Tíminn - 11.05.1972, Qupperneq 7

Fimmtudagur 11. mai 1972
TÍMINN
7

Krlst{áH Ben^diktssöu, Rjtstjoraptpörarirtb::
Þórsteinssöúlxog
Framkv*mdastlóri;
Þóraritjsson [áb)r Andrés Krlsf{áflSS<m, Jón H«)$aíi>n, IbdrtSE
áir.......................................
^ömaiijiKftfíésöni.iyAMýtýsiiiaástióriijljiStéin-:
ílrimur: <5Íslason; : Ritsf{Órnars)frifítotor: ::t
1Í3Ö0 — 19306. Skrif?tofur Bankastræfi 7
leöclMÍbiíiinúiiiiisrmiáir
ÍA^féÍÖfiÍóisi&iriiii
1iító3il|l|l'Á|ijiðÍ.ýíi|rtðáiáiítWÍ:|:|:iÍ|?M3^i|:AiS'rar|:|:|Sk|rifstpföf:|:|:Íimi:|
it83QÖi
Áskrifiat'gfald: :kt; : :42Í;ÖQ: :á:: mánuS't: tnnanlands; : : t:: taiisasölsf
kK li.oo elntakts. — fiíiSaprent h.f. (Úfftat)
Viðræðurnar við Breta
og Vestur-Þjóðferja
Islenzka rikisstjórnin tilkynnti stjórnum
Bretlands og Vestur-Þýzkalands það strax i
ágústmánuði siðastliðnum, þegar Einar
Ágústsson utanrikisráðherra fór til London og
Bonn, að hún hefði ákveðið að færa fiskveiði-
lögsöguna út i 50 milur ekki siðar en 1. septem-
ber 1972, að hún teldi landhelgissamningana
frá 1961 vera búna að ná tilgangi sinum, og þvi
ekki bindandi lengur, og hún væri reiðubúin til
viðræðna um að veita brezkum og þýskum
veiðiskipum vissar timabundnar undanþágur
til veiða innan nýju fiskveiðitakmarkanna til
að draga úr þeim erfiðleikum, sem útfærslan
hefði i för með sér fyrir brezka og þýzka
togaraútgerð. Bæði Bretar og Vestur-Þjóðverj-
ar féllust á þessar viðræður, og hófust þær i
nóvembermánuði siðastl. Fyrirhuguð för
Einars Ágústssonar og Lúðviks Jósefssonar til
London, er þáttur i þessum viðræðum.
Það er vitanlega erfitt og viðkvæmt vanda-
mál, hvernig haga beri umræddum unanþág-
um. Þar geta m.a. þrjár leiðir komið til um-
ræðu.
Fyrsta leiðin er svonefnd kvótaleið, sem
fólgin i þvi, að aflamagninu er skipt, beint
eða óbeint, milli þeirra rikja, sem stunda fisk-
veiðar á viðkomandi svæði. Þetta er leiðin,
sem þau riki vilja fara, sem ekki vilja nema 12
milna fiskveiðilögsögu. Ekkert strandriki, sem
hefur veitt erlendum skipum undanþágur inn-
an fiskveiðimarka sinna, mun hafa samið um
kvótaskiptingu eða að miða undanþágurnar við
aflamagn, enda er framkvæmdin erfið, þar
sem eingöngu verður að byggja á heiðarleika
skipstjóranna, þ.e. að þeir telji rétt fram.
önnur leiðin er svæðaskipting, þ.e. að undan-
þágur eru veittar til að veiða á vissum svæðum
á vissum árstimum. Landhelgissamningarnir
við Bretland og Vestur-Þýzkaland 1961 voru
byggðir á þessari leið.
Þriðja leiðin er að miða við ákveðna tölu og
gerð veiðiskipa, og miða ef til vill jafnframt við
ákveðin veiðisvæði. Hinn nýgerði samningur
milli Brasiliu og Bandarikjanna mun að veru-
legu leyti byggjast á þessari leið.
Það getur svo komið til mála að fara
blandaða leið, þ.e. að byggja samkomulag að
einhverju leyti á öllum þessum leiðum. Miklir
örðugleikar verða þvi þó alltaf samfara, ef
miða á að einhverju leyti við aflamagn.
