Tíminn - 28.06.1972, Síða 9

Miðvikudagur 28. júni 1972
TÍMINN
9
Útgefandi: Fra'msóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinssori (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs Timans).
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislasonu Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, sfmar 18300-18306.
Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusími 12323 — auglýs-
ingasimi 19523. Aðrar skrifstofurrsimi 18300. Askriftargjald
225 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krónur ein-
takið. Blaðaprent h.f.
Ihaldið breytist ekki
Það var eitt af fyrstu stefnumálum Fram-
sóknarflokksins og Alþýðuflokksins, þegar þeir
hófu starf sitt fyrir meira en hálfri öld, að
styrkja sem allra flesta einstaklinga til að eign
ast eigið húsnæði.Fyrsta sporið i þessa átt var
stigið með lögum um byggingar- og landnáms-
sjóð. Næsta spor var löggjöfin um verka-
mannabústaðina. Sjálfstæðisflokkurinn, sem
þá hét raunar réttu nafni eða íhaldsflokkurinn,
beitti sér harðlega gegn þessum lögum báðum.
Talsmenn hans héldu þvi fram, að sú aðstoð,
sem mönnum væri hér veitt til að eignast eigið
húsnæði, yrði aðeins til að draga úr sjálfs-
bjargarhvötinni og einstaklingsframtakinu.
Talsmenn hans sögðu, að það bezta, sem hið
opinbera gæti gert i húsnæðismálunum, væri
að gera ekki neitt. Jafnvel lögin um byggingar-
samvinnufélögin, sem sett voru að frumkvæði
Framsóknarflokksins, litu þeir hornauga.
En þeirri stefnu, að sem allra flestir byggju i
eigin húsnæði, hefur verið fylgt þrotlaust
áfram undir forustu Framsóknarmanna. Nýtt
spor var stigið, þegar Steingrimur Steinþórs-
son var félagsmálaráðherra 1953-’56, með lög-
unum um sérstaka lánaaðstoð við byggjendur
eigin ibúða, og var þá raunar lagður grundvöll-
ur þess ibúðalánakerfis, sem nú er búið við.
Mesta endurbótin á þvi var gerð i tið vinstri
stjórnarinnar á árunum 1956-’58.
Það er i samræmi við þá stefnu Framsóknar-
flokksins að styrkja eigi sem allra flesta til að
búa i eigin húsnæði, að hann hefur viljað skatt-
leggja sem allra minnst hóflegt einkahúsnæði.
Bæði á Alþingi og i borgarstjórn Reykjavikur
hafa fulltrúar hans flutt tillögur um, að fast-
eignagjöldunum yrði stillt i hóf þegar um væri
að ræða hóflegt ibúðarhúsnæði, sem eigendur-
nir byggju sjálfir i.
Þessar tillögur hafa ekki náð samþykki full-
trúa Sjálfstæðisflokksins. Það er i fullu sam-
ræmi við þessa afstöðu Sjálfstæðismanna, að
þeir hafa nú að þarflausu látið Reykjavikur-
borg nota sér heimild til að hækka fasteigna-
skatta á ibúðarhúsnæði um 50%.í þvi sambandi
er það engin afsökun að vitna til annarra
bæjarfélaga, þar sem öðruvisi er ástatt og fast-
eignamatið er heldur ekki eins hátt. Af hálfu
minnihlutaflokkanna i borgarstjórn var lögð
áherzla á, að þetta aukaálag yrði ekki látið ná
til ibúðarhúsnæðis, en fulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins létu það sem vind um eyru þjóta.
Þannig er enn mikill skyldleiki milli núver-
andi leiðtoga Sjálfstæðisflokksins i Reykjavik
og þeirra foringja hans, sem beittu sér gegn
verkamannabústöðunum fyrir 40 árum og
annarri aðstoð við þá, sem af litlum efnum
voru að reyna að eignast eigið húsnæði. íhaldið
breytist ekki, þótt árin liði.
ERLENT YFIRLIT
Vill stjórnin í Hanoi
(
ekki semja við Nixon?
Bíður hún eftir spám skoðanakannana í Bandarikjunum?
