Tíminn - 04.06.1972, Qupperneq 1
IGNIS
KÆLISKÁPAR
RAFTORG
SÍMI: 26660
RAFIÐJAN
SÍMI: 19294
☆☆&
IIMIW
123. tölublað — Sunnudagur 4. júni 1972 — 56. árgangur.
Þörungaræktun á Reykjum
- einsdæmi í veröldinni
t eina tið var mjólk gerilsneydd
hérlendis með því að halda henni
63 stiga heitri i hálfa klukku-
stund. Nú er blágrænn þörungur
(Mastigocladus laminosus)
hreinræktaður i rannsóknarskyni
við svipaðan hita þriðja sumarið i
röð i hveralæk við dælustöðina á
Reykjum i Mosfellssveit.
Frá þessum rannsóknum er
skýrt i siðasta hefti Náttúrufræð-
ings, og er þess að geta um leið,
að slik ræktun hefur aldrei fyrr
verið framkvæmd i veröldinni.
Þörungar þessir lifa allviða i
hverum hérlendis, einkum mjög
viða á Hveravöllum, og hafa tveir
menn, Sigurður Pétursson gerla-
fræðingur og G.H. Schwabe, eink-
um fengizt við rannsóknir á þeim.
Þessi tegund er talin hafa grund-
vallarstöðu i kerfi blágrænna þör-
unga, og er ein fárra hitakærra
blágrænna þörunga, sem tillifa
óbundið köfnunarefni. Ekki er
þekkt nein aðferð til þess að
rækta þörung þennan i rann-
sóknarstofum, svo að verulegu
nemi, og þess vegna réðust tveir
liffræðistúdentar frá tæknihá-
skólanum i Zúrich, sem vinna að
doktorsritgerð um þessi efni, i
þessar rannsóknir hérlendis, og
hafa þeir notið við það fyrir-
greiðslu og liðveizlu Sigurðar
Péturssonar.
Það hefur þegar verið staðfest,
að kjörhiti þessa þörungs er um
sextiu stig, en hanp þolir 64 stig i
langan tima og jafnvel hærra
hitastig i stuttan tima, en fari hit-
inn niður i 48-55 stig, truflast
vöxturinn af þráðgerlum. Annars
getur þessi blágræni þörungur
geymzt i myrkri i nokkra daga
við fárra stiga hita án þess að
skaðast sýnilega, og frystingu i
nokkra mánuði lifir hann lika af.
Svo ör er vöxtur hans, að i
septembermánuði i fyrra komst
uppskeran i tilraunalæknum á
Reykjum upp i tvö pund blaut-
þyngd af 1,8 fermetra plötu á fjór-
tán dögum.
Þetta eru hreinar frumrann-
sóknir, sem hér eru gerðar, og
hafa aðeins visindalegt markmið.
Eigi að siður þykir það mjög
merkilegt viðfangsefni að rann-
saka svo óvenjulegt hitaþol ger-
hvata eins og þarna á sér stað.
Sjómannadagurinn er hátið-
legur haldinn um land allt i dag.
Þetta er einn af fáum dögum á
árinu,sem sjómenn taka sér fri —
og eiga svo sannarlega fyrir þvi.
Útfærsla fiskveiðilögsögunnar 1.
september verður eflaust viða til
umræðu i dag, en nú eru aðeins
tæpir fjórir mánuðir þangað til
útfærslan kemur til fram-
kvæmda. A myndinni eru
sjómenn i Reykjavik að taka
netin i land, að lokinni netaver-
tiðinni. Inni i blaðinu er rætt við
varðskipsmenn og þám.a. um
útfærsluna. (Timamynd Gunnar)
Matarlegt í
hákarlshjöllum
Vopnfirðinga
Það fær einhver faliega
hákarlsbeitu frá Vopnafirði
þetta árið. Alkunna er, að
Vopnfirðingar eru ötulir við
hákarlaveiðarnar, og að þessu
sinni hefur hákarlinn veiðzt
vel. Allir hjallar eru fullir af
hákarli, sagði Steingrimur
Sæmundsson, fréttaritari
Timans þar eystra, i gær.
Þessar veiðar eru bæði
stundaðar á trillubátum og
þilfarsbátum, gjarna ásamt
öðrum veiðum, frá þvi nokkru
eftir áramót og fram á sumar.
Áður var þessari veiði að jafn-
aði hætt i júnimánuði, en nú
orðið fæst hákarl lengur fram
eftir sumri, þvi að dýpra er
sótt en áður var.
20 þúsund krónur
Vænn hákarl er mikið búsi-
lag. Það má gera ráð fyrir, að
hann verkist upp á tvö hundr-
uð pund, og með þeirri eftir-
sókn, sem verið hefur og ekk-
ert lát er á, má gera ráð fyrir,
að tvö hundruð krónur fáist
fyrir hvert kilógramm. Slikur
hákarl gerir þvi um tuttugu
þúsund krónur.
Bætt verkunaraðferð
Sá hákarl, sem veiðist að
vetrinum, er kasaður i köss-
um, sem fergðir eru með
grjóti,og liggur hann þannig i
jörðu um þrjár vikur. Að þeim
tima liðnum er hann tekinn
upp og settur i hjalla, þar sem
hann hangir á að gizka þrjá
mánuði.
