Tíminn - 17.06.1972, Qupperneq 6
6
TÍMINN
Laugardagur 17. júní 1972.
Blaðamaður Tímans d slysavakt í borgarsjúkrahúsinu
ÉG ÞEKKI SKO
TILFINNINGAR"
Næturllf Reykjavikur á sér
margar hliöar. Þeim hefur að
nokkru verið lýst af fréttamönn-
um Timans I blaðinu aö undan-
förnu, og hefur mörgurn góðborg-
aranum orðið bilt við. Svo virðist
sem fólk hreinlega trúi ekki, að
ýmislegt misjafnt eigi sér stað I
Keykjavik — svo og öðrum borg-
um og bæjum um allan heim —
eftir að skyggja tekur og þcir
heiövirðu hafa gengiö til hvilu.
Slysadeild borgarsjúkrahússins
i Reykjavik hefur að undanförnu
sætt töluverðri gagnrýni, og til að
svara þeirri gagnrýni hefur yfir-
læknir deildarinnar, Haukur
Kristjánsson, gefið nöturlegar
Saumað. Það er inikið saumað á slysavakt,
Þeir sem verzla i kaupfélaginu
TRYGGJA EIGIN HAG
Seljum á hagstæðu verði allar fáanlegar
nauðsynjavörur
Kaupum islenzkar
framleiðsluvörur
Tryggingaumboð fyrir Samvinnu-
tryggingar og Andvöku.
KAUPFÉLAGÍálknfirðinga
TALKNflFIRÐI °
upplýsingar um ásókn fólks á 1
deildina. Þangað koma ýmsir!
undir ýmsum áhrifum, og er þá
ekki alltaf höfð i heiðri sú regla,
að hljótt skuli haft i kringum
sjúkrahús.
Til að kynna okkur þann þátt
næturlifs Reykjavikur, sem að
slysadeildinni snýr, fengum við
leyfi Hauks Kristjánssonar til að
vera á einni slysavakt, aðfaranótt
sl. sunnudags.
Klukkan var um það bil 10 á
laugardagskvöldi, þegar mig bar
að. Kannski er ljótt að taka svo til
orða, en vel bar i veiði. Þegar ég
gekk inn á slysadeildina var væl-
andi sjúkrabifreið ekið upp að
spitalanum og inn keyrðar að
minnsta kosti tvennar sjúkrabör-
ur.
Ólalur Ólafsson hét lækna-
kandidatinn á vakt, og var mér —
fyrir hans titstilli — fenginn hvit-
ur sloppur, svo að ég gæti fylgzt
með inn á skiptistofunni (nafn sitt
dregur hún af þvi, að þar er skipt
um umbúðir og þess háttar á
fólki). Sjúkrabifreiðin var að
koma með fólk, sem lent hafði i
árekstri inná Kirkjusandi. t
öðrum bilnum, sem lent hafði i
árekstrinum, var fernt: hjón,
sonur þeirra og móðir eiginkon-
unnar, sem sýnu mest var slösuð.
1 hinum bilnum hafði verið einn
maður og slasaðist hann smá-
vægilega. Eiginmaðurinn var
einnig með skrámu en sonur,
hjónanna og tengdamóðirin höfðu
sloppið.
Bilstjóra ,,hins” bilsins og
eiginkonunni var ekið inn á
skiptistofuna og kom þar i ljós, að
maðurinn var aðeins með litinn
skurð á hné.en konan varskorini
andliti og á fæti. Enga stund tók
að gera að sári bilstjórans,og fékk
hann að þvi búnu að fara heim, en
lengri tima tók að gera að sárum
konunnar. Á enni hennar var ljót-
ur, djúpur skurður, efri vörin var
tætt og á hné nokkrar rispur.
Ólafur kandidat sagði mér, að
mjög algengt væri, að fólk slasað-
ist á hnjám i bilslysum: sennilega
rækist það upp undir mælaborðið
en yfirleitt vissi það ekkert
hvernig þau sár yrðu til. Konan
unga var þó með fullri meðvitund
og mundi gjörla hvernig slysið
hafði viljað til. Hinn billinn hafði
allt i einu komið fyrir þau á
gatnamótum og áöur en hægt var
að fá nokkuð við ráöið, skullu þeir
saman aö framan. Báðir bilarnir
voru mikið skemmdir.
Þegar stúlkan var komin inn og
farið var að kanna meiöslin,
kvartaði htin um kulda. Hjúkrun-
arneminn brá skjótt við og setti
yfir hana rafmagnað ullarteppi,
dregnar voru upp tengur, skæri,
nálar og ýmislegt fleira, sem
leikmaður þekkir ekki mikil
deili á og loks var hafizt handa við
að loka sárum og þrifa þau.