MARGT bendir nú til þess,
að stjórnir Sovétrikjanna og
Kina hvetji stjórn Norður-
Vietnams til þess að semja um
vopnahlé og frið við Bandarik-
in áður en forsetakosningar
fara þar fram. Ferðalag Pod-
gornys, forseta Sovétrikjanna,
til Hanoi, virðist hafa verið
farið i þeim tilgangi að hvetja
stjórn Norður-Vietnams til
samninga. För Kissingers,
aðalráðunautar Nixons for-
seta i 'alþjóðamálum, til Pek-
ing, virðist einnig hafa verið
farin i trausti þess, að Peking-
stjórnin myndi beita áhrifum
sinum til að greiða fyrir sam-
komulagi með þvi að hvetja
stjórn Norður-Vietnams til
samninga. Sitthvað bendir til
þess, að Kissinger hafi ekki
verið tekið illa i Peking.
Staðan er nú þannig.að bæði
Bandarikin annars vegar og
Sovétrikin og Kina hins vegar,
virðast hafa áhuga á sam
komulagi, eða m.ö.o. sagt,
stórveldin hafa öll áhuga á
skjótri lausn Vietnam-deii-
unnar. Hins vegar er stjórn
Norður-Vietnams ekki eins fús
til samninga, og valda þvi
ýmsar ástæður, eins og siðar
verður vikið að. Hér gerist það
sama og i deilunni fyrir botni
Miðjarðarhafsins. Bæði
Bandarikin og Sovétrikin vilja
ná samkomulagi i deilum
ísraels og Arabarikja, en
israel neitar að láta hertekna
landsvæðið af hendi og hindr-
ar þannig allt samkomulag.
Þannig geta stórveldin ekki
alltaf sagt smærri rikjunum
fyrir verkum, þótt þau reyni
það gjarnan.
ÁSTÆÐURNAR, sem valda
þvi, að stjórnendur Norður-
Vietnams eru tregir til samn-
inga, eru margar. Mikilvæg-
ust er þó sennilega sú ástæð-
an, að þeir tortryggja alla
samninga við Bandarikin.
Þeir telja Bandarikjamenn
eiga mesta sök á þvi, að sam-
komulagið, sem gert var um
Vietnam á Genfarfundinum
1954, var svjkið, þ.e. að þjóð-
aratkvæðagreiðslan, sem lof-
að hafði verið i Suður-Viet-
nam, var aldrei látin fara
fram. Eisenhower gaf á þessu
þá einföldu skýringu, að um
80% kjósenda myndu hafa
fylkt sér um Ho Chi Minh, ef
atkvæðagreiðslan hefði farið
fram. Það voru þessar van-
efndir, sem leiddu m.a. til
þess, aö stjórn Norður-Viet-
nams hóf að skipuleggja
skæruliðasamtökin i Suður-
Vietnam nokkrum árum siðar.
Þá hafa Bandarikin enn ekki
viljað fallast á það höfuðskil-
yrði stjórnar Norður-Viet-
nams fyrir samkomulagi, að
mynduð verði þjóðstjórn á
breiðum grundvelli i Vietnam.
Stjórn Norður-Vietnams legg-
ur til, að þessi þjóðstjórn
byggist á samstarfi þriggja
aðila, þ.e. stuðningsmanna
núverandi stjórnar, andstæð-
inga núverandi stjórnar, sem
ekki tilheyra þjóðfrelsishreyf-
ingunni, og svo þjóðfrelsis-
hreyfingarinnar. Þá er það
skilyrði stjórnar Norður-Viet-
nam að Thieu forseti dragi sig
i hlé.
Þjóðstjórnartillaga stjórnar
Norður-Vietnams virðist ekki
ósanngjörn, en Bandarikja-
stjórn hefur þó enn ekki viljað
fallast á hana. Hún hefur að-
eins látið Thieu forseta gefa til
Teiknimynd af Nixon i Nhan
Oan, aöalblaöi stjórnarinnar i
llanoi.
kynna, að hann sé fús til að
draga sig i hlé mánuði áður en
almennar þingkosningar fara
fram i Suður-Vietnam. Ætlun
hansog Bandarikjastjórnar er
bersýnilega sú, að stjórnin
verði samt áfram i höndum
fylgismanna Thieus. Að visu
er talað um, að alþjóðlegt eft-
irlit skuli haft með þvi, að
kosningarnar fari heiðarlega
fram, en þvi treystir sennilega
enginn þeirra, sem fylgdust
meðsiðustu forsetakosningum
i Suður-Vietnam undir hand
leiðslu Thieus og félaga hans.
