Tíminn - 29.06.1972, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 29. júni 1972
TÍMINN
7

«1118»
tJtgefandi: Fra'msóknarflokkurinn
x Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri SunnudagsblaOs Timans).
x Auglýsingastjóri: Steingrimur. Gislasoni, - Ritstjórnarskrif-,
stofur í Edduhúsinu viö Lindargötu, slmar 18300-18306.
Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiöslusfmi 12323 — auglýs
ingasimi 19523. Aörar skrifstofurrsimi 18300. Askriftargjald
225 krónur á mánuöi innan lands, I lausasöiu 15 krónur ein
takiö. Blaöaprent h.f.
Verðhækkanir
og kaupmóttur launa
Guðlaugur Þorvaldsson prófessor stjórnaði i
fyrrakvöld sjónvarpsþætti, þar sem fjallað var
um verðhækkanir og kaupmátt launa, og fórst
honum það vel að vanda. Þátttakendur voru
núverandi og fyrrverandi viðskiptaráðherrar,
forseti Alþýðusambands fslands og fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitendasambands
íslands. Þáttur þessi var á margan hátt hinn
athyglisverðasti. Meðal annars upplýst-
ust eftirgreind atriði:
Verðhækkanir þær, sem hafa orðið á þvi
eina ári, sem liðið er siðan núverandi
rikisstjórn kom til valda, hafa orðið nær
helmingi minni en verðhækkanir urðu til
jafnaðar á ári siðustu valdaár fyrrverandi
rikisstjórnar, þegar verðstöðvunartima-
bilið er undanskilið. Þannig hækkaði
framfærslu • kostnaðurinn samkvæmt
framfærsluvisitölunni á timabilinu frá 1.
janúar 1968 til 1. nóvember 1970 um 54%
eða um 18% á ári. Siðan núverandi rikis-
stjórn kom til valda, hefur framfærslu-
kostnaður hækkað samkvæmt fram-
færsluvisitölu um rétt 10%. Þannig hefur
dregið verulega úr verðhækkunarhraðan-
um, þótt enn sé hann of mikill.
Kaupgjald hefur i tið núverandi rikis-
stjórnar hækkað hjá láglaunafólki, t.d.
timakaup verkamanna, miklu meira en
nemur hækkun framfærslukostnaðarins.
Sé borin saman hækkun framfærslukostn-
aðarins samkvæmt framfærsluvisitölunni
annars vegar og hækkun timakaupsins
hins vegar, kemur i ljós, að kaupmáttur
timakaupsins er nú um 20% meiri en hann
var vorið 1971. Kaupmáttaraukning viku-
og mánaðarkaups mun vera nokkru
minni.
ÖUum þátttakendum i umræðunum kom
saman um, að svo mikið væri nú lagt á
útflutningsatvinnuvegina, að ekki mætti
lengra ganga, ef ekki ætti að koma til sér-
stakra vandræðaráðstafana. Forseti
Alþýðusambandsins hafði þó eðlilega
þann fyrirvara, að þessi mál þyrfti að
athuga vandlega, áður en ákvarðanir
væru teknar.
Af þvi, sem hér er rakið, er það vel ljóst, að
vel hefur miðað i þá átt, i tið núverandi rikis-
stjórnar, að auka kaupmátt hinna lægst laun-
uðu um 20% á tveimur árum, eins og lofað er i
stjórnarsáttmálanum. Vandinn nú er að koma i
veg fyrir, að það, sem áunnizt hefur, tapist i
nýrri verð- og kauphækkunarskriðu, og tryggja
að umsamin kauphækkun á næsta ári komi að
fullum notum. Þennan vanda hefur rikisstjórn-
in nú til athugunar i samráði við stéttasamtök-
in, og tekst vonandi að leysa hann á farsælan
hátt.
Þ.Þ.
Hella Pick, The Guardian:
Waldheim tníir á framtíð
Sameinuðu þjóðanna
Hann vill verða athafnasamur og hagsýnn framkvæmdastjóri
SKYGGNIÐ er oft slæmt frá
38. hæð, þar sem skrifstofur
aðalframkvæmdastjóra Sam-
einuðu þjóðanna eru. Dr. Kurt
Waldheim, hinn nýi fram-
kvæmdastjóri, er engu að sið-
ur vonglaður og bjartsýnn, og
sannfærður um, að Sameinuðu
þjóðirnar séu og verði áfram
mjög mikilvægur þáttur i al-
þjóðasamskiptum.
