Tíminn - 14.05.1972, Page 13

Sunnudagur 14. mai 1972
13
,Drekar' spúa eitri!
Fjöldi tslendinga hefur
komið á Kastrupflugvöll við
Kaupmannahöfn og séð hina
miklu umferð þar. En fæstir
mundu kjósa sér bustað i
grennd flugvallarins vegna
hávaðans. tbúar i nágrenninu
kvarta mjög undan drununum
i flugvélunum og einnig undan
svælunni frá þeim. Mengun er
orðin þarna mikil. Þúsundir
tonna af kolsýringi, kolvetni,
köfnunarefnisildum og óhrein-
indaögnum streyma úr mótor-
um flugvélanna, einkum þot-
anna, og dreifast um nágrenn-
ið.
Mengunarmóðan þynnist
fýrst að mun þegar komið er
upp i um 900 m hæð, og dreifist
þá yfir stór svæði. Verkfræð-
ingurinn Fritz Krag byrjaði
mengunarrannsóknir i Kast-
rup og notar ameriskar að-
ferðir. Hann telur,að frá flug-
vélum á Kastrupflugvelli hafi
árið 1970 komið 7819 tonn af
kolsýringi, 1295 tonn af kol-
vatnsefni, 164 tonn af köfnun-
arefnisildi og 86 tonn af
óhreinindaögnum. Þetta láta
vélar flugvélanna frá sér aðal-
lega i gangi á jörðu niðri, og
þegar þær hefja sig til flugs og
lenda. Mikil mengun stafar þó
vitanlega frá vélunum allan
timann meðan þær eru á flugi,
og einkum i grennd flugvall-
anna, mest fyrstu 20
minúturnar»er vélin léttir eða
lendir. Mikið er um þessi mál
rætt og ritað i Bandarikjunum
og viðar. Er raunar búizt við,
að innan tiðar verði sett lög og
reglur, þar sem flugfélögum
verði gert að skyldu að setja
hreinsitæki i vélar sinar, ef
þær eigi að fá lendingarleyfi á
flugvöllum Bandarikjanna.
Mengun frá bilum er alkunn.
Hvað skyldi þurfa marga bila
til að menga loftið álika mikið
og ein þota gerir? Það er
sennilega auðvelt fyrir tækni-
fróða menn að reikna það út,
og væri fróðlegt að frétta
niðurstöðuna.
Mengun mun vera töluverð
á flugvellinum i Reykjavik, en
þar er sjaldan logn, kannski
sem betur fer. Oft stendur
næðingsstrengur um lægðina
milli Skerjaf jarðar og
hafnarinnar, gegnum Hljóm-
skálagarðinn og miðbæjar-
kvosina. Þotuflug allt fer að
likindum fram um Keflavik-
urflugvöll i framtiðinni og
leysir Reykjavikurflugvöll og
grennd undan vaxandi hávaöa
og mengun. Danir hugleiða að
létta umferð af Kastrupflug-
velli, en gera i staðinn mikinn
flugvöll á Salthólmanum úti i
Eyrarsundi, liklega i sam-
vinnu við Svia. Einnig er ráð-
gerð brú yfir Eyrarsund, yfir
til Sviþjóðar. Það er orðið
þröngt á Kastrupflugvelli.
Stóru flugfélögin drottna þar
miðsvæðis, en litil flugfélög
hirast úti i horni. Lögmál við-
skiptalifsins, segja menn, og
ekkert við þvi að gera!
Plöntutegundir þola mengað
loftæði misvel. Barrtré, gladi-
ólur og ýmsir túlipanar eru
næmir flúormengun. Fléttur
eða skófir hverfa af steinum,
þola ekki borgaloftið.
