Tíminn - 30.06.1972, Blaðsíða 15

Föstudagur 30. júni 1972
TÍMINN
15
Sherlock Holmes var ávallt
þeirrar skoðunar. að ég ætti að
skrá frásögnina um hina
fáheyrðu atburði varðandi pró-
fessor Presbury. Helzti til-
gangurinn með frásögn minni, er
sá. að kveða niður ljótan orðróm,
sem gaus upp fyrir tuttugu árum i
háskólanum og barst þaðan viða
vegu meðai menntamanna i
London. Nokkrar hindranir voru
þó á útgáfu þessarar sögu, og hun
lá lengi geymd i sama skjala-
kassanum, sem hefur inni að
halda margar frásögur af ævin-
týrum vinar mins. Nú höfum við
loks fengið ieyfi til að gera allt
uppskrátt um þetta mál, sem var
eitt af siðustu málunum, er
Holmes hafði með höndum, áður
en hann dró sig alveg i hlé og
hætti slikum störfum. En þrátt
fyrir áðurnefnt leyH verður að
gæta nokkurrar varuðar, þegar
málið er nú kunngert almenningi.
Það var sunnudagskvöld seint i
september, árið 1903 að ég fékk
eina af hinum gagnorðu orð-
sendingum, er Holmes var vanur
að nota: ,,Komdu strax, ef þér
héntar það. — Ef þér hentar það
ekki, þá komdu samt.” S.H.
Samband okkar Holmes var um
þetta leyti dálitið skrýtið. Hann
hafði sinar föstu, einstrengings-
iegu venjur og ég var sjálfur ein
al þessum venjum hans. Ég var
..þarfagripur”, likt og fiðlan
hans, reyktóbakið, gamla, svarta
reykjarpipan og ýmsar minnis-
bækur, er honum tilheyrðu.Þegar
um var að ræða ákveðið starf, og
hann þurfti aðstoðarmann, sem
treysta mætti, þá var mitt hlut-
verk ákveöið. Auk þessa var ég
einnig á annan hátt til hjálpar.
Honum fannst ég hvetja og örva
skarpskyggni sina. Hann lék það
oft, að ,,hugsa upphátt” að mér
nærstöddum. Orðum hans var þó
ekki fremur beint til min en t.d.
til gamla stólsins hans, eða ein-
hvers annars hlutar. En þegar
þetta var orðinn fastur vani, þótti
honum af einhverjum orsökum
betra. að ég væri lika til staðar.
Ef honum gramdist við mig,
vegna sljóleika mins og skilnings-
leysis, þá varð það oftlega til þess,
að skarpleiki hans sjálfs virtist
blossa upp með enn meiri hraða.
Þannig var oftast háttað þvi auð-
mjúka hiutverki, sem ég leysti af
hendi i ævintýrum okkar.
Þegar ég kom heim i Baker
Street, fann ég Holmes sitjandi i
hnipri i gamla stólnum. Haföi
hann dregið hnén upp að höku, sat
þar með hnyklaðar brýr og pip-
una i munninum. Auðsætt var, að
hann var þungt hugsi u'm eitt-
hvert erfitt viðfangsefni. Hann
benti mér á gamla stólinn minn,
og var það einasta merki þess,
næsta hálfa klukkutimann, að
hann vissi að ég væri nærstaddur.
Loks hrökk hann upp úr
hugsunum sinum og með hálfaf-
sakandi brosi bauð hann mig vel-
kominn hingað, sem ég einu sinni
kallaði heimili mitt. ,,Þú verður
að afsaka þótt ég sé dálitið utan
við mig. kæri Watson,” mælti
hann. ..Siðasta sólarhringinn
hafa undarleg atvik borið mér að
höndum og valdið mér heila-
brotum um nokkuð algengt efni.
Ég er i alvöru að hugsa um að
skrifa dálitinn pistil um gagnsemi
hunda i þjónustu rannsóknar-lög-
reglunnar.
,,En þetta mál hefur þegar
verið rannsakað, Holmes. Blóð-
hundar, _sporhundar...”
