Tíminn - 04.06.1972, Blaðsíða 21

Sunnudagur 4. júnl 1972.
TÍMINN
21
HEIMSMEISTARINN
mótað Bóris Spasski. I daglegu
lifi jafnt sem að tafli er hann
margar mismunandi persónur á
ólikum timum: alvarlegur eða
kátur, hógvær eða fullur sjálfs-
traust, hreinskilinn eða lokaður,
mildur eða miskunnarlaus. En
eitt einkenni á hann i fari sinu,
sem aldrei breytist: seiglu, og
hana á Spasski algerlega aö
þakka skákinni.
Eins og svo margir aðrir frægir
skákmenn var Bóris Spasski
undrabarn. 11 ára gamall komst
hann i fyrsta flokk, 13 ára keppti
hann um meistaratitil, og 16 ára
varð hann alþjóðlegur meistari á
keppni i Búkarest. Arið 1955 vann
Spasski titilinn heimsmeistari
unglinga, þá 18 ára gamall, siðan
keppti hann á millisvæðamóti, og
komst i áskorendakeppni, þar
sem hann lenti i þriðja til sjöunda
sæti, og 19 ára gamall varð hann
yngsti alþjóðlegi stórmeistarinn.
Frami hans var svo snöggur og
um leið svo eðlilegur, að helzt leit
út fyrir að brátt félli æðsti heiður
alls skákheimsins honum i skaut,
eins og fullþroska epli. En —
FYRSTA AÐVÖRUNAR-
MERKIÐ kom á 25.
meistarakeppni Sovétr. i skák
1958. Bóris Spasski var
meðal þeirra, sem liklegastir
voru taldir tilað hljóta fyrsta sæti
i keppninni, en fjórir þeir efstu
skyldu siðan taka þátt i milli-
svæðamóti. Þá fór eitthvað úr-
skeiðis hjá unga stórmeistarnum.
Óvæntir ósigrar biðu hans i loka-
keppninni, sem spilltu stöðu hans,
og fullnaðarósigur fyrir Tal i sið-
ustu umferð útiiokaði það, að
hann yrði meðal sigurvegara i
keppninni.
betta var mikill ósigur. Senni-
lega varð Spasski nú ljóst, að fúsk
dugar ekki i skák, góður árangur
er óhugsandi án atvinnumennsku
i orðsins bezta skilningi.
„Ég lauk prófi úr blaða-
mennskudeild Leningraöhá-
skóla,” segir hann. ,,Ég hélt ég
gæti orðið duglegur blaðamaöur
með timanum, en brátt sá ég, að
blaðamennska var ekki köllun
min.”
„Mikið af tima minum fór i
iþróttir. Ég var nokkuð góður i
hástökki, og hefði getað náð langt
i þeirri grein, þvi að ég hef rétta
likamsbyggingu fyrir hana. En ég
gat ekki æft reglulega án þess að
það kæmi niður á skákinni. Ég
varö að velja.”
í þessu vali syndi hann I raun og
veru i fyrsta sinn, hvilikri seiglu
og hugrekki hann býr yfir. Skákin
hlaut hug hans allan, varð hans
aðaláhugamál.
Næstu árin vann hann mikið og
hlaut virðingu á ný. Þetta var
e.t.v. mesta keppnistimabil ævi
hans. Hann tók þátt í meistara-
keppni Sovétrikjanna, meistara-
keppni Leningrað, og alþjóðleg-
um skákmótum i Moskvu (1. til 3.
sæti), Riga (1. sæti) og Mar del
Plata (1. og 2. sæti). Þetta eru að-
eins þær helztu, en of langt mál
yröi upp að telja öll stærri og
minni skákmót, sem hann tók
þátt i.
Það var öruggur og ákveðinn 24
ára gamall stórmeistari, sem
kom til 28. Sovétmeistarakeppn-
innar i skák, sem var um leið
næsta svæöakeppni. En sagan
endurtók sig. Alveg eins og þrem
árum áðu, stóð Spasski sig meö
eindæmum vel i byrjun, en siðan
fór aö halla undan fæti. Eins og
þrem árum fyrr var þátttaka
hans i millisvæðamótinu háö
árangri hans i lokaumferðinni, og
i þetta sinn tefldi hann á móti
Stein. Það varð biðskák meö
Nýtt safnaðar- og æskulýðs
heimili í Garðahreppi
- Gert ráð fyrir heilbrigðis- og félagslegri þjónustu
auk kirkjulegra starfsins
' ÓV— Reykjavik.
t vikunni var tekin fyr-
sta skóflustungan að safnaðar-
og æskuiýðsheimili I Garða-
hreppi. Það var Sveinbjörn
Jóhannsson, bóndi á Hofsstöðum,
sem tók fyrstu skóflustunguna,
en hiö nýja hús verður byggt I
landi hans. Strax og Sveinbjörn
hafði lagt frá sér skófluna, tók
jaröýta við aö grafa.
