Tíminn - 15.06.1972, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Fimmtudagur 15. júni 1972.
Fimmtudagur 15. júni 1972.
TÍMINN
11
Hvcr skyldi koma auga á ilestar tegundir á styztum tima.

. . '
- • 'H/í 2** '*
i-'..
»
—
' ' jg* . , ^ •
- -
V >*- V“ > 'vyílx ^ ' *
■ .-•■■■: r
.»
,
■
... .... •
f ‘ ■
AÐSKOÐA
FUGLA-
SKOÐARA
Oft heyrir maður að Suðurnesin
séu ljótasti og flatneskjulegasti
hluti handsins, þar sjáist varla
stingandi strá, og sé þvi vont und-
ir bú, og sportfiskimenn eiga ekk-
ert erindi á Suðurnes, þvi að þar
er hvorki vatn, né spræna. En
fiskur er ekki langt undan landi,
þvi þarna ec,u ein fengsælustu
fiskimið i heimi. En sé betur að
gáð er náttúra Suðurnesja ekki
siður fjölbreytileg og áhugaverð
og viðast hvar annars staðar, og
náttúruskoðarar una þar betur en
i gróðursælum sveitum.
Jarðfræði skagans er merkileg
fyrir margra hluta sakir, og
glöggir kunnáttumenn geta lesið
jarðsöguna þar eins og opna bók,
og sakna sizt gróðursins. Og það
var engin tilviljun, að nokkrum
þeirra erlendu fuglafræðinga,
sem nú sitja ráðstefnu i Reykja-
vik, var boðið i fuglaskoðunarferð
suður með sjó. Þar er fuglalif
fjölbreytt og gefst oft tækifæri til
að sjá tegundir, sem eru sjaldséð-
ar i mörgum nágrannalandanna.
Blaðamaður Timans fékk tæki-
færi til að fara með 20 manna hópi
erlendra fuglafræðinga undir
ágætri leiðsögn Árna Waag, i
fuglaskoðunarferð um Suðurnes i
fegursta veðri s.l. mánudag.
Undirritaður hlýtur að viður-
kenna að hann er algjör glópur i
fuglafræðum, en ætlunin var að
skoða fuglaskoðara við eftirlætis-
iðju sína, fremur en að glápa á
fuglinn .
Athuganir fuglafræðinganna
hófust reyndar áður en komið var
út úr höfuðborginni. Á Tjörninni
eru fleiri fuglategundir, en á svip-
uðum slóðum i nokkurri annarri
borg, að sögn leiðsögumannsins,
og er Reykjavik eina höfuðborgin
i heiminum, sem stært getur sig
af þvi, að kriuvarp sé innan
marka hennar.
Strandlengjan milli Garðskaga
og Sandgerðis er Gósenland
fuglaskoðara. Er gamli Garð-
skagavitinn nú eina fuglaathug-
unarstöðin, sem starfrækt er hér
á landi. Óðar og billinn stanzaði
rétt sunnan vitans þustu fugla-
fræðingarnir út, og kikjum og
myndavélum með sterkum að-
dráttarlinsum var beint að fugla-
hópnum i og við fjöruna. Viðbrögð
virðulegra prófessora og visinda-
manna voru svipuð og hjá börn-
um, sem opna jólapakkana sina.
Fagnaöaróp kváðu við og hver
hrópaði á annan, að hann væri
með þessa eða hina fuglategund-
ina i sigti og það var eins og stóri
óskabillinn ylti úr pakkanum,
þegar einhver kom auga á fugla-
tegund eða afbrigði, sem hann
hafði aldrei áður séð i náttúrulegu
umhverfi. Og visindaheiti teg-
undanna ultu upp úr mönnum og
konum á latinu, ensku og þýzku.
Þar sem byrjandi i fuglaskoðun
sá ekki nema gargandi kriur, æð-
arkollur og máva voru sér-
Texti og myndir:
Oddur Ólafsson
fræðingarnir búnir að telja 19
tegundir i fjörunni og við hana
eftir nokkurra minútna athugun.
Ofan við fjöruna, sem Arni
Waag telur að sé einhver hin
merkilegasta hér á landi, er ný-
búið að róta upp miklum grjót- og
moldargarði, og er bágt að sjá
hvaða tilgangi hann þjónar.
Sennilega á hann að varna að
sjórinn brjóti á land i stórflóðum,
en erfitt er að sjá, hvað verið er
að verja, þvi ofan við fjöruborðið
er ekki annað en sandur og grjót,
enengin sjáanleg mannvirki eða
jarðabætur. Er þessi framkvæmd
ekki annað en röskun á náttúr-
unni, sem hlýtur að eiga að láta
óáreitta á slikum stað. Á Miðnes-
heiðinni er mikið kriuvarp og
virðist sem sumir séu helzt til
fingralangir um varptimann.
Eigendur landsins hafa viða girt
varpið af og getur að lita spjöld, á
öðrum hvorum staur, þar sem á
er letrað að eggjataka sé strang-
lega bönnuð.
Þótt Bessastaðir séu mesta höfuðból á tslandi beinist athygli fuglaskoðara fyrst og frcmst að æðarvarpinu sem þar er. A myndinni eru brezkir fuglafræðingar, sem hafast
ólikt að, en ferðamenn í heimalandi þeirra. Þar kvartar drottningarfólkið yfir, að það fái ekki að vera i friði i hfbýlum sinum og görðum fyrir ferðamönnum, sem beina sjónaukum
