Tíminn - 24.06.1972, Blaðsíða 9

Laugardagur 24. júni 1972
TÍMINN
9
heimilinu þyngra en æskilegt er.
Þaö er ekki óliklegt, að hér megi
finna eina orsök þess, hve krakk-
ar una sér illa heima og eru oft að
þvælast úti, stundum langt fram
eftirkvöldi, enda þótt vinnudagur
sé að morgni.
Af þessu leiðir, aö þau verða
mun fyrr á ferð, sem þátttakend-
ur i lifsstraumi umhverfisins og
undir áhrifum þess. og þá er það
spurningin, hvort þau eru orðin
nógu sterkbyggð, bæði likamlega
og andlega til þess að mæta þeim
viðhonfum og takast á viö þau.
— Hvernig finnst þér afstaða
þjóðfélagsins til skólans? F’innst
þér,aö þjóðfélagiö hafi uppfyllt
eðlilegar kröfur skóianna i sam-
ræmi við þær kröfur, sem borgar-
arnir almennt gera til lifsins.
Nei, það finnst mér ekki, og i
þvi sambandi nægir að benda á
skólahúsnæðiö, eða öllu heldur
húsnæöi, sem ekki er til en þyrfti
aö vera til. Af þessu leiðir svo
það, að nýjum kennsluháttum,
þótt til bóta séu, verður ekki við
komið.
Það er kannski rétt að vikja dá-
litíð að þeirri gagnrýni, sem a sið-
astá hausti kom fram á stunda-
skrá skólanna. En þessi sundur-
siitni og óþægilegi starfstimi
nemenda er afleiðing þess, hve
mörgu fólki er skipað á bekk i
stofnunum, sem ráða yfir alltof
litlum húsakosti til þess að vinnu-
tilhögun geti orðið sómasamleg.
Steinar Þorfinnsson vfirkenn-
ari. Það er senn aldarfjórðungur
siðan Steinar Þorfinnsson hóf
starf sitt við Melaskólann, og
Steingerður
þegar frú Helga Þorgilsdóttir lét
af störfum varð hann yfirkennari.
— Hér starfar einungis barna-
skóli og við verðum þvi minna
varir við þær breytingar, sem
orðnar eru á hátterni skólafólks
frá þvi aö ég hóf minn starfsferil.
Ég skynja enga stökkbreytingu á
þessu hér innan skólans, öllu
fremur sér maður þess merki ut-
an skólaveggjanna^, aö börnin
ganga yngri en áður á vit þeirra
áhrifa, sem umhverfið býður upp
á.
Ég treysti mér ekki til að finna
mikinn mun á framkomu barna
lér i skólanum miðað við fyrri
•eynslu mina, en hvað nám snert-
r virðist mér að komið hafi nýr
iðili, sem tvimælalaust hefur þar
íaft neikvæð áhrif, en það er
jjónvarpið. Þegar börn koma
iyfjuð i skólann að morgni dags,
/egna þess að þau urðu að horfa á
ijónvarpsmyndina til enda kvöld-
ð áður. hefur þaö auðvitað nei-
tvæð áhrif á nám og starf i skól-
mum þann dag.
Við þetta bætist svo, hve rúman
járhag flestir unglingar hafa.
Þótt þess gæti ekki hér innan
skólans meðal barnanna, sér
maður þess augljós merki á um-
gengnisháttum unglinga á ýms-
um sviðum samfélagsins. Og það
alvarlega við þennan rúma fjár-
hag er, að flestir unglingar eru að
mestu einráðir um, hvernig þeir
fara með sjálfaflafé, enda heimilt
lögum samkvæmt.
Um þetta vitnar ef til vill bezt
hin aukna áfengisneyzla i yngri
aldursflokkum en áður var.
Unglingarnir kaupa fyrir sitt fé.
Ég tel þvi, að þessi auknu fjárráð
hafi mjög slæm áhrif á hegðun og
uppeldi barna. Og þess ber að
gæta, að það eru ekki ætið for-
eldrarnir, sem láta börnin hafa
þessi fjárráð. — Heldur eru það
krakkarnir sjálfir, sem vinná fyr-
ir fénu.
Ég þekki t.d. einn nemanda,
sem á siðastliðnu sumri vann fyr-
ir um sjötiu þúsund krónum.