Safnaðar- og æskulýðsheimili
þetta veröur fyrsti áfangfnn að
nýrri kirkju i Garðahreppi, en
byggðarlagið er ört vaxandi og
hefur þvi mikla þörf fyrir félags-
lega aðstöðu, sem mun nánast
vera engin i hreppnum.
Það er Bræðrafélag Garða-
Glókollur í
síðasta sinn
Barnaleikritiö Glókollur verður
sýnt i siðasta sinn i dag, sunnu-
dag, þann 4. júni. Leikurinn hefur
verið sýndur 25 sinnum, og hefur
verið uppselt á öllum sýningum.
Ekkert lát virðist enn á aðsókn,
en þar sem listahátiðin hefst um
næstu helgi og miklar annir verða
af völdum hennar i Þjóðleikhús-
inu, verður ekki hægt að hafa
fleiri sýningar.
Nærri 15 þúsund leikhúsgestir
hafa séð Glókoll i Þjóðleikhúsinu.
kirkju, sem stendur að bygging-
unni, og hefur það unnið margvis-
lega að undirbúningi fram-
kvæmda. Séra Bragi
Friðriksáon, sóknarprestur
Garðakirkju, sagði blaðamanni
Timans, sem var viðstaddur
athöfnina I gær, aö markmiðiö
væri, að þarna verði miðstöð fyrir
hina ýmsu þætti kirkjulegs starfs,
en sérstök áherzla lögð á fjöl-
breytt æskulýðsstarf. Sagði séra
Bragi ennfremur, að viðræður
hefðu fariö fram við sveitarstjórn
um nýtingu hússins I þágu
annarra málefna. Mætti I þvi
sambandinefna, að gert væri ráö
fyrir þeim möguleika, aö i húsinu
verði heilbrigöis og félagsleg
þjónusta, þar sem læknar, sál-
fræöingur og félagsráðgjafi geti
haft aðstöðu, og að i heimilinu
yrði miöstöð fyrir aðstoö við
heimili og eldri borgara. Þá er og
gert ráð fyrir, aö ýms önnur
menningarstarfsemi fái inni I
heimilinu.
Teikningar gerði Skúli Norðdal
arkitekt, og sagði hann blm.
Timans, að húsið yrði 743 fer-
metrar aö grunnflatarmáli og um
það bil 5000 rúmmetrar.
Byggingameistari er Hreinn
Jóhannsson, og standa vonir til,
að hægt verði að ljúka að minnsta
kosti grunni byggingarinnar i
sumar. Bræörafélagið hefur efnt
til happdrættis til ágóða fyrir hið
nýja safnaöar- og æskulýðs-
heimili, og verður dregið i þvi 26.
júni næstkomandi.
möguleika á björgun. Jafntefli
hefði getað tryggt honum fjórða
sætið. En Spasski gaf skákina.
Hann hafnaði þessum siðasta
möguleika af þvi að hann vildi
ekki vera upp á neina náð kominn
af hálfu skákgyðjunnar. Arið 1961
taldi hann sig ekki reiðubúinn til
að keppa um heimsmeistaratign-
ina.
Seinna sagði hann, aö sú
ákvörðun hefði verið fyrsta
skrefið i átt til að hljóta heims-
meistaratitilinn.
Aftur hafði Spasski sýnt hvilik-
um skapgerðarstyrk hann bjó yf-
ir. Fáir skákmenn heföu komið
þannig fram i hans sporum. Nú
vissi hann, hvað hann vantaði:
hann þurfti aö öðlast sjálfstraust
og læra að láta ósigra ekki á sig
fá. Og þegar hann tapaöi fyrstu
tveim skákum sinum i „sjö
manna svæðakeppninni” þrem
árum siðar, en komst samt i
fyrsta sæti, gat hann sagt viö
sjálfan sig: „Nú er mér óhætt að
reyna.”
