Tíminn - 25.06.1972, Blaðsíða 20

M,
20
TtMINN
Sunnudagur 25. júni 1972
HEIMSOKNAÐ
mógilsA við
KOLLAFJÖRÐ
- þar sem fram fara kynbætur
á trjágróðri
— Séö yfir annað gróöurhúsiö aö Mógilsá, þar sem margskonar rannsóknir fara fram.
Texti: Kjartan L. Pálsson j
■ ■
■ ■
Myndir: Guðjón Einarsson
Peir, sem aka Vesturlandsveg
um Kollafjörö, eins og hann er nú,
áður en nýi vegurinn kemur i
gagniö, komast naumast hjá þvi
aö taka eftir litlu, snotru húsi og
tveimur gróöurhúsum viö hlið
þess. Þessar byggingar láta ekki
mikið yfir sér, en þeim mun
mcira er aö gerast innan veggja
þeirra og á landareigninni sjálfri.
Þetta er rannsóknar- og til-
raunastöð Skógræktar rikisins og
nefnist Mógilsá, þvi aö svo hét
bóndabær sá, sem þarna var áð-
ur. Þessa stöð gáfu Norðmenn
Skógrækt rikisins á sinum tima,
og Haraldur rikisarfi vigði hana
árið 1967.
Hlutverk stöðvarinnar er fyrst
og fremst að vinna að rannsókn-
um, sem hafa hagnýta þýðingu
fyrir skógrækt og trjárækt i land-
inu, og er það bæði gert meö til-
Agræösla sú, sem stunduö er á Mógilsá, er forvitnlleg. Markmiöiö er aö
kynbæta birki. Hér sést greinUega, hvernig ágræöslunni er hagaö.
Stofnjurtin stcndur föst á rót sinnií mold, en endi greinarinnai^sem á er
grædd, er haföur i vatni á meðan hún er aö gróa föst viö stofninn.
Þessi áletraöi steinn er i hlaö-
varpanum á Mógilsá.
viða um land, og þaðan eru svo
trjáplönturnar fluttar að fáum
árum liönum enn viðar um landið
til gróöursetningar á vegum
Skógræktar rikisins, skógræktar-
félaga eöa einstakiinga, sem
vinna að þvi fórnfúsum höndum
aö koma upp skógarlundum.
Haukur sagði okkur, að mest
væri unnið að þvi i stöðinni að sá
og prófa afbrigði og kvæmi. Væri
til dæmis prófað, hvaða veðurfar
hentaði þessari eða hinni tegund-
inni eða afbrigðinu bezt. Til
dæmis heföi reynslan sýnt, að
sumar trjátegundir, sen dafna
vel eða jafnvel ágætlega i Hall-
ormsstaöarskógi, ættu örðugt
uppdráttar eða yxu ekki að gagni
á öðrumstöðum, þar sem veðurlag
og vaxtarskiiyrði eru meö öðrum
hætti, og svona væri þetta sitt á
hvað. Þetta yrði allt aö kanna, og
það tæki sinn tima að finna, hvað
bezt gæfist á hverjum stað, og i
býsnamörg horn að lita.
Sprotar af sitkagreni
látnir ræta sig
Haukur fór þessu næst með
okkur út i gróðurhús,þarsem fara
fram margs konar rannsóknir og
tilraunir. Þar var trjágróður af
ýmsum tegundum og á ýmsum
þroskastigum, þótt mest væri þar
um heldur veikburða plöntur og
lágar i lofti.
Þarna bar mest á greni og birki
á ýmsum aldri og með ýmiss kon-
ar eiginleika. Mest var þó af
sitkagreni og ekki að ástæðu-
lausu. I stöðinni á Mógilsá hafa
menn komizt upp á lag með að
fjölga þessari tegund meö þvi að
klippa sprota af trjám, þegar þau
eru i vetrardvala, og setja þá sið-
an i gróöurhús, þegar birta er
orðin næg — i marzlok eða april.
Þar eru þeir látnir ræta sig við
sérstakt hita- og rákastig. Þetta
hefur gefizt mjög vel, þvi að sjö-
Tveir af starfsmönnum stöövarinnar: Evert Ingólfsson garöyrkjn-
maöur til vinstriog Haukur Ragnarsson forstöðumaöur til hægri. Fyrir
framan þá eru tvær birkiplöntur sem greinar hafa veriö græddar á.
raunastarfsemi á Mógilsá og
annars staöar á landinu, þar sem
veðurskilyrði eru önnur.
Við brugöum okkur upp að
Mógilsá á dögunum til þess að
fræðast um það, sem þar er gert.
Þar hittum við að máli forstöðu-
manninn, Hauk Ragnarsson, en
auk hans eru tveir fastir starfs-
menn i stöðinni — Þórarinn
Bendikz sérfræðingur og Evert
Ingólfsson garðyrkjumaöur.
Geymir allt fræ
Skógræktar ríkisins
Haukur fór fyrst með okkur inn
i rannsóknarstofuna, sem er búin
mjög fullkomnum tækjum, er
stöðin fékk að gjöf frá vestur-
þýzka rikinu. t þessari rannsókn-
arstofu fara meðal annars fram
athuganir á spirunarhæfni fræs,
tiu af hverju hundraði festir ræt-
ur.
Þetta skiptir mjög miklu máli
fyrir ræktun gagnviöar i landinu,
þvi að með þessari aðferð má fyrr
og fljótar en ella koma upp sitka-
stofni af trjám, sem stóðust öðr-
um betur páskaveðrið mikla árið
1963,og hafa þá eiginleika að geta
boðið umhleypingasamri veðr
áttu og stórkostlegustu vorhret-
um byrginn.
Ágræösla ieikmanni
forvitnilegust
Af margs konar merkilegum
tilraunum, sem þarna eru gerðar,
er ágræðslan kannski forvitnileg-
ust aðvifandi manni.
Þessar tilraunir hófust i fyrra.
Þá voru teknar greinar af úrvals-
birki og græddar á stofn annarrar
birkiplöntu, sem gædd var ein-
hverjum öðrum góðum eiginleik-
og yfirleitt er fræið skoðað þarna
og kannað eftir öllum kúnstarinn-
ar reglum. Meira er unnið þarna
á veturna en sumrin, en sumar-
vinnan er þeim mun meiri annars
staðar, svo aö nóg er aö gera árið
um kring.
1 stöðinni er varðveitt allt fræ,
sem Skógrækt rikisins á og notar.
Það er geymt i kæliskáp
um og frystiholfum, og er
þarna saman kominn aragrúi
frætegunda, afbrigða og -kvæma.
Fræið fer siöan i gróðurstöðvar