Waldheim reynir að gæða
embætti aðalframkvæmda-
stjórans nýjum svip. í stjórn-
málum hefir hann starfað með
ihaldsmönnum i Austurriki,
en fjarri fer þó, að vart verði
hjá honum þess uppgjafar-
anda, sem farið var að gæta
hjá U Thant. Óvist er, að hann
reynist sérstakur breytinga-
maður, en hann vill verða
framkvæmdamaður og vill, að
fulltrúar aðildarrikjanna liti á
framkvæmdastjórann sem
mann gæddan holdi og blóði,
en ekki aðeins sem hugmynd.
Hann hefir áhuga á stjórn og
er mjög vel ljós nauðsynin að
að hamla gegn áhrifum Park-
insonslögmálsins innan þessa
geysistóra skrifstofubákns.
Honum hefir þegar tekizt að
koma á nokkrum sparnaði og
fjölgar alls ekki starfsfólki.
AUSTURRIIKISMAÐURINN
Waldheim var kjörinn að
alframkvæmdastjóri Samein-
uðu þjóðanna I desember i vet-
ur. Hann hefir ferðazt viða
siðan hann var kjörinn, og ætl-
ar þó að koma enn viðar. Hann
sagði eitt sinn á blaðamanna-
fundi, að hver aðildarþjóð ætti
rétt á að fá að hitta hann að
máli i sinni eigin höfuðborg.
Hann hefir þegar lagt leið sina
til allmargra höfuðborga vest-
rænna rikja, og einnig til
Afriku.
Rússar hafa fallizt á að
veita aðalframkvæmdastjór-
anum viðtöku i júli. Augljóst
er og, að hann er einnig óðfús
að fara til Peking, en sú
heimsókn hefir ekki verið
timasett enn. Fastafulltrúi
Kinverja sækir Waldheim
heim i aöalstöðvum Samein-
uðu þjóðanna, og aö þvi er bezt
er vitaö, hefir fastafulltrúinn
vakið máls á Vietnam-styrj-
öldinni við hann.
Hvað sem þessu liöur, virð-
ist Waldheim hafa viðurkennt,
að Sameinuöu þjóðirnar geti
ekki látið að sér kveöa viö
lausn Vietnamstyrjaldarinn-
ar, að minnsta kosti ekki i fyr-
irsjáanlegri framtið. Honum
hefir verið gert ljóst, að Norð-
ur-Vietnamar sætti sig ekki
við annað en beinar samn-
ingaviðræður við Bandarikja-
menn i Paris.
WALDHEIM er auðsjáan-
lega mjög ánægður með hinn
óvænta, ágæta árangur af um-
hverfismálaráðstefnunni i
Stokkhólmi. Þar var sam-
þykkt ályktun, sem ætti að
veita Sameinuðu þjóðunum ný
tækifæri til athafna á þessu
sviði, og Waldheim virðist lita
svo á, aö aðildarþjóðirnar séu
reiðubúnar aö viðurkenna
Sameinuöu þjóðirnar sem
vettvang alþjóöasamvinnu i
baráttunni fyrir verndun um-
hverfis mannsins.
Ekki má að visu gleyma
hinum „smávægilega’vanda i
sambandi við samvinnu af
hálfu Sovétmanna og fylgi-
rikja þeirra'i Austur-Evrópu.
Austurveldin sendu ekki full-
trúa til ráðstefnunnar vegna
þess, að Austur-Þjóðverjum
var ekki boöin fullgild aðild.
Alyktun ráðstefnunnar i
Stokkhólmi verður að stað-
festa á allsherjarþingi Sam-
einuðu þjóðanna i haust, og þá
munu fulltrúar Austurveld-
anna taka þátt i rökræðum,
sem kunna að reynast mjög
svo athyglis- og áhugaverðar.
Sovétmenn munu ekki hafa
fylgi til að koma i veg fyrir að
allsherjarþingið samþykki til
að koma i veg fyrir að alls-
herjarþingið samþykki álykt-
un Stokkhólmsráðstefnunnar,
jafnvel þó að þeir hafi hug á að
reyna.
