Tíminn - 21.06.1972, Side 9

Miðvikudagur 21. júni 1972.
TÍMINN
?
Útgefandi: Fra'msóknarflokkurinn
Í Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-:
■ arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,!
: Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs Tfmans).:
: Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisiasoni. Ritstjórnarskrif-:
stofur í Edduhúsinu við Lindargötu, símar 18300-18306.:
. Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusfmi 12323 — augiýs-
! ingasimi 19523. Aðrar skrifstofur:simi 18300. Askriftargjald:
225 krónur á mánuði innan Iands, i lausasölu 15 krónur ein-j
takið. Blaðaprent h.f.
Drykkjuskapurinn á
þjóðhátíðardaginn
Hátiðahöldin i Reykjavik á þjóðhátiðar-
daginn einkenndust af miklum drykkjuskap
barna og unglinga. Lýsingar sjónarvotta á
drykkjulátunum eru hinar óhugnanlegustu.
Menn ræða að sjálfsögðu mjög um hverjar
séu orsakir þeirrar drykkjuómenningar, sem
settu svip sinn á höfuðborgina á þjóðhátiðar-
daginn. Vafalaust eru þær margar og sam-
verkandi. Það hefur alltaf verið hæpið að efna
til stórfelldra dansskemmtana utan húss að
kveldi þjóðhátiðardagsins og láta þær standa
fram yfir miðnætti. Sölumennskan, sem hefur
verið hátiðahöldunum samfara, hefur heldur
ekki aukið reisn þeirra. En þetta er þó ekki
meginástæða hins stóraukna drykkjuskapar
barna og unglinga. Hana er að finna i þvi for-
dæmi, sem hinir eldri veita hinum ungu. Þá má
m.a. ráða af þvi, að margir foreldrar voru litt
sjálfbjarga, þegar lögreglan kom heim með
börn þeirra. Almennur drykkjuskapur hefur
aukizt að undanförnu, ekki sizt á heimilum.
Jafnhliða hefur svo aðhald heimila minnkað af
ýmsum ástæðum. Þar þurfa skólarnir að
hlaupa i skarðið, en skólakerfið ætlar þeim
ekki það hlutverk. Það ætlar þeim að vera
meira itroðslustofnanir en uppeldisstofnanir.
Fræðslustarfsemi um áfengismál er nánast
engin, þótt ekki sé litið gert úr vilja þeirra sem
við þau mál fást. Þeim hefur ekki verið séð
fyrir fé til starfsemi sinnar. Á undanförnum
þingum hefur frumvarp um stofnun sérstaks
áfengisvarnarsjóðs hvað eftir annað dagað
uppi.
ölvunin, sem varð i höfuðborginni 17. júni, á
að verða gagnleg áminning um það, sem er
ábótavant i þessum efnum og þarfnast endur-
skoðunar og endurbóta vegna breyttra tima.
En fyrst og fremst ber þar að leggja áherzlu á
uppeldi og fræðslu og betri aðstöðu til iþrótta
og ýmissa hollra tómstundaiðkana. Höft og
bönn koma hér að takmörkuðu gagni, þótt þau
eigi rétt á sér innan vissra marka. Það er vafa-
litið stærsta viðfangsefni vorra tima að taka
allt uppeldiskerfið til gagngerðra endurbóta
með tilliti til breyttra aðstæðna á mörgum
sviðum. Áfengismálið og fiknilyfjamálin eru
aðeins einn þáttur þess vanda, sem þar er við
að fást.
Geir og íbúðarhúsnæðið
Morgunblaðið hefur reynt að réttlæta það, að
Geir Hallgrimsson lagði 50% aukaálag á fast-
eignaskattinn i Reykjavik, með þvi, að það hafi
einnig verið gert á Norðfirði. Þetta er rangt.
Þar var aukaálagið ekki lagt á ibúðarhúsnæði.
Minnihlutaflokkarnir i borgarstjórn Reykja-
vikur lögðu til, að þessi háttur yrði einnig við-
hafður i Reykjavik, þ.e. að 50% aukaálagið
yrði ekki látið ná til ibúðarhúsnæðis. Geir hafn-
aði þvi.