Bót er i máli, að enn eru rúmir þrir mánuðir
til stefnu, og þvi timi til að athuga ýmis einstök
atriði nánar en gert hefur verið til þessa. Sér-
stök ástæða er til að athuga gaumgæfilega
hvort samningarnir milli Brasiliu og Banda-
rikjanna geta ekki að einhverju leyti orðið til
leiðbeiningar um lausn .þessa máls. Bretar og
Þjóðverjar ættu að geta sætt sig við fyrirkomu-
lag, sem Bandarikjamenn telja viðunandi.
Þ.Þ.
0. Rakhmanin, APN:
Það voru Kínverjar, sem
rufu vináttu við Rússa
Rússar segjast vilja kappkosta góða sambúð við Kinverja
Breshneff
Mjög hefur verið
um það rætt, hvort
forustumenn Sovét-
rikjanna aflýsi ekki
ráðgerðri Moskvuför
Nixons eftir hafn-
bannið, sem hann hef-
ur lagt á Norður-Viet-
nam. Fari svo, að þeir
geri það ekki, mun
það stafa fyrst og
fremst af þvi, að þeir
óttast, að það gæti
orðið vatn á myllu
Kinverja, ef viðræður
milli æðstu manna
Sovétrikjanna og
Bandarikjanna féllu
niður.
Að undanförnu hafa
rússnesk blöð rætt
mjög um afstöðuna til
Kina og lagt sérstaka
áherzlu á að sanna, að
versnandi sambúð
Sovétrikjanna og
Kina sé fyrst og
fremst ráðamönnum
Kina að kenna. Giöggt
dæmi um þennan
málflutning er eftir-
farandi grein O.
Rakhmanin, varafor-
seta Sovézk-kinverska
vináttufélagsins, en
Kinverjar hafa ekki
haft nein skipti við
það siðan 1966:
UM NOKKURRA ára skeið
hefur áróður heimsvaldasinna
og andstæðinga sovézk-kin-
verskrar vináttu meðal leið-
toga i Peking reynt að rang-
færa sannleikann um tengsl
Sovétrikjanna og Kina og beitt
margskonar fölsunum til að
rægja leniniska utanrikis-
stefnu fyrsta sósialistarikis
heims. Sönn saga sovézk-kin-
verskra samskipta sannar
óhrekjandi, að sú stefna, sem
Kommúnistaflokkjir Sovét-
rikjanna og Sovetrikin hafa
fylgt gagnvart Alþýðulýðveld-
inu Kina, hefur ætið beinzt að
þvi að treysta vináttu og sam-
vinnu milli þessara tveggja
landa og veita kinversku þjóð-
inni alla aðstoð og stuðning við
að byggja upp sósialismann.
Rætur sovézk-kinverskrar
vináttu teygja sig langt aftur i
timann. Flokkur okkar og V.I.
Lenin persónulega áttu mik-
inn þátt i þróun kinversku
byltingarinnar. Lenin veitti
kinversku byltingarmönnun-
um viðtæka hugmyndafræði-
lega hjálp með þvi að marka
leiðir þjóðfrelsisbaráttu Kin-
verja og annarra kúgaðra
þjóða.
RÉTT eftir októberbylting-
una lýstu Sovétrikin yfir i
grundvallaratriðum nýrri og
áður óþekktri stefnu i málum
kúgaðra þjóða i Austurlönd-
um, þar á meðal Kina.
3. mai 1924 undirrituðu
Sovétrikin og Kina samning.
Þetta var fyrsti óhlutdrægi
samningurinn við Kina, og allt
efni hans var alvarlegt áfall
fyrir kerfi þvingunarsamn-
inga heimsvaldasinna við
Kina.
Um þessar mundir gerði
Kommúnistaflokkur Kina
margt til þess að fræða kin-
verska alþýðu i anda vináttu
við Sovétrikin. A árunum 1924-
’26 gekkst flokkurinn fyrir
stofnun Sovézka vináttufé-
lagsins. 1935 var stofnað félag-
ið Menningartengsl Kina og
Sovétrikjanna. Þetta félag
gerði margt til að kynna kin-
verskri alþýðu afrek Sovét-
rikjanría á sviði efnahags- og
menningarmála.
Meðan kinverska þjóðin átti
i striðinu gegn Japönum 1937-
1945, veittu Sovétrikin Kina
mikilsverðan stuðning, m.a.
hernaðarlegan og efnahags-
legan. Frá 1938 börðust so-
vézkir flugmenn sem sjálf-
boðaliðar I Kina, og hernaðar-
sérfræðingar störfuðu þar.
Margir þessara Sovétmanna
létu lifið I þágu frelsunar kin-
versku þjóðarinnar.