HITT er svo annað mál, að
ef til vill verður á döfinni við-
leitni til að fá viðurkennda aö-
ild bæði Austur- og Vestur-
Þýzkalands aö Sameinuðu
þjóöunum, þegar allsherjar-
þingið kemur saman i haust.
Rikisstjórnin i Bonn hefir fast-
an áheyrnarfulltrúa hjá Sam-
einuöu þjóðunum og á fulla að-
ild að mörgum sérstofnunum
samtakanna. Austur-Þjóð-
verjar hafa hins vegar ekki
áheyrnarfulltrúa hjá samtök-
unum, hvaö þá meira.
Brandt kanslari hefir þegar
gefið i skyn, að rikisstjórnin i
Bonn sé hlynnt aöild beggja
þýzku rikjanna, þegar samn-
ingum milli þeirra er lokið á
viðunandi hátt. Rikisstjórn
Austur-Þýzkalands er andvíg
þeirri afstöðu og hefir lengi
barizt fyrir að fá fulla aðild að
samtökunum, hvað sem ofan á
verði um samningana við
rikisstjórnina i Bonn, og sýnist
lika svo á, að full aðild yrði til
þess að greiða götu fullrar við-
urkenningar á skiptingu
Þýzkalands á opinberum vett-
vangi.
WALDHEIM er áhugamál
að niðurstaöa fáist um aðild
þýzku rikjanna svo fljótt sem
auöið er. Hann telur þó ekki
unnt að ná samkomulagi um
þetta i ár, en sennilegra aö úr
þvi geti orðið á árinu 1973. Full
aðild beggja þýzku rikjanna
væri honum fagnaöarefni,
ekki einungis vegna þess, að
hann telur Sameinuðu þjóðirn-
ar eiga að vera samtök allra
þjóða, heldur ekki siður vegna
hins, að framlög tveggja
þýzkra rikja kæmu sér afar
vel fyrir samtökin.
Gengið er út frá þvi sem
gefnu, að framlag Bandarikj-
anna til samtakanna verði
minnkað niöur i fjórðung.
Waldheim virðist ekki aðeins
hafa sætt sig við þetta, heldur
taka þvi allt að þvi fegins
hendi,sem áþreifanlegu tæki
til að draga úr þeim áhrifum,
sem Bandarikjamenn vilja
halda sig eiga rétt á að hafa á
málefni Sameinuöu þjóðanna.
Austur- og Vestur-Þýzkaland
eru bæði auöug, og Waldheim
treystir þvi, að framlög þeirra
geri betur en aö bæta upp
lækkunina á framlagi Banda-
rikjanna.
MALEFNI Afriku ber sýni-
lega hátt i huga aðalfram-
kvæmdastjórans. Hann gerir
sér mest far um Namibiu,enn
sem komiö er. Hann gaf
öryggisráöinu skýrslu um viö-
ræður sinar viö valdhafana i
Suöur-Afriku og virðist sann-
færöur um, aö Sameinuðu
þjóöunum beri aö halda áfram
að reyna aö fá stjórn Suöur-
Afriku til aö fallast á sjálf-
stæöi Namibiu. Hann lætur
fulltrúa Afriku i öryggisráðinu
fylgjast vel með viðræöunum
við stjórn Suöur-Afriku og
heldur, að Afrikumenn treysti
honum. En þeir trúa ekki enn
á góð áform hjá rikisstjórn
Suður-Afriku.
Valdhafarnir i Pretoriu eru
sagðir reiðubúnir að failast á
heimsóknir Sendimanna Sam-
einuðu þjóðanna tiINamibíuog
viðurkenna sjálfstæðiö sem
markmið. Enn er þó ekki ljóst,
hvort þeir hugsa sér að mynda
nýja röö Bantustana-fylkja
eða kunna að vera reiöubúnir
að fallast á raunverulegt sjálf
stæði sameinaös rikis Nami-
biu. Waldheim telur borga sig
að halda áfram að ræða við
stjórn Suður-Afriku og er von-
góður um, að öryggisráöið
veiti stuðning sinn.
Framhald á bls. 10