun-
um 197 2- ’7 4. Hér er um
þýðingarmikið átak að ræða,
sem færir mörgum aukin þæg-
indi. Ennþá verða þá afstands
150 bæir, sem eru i þetta sinn
utan áætlana, en gert ráð fyrir
að leysa þörf þeirra á annan
hátt, eftir því sem aðstæður
leyfa. Þá hefur rikisstjórnin
lagt fram á Alþingi þings-
ályktun um jöfnun raforku-
verðs, en það hefur lengi verið
talið réttlætismál, að allir
landsmenn byggju við sama
rafmagnsverð.
Framkvæmdahugur
i bændum.
Margt bendir til þess, að
þetta ár verði mikið fram-
kvæmdaár, ekki siður hjá
bændum en öðrum, þvi að þeir
hafa margir hverjir orðið á
undanförnum árum að draga
úr nauðsynlegum fram-
kvæmdum, en hefjast handa
nú, þegar betur árar. Þessi
framfarahugur spáir góðu um
framtið landbúnaðarins —
framtið sveitanna. —
Skilningur opinberra aðila,
bæði rikisstjórnar, sveitar-
stjórna og annarra, sem hafa i
höndum sér opinber málefni,
virðist meiri nú en áður á þvi,
sem kallað er jafnvægi f byggð
landsins. Vafalaust getur
menn greint á um leiðir til að
ná þessu jafnvægi. Eitt er þó
vist, að jafnvægi næst ekki i
byggðinni nema þvi aðeins að
atvinnumöguleikarnir séu
nýttir, þar scm þeir eru fyrir
hendi. fcg minni á það i þessu
sambandi, að mörg kauptún,
stór og smá, eiga tilveru sina
að þakka landbúnaðinum, þvi
að flestir þeir, sem þar búa,
vinna beint eöa óbeint marg-
þætt þjónustustörf i þágu
landbúnaðarins. Meira að
segja byggja sumir kaupstað-
ir landsins tilveru sina aö ekki
svo litlu leyti á þjónustustörf-
um landbúnaöarins, og sjálf
höfuðborg landsins hefur einn-
ig ekki svo fáa fbúa, sem hafa
framfæri sitt beint og óbeint af
landbúnaöi.
Byggðasjóður.
Um leið og minnzt er á
jafnvægi i byggð landsins, er
vert að minna á lögin um
Framkvæmdastofnun rikis-
ins, er samþykkt voru á Al-
þingi i desember s.l. Þau hafa
að sjálfsögðu mikla þýðingu
fyrir allar framkvæmdir, en
hér læt ég nægja að minna á
þann kafla laganna, sem
snertir mcst þessi mál, en
hann hljóöar svo:
„Byggðasjóður hefur það
hlutverk að stuöla að jafnvægi
i byggö landsins, með þvi að
veita fjárhagslegan stuðning
til framkvæmda og eflingar
atvinnulifs með hliðsjón af
landshlutaáætlunum, og til aö
bæta aöstöðu og búsetu i ein-
stökum byggðarlögum og
koma i veg fyrir(að lifvænleg-
ar byggðir fari I eyði.”
Ef til vill reynist erfitt að
stöðva þann flótta, sem verið
hefur frá landsbyggðinni, en
þar sem hugur fylgir máli og
skipulega er unnið, mun tak-
ast aö veita viðnám með þvi
að nota Byggðasjóðinn, jafn-
framt öðrum opinberum
stuðningi, sem vcrða má til
þess að glæða það athafnalif,
sem fyrir er, svo að þeir, sem
þar búa, hafi viðunandi lifs-
kjör, ásamt þvi sem jafnaöur
verður aðstöðumunur að öðru
leyti eftir þvi sem auðið er.
Þaö vorar vel með sumar-
komunni. Megi kraftur vors-
ins einnig leysa úr læðingi þau
öfl, sem efla byggðajafn-
vægið.
Gleðilegt sumar.
ÞRIÐJUDAGSGREININ
Framsóknarflokkurínn f nútíð og framtíð
FUF í Reykjavík gengst fyrir ráðstefnu um næstu helgi
Um næstu helgi efnir Félag
ungra Framsóknarmanna i
Reykjavik til ráðstefnu um
Framsóknarflokkinn i nútið og
framtið. A ráðstefnuna er boðið
framkvæmdastjórn Framsóknar-
flokksins.
Ráðstefnan er opin fyrir fram-
sóknarmenn i Reykjavik og einn-
ig eru framsóknarmenn annars-
staðar á landinu hvattir til að
mæta.
Ráðstefnan stendur i tvo daga
og hefst klukkan 2 laugardaginn
29. april, á Hótel Loftleiðum.
A ráðstefnuna hafa þrir lands-
kunnir menn verið fengnir til að
flytja erindi, en það eru þeir Ey-
steinn Jónsson, forseti Samein-
aða alþingis, Hannes Jónsson,
blaðafulltrúi rikisstjórnarinnar
og Guðmundur G. Þórarinsson
verkfræðingur.
Dagskráin verður i stórum drátt-
um þannig: Þorsteinn Geirsson
formaður FUF i Reykjavik setur
ráðstefnuna, Ólafur Jóhannesson
forsætisráðherra flytur ávarp,
Eysteinn Jónsson forseti sam-
einaðs þings flytur erindi um sögu
Framsóknarflokksins, og hann og
Þórarinn Þórarinsson alþingis-
maður sitja fyrir svörum á eftir.
Hannes Jónsson ræðir um Fram-
sóknarflokkinn og langtima-
markmið i stjórnmálum, og á
eftir situr ræðumaður ásamt Erl-
endi Einarssyni forstjóra og Sig-
urði Gizurarsyni hdl. fyrir svör-
um um efnið.
A sunnudaginn flytur Guð-
mundur G. Þórarinsson erindi um
skipulag og starfshætti Fram-
sóknarflokksins og hann og
Þorsteinn Geirsson hdl. Jónas
Jónsson ráðunautur og Ómar
Kristjánsson sitja fyrir svörum á
eftir.