,,Nei, nei, Watson. Sú hlið máls-
ins hefur verið sannprófuð fyrir
löngu og er öllum augljós. En til
er önnur hlið og er hún miklu tor-
skildari. Þú manst vist eftir
..Ævintýri kennslukonunnar”,
sem þu skráðir að venju á áhrifa-
mikinn hátt. Með þvi að athuga
persónugerð drengsins, gat ég
ályktað um sömu sálareinkenni
föður hans, grimmd hans og
slægð, þótt hann virtist á yfir-
borðinu vera prúður og heið-
virður maður.”
,,Já, ég man vel eftir þessu.”
„Svipaða rannsóknarferð hef
ég að þvi er varðar hunda. Hjá
þeim má oft geta sér margs til um
heimilislifið. Hefur nokkur maður
séð kátan, glaðlegan hund hjá
þunglyndu, dauflegu heimilis-
fólki'? Geðvont fólk hefur urrandi
hunda, og hættulegt fólk hefur
hættulega hunda. Skapbreytingar
hvorra fyrir sig geta endur-
speglast hjá þeim báðum.”
Ég hristi höfuðið. ,,Þetta er
vissulega nokkuð langt sótt
ályktun.”
llann hafði á ný fyllt reykjar-
pipu sina og svaraði mér engu.
,,Hin praktiska hagnýting þess,
er ég hef sagt er nátengd gátunni,
sem ég er nú að glima við. Hún er
lik flæktri garnhespu, og er ég nú
að leita að lausa endanum á
henni. Einhver slikur laus upp-
hafsþráður er falinn einhvers-
staðar i spurningunni: Hvers-
vegna er hinn tryggi úlfhundur
prófessors Presburys að reyna að
bita húsbónda sinn'?”
Ég hallaði mér aftur á bak i
stólnum, dálitið vonsvikinn. Var
það vegna svona ómerkilegs at-
viks,sem Holmes hafði stefnt mér
á fund sinn? Hann leit til min.
,,Alltaf samur og jafn, Watson
minn. Þú geturaldreiskilið það,að
merkilegur atburður og niður-
staða getur átt rót sina að rekja
til þess, sem flestir álita
smámuni og hégóma. t samræmi
við þetta vil ég nefna frægan, ráð-
settan heimspeking, sem þú hefur
vissulega heyrt nefndan,
prófessor Presbury. hinn fræga
lifeðlisfræðing frá Camford.
Hann hefur tvivegis orðið fyrir
árás sins eigin tryggðavinar, úlf-
hundsins Roy. Hvaö segir þú um
það?"
..Hundurinn er vist grimmur.”
,,Nú, það er kannski athugandi.
en hann ræðst á engan annan, né
heldur ræðst hann á húsbónda
sinn, nema alveg við sérstök
tækifæri. Það er skrýtið, Watson,
mjög skrýtið. En hinn ungi herra
Bennet er fyrr á ferð en hann ráð-
gerði, ef það er hann, sem er nú
að hringja. Ég var að vona(að við
hefðum lengri tima til að skrafa
saman, aður en hann ka'mi.’
Ilratt fótatak heyrðist i
stiganum, snöggt var barið að
dyrum okkar. og andartaki siðar
stóð hinn nýi skjólstæðingur
frammi fyrir okkur. Þetta falleg
ur piltur, hár vexti, og leit ut fyrir
að vera um þritugt. Hann var vel
búinn, en framkoma hans minnti
fremur á íeiminn student en á
veraldarvanan mann. Hann tók í
höndina á Homes, en lét þvinæst
á mig með nokkurri undrun.
..Þetta er óvenju viðkvæmt
mál, herra Holmes,” mælti hann.
„Athugið i hverju sambandi ég er
við prófessor Presbury, bæði per-
sónulega og sem opinber starfs
maður. Ég get varla réttlætt það
að tala hér um málefni hans i
viðurvist þriðja manns".
..Verið óhræddur, herra
Bennot. Doktor Watson er þag-
ma'lskan sjálf. og ég get
fullvissað yður um. að i þessu
máli er mjög liklegt.að ég þurfi á
aðstoðarmanni að halda.”