Þessa mættu ibúðareigendur i Reykjavik
gjarnan minnast, þegar þeir greiða fasteigna-
skattana. Þ.Þ.
Ályktun öryggismálaráðstefnu í Brussel:
Evrópa er nú á krossgptum
Almenningur verður að taka virkan þátt í evrópskri samvinnu
i BYRJUN þessa mánaðar
var haldin i Brussei fjölsótt
ráðstefna um öryggismál
Evrópu, þar sem þátttakendur
voru úr ýmsum stjórnmála-
flokkum og almannasamtök-
um i 30 Evrópulöndum. Frum-
kvæðið að ráðstefnunni áttu
flokkar og samtök i Austur-
Evrópu, og bar ráðstefnan
þess blæ, að austantjaldsmenn
leggja nú mikið kapp á að ná
forustu i samstarfsmálum
Evrópuþjóða á sviöi afvopn-
unar og öryggis. Þessvegna
sneiddu þeir meira hjá ýms-
um ágreiningsmáium en
venja hefur verið. A ráðstefn-
unni var samþykkt itarleg
ályktun og þykir rétt að birta
meginatriði hennar hér á eftir,
þar sem liklegt er að hér geti
hafizt hreyfing, sem muni láta
talsvert á sér bera, m.a. i
sambandi við væntanlega ráð-
stefnu Evrópurikja um
öryggismál:
„KONNUN á nú verandi
ástandi i Evrópu hefur sann-
fært okkur um það annars
vegar, að á siðustu mánuðum
hefur orðið mikilvæg breyting
i þá átt, að draga úr spenn-
unni, og hins vegar, að enn eru
miklar hindranir og mótstaða,
sem þarf að yfirstiga.
Evrópa er nú á krossgötum.
Annað tveggja munu þjóðir
álfunnar taka þátt i aðgerð-
um, sem munu breyta hinni
jákvæðu þróun er nú á sér stað
i óafturkallanlega fram-
kvæmd, eða þær munu láta
tækifærið fram hjá sér fara,
og þá mun sá árangur sem
náðst hefur verða að engu. Við
lýsum okkur eindregið fylgj-
andi öryggi og samvinnu. Við
viljum ekki sætta okkur við
það, að þær vonir, sem hafa
nýlega vaknað reynist blekk-
ing. Við erum þess fullviss, að
með þvi komum við til móts
við óskir allra þjóða Evrópu
og þrá eftir frjálsri og
sjálfstæðri framfaraþróun.
VIÐ HÖFUM orðið sam-
mála um að styðja eftirfar-
andi grundvallaratriði, sem
eru algild og öryggi Evrópu
ætti að byggjast á i anda sátt-
mála Sameinuðu þjóðanna:
— höfnun valdbeitingar og
hótana um valdbeitingu.
— friðhelgi núverandi
landamæra.
— virðingu fyrir þjóðernis-
legu sjálfstæði og jafnrétti
allra rikja.
— virðingu fyrir fullveldi og
landsréttindum allra rikja
meginlandsins.
— virðingu fyrir rétti allra
þjóða til að ráða sjálfar mál-
um sinum án ihlutunar ann-
arra.
— friðsamlega sambúð og
góö grannaskipti rikja i milli.
Uppfylling þessara
grundvallaratriða hlýtur að
vera inntak gervallrar friðar-
og afvopnunarstefnu þannig
að hernaðar- og stjórnmála-
bandalög verði hluti hins
liðna. Trygging og efling
öryggis i Evrópu i öllum heimi
eru nátengd virðingunni fyrir
lýðræði og mannlegum rétti
eins og þau eru skilgreind af
Sameinuðu þjöðunum.
RÁÐSTEFNAN hefur einnig
krufið til mergjar þau megin
vandamál, er þarfnast skjótr-
ar lausnar, þar eð úrlausn
þeirra mun skera úr um fram-
tið okkar.