Eftir aö skurðurinn ljóti á enni
konunnar hafði verið hreinsaður,
kom i ljós að töluvert var rifiö upp
úr sárinu, tægjur héngu á þvi og
sagði Ólafur ekki miklu muna^að
hann gæti sýnt mér hauskúpu.
Og eftir langar vangaveltur og
umræður á fagmálinu við hjúkr-
unarkonu og hjúkrunarnema, var
ákveðið að skera burtu flipana og
tægjurnar, enda auðvelt aö teygja
húðina á miðju enni.
Þegar hnifnum var brugðið fór
ég að kyngja. Oft. — Isköldu
munnvatni. En það leið hjá eftir
hressandi kaffi á vaktstofunni og
þegar ég kom aftur blasti við
stórt, gapandisárá miðju enninu.
—Þú verður dálitið bjartsýnni á
eftir, sagði ólafur glettnislega við
konuna.
— Verður þetta ekki ægilega
ljótt ör? spurði hún áhyggjufull.
— Ein hrukka enn, svaraði
hann. — Það tekur enginn eftir
þvi,þegar þú ert orðin fertug.
Stúlkan, rétt um tvitugt, þagði.
Greinilega vissi hún ekki, hvort
þetta var sagt i grini eða alvöru.
Eftir dálitla stund sagði Ólafur:
— Nei, i alvöru þá verður þetta
allt i lagi. Eftir tvær til þrjár vik-
ur verður þú jafngóð.
Undan klútnum, sem settur
hafði verið yfir andlitið, kom
dauft já, en svo þagði hún aftur.
Ólafur saumaði, bað hljóðlega,en
ákveðið um það, sem hann vant-
aði, og útskýrði fyrir mér ástæð-
una fyrir þessum saumi og hin-
um. Svo var löng og djúp þögn.
Ég horfði ofan i holuna, sem hálf-
vegis var búið að loka og fylgdist
með fimm fingrum, sem brugðu
lykkjur á þráðinn. Allt i einu
sagði stúlkan: — Mér liður miklu
betur núna.
Frammi á vaktstofunni sat lög-
regluþjónn, Haraldur Arnason.
Um helgar hefur lögreglan vakt á
slysadeildinni, — til að fylgjast
með hérna, sagði Haraldur.
— Oft getur þurft á aðstoð að
halda, sumir eru órólegir, sér-
staklega þeir drukknu, og um
helgar er mikið af þeim. Eftir
miðnætti má segja, að nær allir
séu ölvaðir meira eða minna: ég
myndi gizka á, hélt Haraldur
áfram, — að ekki meira en 10"
15% af helgargestum hér væru
allsgáðir.
— Er órólegt hér um helgar
spurði ég.
— Já, það er það, svaraði Har'
aldur. — Að visu er yfirleitt mjög
rólegt hér þegar ég er á vakt,
hvernig sem á þvi stendur, en i
gærkveldi (föstudagskvöld og að-
faranótt laugardags sl.) var mik-
ið að gera hér, að þvi að mér
skilst. Einnig voru heilmikil læti
viða um bæinn. Upp við Þórskaffi
varð til dæmis heilmikill hasar,
slagsmál og læti og við réðum
eiginlega ekki við neitt. Einhverj-
ir krakkar lokuðu sig inni sendi-
ferðabil og neituðu að koma út.
Þetta byrjaði svona eins og
venjulega, einhver var með ólæti
og þegar átti að taka hann varð
allt vitlaust.
Á meðan viö Haraldur spjölluð-
um saman, kom annar lögreglu-
maður skyndilega inn. Hafði hann
verið fenginn til að lita við á
slysadeildinni einhverra erinda.
— Ert þú að sækja manninn
hérna? spurði Haraidur.
— Hvaða mann?
— Það er hér maöur, sem var
sleginn og þarf aö komast heim.
Ég var búinn að hringja og biðja
um aö þeir sendu hingaö bil eftir
honum.
— Nei, nei, svaraði aðkomni
lögregluþjónninn. — Við höfum
meira en nóg með það, sem viö
erum i. Þaðer segin saga, að þeg-
ar er fullt tungl eða nýtt eins og
núna, þá er allt brjálað.
Mér þótti þetta skritin yfirlýs-
ing og gerði við hana vantrúar-
lega athugasemd.
— Jú, sagði lögregluþjónninn.
— Þetta er staðreynd. Ég hef
margoft rekið mig á þetta.
Hann staidraöi ekki lengur við
en fór. Um alian bæ voru árekstr-
ar, smáir og stórir, ölvaö fólk,
átök i heimahúsum og á götum
úti: Nótt i borg.
Maðurinn, sem Haraldur gat
um, var stór og digur, töluvert
ölvaður. Hann haföi fengið óvægi-
legan „gúmoren á latinu” en var
ósár. Nú haföi hann verið skoðað-
ur og vildi komast heim.