Afla þann, sem fæst, er vora
tekur, geta menn ekki kasað
að sinni vegna flugu. Hann er
settur i geymslu i frystihúsinu
og biður þar hausts, þegar öll
hætta af flugu er liðin hjá. Eru
öllu vinnubrögð við kösun og
verkun orðin miklu þrifalegri
en fyrrum þótti nógu gott.
Verður ekki heldur betur séð
en hákarlinn sé vara, sem á
vaxandi gengi að fagna i land-
inu, þegar hann er vel verkað-
ur.
Sjómannadagurinn
Vegur
lagður
upp á
Akra-
fjall
óV-Reykjavik
Vcgur hefur verið lagður
upp á Akrafjall og var það
Kerðamálafélag Akraness,
sem stóð að vegalagningunni.
Blaðamaður Timans ræddi
yfir helgina við Arna
Ingólfsson, yfirlækni á
Akranesi, sem er formaður
Ferðamálafélagsins og sagði
hanivað vegur þessi næði i um
það bil 370 mctra hæð, að
útsýnisstalli, sem þar væri frá
náttúrunnar hendi. Vegurinn
er i fjallinu austanverðu, frá
Stóru Kellsöxl og hefðu
félagar i Ferðamálafélaginu
rutt veginn fyrir hálfum
mánuði.
Arni sagði, að vegurinn væri
fær öllum bilum, en þó væri
hann náttúrlega ekki góður, en
til stæði að bera ofan i hann. —
Við erum að gera okkur vonir
um að fá fjárveitingu úr
fjallvegasjóði rikissins, sagði
Árni, — en ég efast um að hægt
verði að eiga nokkuð við þetta
fyrr en á næsta ári.
Arni sagði,að vegurinn væri
töluvert mikið notaður og
gerði útsýnispallurinn senni-
lega útslagið um það, þvi
þaðan er útsýni mikið og gott.
— Það sér þaðan yfir Reykja-
nes, Faxaflóa, Hvalfjörð,
Melasveit og austur i
Hofsjökul, sagði Arni. — Þetta
er fyrsti visirinn að eflingu
ferðamannastarfs á Akranesi.
Við stilum helzt uppá eins
dags ferðamenn frá
Reykjavik
Árferðið meðaf-
brigðum erfitt á Grænlandi
Fyrir nokkrum dögum var
dýralæknir Grænlendinga
Kirkegárd Petersen, á leið til
Kaupmannahafnar og áði um
stundarbil á Keflavikurflugvelli.
Með skeyti hafði hann beðið
undirritaðan að hitta sig á flug-
vellinum. Bar hann þar fram til-
mæli um, að fluttar yrðu kveðjur
til islenzkra bændasamtaka og
til einstaklinga fyrir þann
vinarhug, sem Grænlendingum
var sýndur i vor með þvi að bjóða
hey, sem að visu komst aldrei
þangað, þótt þess væri þörf, en
flutningaskilyrði i Grænlandi
voru svo erfið i vetur og vor sem
framast getur orðið vegna snjó-
þyngsla.
Dýralæknirinn tjáði við þetta
tækifæri, að veturinn hafi verið
enn verri en 1967, þegar fjárfellir
varð þar alvarlegur. Snjór kom
snemma og fljótlega gerði hag-
bönn og er á leið varð snjódýpi
mjög mikið og nú i mailok var
talsverð fönn i fjöllum og lagis á
Eiriksfirði. Beitarjörð var engin
fyrr en eftir miðjan april, hey
mjög naum, og skorturinn til-
finnanlegastur i innstu byggðum
við Eiriksfjörð og Isafjörð.
I vetur náðist ekki allt féð, svo
að hýst yrði og hefur sjálfsagt
eitthvað af þvi fennt til dauða eðá
orðið ref að bráð.
Dæmi eru þó þess, að
útigengnar ær hafi sézt með tvö
lömb. Annars hafi vanhöld orðið,
einkum á gömlum ám, og
hrútum, en naumast hægt að telja
þau stórfelld og ekkert i likingu
við það er gerðist 1967, en mörg
lömb i hættu, bæði vegna þess að
ærnar miólka litið. bvi að
vorkuldar hafa verið miklir og þeir
leikið magurt fé all hart, og svo
hafa mörg lömb fæðzt veikburða.
Enn eitt kemur til, tófan er mjög
ágeng og illvig gagnvart þeim.
Dýralæknirinn álitur, að á
komandi hausti komi varla til
slátrunar meira en helmingur
þeirra tölu sláturfjár, sem mundi
hafa orðið i eðlilegu árferði.
Á landssvæðinu við Godháb var
snjólag gott þó talsverð fönn væri
þar, og hreindýrin i góðum
holdum eftir veturinn.
Fóðurflutningar voru ákáflega
erfiðir og dýrir frá verzlunar-
stöðum til þurfenda og ábyrgðist
landsráðið greiðslui; en fóðrið var
flutt i þyrlum. Einhverjir fóru
varhluta af sliku og þar urðu van-
höld tilfinnanlega vegna skorts. I
mailok var gróöur af mjög
skornum skammti og árferðið
verður að telja með afbrigðum
erfitt, þvi að frosthörkur voru
miklar og lengi vetrar.
Kveðjum Grænlendinga er hér
með komið á framfæri og einnig
þeirri fregn, að grænlenzkir
bændur hafa hug á að heimsækja
ísland sem fyrst. Gísli K.