Þátttakendur i ráðstefnunni
styðja einróma hugmyndina
um að kalla saman Evrópu-
ráðstefnu allra rikja, er taki
þátt i henni á jafnréttisgrund-
velli. Þeir eru reiðubúnir til,
hver á sinu sviði, að:
— eiga virkan hlut að þvi að
hraða undirbúningi að ráð-
stefnu, er stjórnir landa þeirra
eigi aðild að.
— styðja leit og könnun
raunhæfra tillagna, er myndu
tryggja árangur ráðstefnunn-
ar.
— skapa i sambandi við ráð-
stefnuna andrúmsloft hag-
kvæmt skilningi á markmið-
um hennar.
Þátttakendur i ráðstefnunni
lita svo á, að nauðsynleg sé
fyrir frið og öryggi i Evrópu
þátttaka beggja þýzku rikj-
anna á jafnréttisgrundvelli.
Þeir viðurkenna þýðingu nið-
urstöðu fyrsta samningsins
milli Austur-Þýzkalands og
Vestur-Þýzkalands, sem
munu gera mögulegt að koma
á eðlilegum samskiptum milli
rikjanna tveggja. Þeir lita svo
á, að timi sé kominn til, að öll
riki, sem ekki hafa enn gert
það, viðurkenni Austur-þýzka
alþýðulýðveldið og bæði þýzku
rikin fái aðild að Sameinuðu
þjóðunum.
ÞÁT TTAKENDUR i
ráðstefnunni lita svo á, að
skipulagning samvinnu sé
óhjákvæmilega tengd öryggis-
málunum og hún krefjist
aðildar hinna ýmsu greina
evrópskra almenningssam-
taka. Fulltrúar almennings,
sem ekki eru bundnir af
stjórnmálalegum samning-
um, geta rætt alveg frjálst og
óháð hin flóknustu vandamál,
sem hafa munu mikla þýðingu
i framtiðinni. Þeir lita svo á,
að framgangur öryggis og
samstarfs innan Evrópu muni
leiða til góös fyrir þjóðir, sem
eru fórnarlömb fasisma og
berjast fyrir frelsi sinu. Við-
tæk þróun efnahagslegra,
tæknilegra og visindalegra
tengsla á meginlandsgrund-
velli, verndun og hreinsun
umhverfisins og aukning
skipta á andlegum og mann-
legum verðmætum býður allt
upp á samskipti og virk tengsl
milli fulltrúa almennings i
hinum ýmsu rikjum. Sam-
keppni og barátta milli ólikra
þjóðfélagslegra hugsjóna
mega ekki leiða til „sálfræði-
legs hernaðar” milli rikja, þvi
að slikt strið spillir samskipt-
um og vekur vantraust, hatur
og ótta.
FRIÐUR og þróun andlegra
verðmæta i Evrópu byggjast á
fræðslu allra stétta þjóð-
félagsins og sérstaklega æsk-
unnar i anda friðar og gagn-
kvæmrar virðingar. Þess
vegna snúa þátttakendur ráð-
stefnunnar sér sérstaklega til
starfsmanna sjónvarps, út-
varps og blaða. Fjölmiðla
verður að nota alveg sérstak-
lega i þágu friðar og skilnings
þjóða i milli.
Friður er almennur og
ódeilanlegur.
Þátttakendur i ráðstefnunni
eru þess fullvissir, að traust
öryggi og friðsamar aðstæður
i Evrópu eru mikilsverð atriði
til sköpunar heimsfriðar. Þeir
eru einnig sannfærðir um, að
samstarf innan Evrópu mun
um heim allan, sérstaklega i
þróunariöndunum, metið
Evrópu til ávinnings.
Þvi viðtækari og virkari
stuðning sem evrópskur al-
menningur veitir hugsjónum
öryggis og samvinnu með þvi
að beita öllu valdi sinu og
áhrifum, þeim mun fyrr verða
þessar hugsjónir að veruleika.
