Tíminn - 24.05.1972, Page 11

Miövikudagur 24. mai. 1972.
TÍMINN
11
mé

Oritrtur : :OÍsla5Qn;::::Rl*sfíÚfHar5)frÍlS:l»f gr::::í:::€ddU)»)5SÍ«U>: : SÍflMÍ :
IÍ3Ó0 — 19306. Skrifstolvr &anka5fræíi 7. Af&rífSsiUsfmÍ
11323. Augiýsingaslmí 19523). A5ror skrifstofvr simi T8300,
Áskrtftarðíold: :kr> : :22S,00 :á: mánutti: Innaníands.:: íx-tatísasplv
kr. 15.00 4inUm, - BliSaprent h.f. !<3ffsttt>
'úJ
Endurskoðun
stjórnarskrárinnar
Eitt af siðustu verkum hins nýlokna þings
var að kjósa sjö manna milliþinganefnd til að
vinna að endurskoðun stjórnarskrárinnar.
Nefndin skal hefja starf sitt með þvi að leita
álits stéttarsamtaka, sveitarfélaga og lands-
hlutasamtaka og gefa þeim aðilum, sem þess
óska, tækifæri til að koma tillögum sinum á
framfæri.
Núgildandi stjórnarskrá tilheyrir á margan
hátt liðnum tima. Hún rekur rætur sinar til að-
stæðna og hugsunarháttar, sem riktu á siðari
helmingi 19. aldar. Það var ætlunin að setja
þjóðinni nýja stjórnarskrá i framhaldi af lýð-
veldisstofnuninni, og voru fleiri nefndir settar
á laggirnar til að vinna að þvi verkefni. Ekkert
varð þó úr starfi þeirra og hefur málið þvi legið
i salti um allangt skeið. Á siðasta áratug hóf
Karl Kristjánsson að beita sér fyrir þvi, að haf-
izt yrði handa um endurskoðun stjórnarskrár-
innar og flutti hann nokkru sinni tillögur um
það á Alþingi. Eftir að Karl lét af þing-
mennsku, hefur Gisli Guðmundsson haldið
þessum tillöguflutningi áfram. Gisli
Guðmundsson og Gunnar Thoroddsen fluttu
sina tillöguna hvor á hinu nýlokna þingi um
endurskoðun stjórnarskrárinnar og voru þær
upphaf þess, að Alþingi samþykkti kosningu
áðurgreindrar nefndar.
Starf nefndarinnar verður margþætt og
vandasamt. Aðstæður eru svo allt aðrar nú en
fyrir 100 árum. Hugsunarhátturinn og skoðan-
irnar einnig. Hin nýja stjórnarskrá verður að
fjalla um margvisleg félagsleg réttindi, sem
tilheyra nýjum og breyttum tima, en einnig um
tilsvarandi skyldur. Hún þarf að geyma ákvæði
um náttúruvernd og hina nýju fjölmiðla. Hún
getur þurft að geyma ákvæði um réttindi og
skyldur stjórnmálaflokka og stéttarsamtaka.
Hún þarf að tryggja sem mesta valddreifingu
og koma i veg fyrir, eftir þvi sem unnt er, að
valdið safnist um of á fáa staði eða i fárra
hendur. Siðast, en ekki sizt, þarf svo að athuga
kjördæmaskipunina og kosningafyrirkomu-
lagið, en sennilega eru það rétt vinnubrögð að
byrja á þeim atriðum, sem minna hefur verið
skeytt um og meira samkomulags má vænta
um.
Af þvi, sem hér hefur verið rakið, er það
ljóst, að endurskoðun stjórnarskrárinnar verð-
ur mikið verk og þar þurfa margir að leggja
hönd á plóginn, þótt nefndin hafi forustuna.
Þessvegna þótti ekki rétt við nánari athugun,
að setja starfi nefndarinnar sérstök timamörk.
Mestu skiptir, að undirbúningurinn sé góður.