Peningalaus var hann og þótti
ekki nema sjálfsagt að lögreglan
sæi sér fyrir öruggri heim-
keyrslu. Hvað eftir annað kom
hann inn á vaktstofuna, fékk að
tala við lögregluþjón, lækni,
hjúkrunarkonu, gangastúlku —
og fréttamann frá Timanum i
hvitum læknaslopp. — Andskot-
ans ósvifni, sagði hann. — Ég
held þessir fjandar séu ekkert of
góðir til að keyra mann heim.
Maður þessi bjó ekki langt frá
Borgarsjúkrahúsinu og var á
endanum sagt að ganga heim,
þegar útséð var um,að lögreglan
mætti vera að þvi að koma. Litil
hætta var á, að hann kæmist ekki
af sjálfsdáðum, þvi biðin hafði
orðið til þess,að hann var orðinn
sæmilega gáður. Hann kvartaði
um höfuðverk, varla undarlegt,
fékk verkjatöflur og fór.
Inn á skiptistofu var búið að
sauma saman skurðinn á enni
ungu konunnar og verið var að
hreinsa sárið á efri vör hennar.
Það var aðallega innaná og þurfti
þvi ekki að hafa áhyggjur af öri.
— Það er ekki nóg með að mað-
urinn þinn fái bjartsýnni konu,
sagði Ölafur kandidat, — heldur
fær hann einnig nýjar varir!
Tennurnar höfðu litillega tætt
vörina og þvi var klippt dálitið.
Siðan var saumað, gengið frá
skrámunni á hné stúlkunnar,
henni ráðlagt um sjálfsmeðferð
og innan tiðar var hún reiðubúin
til að fara heim. — Við sjáum
ekki beinlinis ástæðu til að hafa
þig hér i nótt, sagði Ólafur.
— Haltu þig við rúmið næstu
daga, komdu aftur eftir viku og
þá tökum við sauminn. Eftir 3
vikur verður þú algéð.
Á meðan vörin á konunni hafði
verið saumuð, var gert að nokkuð
djúpu, en litlu sári á hné manns
hennar i öðrum bás á skiptistofu.
Þar var annar kandidat.
— Sjáðu, sagði hann og glennti
upp sárið. — Hér er hvit glans-
himna fyrir innan.
Jú, ég sá hana.
— Þetta er hnéskelin, sagði
hann. Augun á manninum glennt-
ust litillega upp.
— Hefði höggið verið meira, hélt
kandidatinn áfram, — væri hné-
skelin brotin.
— Það er vist ekkert grin að
vera með brotna hnéskel, sagði
maðurinn rólega.
Kandidatinn brosti. — Nokkuð
til i þvi, sagði hann. Kandidatinn
bað um deyfisprautu og stakk
henni i sárið. Maðurinn á bekkn-
um lyfti höndunum og kandidat-
inn leit á hann. — Er þetta sárt?
spurði hann.
— Nei, svaraði maðurinn — og
setti hendurnar undir hnakka sér.
Fljótlegt var að sauma sárið
saman og hjónin studdu hvort
annað út. Foreldrar þeirra biðu
fyrir framan. Þau gengu út i bil
og þvi var lokið.
— Enn sem komið er er þetta
heldur rólegt, sagði ólafur, þegar
við vorum öll setzt inn á vaktstof-
una. — Það fer þó áreiðanlega að
færast hreyfing i þetta upp úr
miðnættinu, þegar dansleikjum
er lokið og svoleiðis nokkuð.
Ólafur Ólafsson lauk prófum
frá Háskólanum i febrúar ’71 og
hefur unnið á slysadeildinni siöan
i febr. sl. Hann á þar eftir um það
bil tvo mánuði en siðan heldur
hann til Isafjarðar, þar sem hann
verður aðstoðarlæknir á sjúkra-
húsinu og héraðslæknir með aö-
setur á Suðureyri. Siðan heldur
hann utan til að sérmennta sig.
— Nei, ég er nú ekki búinn aö
ákveða i hvað ég fer, sagði hann,
— en ég finn mér áreiðanlega
heilmikið á þessu eina ári þarna
fyrir vestan.
Ólafur sagðist hafa lært mikið á
veru sinni á slysadeildinni. Starf-
ið er mjög fjölbreytilegt, eins og
gefur að skilja, en vitaskuld erf-
itt, vaktir strembnar. Fyrsta
daginn vinna kandidatarnir frá 8-
5, siöan 8-8 og þriðja daginn heil-
an sólarhring, frá 10 að morgni til
10 næsta morgun.
— Á slysadeildinni er okkur
einungis ætlaö að meðhöndla ný
sár, sagði ólafur þegar hann
sýndi mér um. — Við tökum hér á
móti slösuðu fólki og á morgnana
koma hér á milli 100 og 200 manns
I skiptingu. Það getur veriö ástæð*
an fyrir þeirri gagnrýni, sem við