En til þess að gera þær að
veruleika, verður fyrst og
fremst að skapa grundvöll
stjórnmálalegrar hugsunar
Evrópubúa, gera þær að óað-
skiljanlegum hluta sannfær-
ingar þeirra, að rikjandi þætti
i borgaralegri tilfinningu
þeirra og undirstöðu i fræðslu
uppvaxandi kynslóðar.
RÁÐSTEFNAN hefur að
lokum komizt að þeirri niður-
stöðu, að óhjákvæmilegt sé að
ræða traust og varanlegt form
þeirra tengsla, sem þegar
hafa stofnazt milli hinna ýmsu
greina evrópskra almennings-
samtaka. Hún heitir á félags-
leg og stjórnmálaleg Öfl,
þjóðanefndir, hópa, stéttir og
samtök um öryggismál
Evrópu, að útbreiða hugsjónir
ráðstefnunnar. Að henni lok-
inni munu undirbúningstillög-
ur að sáttmála fyrir þjóðir
Evrópu lagðar fram. Hún fer
þess á leit, að þau vinni að
kynningu hugsjóna hennar til
þess að tryggja enn viðtækari
samstöðu allra þjóða Evrópu.
Ráðstefnan telur, að starf-
semi undirbúningsnefndar-
innar skuli haldiö áfram og
starfssviðið vikkað og hefur
þvi ákveðið að breyta nefnd-
inni i samstarfs- og samvinnu-
nefnd og fela henni það hlut-
verk að vinna að framgangi
stefnumála sinna fyrir friði,
öryggi og samvinnu á grund-
velli þeirra meginatriða, sem
sett eru fram i þessari yfir-
lýsingu.
t lok þessarar yfirlýsingar
og með tilliti til þeirra atriða,
sem hún hefur að geyma skor-
ar ráðstefnan alvarlega á all-
ar þjóðir og öll stjórnmálaleg
og félagsleg öfl i Evrópu, að
sameina kraft sina að þvi að
gera meginland sitt að svæði
friðar og árangursrikrar sam-
vinnu.
Sú er ósk og von allra þjóða
og hún er orðin að raunveru-
legum möguleika. Það er á
okkar valdi að breyta þessum
möguleika i sigursælan raun-
veruleika.”
Samið um smíði 2ja skuttogara á Spáni
Miðvikudaginn 14. júni voru
undirritaðir i San Sebastian á
Spáni samningar um smiði á
tveim skuttogurum, i stað þeirra,
sem hætt var við að smiða hjá
Slippstöðinni h.f. á Akureyri.
Rikisstjórnin ákvað að leita eft-
ir samningum viö skipasmiða-
stöðina Astilleros Lusuriaga á
Spáni, um smiði tveggja skut-
togara af sömu gerð og stærð og
hinir skuttogararnir fjórir, sem
samið hafði verið um smiði á, og
var það skilyrði sett, að kaupend-
ur fengju að leggja fram helztu
vélar og tæki, sem Slippstöðin h.f.
hafði fest kaup á. Undirbúnings-
viðræður hófust i marz s.l., en i
byrjun júní fór samninganefnd
utan, og skipuðu hana: Sveinn
Benediktsson framkvæmdastjóri,
formaður, Guðmundur B. Ölafs-
son framkvæmdastjóri, Gisli
Konráðsson framkvæmdastjóri,
Vilhelm Þorsteinsson fram-
kvæmdastjóri og Gylfi Þórðarson
deildarstjóri. Jón B. Hafsteinsson
skipaverkfræðingur var til ráðu-
neytis.
Meðalverð skipanna er um 189
milljónir, en búizt er við,að fjórði
togarinn af þeim, sem samið var
um við Spánverja haustið 1970 á
föstu'j verði, um 150 milljónir
króna, verði seldur á um 174
milljór.ir, og að þessi mismunur á
kaupverði og söluverði skipsins
verði notaður til verðlækkunar
fyrrgreindra tveggja skipa, sam-
tals um 24 milljónir króna.
Fyrra skipið, verður afhent i
desember 1973 og hið siðara i
febrúar 1974.