Tíminn - 11.06.1972, Blaðsíða 12

TÍMINN
Sunnudagur 11. júni 1972
12 i
Hannes Jónsson, félaqsfræðingur skriioj^
SAMEININGARMÁLID O
ÞJÓDFÉLAGSÞRÓUNIN
bjóðum við MELKA skyrtur
Því MELKA býður mesta úrvalið af litum.
sniðum oq mvnstrum. Einnig fleiri en eina
bolvídd, til þess að ein þeirra hæfi einmitt
yður. Fallegur flibbi svarar einnig kröfum
yðar og ekki sakar að hann haldi alltaf
formi. MELKA skyrta er vel slétt eftir hvern
þvott og frágangur alltaf fyrsta flokks.
=Æ

'/W\
Við bjóðum yður MELKA skyrtur vegna
þess að þær eru klæðskerahönnuð qæða-
vara á hóflequ verði.
skyldu i eigin þágu og þjóðfé-
lagsins að leggja fram sinn dóm,
Jafnframt segir prófessor
Greaves, að lýðræðislegar
ákvarðanir séu teknar á grund-
velli frjálsrar umræðu, þar sem
allir hafi frelsi til þess að leggja
fram sönnunargögn og taka þátt i
málflutningi. Hann segir enn-
fremur, að takmark lýðræðis-
legrar skoðanamyndunar sé það,
að menn verði sammála, en þeg-
ar þvi sé ekki að heilsa og
ákvarðanir þurfi óhjákvæmilega
að taka, sé nauðsynlegt að finna
meirihlutaviljann við atkvæða-
greiðslu.
Það, sem prófessor Greaves á
við, þegar hann talar um að
markmið hinnar lýðræðislegu að-
ferðar sé, að menn verði sam-
mála, eftir frjálsar umræður, þar
sem allir hafa rétt til að taka þátt
i málflutningi, er einmitt það, að
rökræn greining vandamáls á
grundvelli sannsýni leiði til þess,
að menn verði sammála um nið-
urstööuna að slikri könnun lok- j
inni.
Skoöanamótun á
grundvelli sannsýni.
En hvað er sannsýni?
Maður er sannsýnn, þegar hann
hefur við sannleiksleitina eða
skoðanamótunina tekið tillit til
allra viðkomandi atriða og að-
stæðna, útilokað óviðkomandi
atriði og villu og fundið réttu
lausnina, rétta svarið við spurn-
ingu sinni, komizt að skynsam-
legri niðurstöðu um vandamálið,
sem hann skoðar.
Enda þótt sameiningarmálið sé
þess eðlis, að óskhyggja manna,
persónulegir hagsmunir þeirra,
tilfinningar og hleypidómar geti
villt mönnum sýn, þá verðum við
að vona,að sú opna umræða, sem
nú fer fram um málið, miði að
skoðanamótun á grundvelli sann-
sýni.
Það er mjög i anda Fram-
sóknarflokksins og hinnar lýð-
ræðislegu aðferðar, að Timinn
opnar dálka sina fyrir umræðu '
um sameiningarmálið á þessu
stigi. Sem frjálslyndur umbóta-
flokkur er Framsóknarflokkurinn
umburðarlyndur gagnvart mis-
munandi skoðunum og vill að allir
þeir, sem hafa eitthvað fram að
færa i sambandi við lausn þjóðfé-
lagsmála, fái tækifæri til þess að
tjá sig, túlka skoðun sina og reyna
að vinna henni fylgi, áður en end-
anlegar ákvarðanir eru teknar i
mikilvægum málum.
Meginatriði
fyrri skrifa
1 grein minni i Timanum föstu-
daginn 26. mai um langtima-
markmið og sameiningarmál dró
ég m.a. fram eftirtalin megin-
atriði varðandi sameiningarmál-
ið:
1 fyrsta lagi lýsti ég þeim
kjarna, sem fram kemur aftur og
aftur i stjórnmálayfirlýsingum
Framsóknarflokksins og störfum
hans á Alþingi og i rikisstjórn allt
frá upphafi, og dró saman þá nið-
urstöðu, sem ég komst að um
stefnu hans sem frjálslynds um-
bótaflokks félagshyggjumanna i
FUF-erindi minu um Fram-
sóknarflokkinn og langtima-
markmið i stjórnmálum.
1 öðru lagi sýndi ég fram á þá
þversögn, sem felst i hugtökunum
sameining annars vegar, en lang-
timamarkmið hins vegár.
t þriðja lagi sýndi ég fram á
áhugaleysi þjóðarinnar um sam-
einingarmálið með þvi að
birta tölur um fundarsókn á fund-
um postula sameiningarmálsins,
Merkur brezkur vinur minn,
H.R.G. Greaves, prófessor i
pólitiskri heimspeki við Lundúna-
háskóla, bendir réttilega á það i
bók sinni um grundvöll pólitiskra
kennisetninga, að kjarni hinnar
lýðræðislegu aðferðar felist i þvi
aö leggja allt fram til umræðu,
þar sem sérhver hafi jafnan rétt
til þess að flytja mál sitt og jafna
en fundarsóknin hefur að undan-
förnu verið 8—17 manns, ef frum-
mælendur eru meðtaldir.
t fjórða lagi sýndi ég fram á
það, að samstarf og samruni
stjórnmálaflokka er sitthvað og
benti á, að þótt efla bæri stjórnar-
samstarfið þá fæli það ekki i sér,
að Framsóknarmenn væru til-
búnir að leggja flokkinn niður og
láta hann falla inn i einhvern
flokkasamruna, enda óljóst
hvernig hin imyndaða flokks-
mynd mundi verða og að hverju
hún mundi stefna.