Millisvæðakeppnin i Amster-
dam (1. til 4. sæti) opnaði Spasski
leiðina að áskorendakeppninni.
Hann sigraði Paul Kere, Jefim
Geller og Mikael Tal, einn á eftir
öðrum. Siöan stóð hann augiiti til
auglitis við jötuninn Petrosjan,
„Járn-Tigran”, niunda heims-
meistarann i skák, sem þá stóð á
hátindi frægðar sinnar.
EINVIGI PETROSJANS OG
SPASSKÍS 1966 var spennandi
keppni, sem lauk þannig, að
heimsmeistarinn hélt titlinum
með 12 1/2 vinningi gegn 11 1/2.
En vonir hins unga áskoranda
hans brugðust þó ekki.
1 fréttaviötali þrem árum siöar,
er hann var oröinn heims-
meistari, sagði Spasski: „Ég
bendi án alis falsks litillætis á, að
þegar 1965 var ég oröinn sterkari
skákmaður en Petrosjan. Þegar
tveir skákmenn mætast að tafli,
hefur forsaga þeirra áhrif á úr-
slitin engu siðar en skákhæfi-
leikarnir. Sá sem raunverulega
er veikari skákmaður getur unniö
taflið, t.d. ef hann er betur undir
búinn, þekkir andstæðinginn vel
og sömuleiðis sinar eigin veiku og
sterku hliðar. 1 skákkeppni kem-
ur skapgerö mannsins i ljós i allri
sinni fjölbreytni. 1966 bar
Petrosjan af mér sem maður.
Hann var fullþroska einstakling-
ur, sem þekkti eigin mátt. Ég var
eftirbátur hans að mörgu leyti.
Þjóöverjar eiga ágætan máls-
hátt: „Það á ekki að fela manni
innan við þritugt vandasamt
verkefni.” Arið 1966 var ég enn
innan viö þritugt. Meöan keppnin
stóð yfir varö mér ljóst, að ég
hlaut að tapa, og var viö þvi bú-
inn. Það urðu mér aö sjálfsögðu
vonbrigði, en þó enginn harmleik-
ur.”
Óliklegt virtist, að Bóris
Spaasski yrði sigurvegari i næstu
heimsmeistarakeppni. Ef flett er
skákannálum stendur skýrum
stöfum, að ófáir skákmeistarar
hafa látið litiö á sér kræla i lang-
an tima eftir að hafa beðið ósigur
i heimsmeistarakeppni.
Vassily Smyslov sagði einu
sinni, aö það væri mjög erfitt að
koma fram öðru sinni sem áskor-
andi á heimsmeistarann i skák.
Bóris Spasski kom til einvigis i
annaö sinn, eftir glæsilega sigra i
keppni viö Jefim Geller, Bent
Larsen og Viktor Kortsnoj.
Arið 1969 sigraði Spasski
Petrosjan með 12 1/2 vinning á
móti 10 1/2 og varð heims-
meistari.
„Hvaö mér er efst i huga
núna?” sagði Spasski á blaða-
mannafundi aö lokinni heims-
meistarakeppninni. „Gleði?,
hamingja?, nei. Ég er ánægður
með sjálfum mér. Ekki af þvi að
ég er heimsmeistari, heldur af
þvi að mér tókst aö sigra Petrosj-
an. Mér finnst ég hafa gert skyldu
mina.”
ÞýttS.J.
þér getið verið
orugg...
séþað
Westinghouse
Westinghouse uppþvottavélin er fáanleg
til innbyggingar, fríttstandandi og meö
toppborði.
Tekur ínn kalt vatn, er með
2000 w elementi og hitar i
í 85° (dauðhreinaar).
Innbyggð sorpkvörn og
öryggisrofi í hurö.
Þvær frá 8 manna borðhaldi
með Ijósstýrðu vinnslukerfi.
Er ódýrasta uppþvottavólin
á markaðinum.
ÚTSÖLUSTAÐIR
í REYKJAVÍK
LIVERPOOL
DOMUS
DRÁTTARVÉLAR HF
KAUPFÉLÖGIN
VIÐA UM LAND
Samband islenzkra samvmnufélaga
VÉLADEILD
Ármula 3 Reykjavík simi 38900