Strax þegar þessi nemandi varð
þess visari i gegnum félagsfræði-
kennslu i skólanum að hann,
sextán ára, væri sjálfráður, fór
hann að beita þvi við foreldra
sina. ,,Ég ræð þessu. — Ég á
þessa peninga og mér er heimilt
að nota þá að eigin vild”.
— Þaö er að visu rétt, að for-
eldrar hafa rétt til að krefjast
greiðslu fyrir fæði og húsnæði af
sjálfráðum nemanda, sem vill
hafa umráð yfir eigin aflafé. En
ef i odda skerst um þetta atriði og
sýna á unglingunum i tvo heim-
ana með þessum röksemdum, er
komið upp annað vandamál á
heimilinu, og ég hygg að flestir
foreldrar kjósi fremur þá frið-
samlegu lausn, að láta unglinginn
fara sinu fram, þótt ill sé. Mér
viröist augljóst, að hér hefur mik-
inn vanda að höndum borið, sem
foreldrar einir eru ekki færir um
að ráða fram úr. Þar verða fleiri
aðilar til að koma. Skólinn getur i
raun og veru ekki annaö gert en
benda á skaðsemi þessa hátta-
lags, en það er ekkert um fram
það^sem velþenkjandi foreldrar
gera, en það bara dugir ekki. Og
þá er spurningin: ,,Er það
æskilegt, að unglingar á þessum
aldri — 16 ára — hafi leyfi, lögum
samkvæmt, til að gera það, sem
þeim gott þykir fyrir sitt sjálfs-
afla fé? Þvi unglingurinn hefur
þetta tromp á hendinni gagnvart
sinum foreldrum. ,,Ég ræö
þessu” — og getur bent á laga-
stafinn. ,,Ég á þessa peninga, þið
hafið ekkert um þetta að segja".
Ég þekki dæmi um unglinga,
sem hafa breytzt á furðulega
skömmum tima — viðhorf þeirra
og öll afstaða til samfélagsins
miðað við það,sem áður var. En
þess ber að gæta, að þegar talað
er um unglinga-vandamál, þá ber
mest á þvi neikvæða. Á skemmt-
unum eða opinberum samkomum
þar sem ólæti eiga sér stað, ber
mest á þvi fólki, sem er eitthvað
frábrugðið þvi venjulega. Það er
hvati atburðanna, og það setur
svartan blett á allan hópinn. Um
þetta er svo skrifað og skrafað.
Að sjálfsögðu ætti fyrst og
fremst i fréttaflutningi fjölmiðla,
að koma á framfæri þvi, sem bet-
ur fer i framkomu og hegðun
unglinganna. Það hefur sýnt sig
að verða sizt til varnaðar, þótt
upp séu blásnar óknytta sögur.
Hér i skólanum gengur allt vel.
í hverfinu hafa búið sömu fjöl-
skyldur allan starfstima skólans
og fremur litlar tilfærslur átt sér
stað. Þetta orsakar meiri festu i
alla umgengnishætti og grónari
venjur.
Sigriður Kiriksdóttir hefur ver-
ið kennari i 44 ár. Hún hefur þvi
oftar en einu sinni staðið and-
spænis kynslóðaskiptum i is-
lenzku þjóðlifi. Við Melaskólann
M},
Sólveig
hefur Sigriður kennt i 26 ár. Hún
hefur tekið starf sitt alvarlega, og
unnið með það stefnumárk l'yrir
augum, að hver nemandi, sem
nyti leiðsagnar hennar skyldi
vera nokkru bættari.
Já, m,ér finnst ég oft hafa átt
erindi sem erfiði, og ég minnist
margra sólskinstunda með þessu
unga fólki. Ekki neita ég þvi, að
talsverð breyting er orðin á hátt-
erni barnanna frá þvi ég fyrst fór
að hafa afskipti af skólamálum,
einkum nú þessi siðustu ár. Eðlis-
eigindirnar, hinar meðfæddu —
eru þó sjálfsagt svipaðar og var,
en mótandi áhrif umhverfisins
eru iill önnur og að minni hyggju
stefna þau ekki öll til bóta. Það er
raunalegt, þegar gott og vel gefið
barn verður veraldarvillu að bráð
fyrir áhrif þeirra, sem eldri eru,
og áttu að vera vinir þess og
verndarar.