Ingólfur Daviðsson
Regnbogasilungur að
Athugasemd frá landbúnaðarráðuneytinu
1 blaðinu Timinn 7. mai s.l. er
birt grein undir nafninu:
„Ævintýrið að Laxalóni: Eins og
að komast undir regnbogann að
fá heilbrigðan regnbogasilung
suður i Evrópu”. 1 netodri grein
er fjallað um afskipti ýfirstjórnar
veiði- og fiskeldismála af meðferð
á regnbogasilungi i eldisstöðinni
að Laxalóni. Vill landbúnaðar-
ráðuneytið i þvi sambandi taka
fram eftirfarandi:
1. 1 bréfi dags. 10. april 1951,
sótti Skúli Pálsson, Laxalóni, um
leyfi til innflutings á regnboga
silungshrognum frá Danmörku
með það fyrir augum að klekja
þeim út og ala upp regnbogasil-
ung „i sérstaklega tilbúnum
tjörnum, þangað til fiskurinn hef-
ur náð ékveðinni stærð fyrir sölu
á erlendum markaði” á hliðstæð-
an hátt og gert er i Danmörku. 1
bréfi Skula er einnig gefið fyrir-
heit um að fara eftir reglum, sem
„ef til vill” yrði óskað að setja
varðandi „þennan atvinnuveg”.
2. Atvinnumálaráðuneytið gaf
leyfi til innflutnings regnboga-
silungshrogna með vissum skil-
yrðum, sem sé ákvæðum um sótt-
hreinsun og einangrun, enda var
vitað um mikinn dauða i alifiski i
Danmörku um þær mundir. Þótti
eðlilegt að gera nefndar varúðar-
ráðstafanir til þess að forðast, að
fisksjúkdómar, sem geta borizt á
milli með hrognum, flyttust til
landsins og dreifðust út til fiska
innanlands. Var þá sérstaklega
höfö i huga kýlaveiki („furun-
culosis”), sem er mjög skæður
sjúkdómur i laxfiskum og veldur
miklu tjóni árlega erlendis. Eru
slikar varúðarráðstafanir
algengar erlendis og þykja sjálf-
sagðar til þess að reyna að draga
úr útbreiðslu sjúkdóma og til þess
m.a. að tryggja öruggari rekstur
eldisstöðva. Aðurnefndum skil-
yrðum ráðuneytisins var ekki
fullnægt að dómi þess. A árunum
1955 og 1956 var þvi gerð leit að
kýlaveikissmitberum i regnboga-
silungi frá Laxalóni að Tilrauna-
stöð Háskólans að Keldum.
Fannst nefndur smitberi ekki i
þeirri rannsókn, en slik rannsókn
útilokar ekki þá hættu, að um-
ræddur smitberi gæti leynzt f
regnbogasilungssíöíninum að
Laxalóni eða þá aðrir sjúkdómar
en sá, sem leitað var, sbr. álit
Fiskisjúkdómanefndar um það
efni siðar. Þótti þvi ekki ástæða
til að taka neina áhættu i þessu
efni, og var einangruninni þvi
haldið áfram.
3. Skúla Pálssyni hefur aldrei
veriðneitað um útflutning á regn-
bogasilungi eða regnbogasilungs-
hrognum og hefur þvi ekki verið
hindraður i að „rækta” regn-
bogasilunginn til sölu á erlendum
markaði eins og hann ráðgerði,
þegar hann sótti um innflutning
regnbogasilungshrognanna, sbr.
áðurnefnt bréf hans frá 10. april
1951.
4. Haustið 1964 bað Skúli
Pálsson leyfis til að flytja regn-
bogasilgungsáeiði, 8-12 cm að
lengd, i eldisstöð Búðaoss h/f á
Snæfellsnes.i Var sú beiðni ekki
veitt af varúðarástæðum.
Hinsvegar hafði Búðaós h/f verið
veitt leyfi til kaupa á regnboga-
silungshrognum frá Laxalóni
vorið 1964, með þvi skilyrði að
þau yrðu sótthreinsuð á tilskilinn
hátt. Þessum málalokum vildi
Skúli Pálsson ekki sæta, þrátt
fyrir fyrirheit sitt i bréfinu frá
1951 um að fara eftir reglum, sem
honum yrði settar um regnboga-
silungseldið. Krafðist hann fjár-
bóta. Dómur i máli Skúla
VEIÐIMENN
Stangaveiði i Veiðivötnum á Landmanna-
afrétti miðvikudaginn 14. júni n.k.
Veiðileyfi seld að Skarði, Landsveit. Simi
um Meiritungu.