Þannig virðist það nú vera
afstaðan til Thieu, sem stend-
ur einna mest i vegi fyrir þvi,
að samkomulag náist i Suður-
Vietnam, eða m.ö.o. stuðning-
ur Nixons forseta við óvinsæla
og lélega leppstjórn.
AÐ DÖMI sumra blaða-
manna hefur það svo veruleg
áhrif á afstöðu Hanoi-stjórn
arinnar, að hún geri sér
nokkra von um, að forseta-
skipti verði i Bandarikjunum i
kosningunum i haust. Hún
telji, að skilyrði til samninga
verði allt önnur og betri, ef t.d.
McGovern yrði næsti forseti
Bandarikjanna. Þess vegna
þykir umræddum blaðamönn-
um sennilegt, að stjórn Norð-
ur-Vietnams muni biða átekta
fyrst um sinn og sjá hvert for-
setaefni demokrata verður og
hvernig spár skoðanakannana
verða um sigurmöguleika.
Rússar og Kinverjar virðast
hins vegar trúa á^að Nixon
verði endurkosinn og að betra
sé að semja við hann fyrir
kosningarnar en eftir þær.
Vinni Nixon i kosningunum,
geti hann orðið örðugur við-
fangs i samningum á eftir.
Mjög er deilt um, hvaða
áhrif loftárásirnar á Norður
Vietnam hafi á samningavilja
Hanoi-stjórnarinnar. Sumir
telja, að hin mikla eyðilegg-
ing, sem loftárásirnar valda,
muni sannfæra stjórn Norður-
Vietnams um, að skynsamleg-
ast sé að semja. Aðrir halda
fram hinu gagnstæða og telja
það meira i samræmi við
skaplyndi Norður-Vietnama
að harðna við hverja raun, i
stað þess að láta undan siga og
gefast upp. Norður-Vietnamar
viti lika, að Rússar og Kin-
verjar verða nauðbeygðir til
að veita þeim aukna hjálp, ef
striðið heldur áfram, hvort
sem þeim likar það betur eða
verr.
FYRIR Nixon er það áreið-
anlega mikilvægt, með tilliti
til kosningabaráttunnar, að ná
samkomulagi um Vietnam-
deiluna áður en kosningarnar
fara fram. Þótt vigstaðan i
Suður-Vietnam sé nú nokkru
skárri en fyrir fáeinum vik-
um, getur það átt eftir að
breytast. Norður-Vietnamar
gætu átt það til að draga nýja
sókn þangað til i september
eða október og taka t.d. Kont-
um eða Hue, þegar Nixon
kæmi það verst með tilliti til
kosninganna. Sannleikurinn
er sá, að Bandarikjamenn
hafa enn ekki gert sér full-
komlega ljóst, hver var til-
gangurinn með sókn Norður-
Vietnama. Eru þeir t.d. aðeins
að villa um fyrir Bandarikja-
mönnum og Suður-Vietnöm-
um, þegar þeir stefna sókninni
nú að An Loc, Kontum og Hue,
en að aðalmarkmið þeirra sé
að gera höfuðárásina á Saigon
siðar á árinu? Ýmsir blaða-
menn, sem verið hafa i Viet-
nam, hafa varpað þessu fram
að undanförnu og telja ýmsar
likur benda i þessa átt.
Vafalitið er, að það verður
vatn á myllu McGoverns, ef
styrjöldin i Vietnam heldur
áfram, og þó einkum ef stjórn
Suður-Vietnams yrði fyrir
hernaðarlegu áfalli rétt fyrir
kosningarnar.
Fyrir Nixon er nú um það að
velja að hætta stuðningnum
tið Thieu-stjórnina eða að
halda styrjöldinni áfram. Allt
bendir til, að hann geti náð
samkomulagi við stjórn Norð-
ur-Vietnams og þjóðfrelsis-
hreyfinguna i Suður-Vietnam,
ef hann féllist á þjóðstjórnar-
hugmynd þessara aðila. Nixon
væri orðinn eitthvað misvitur,
ef hann veldi ekki þennan
kost, sem er lika sæmilegastur
og réttastur.
Þ.Þ.
Þ.Þ.