ÞATTTAKA Sovétrikjanna i
striðinu gegn Japönum 1945 og
sigurinn, sem þau unnu á
Kwantung-her Japana, skap-
aði skilyrði til þess að koma
upp öflugri bækistöð kin-
verska byltingarhersins i
Norðaustur-Kina. Þaðan hófst
sigurgangan, er lauk með
frelsun alls landsins.
Vinsamleg samskipti Sovét-
rikjanna og Kina komust á
nýtt stig við sigur kinversku
byltingarinnar og stofnun Al-
þýðulýðveldisins Kina.
Ráðgjafarþing kinverskrar
alþýðu samþykkti yfirlýsingu,
þegar við stofnun Alþýðulýð-
veldisins: „Alþýðulýðveldið
Kina mun sameinast öllum
frið- og frelsisunnandi þjóðum
og rikjum i heiminum, og um-
fram allt Sovétrikjunum, al-
þýðulýðveldunum og kúguð-
um þjóðum i baráttunni fyrir
alþjóðlegum friði og lýðræði
og til að tryggja varanlegan
frið i heiminum, og mun heyja
með þeim sameiginlega bar-
áttu gegn árásum heims-
valdasinna.”
Mikilvæg undirstaða frekari
sovézk-kinverskra samskipta
var sáttmálinn milli Sovét-
rikjanna og Alþýðulýðveldis-
ins Kina 14. febrúar 1950 um
vináttu, samstöðu og gagn-
kvæma aðstoð rikjanna
ásamt mörgum sérsamning-
um. 11. april 1950 lýsti rikis-
stjórn Alþýðulýðveldisins
opinberlega yfir: „Kinversk-
sovézki sáttmálinn nýi inn-
siglar formlega vináttu milli
tveggja mikilla rikja, Kina og
So vétrik janna.. .So vétrikin
hafa stutt okkur á sviði innan-
lands uppbyggingar og sam-
eiginlegrar andstöðu gegn
hugsanlegri áraá heimsvalda-
sinna.”
A GRUNDVELLI sovézk-
kinverska sáttmálans frá 14.
febr.1950 þróaðistárangursrik
efnahagssamvinna milli
Sovétrikjanna og Alþýðulýð-
veldisins Kina fyrsta áratug-
inn. Þessi samvinna hafði
hagstæð áhrif á efnahagsleg-
ar, visindalegar og tæknilegar
framfarir i báðum rikjunum
og stuðlaði að aukinn vel-
megun kinverskrar alþýðu.
Hagnýting sovézkrar kunn-
áttu auðveldaði Kinverjum að
komast skjótt yfir aldalanga
stöðnun, sem var arfur kin-
verskrar alþýðu frá gömlum
stjórnarháttum.
Kinversk-sovézka vináttufé-
lagið (CSFS) átti mikinn hlut
að stórauknum tengslum milli
Sovétrikjanna og Kina. Innan
þess störfuðu margir alþjóða-
hyggju-kommúnistar, og það
barðist gegn andsovézkum
skoðunum og stefnum, sem
tóku að verða sérstaklega
áberandi 1957, þegar hægri-
sinnuð andsósialisk öfl fóru
að láta að sér kveða i Kina i
rikum mæli.
Breytingin á stjórnmála-
stefnu Kfna, sem hófst i lok
sjötta áratugarins, og frá-
hvarf forustu Kommúnista-
flokks Kina frá Marx-Lenin-
ismanum, vináttu og sam-
ábyrgð með Sovétrikjunum og
öðrum sósialistarik jum,
endurspeglaðist I almennum
samskiptum, þar á meðal vin-
áttufélaganna. Frá 1966 var af
kínverskri hálfu einhliða horf-
ið frá skiptum á sendinefnd-
um.
GRUNDVALLARSTEFNA
Sovétrikjanna varðandi sam-
skipti við Alþýðulýðveldið
Kina er mörkuð i samþykkt-
um 24. flokksþingsins og fund-
ar miðstjórnar Kommúnista-
flokks Sovétrikjanna i nóvem-
ber 1971. Þessi stefna er ljós
og i samræmi við grundvallar
framtíðarhagsmuni beggja
landanna, hagsmuni sósia-
lismans og eflingu friðar.
Sovézka þjóðin styður öll
stefnu Kommúnistaflokksins.
Hún er sannfærð um, eins og
áherzla var lögð á á 24. flokks-
þinginu, að með timanum
muni góð grannakynni og vin-
átta verða endurvakin milli
Sovétrikjanna og Kina.