Þessi tiu ára bekkur minn er
skipaður góðu fólki. Flest gerir
það vel, en þó held ég að sumir
gætu betur.
Fyrir jólin i vetur höfðu börnin
dregið saman dálitið af aurum og
ætluðu að nota þá til þess að
kaupa jólagjafir. Af þvi varð þó
ekki. Fjárhæðina sendu þau ekkj-
unni i Hrisey, hún hafði misst
manninn sinn og stóð uppi févana
með hóp ungra barna. — Það
kemur oft i Ijós, þegar á reynir, að
börn hafa hjartað á réttum stað
Hún Steingerður litla Sigur-
björnsdótlir hefur þegar ákveðiö
lifsstefnu sina, eða það finnst
henni að minnsta kosti núna. Hún
ætlar að verða skurðlæknir. Jú,
hún veit að námið er erfitt, en það
skiptir hana engu.
óli Valur Guðmundsson, nei,
hann ætlar ekki að verða læknir.
Hann ætlar að verða kokkur — Óli
kokkur —. Já, það er ágætt. Það
þarf lika að hugsa um munn og
maga.
Stefán Jóhannsson. Hann veit
hvað hann vill. Stórkaupmaður er
takmarkið og þá að selja alvöru-
bila.
Hún ólöf Sigurðardóttir litur á
lifið frá öðrum sjónarhóli en
félagar hennar. Húnn vill verða
listakona.
Guðriður Þórhallsdóttir, kenn-
ari er ekki margmál um starf sitt.
Ilún hefur ekki tamið sér þau
vinnubrögð að fjasa um smá-
muni, fremur að gleðjast yfir þvi,
ef henni sýnist stefna i rétta átt.
Piltarnir i bekknum hans Stein-
ars eru nú fremur ófúsir að láta
uppi sin framtiðaráform, en
stúlkurnar virðast mun ákveðn-
ari, t.d. ætlar Anna I)agný að
verða læknir, Sólveig PálsdóUir
fóstra og Hjiirdis Maria rithöf-
undur og hjúkrunarkona.
Kannveig Löve kennir þvi nær
eingöngu seinfærum börnum,
aöeins dönsku sem hvildarfag.
— Ég hef sérmenntað mig á
þessu sviði og tekið próf i lestrar-
fræði. Fyrst var ég á sex vikna
námskciði i Stockholms lærehög-
skole, en fór svo til ársdvalar við
Statens spesiale Lameskole i Osló.
Namið þar hefur komið mér að
ómetanlegu gagni. Ég lærði að
greina leslrarörðugleika að svo
miklu leyli, sem það er hægt, og
ég hef þvi von um betri árangur i
starfi minu.
Ake W. Edfeldt segir: „Þetta
fólk,sem þannig er á vegi statt,
þarf á hjálp, siendurtekinni hjálp,
aðhalda. En endurtekningin þarf
að vera i nýju lormi, svo að
nemandinn verði naumast var við
endurtekninguna. Kennarinn ver-
ur þvi að hafa skapandi hæfi-
leika”.
Viðhorf lil barna, sem eru
seinfær og þurfa hjálparkennslu
hcfur nú á siðustu árum breytzt
mjög i rétta átt. Aður brugðust
foreldrar við af tortryggni en nú
finnur maður hjá þeim ána*gju og
þakklæli. Skólayfirvöld hafa sýnt
þessum málum áhuga og tekið til
þeirra jákvæða afsliiðu. Ýmsir
starfandi kennarar fylgjast vel
með öllum nýjungum, sem fram
koma á sviði kennslumála, engu
siður þeim, sem miða i þá átt að
hjálpa seinþroska barni til sjálfs-
bjargar.
Hörn, sem ekki eiga heimili,
eða fara af einhverjum ástæðum
á mis við eðlilega og nauðsynlega
aðhlynningu^leita meira en önnur
eftir hlýju i viðmóti kennarans.
Ég finn litinn mun á hátterni
barna á aldrinum sjö til niu ára
frá þvi sem áður var. Kannski eru
þau þó ögn háværari.
öll aukahjálp i lestri er veitt
með það fyrir augum að börnin,
sem hennar njóta, dragist ekki
aftur úr, en verði þar sem þeim
berað vera, miðað við námshæfni
á öðrum sviðum.
Þ.M.