Loks benti ég á raunhæf skref i
sameiningarmálinu, þar sem er
sameining Alþýðuflokksins og
þeirra manna, sem klofnuðu frá
honum,en hafa nú myndað „Sam-
tökin”, svo og ýmiss konar sam-
starf um sókn til sigra fyrir rikis
stjórnina, stefnu hennar og Fram
sónarflokkinn sem forystuflokk
hennar.
I tilefni af grein minni skrifaði
Ólafur Ragnar Grimsson grein i
Timann 30.5 um þátt Fram-
sóknarflokksins i sameiningar-
málinu.
Eftir lestur greinar hans er
ljóst, að öll meginatriðimáls mins
standa óhögguð.
Meginatriði greinar ÓftG. eru
þrjú:
t fyrsta lagi telur hann þjóðfé-
lagsþróunina siðustu áratugina
hafa breyzt þannig, að óhjá-
kvæmilegt sé, að flokkakerfið sé
endurskoðað.
í öðru lagi leggur hann áherzlu
á ýmsar samþykktir, sem Fram-
sóknarflokkurinn hefur gert i
sameiningarmálinu, svo og til-
veru viðræðunefndar flokksins.
t þriðjallagi leggur hann áherzlu
á, að tilraun hafi verið gerð til
þess að reyna að vekja miðflokks-
kenninguna upp frá dauðum og
telur þetta mikla fásinnu, þar
sem stefna Framsóknarflokksins
sé vinstri stefna.
Mér finnst rétt að halda skoðun
málsins áfram með þvi að byrja á
að taka þessi þrjú atriði til rök-
rænnar skoðunar.
Hvaö um þjóðfélags-
þróunina?
Athyglisverð finnst mér sú
órökstudda fullyrðing ÓJIG, að
þjóðfélagsþróunin siðustu ára-
tugina valdi þvi, að óhjákvæmi-
legt sé,að flokkakerfið sé endur-
skoðað. Hann segir, að breyttir
atvinnuhættir og ný búsetuhlut-
föll hafi að mestu eytt þeim
stéttagrundvelli, sem „ uppruna-
lega og allt til siðari heimsstyrj-
aldar var eðlileg forsenda núver-
andi flokkaskipunar.
Hræddur er ég um, að þetta
þætti léleg stjórnmálafræði hjá
leikmanni hvað þá heldur hjá
manni, sem á að kenna stjórn-
málafræði við Háskólann, enda er
hér um að ræða fullyrðingu
byggða á trú, en ekki rökrænni
skoðun.
Ekki er um það deilt, að breyt-
ing hefur orðið á búsetuhlutföll-
um Islendinga á tilveruskeiði
Framsóknarflokksins. Árið 1920
bjó t.d. 57,3% ibúafjöldans Lsveit-
um, en 42,7% i kaupstöðum og
kauptúnum með yfir 300 ibúa.
Arið 1970 voru sambærilegar
tölur 15,9% i sveitum og 84,1% i
bæjum. Sést þetta glöggt i töflu I.
Ekki er heldur deilt um það, að
með vaxandi tækni- og iðnvæð-
ingu hafa komið fram nýjar at-
vinnugreinar og aðrar horfið.
Sama er að segja um lifskjör
Islendinga. Siðustu 50 árin hefur
orðið gjörbreyting á þeim. Fyrir
50 árum var tekju-, eigna- og
gæðaskipting i landinu mjög mis-
jöfn og óréttlát, en fyrir tilstilli
ýmissa umbótahreyfinga, þ.á.m.
verkalýðshreyfingar, samvinnu-
hreyfingar, Framsóknarflokksins
og pólitiskra bandamanna hans,
hefur mikil framsókn átt sér stað
á þessu sviði. Gildir þetta ekki að-
eins um hin einföldustu efnahags-
legu gæði svo sem launatekjur,
fæði, klæði og húsnæði, heldur
1920 1 970
69,5% 5 3,3% Vorkalýðsstótt
4( 3,5% Milllstétt
' 'í:
V,
1 •'
27,1%
6 ,2% Gróðastótt
3,4%
lika þjóðfélagslega þróuð efna-
hagsleg gæði, svo sem aðgang að
menntun, tryggðum hvildartima
og orlofi, öryggi i veikindum
o.s.frv. Aður fyrr byggðust hin
þjóðfélagslega þróuðu gæði ein-
göngu á peningayfirráðum, en
fyrir umbótabaráttu Fram-
sóknarflokksins og pólitiskra
bandamanna hans, svo og vegna
áhrifa verkalýðshreyfingar og
samvinnuhreyfingar, er megin-
hluti kostnaðar við hin þróuðu
gæði (menntun og félagslegt ör-
yggi) nú greiddur úr sameigin-
íegum sjóði og hið opinbera