Tíminn - 21.06.1972, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Miðvikudagur 21. júni 1972.
llllilllllMlllll llllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllillll
Umsjón Samband ungra framsóknarmanna
Samvinnuhreyfing
á tímamótum
Vinnum áfram að hagsæld alþýðunnar!
Tryggjum siálfstætt íslenzkt efnahagslíf!
Þegar Islendingar voru á siðustu öld að berjast fyrir sjálf-
stæði sinu, var verzlun i eigu landsmanna sjálfra meðal helztu
stefnumálanna. Ok erlendra kaupmanna var sá fjötur, sem
einna helzt hélt þjóðinni i skefjum. Þann fjötur varð að slita til
að sjálfstæði þjóðarinnar yrði meira en tómur lagabókstafur.
Veigamesti þáttur hinnar efnahagslegu sjálfstaBðisbaráttu
þjóðarinnar er fólginn i vexti samvinnuhreyfingarinnar. Fyrstu
kaupfélögin sýndu i verki, hvers íslendingar voru megnugir,
þegar þeir stóðu saman gegn hinu erlenda auðvaldi. íslenzkur
almenningur kynntist fyrst raunverulegum kjarabótum, þegar
kaupfélögin fóru um siðustu aldamót að láta að sér kveða.
Alla þessa öld hefur samvinnuhreyfingin verið i fararbroddi
islenzkrar efnahagssóknar. Hún hefur hafið fullnýtingu
islenzkra afurða til lands og sjávar. Hún hefur unnið trygga
markaði fyrir islenzka gæðavöru. Hún hefur beitt sér fyrir
nýjungum i verzlun og viðskiptaháttum. Hún hefur verið horn-
steinninn i atvinnulifi heilla byggðarlaga. Hún hefur verið ötul-
asti merkisberi þeirrar stefnu, að íslendingar geta einir byggt
upp fjölþætt nútima atvinnulif.
Samvinnuhreyfingin hefur reynzt hinni fjöldahreyfingu fólks-
ins, verkalýðshreyfingunni, sönn systurhreyfing. Hún hefur
skapað atvinnu um allt land, þegar einkaframtakið flýði af
hólmi. Hún hefur oft stuðlað að hagstæðari endalokum kjara-
deilna en ella hefðu náðst. Hún hefur boðið liðsinni sitt til
menntunar launþega á margvislegum sviðum. Hún hefur verið
það akkeri, sem einna lengst hefur haldið fólkinu i heima-
byggðum: hindrað flótta þess til höfuðborgarsvæðisins. Hún
hefur á siðustu mánuðum sýnt i verki vilja sinn til að efla
atvinnulýðræði á íslandi.
Þegar trúnaðarsveit samvinnuhreyfingarinnar kemur nú
saman til að minnast merkisáfanga og horfa fram á veginn, þá
minna ungir framsóknarmenn á hina merku sögu. Þeir benda á
afrek fortiðarinnar, viðfangsefni samtiðarinnar og hugsjónir
framtiðarinnar.
Samband ungra framsóknarmanna sendir samvinnu-
mönnum um allt land heillaóskir og baráttukveðjur.
Sýnum i verki mátt samtakanna. Vinnum áfram að hagsæld
alþýðunnar. Tryggjum sjálfstætt islenzkt efnahagslif.
Sýnum í verki mátt samtakanna!
UR GAMALLI GREIN EFTIR
HORFINN BARÁTTUMANN
„Verðhækkunin með
ö I I u m s í n u m
afleiðingum er verk
samkeppnisstefnunnar.
Hún hefir drottnað á
flestum sviðum þjóð-
lífsins. Hún freistaði
hinna þröngeigingjömu
og skammsýnu með
stundargróða, sem ekki
þurfti fyrir að hafa.
Eignir hækkuðu i verði
um tugi þúsunda meðan
eigendurnir sváfu. En nú
eru vextirnir af þessum
gróða, sem enginn vann
til, að sliga þjóðfélagið
Fyrr en varir kemur
eldurinn að húsveggjum
þeirra, sem kveikt hafa
bálið, og vonuðu þó, að
hinni óverðskulduðu
verðhækkun fylgdu
engar skuggahliðar fyrir
þá persónulega.
Þetta er önnur hlið
málsins. Þetta er
straumur kaupmennsk-
unnar og gróðabrallsins.
Einstaklingurinn leitast
þar við að auka sína
eigin gæfu með þvi að
hækka sem mest í verði
lifsnauðsynjar
náungans. En ein
hækkunin fæðir aðra.
Þannig vex dýrtiðar-
bylgjan, unzhún gleypir
sína eigin höfunda.
Andi og starfshættir
samkeppninnar hafa
skapað dýrtíðina og
afleiðingar hennar. En
andi Rochdale-stefn-
unnar er allur annar.
Samvinnan er gagn-
verkandi straumur.
Takmark hennar er að
minnka dýrtíðina sem
allra mest. Gera
neytendunum kleift að
fullnægja sem flestum
þörfum með sem
minnstu fé. Einsog nú er
komið fyrir islenzku
þjóðinni, liggur hennar
einasta bjargarvon í þvi,
að starfsaðferðir sam-
vinnunnar geti notið sin,
þannig að samræmi
komist aftur á milli
ótgjalda o g
tekna.........Það er
einsætt, að efnahagur og
framtið landsmanna er i
voða, af þvi að dýrtiðin
er orðin svo mikil i
landinu, að þjóðin er
ekki samkeppnisfær í
framleiðslunni.
Lóðirnar, húsin,
járðirnar, milliliða-
fjöldinn, vextirnir,
kaupgjaldið og laun
opinberra starfsmanna
liggur eins og mara á
atvinnuiifinu. Ein
hækkunin fæðir af sér
aðra, enda hlýtur svo að
fara. Þessvegna myndi
og hveróeðlileg hækkun,
sem gerð væri hér innan-
lands, að lokum bitna
lika á þeim, sem komið
hefðu verkinu til leiðar,
engu síður en öðrum.
Þannig verða húsa-
braskararnir i kaup-
túnunum að gjalda of
háa húsaleigu, eins og
aðrir. Ef nokkur fram-
tíðarbót á að verða í
þessum efnum,hlýtur það
að verða fyrir aðgerðir
samvinnumannanna i
verzlun, iðnaði, og með
áhrifum á meðferð þjóð-
mála. Allar þær aðgerðir
hljóta fyrst og fremst að
miða að því að minnka
dýrtíðina og lækka
framleiðslukostnaðinn,
svo að andvirði seldu
varanna nægi til að
skapa börnum landsins
heilbrigð lífskjör. Verk-
efni samvinnumanna
verður að lækka fæði,
húsnæði og fatnað,
þessar þrjár höfuð-
nauðsynjar hvers
einasta manns. Takist
það,minnkar dýrtíðin og
þjóðin hættir að búa
með árlegum tekjuhalla''
J.J.