Það skal vel vanda, sem lengi á að standa.
Friðsöm hvítasunna
Hvitasunnan var hin friðsamasta hérlendis
um margra ára skeið. Ólæti unglinga hafa sett
leiðindabrag á hana á undanförnum árum. Þau
voru engin nú, en i staðinn var haldin fjölsótt
kristileg samkoma i Laugardalshöllinni. Þetta
er mikil framför, sem vert er að fagna og helzt
vonandi til frambúðar. Þ.Þ.
William F. Buckley:
Hví höfum við ályktað
svona herfilega rangt?
Spurningar, sem Bandaríkjamenn þurfa að fá svarað
Abrams, yfirhershöfðingi Bandarfkjanna I Vietnam
Nixon forseti dvelur nú
i Moskvu og ræðir við
ráðamenn þar. En þótt
mikil athygli beinist að
viðræðum þeirra, beinist
samt aða lathyg I i
Bandarík jamanna í
sambandi við utanríkis-
mál að Víetnamstyrjöld-
inni. Þeirspyrja ekki að-
eins um, hvort Moskvu-
för Nixons muni ein-
hverju breyta i þeim
efnum, heldur margra
spurninga annarra i
sambandi við stríðs-
reksturinn þar. Nokk-
rar þessara spurninga
eru rifjaðar upp í eftir-
farandi grein eftir Willi-
am F. Buckley, sem er
frægastur þeirra banda-
rískra blaðamanna, sem
telja sig íhaldsmenn i
stjórnmálum. Greinar
Buckleys birtast í mörg-
um blöðum vestanhafs.
ÉG vil fá að vita, hvers
vegna við vitum jafn litið og
raun ber vitni. Hvers vegna
höfum við ályktað svona herfi-
lega skakkt? Ég spyr þessarra
spurninga blátt áfram og án
þess að áskilja mér nokkurn
rétt til reiði.
Fyrir stuttu sagði forseti
Bandarikjanna allri þjóðinni,
raunar öllu mannkyni, að inn-
rásinni i Vietnam yrði hrundið
samkvæmt grunduðum her-
fræðidómi Abrams Hershöfð
ingja.
SUÐUR-VIETNAMAR eru
nú á undanhaldi og sundraðir
nálega hvarvetna. Milljónir
punda af sprengiefni, sem
varpað er jafnt og þétt yfir
Norður-Vietnam og mikinn
hluta Suður-Vietnam, virðast
jafn fjarri þvi að stöðva sókn
Norður-Vietnama og kjarn-
orkusprengingar neðanjarðar
á Amchitka.
Eitt hérað er fallið, annað
rambar á heljarbarmi. Mergð
flóttafólksins, sem streymir
frá borgunum, er álika mikil
og hún var hjá Kinverjum
þegar þeir voru að flýja undan
Japönum á fjórða tug aldar-
innar. Her Suður-Vietnam'a
tvistrast og heilar herdeildir
verða nálega að engu. Hvers
vegna vissum við þetta ekki
eða gerðum ekki ráð fyrir þvi?
Hvers vegna vorum við ekki
varaðir við þessu?
MARGT er unnt að gefa
Nixon að sök, en i þessu sam-
bandi nægir að halda sig við
þetta eitt: Hvað gerði hann til
þess að sannreyna upp-
lýsingarnar, sem honum voru
gefnar, jafn reyndur og hann
er og jafn ljóst og honum hlaut
að vera, að fyrirrennarar hans
hafa ótrúlega oft lýst bjart-
sýni, sem reyndist ekki hafa
við nein rök að styðjast, og
leiddi á stundum út i hálfgerð-
an dauðadans?
Er þetta sök Abrams hers-
höfðingja, sem var að starfi á
vettvangi áður en Nixon var
kjörinn forseti? Hvers vegna
ályktaði Abrams þá svona
skakkt? Gat hann sér rangt til
um baráttukjark Suður-Viet-
nama?