Veljið yður í hag - Úrsmíði er okkar fag
OMEGA
Nivada

JUpina.
piCRPom
IMagnús E. Baldvinsson
Laugavegi 12 — Simi 22804
Laxalóni
Pálssonar gegn ráðuneytinu
hefur verið kveðinn upp i undir-
rétjti, og hefur málinu verið visað
til Hæstaréttar. Biður það þar
dóms.
Að lokum skal tekið fram, að
ráðuneytið lelur brýna nauðsyn
bera til að gera varúðarráðstaf-
anir i sambandi við innflutning
dýra þar með taldra fiska, eins og
lög mæla fyrir um.
BÆNDUR
12 ára drengur vill
komast á gott sveita-
heimili i sumar.
Upplýsingar i sima
40527.
Póstsendum
Viðgeröarþjónusta
MAGNÚS
ÁSMUNDSS0N
Úra & skartgripaverzlun
Sími 17884.
Dagana 11.-14. mai verða 25
málverk eftir finnska listmálar-
ann Juhani Taivaljarvi til sýnis 1
að Eyrarvegi 15 í Framsóknar-
salnum á Selfossi. 1 mai i fyrra
kom Juhani Taivaljarvi til Is-
lands og hélt þá sýningu i Nor-
ræna húsinu við mjög góðar und-
irtektir. Juhani Taivaljarvi notar
einangrunarplast sem undirstöðu
og mótar það fyrst og setur striga
ofan á og málar svo. Hann er
natúralisti, og i þetta skipti eru
fleiri málverk sótt i islenzkt um
hverfi.
Þetta er önnur sýning af verk-
um hans hér á landi, en siðastlið-
inn vetur hélt hann tvær sýningar
i heimalandi sinu, og þá voru verk
hans einnig til sýnis i Þýzkalandi.
Þess má geta einnig, að önnur
sýning verður haldin i Keflavik
16.-18. júni. Sýningin i
Framsóknarsalnum á Selfossi er
opin daglega frá kl. 14. til 22.
mfiu 1 Auglýsingastofa Timans er i >• Bankastræti 7 simar 19523 — 18300. )

Aætlunargerð um hús
tannlæknadeildar Háskóla Islands
ARKITEKTAR •
VERKFRÆÐINGAR
í ráði er að hefja á næsta ári byggingu
húss fyrir tannlæknakennslu við Háskóla
íslands.
Undirbúningsnefnd lækna- og tannlækna-
kennsluhúss við háskólann hefur fengið
sem ráðgjafa brezka arkitektastofu,
Llewelyn-Davies Weeks Forestier-Walker
& Bor i London.
Rýmisáætlun ráðgjafanna gerir ráð fyrir
2038 fm gólffleti nettó á 3 hæðum fyrir
tannlæknakennsluna, sem er fyrsti áfangi
stærri byggingasamstæðu (alls um 5800
fm), sem rúma á kennsluaðstöðu i
grundvallargreinum læknisfræðinnar auk
tannlæknakennslunnar. Siðar bætast við
fyrirlestrarsalur og bókasafn.
í samráði við rektors embætti háskólans
er með auglýsingu þessari leitað sam-
bands við arkitekta og verkfræðinga, sem
tekið geta að sér áætlunargerð við ofan-
greinda byggingu, þ.e. eftirgreinda þætti i
undirbúningsvinnu að verklegri fram-
kvæmd, sbr. lög nr. 63/1970 um skipan
opinberra framkvæmda:
Fullnaðaruppdrættir og tæknileg verk-
lýsing, skrá um efnisþörf, nákvæm
kostnaðaráætlun um verkið og tima- og
greiðsluáætlun um framkvæmd þess.
Stefnt er að sem styztum undirbúnings-
tima og er þvi nauðsynlegt að ná saman
nokkuð stórum samstilltum hópi til lausn-
ar verkefninu.
Aðilar þurfa að hafa skilað skriflegri
greinargerð fyrir 23. mai n.k. og eru nán-
ari upplýsingar veittar hjá framkvæmda-
deild Innkaupastofnunar rikisins,
Hverfisgötu 113, 4. hæð, dagl. kl. 13—14.
Framkvæmdadeild
Innkaupastofnunar ríkisins