Tíminn - 25.06.1972, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Sunnudagur 25. júni 1972
„Engin orð fá
henni lýst"
— grein 'um Dame Margot Fonteyn,
frægustu ballettdansmær í heimi, sem
kemur til íslands á morgun
Skammt er nú stórra högga á milli i islenzku
listalifi. Fyrir rúmri viku lauk hér i Reykjavík
Listahátið 1972, sem heiðruð var af nokkrum mestu
tónlistarmönnum og listamönnum í heimi, og á
morgun kemur hingað til lands hin heimsfræga
balletdansmær, Dame Margot Fonteyn, sem af
mörgum er talin hin fremsta i heimi. Verða tvær
sýningar með henni og meðdönsurum hennar, eins
og Timinn hefur áður skýrt frá, báðar i Þjóðleik-
húsinu, á þriðjudags- og miðvikudagskvöld.
1 mörg ár var Dame Margot
Fonteyn prima hallcrina viö
Konunglega ballettinn i London,
en siöan 1959 hefur hún veriö
gestdansari. Það starf var sér-
staklega búiö til handa henni og
þýðir, að hún verður áfram
meðlimur ballettsins en getur
bundið sig annars staðar, ef henni
býður svo við að horfa.
kústinn. Sumir eru aftur á móti
sannfærðir um, að bezt sé hún i
hreinum og beinum dansi, eins og
i „Sinfóniskum tilbrigðum” eftir
Ashton. Þá hlaut hún einnig
mikla viöurkenningu fyrir
Eldfuglinn i meistaraverki
Fokines, þar sem Karsavina,
höfundur hlutverksins, þjálfaði
hana.
sem Cranko haföi samið fyrir
hana í Stuttgart, siðan til Astraliu
til að dansa með Nureyev i
Þjóðarballettinum ástralska,
aftur til Bandaríkjanna og loks
enn til Astraliu, þar sem Svana-
vatniðvar sýnt um tima.
Nefndur ballett eftir Cranko
var Itoeme de l’Extase, en hann
samdi Cranko fyrir flokk sinn i
Stuttgart og byggði á stefi úr sögu
eftir Colette. Vakti baliettinn
geysilega hrifningu með Fonteyn
i aöalhlutverki.
Margot Fonteyn hefur hlotiö
margskonar viðurkenningar, til
dæmis „Order of the British
Empire”, (OBE), sem siðar var
breytt i „Dame of the British
Empire”, en sá titill er sam-
svarandi karltitlinum Sir.
Margar heiöursgráður hefur hún
og hlotið og dansverðlaun viða
um heim. Arið 1954 varð hún
forseti Konunglegu dansaka-
demiunnar i London, Royal
Academy of Dancing.
(Þýtt og endursagt ó. vald.)
Dame Margot Fonteyn de Arias er nafniö, sem hún notar i cinkalifi
sinu. Þrátt fyrir sin 53 ár, er húnn cnn á toppnum. Við munum vel eftir
henni i „Kauöu skónum”.
Margot Fonteyn fæddist i
Reigate i Surrey 18. mai 1919, og
er þvi nýlega orðin 53 ára. For-
eldrar hennar voru þau John
llookham, enskur verkfræðingur,
og kona hans Hilda, sem var af
irsku og brasilisku forelri. Hefur
Margot Fonteyn siðar oft þakkað
brasiliskum forfeðrum sinum
tóngálur sinar, sem hafa hingað
til verið taldar ótrúlega miklár og
næmar.Þegar hún var niu ára
gömul, fluttust foreldrar hennar
til Kina og þar — svo og i Hong
Kong— ólst hún að miklu leyti
upp. Hún hóf dansnám aðeins 5
ára gömul. 1 Shanghai lærði hún i
tvö ár undir leiðsögn George
Gontcharov, sem áður var meö
Bolshoi-ballettinum i Moskvu, og
eftir að foreldrar hennar sneru til
Bretlands á ný, hóf hún nám við
Sadler's Wells Ballel School, sem
nú er Konunglegi balletskólinn.
A næstu árum tók Margaret
Hookham miklum framförum og
eftir að hún hafði ákveðið að
leggja dansinn fyrir sig, breytti
hún nafni sinu i Margot
Hookham. Hún var ekki fullra 15
ára, þegar hún dansaði hlutverk
Sjókornsins i Casse-Noisctte, og
fljótlega eftir það dansaði hún
fyrstu aðalhlutverk sin, Young
Treginnis i The Haunted
Ballroom og mazúrkann i I.es
Sylphides.