HAFI Abrams hershöfðingi
ályktað skakkt, hvernig stóð
þá á þvi? Var baráttukjarkur-
inn nægilega þungur á metun-
um i útreikningum hans? Hafi
það ekki verið, hver var þá
ástæðan?
Könnuðu starfsmenn utan-
rikisráðuneytisins málavöxtu
eða létu þeir nægja að taka við
áætlunum herstjórnandans á
staðnum? Atti CIA þátt i
áætlununum? Talsmenn CIA
létu þá skoðun i ljós snemma á
kjörtimabili Nixons, að ekki
kæmi að haldi að efla
Vietnama sjálfa til átaka. Var
forsendum þeirra hrundið þá,
hver gerði það, með hvaða
rökum og samkvæmt hvaða
könnunum?
VAR ef til vill ályktað rangt
um herstyrk Norður-Viet-
nama? Forsetinn sagði okkur,
að fulltrúar okkar hefðu gert
sér þess grein i október i
haust, að Norður-Vietnamar
væru að undirbúa mikla sókn.
Vissum við þá, hve um-
fangsmikill viðbúnaður óvin-
anna var? Kom upplýsinga-
þjónusta okkar að fullum not-
um? Gerðum við okkur rétta
grein fyrir magni þeirra her-
gagna, sem skipað var upp úr
rússnesku flutningaskipun-
um?
Vissum við, hvers eðlis þessi
sovézku hergögn voru? Gerð-
um við okkur grein fyrir, til
hvers þau yrðu notuð? Réttum
við varnir okkar nægilega vel
eftir þessu öllu?
VIÐ verðum á næstunni að
þrautkanna margt vegna
þeirra atburða, sem nú eru aö
gerast i Vietnam, og engum
blandast hugur um, að meðal
þess er hinn herfilegi mis-
reikningur i áætlunum okkar.
Nú erum viö i sporum Niku-
lásar II, sem sagði hirðinni af
sannfæringu, að floti keisar-
ans yrði búinn að gjörsigra
Japani innan þriggja vikna.
Hve mörg mistök hafa okk-
ur eiginlega orðið á i útreikn-
ingum, sem við treystum á?
Höfum við til dæmis treyst i
pókerspili okkar i Helsinki á
upplýsingar frá sömu mönn-
unum og öfluðu upplýsing-
anna, sem við höfum reitt okk-
ur á I Vietnam?
THIEU hershöfðingi hefir
þó rekið fáeina hershöfðingja.
Gerum við það líka? Kemur
yfirleitt nokkurn tima fyrir, að
við rekum hershöföingja?
McGovern öldungadeildar-
þingmaður hefir vakið athygli
á þvi, að jafn margir hátt sett-
ir herforingjar eru að starfi
hjá okkur nú og i siðari heims-
styrjöldinni, enda þótt herafli
okkar sé ekki nema
fimmtungur af þvi, sem hann
þá var. Hvernig stendur á
þessu? Lincoln taldi af og til
nauðsynlegt að skipta um
hershöfðingja. Hvernig stend-
ur þá á, að okkur dettur það
ekki i hug?
ÞURFUM við að endur-
skipuleggja upplýsingaþjón-
ustu okkar frá grunni? Hvaö
þá um utanrikisráðuneytið?
Eða sjálfan herinn?
Þegar þorra manna verður
ljóst tapið i Suður-Vietnam og
afhroð þeirra Suður-Viet-
nama, sem börðust vegna
þess, að við staðhæfðum við þá
i sjónvarpi, að við brygðumst
þeim aldrei á hverju, sem
gengi, verður margur til að
bera fram berorðar og nær-
göngular spurningar. Þá verð-
ur hernum ekki hlift og senni-
lega hlifa þeir hershöfðingjan-
um á vigvellinum ekki heldur,
enda er ég ekki viss um, aö
nein ástæða sé til þess.