sinum að þvi úr nærliggjandi háhýsum, en á Bessastöðum standa Bretar á hlaðvarpanum, °g dást aö æðarvarpinu.
Frá þessum dýrðarstað tókst
fyrst að toga vfsindamennina eftir
á annarrar klukkustundar stanz
þótt viðdvölin ætti ekki að vara
lengur en i hálftima.
Við lá að jafnerfitt væri að
draga hópinn frá höfninni i Sand-
gerði. Þar var varla litið á fjörugt
athafnalif, þar sem menn voru að
búa sig á sjó, en ótal sjóngler
stóðu á veiðibjöllum og mávaaf-
brigðum, og fjörugar umræður
voru um kynþroska og ókyn-
þroska fugla, sem syntu á höfn-
inni, eða sveimuðu yfir fiskibát-
unum, þar sem sjómennirnir litu
varla upp frá vinnu sinni og sizt af
öllu töfðu þeir sig við að góna á
fuglinn.
Við innsiglinguna i Höfnum
var uppi fótur og fit, þegar sást til
þúsunda af skrofum, sem syntu
nokkur hundruð metra frá landi.
Þennan fugl höfðu fæstir i hópn-
um litið augum áður og var ekki
aldeilis ónýtt að sjá hann i sliku
magni og raun bar vitni. Lónið,
sem myndar höfnina er fýrir
margra hluta sakir merkilegt frá
fuglafræðilegu sjónarmiði. Þar
hafast t.d. við andartegundir,
sem annars sjást ekki nema á eða
við ósalt vatn.
Frá veginum, sem liggur milli
Hafna og Grindavikur er um
hálfrar klukkustundar gangur
niður að Hafnabergi. Yfir bruna-
hraun og vikurfláka er að fara á
þeirri leið. Er þar sannkallað
Suðurnesjalandslag. En náttúru-
fræðingarnir hafa aðrar hug-
myndir um hvað sé áhugavert
land, en þæreingöngu, hvort hægt
er að hafa af þvi nytjar eða hvort
það fellur inn i þann ramma, sem
flestir gera sér um hvað er fallegt
eða ljótt. Smávaxnar, en harð-
gerar jurtir, sem stóðu hér og
hvar upp úr sandinum, eða
kannski réttara sagt, lágu á hon-
um, vöktu ekki siður athygli
þeirra, en fagurlaufgaðir skógar-
lundir eða litfögur skrautblóm i
gróðurhúsum gera i augum
þeirra, sem i eitt skipti fyrir öll
eru búnir að ákveða hvernig nátt-
úrufegurð á að lita út. Mátti sjá
margan visindamanninn stanza á
göngu sinni, krjúpa og leggja nær
nefið við jörðu og athuga af
gaumgæfni og forvitni smágerða
jurt, sem skaut rótum i gljúpan
og fingerðan vikurinn.
Á brún Hafnabergs opnaðist
skyndilega liflegur og hávær
heimur. Tugþúsundir fugla svifu
við bergið, syntu i flokkum undir
þvi, eða sátu á nibbum og syllum.
Og ekki var að sökum að spyrja,
hávaðinn var ,,eins og i fugla-
bjargi”. Enn fóru sjónaukar og
myndavélar á loft og mikið var
horft og ljósmyndað. Óreyndur
fuglaskoðari spurði sjálfan sig
hvers vegna þyrfti að nota sjón-
auka á þessum stað, þvi að fugl-
inn, sem næst sat brúninni var að-
eins i seilingarfjarlægð frá fugla-
skoðurunum. En svarið mun vera
einfalt. Það er ekki allt fengið
bara með þvi, að skoða fuglinn
sem næst sér. Það er um að gera,
að sjá sem flestar tegundir og af-
brigði á hverjum stað. Þótt gam-
an sé að sjá fuglinn i bjarginu rétt
við nefið á sér, verður maður að
muna, að það fólk, sem þarna var
á ferð vissi gjörla fyrir, flest það,
sem vert er að vita um algeng-
ustu bjargfugla á norðurslóðum
og var ekkert nýnæmi i að sjá þá
á hreiðri.
Allt i einu kveður við hvellur
hljómur, sem sker sig úr marg-
rödduðu gargi bjargsins. Allir
sjónaukarnir beinast á andartaki

i þá átt, sem hljóðið kom úr. Menn
ætluðu varla að trúa sinum eigin
eyrum og augum, sólskrikja i
fuglabjargi. Um stund skipti allur
skarinn, sem bústað á i og við
bjargið engu máli. Allra augu
beindust að sólskrikjunni, og sjá,
þær voru þrjár. Með langæföri
eftirtekt við að greina fuglateg-
undir fylgdust fuglaskoðararnir
með sólskrikjunum þar sem þær
flugu með leifturhraða innan um
fuglagerið og voru fljótir að sjá,
að tveir karlfuglar voru að gera
Framhald á bls. 12
■** , ^
•*

.. .,:•••
gygfg-*"

Þótt Hafnaberg sé ekki hátt er þar bústaður óteljandi bjargfugla yfir varptfmann.
Fuglafræðingar fylgjast af miklum áhuga meö lffinu I fjörunni sunnan viö Garöskagavita.
Vart getur hentugri stað til fuglaskoöunar en á Hafnabergi.
Ö