Siðan hefur hún dansað öll
meiriháttar balletthlutverk, bæöi
i klassiskum ballettum og
nútimalegum.
Mörg hlutverk hafa sérstaklega
verið samin fyrir hana af Sir
Frederick Ashton, svo sem Chloe
i Daphnis and Chloe, og titilhlut
verkin i þriggja þátta ' ballettum
hans Cindcrella, Sylvia og
Ondine.Það siðastnefnda er eitt
hennar frægasta hlutverk, og
hefur til dæmis hin þekkta
ballettdansmær frá Leningrad,
Vera Krasovskaya, sagt, að i þvi
hlutverki hafi áhorfendur verið
sannfærðir um, að hún værihlut-
verkið, „til eru eingin orð , sem
lýsa Dame Margot Fonteyn i
hlutverki sinu.”
Gagnrýnendur um viða veröld
hafa lofað og prisað Fonteyn,
sérstaklega fyrir ljóðræna túlkun
hennár, klassiskan stil, fullkomiö
vald á hreyfingum og sterkan
persónuleika, sem er svo greini-
legur i öllum danshlutverkum
hennar, allt frá Svanavatninu
(sem hún dansar hér) til ösku-
busku, þar sem hún dansar með
Aður fyrr voru hclztu
mótdansarar Margot Fonteyn
þeir Robert Helpmann og siðar
Michael Soames. Þessi tvö nöfn
verða óhjákvæmilega sifellt
nefnd i sömu andrá og hennar,
þegar talið berst að miklum
samdönsurum. Snemma árs 1962
dansaði hún i fýrsta skipti með
sovézka dansaranum Rudolf
Nureyev, sem hafði flúið frá
Sovetrikjunum skömmu áður.
Tiltekin sýning var, þegar
Nureyev dansaði i fyrsta skipti i
Convent Gardan i London, og
bæði áhorfendur og gagn-
rýnendur stóöu á öndinni af
hrifningu. Siðan hefur Nureyev
verið tiður meðdansari Fonteyn,
bæði sem gestur erlendis og i
Konunglega ballettinum og
saman hafa þau farið i ferðalög
um allan heim.
Samstarf þeirra er frábærlega
gott, og hefur Dame Margot sagt,
að það sé henni mikil uppörv. að
dansa með Nureyev, sem er 20
árum yngri en hún. Þá hafa
einnig gengið sögur um, að
samband þeirraná lengra en það,
sem gefur að lita á sviðinu, en
vitaskuld hafa þau bæði neitað
þvi statt og stöðugt. Dame
Margot Fonteyn er gift dr.
Roberto Arias, sem áður var
ambassador Panama i London,
og notar hún i einkalifi sinu nafnið
Dame Margot Fonteyn de Arias.
Þau giftust árið 1955 og hafa alltaf
verið talin mjög hamingjusöm i
hjónabandi. Sérstaklega hefur
Margot Fonteyn unnið sér hylli og
aðdáun vegna þeirrar umhyggju,
sem hún hefur sýnt manni sinum,
en hann er lamaður fyrir neöan
mitti eftir pólitískt tilræði, sem
honum var sýnt i Panama árið
1964.
Þessi stórkostlega ballettdans-
mær hefur lýst þvi yfir, að hún
hafi engin áform um að hætta, svo
lengi sem áhorfendur vilji sjá
hana. Og nokkuö vist er, að þaö
vilja þeir. Sem dæmi um
vinsældir hennar má nefna, að á
sex mánaða timabili á fyrra ári,
1971, er hún var á ferðalagi með
Konunglega ballettinum i
Englandi, þurfti hún i miðri ferð-
inni að fljúga til Suður-Afrlku til
að dansa i nýrri uppsetningu af
’ Þyrnirósu. Siðan flaug hún heim
aftur og dansaði nokkrar
sýningar með ballettinum, fór til
Parisar og dansaði með Nureyev
— aftur i Þyrnirósu —, til New
York til að dansa i nýjum ballett,
Dame Margot Fonteyn dansar í „Svanavatninu”, en hér á landi dansar hún hluta úr þvi.