,,Eins og yður sýnist, Holmes.
Ég veit að þér munuö skiija var-
kárni mina i þessu efni.
,,Þú munt lika skilja það,
Watson. þegar ég segi þér, að
þessi herra Trevor Bennet, er i
starfi sinu aöstoðarmaður hins
mikla visindamanns. býr undir
sama þaki og er heilbundinn
einkadóttur hans. Við munum
vissulega skilja það, aö
prófessorinn á fylistu kröfu á
hollustu hans og þegnskap. En
sliku marki verður bezt náð með
þvi að uppiýsa hið dularfulla mái,
sem hér um ræðir.”
,.Það vona ég lika, herra
Hoimes. Veit Watson, hversu
málum er háttað?”
Ég beið viö nálægt einni
kiukkustund, en hann kom ekki
aftur. Hann kom ekki til her-
bergis sins fyrr en bjart var orðið
af degi."
,,Nú, Watson, hvað álitur þú um
þetta?” spurði Holmes með sama
svipmóti og sjúkdómafrasðingur
mundi hafa, þá er hann sýndi
merkilegt afbrigði.
1142
Lárétt
1) Linkind,- 6) Fangar,- 8)
Mjúk - 9) Vafa,- 10) Fljót.-
11) Spé,- 12) Mánuð.- 13)
Danskt mannsnafn.15) Söng-
hópar,-
Lóðrétt
2) Fótabúnað,- 3) Svik,- 4)
Stráka.- 5) Fáni,- 7) Fæða.-
14) Korn.-
Ráðning á gátu No. 1141
Lárétt
1) Linna,- 6) Náa,- 8) Unn,-
9) Gæs,- 10) LLL,- 11) Ara,-
12) Fáu,-13) Góa,-15) Stóra,-
Lóðrélt
2) Innlagt,- 3) Ná,- 4) Nagl-
far.-5) Aukar.-7) Oskur -14)
ÓÓ,-
HVELL
II II I II
Föstudagur 30. júni
7.00 Morgunútvarp.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar.
13.00 Eftir hádegið. Jón B.
Gunnlaugsson leikur létt lög
og spjallar við hlustendur.
14.30 S i ð d e g i s s a g a n :
„Eyrarvatns-Anna” eftir
Sigurð Ilelgason. Ingólfur
Kristjánsson les (6).
15.00 Fréttir. Tilkynningar.
Lesin dagskrá næstu viku.
15.30 Miðdegistónleikar.
16.15 Veðurfregnir.
Fræðsluþáttur Tanniækna-
félags Islands (frá 17. mai
s.l.): Loftur ólafsson tann-
læknir talar um orsakir
tannskemmda. Létt lög.
17.00 Fréttir. Tónleikar.
17.30 Ferðabókarlestur:
„Frekjan” eftir Gisla Jóns-
son þar sem segir frá
sjóferð til Islands sumarið
1940 (1).
18.00 Fréttir á ensku.
18.10 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Fréttaspegill.
19.45 ltókmenntagetraun.
20.00 Fiðluleikur.
20.30 Tækni og visindi.
Guðmundur Eggertsson
prófessor og Páll Theodórs-
son eðlisfræðingur sjá um
þáttinn.
20.50 Frá tónlistarhátiðinni i
Ohrid i Júgóslaviu s.l. sum-
ar.
21.30 Útvarpssagan:
„Ilamingjudagar" eftir
Bjiirn .1. Blöndal. Höfundur
les (3).
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir.
Kvöldsagan: „Sumarást"
eftir Francoise Sagan Þór-
unn Sigurðardóttir les (3).
22.35 Dansliig i 300 ár jpn
Gröndal sér um þáttinn.
23.05 „A tólfta timanum".Létt
lög úr ýmsum áttum.
23.55 Fréttir i stuttu máii.
Dagskrárlok.
Föstudagur 30. júní
20.00 Fréttir.
20.25 Veður og auglýsingar.
20.30 A söguslóðum Njálu.
Ungur piltur Orn
Hafsteinsson, fer um
söguslóðir Njálu, og nýtur
leiðsagnar afa sins, Arna
Böðvarssonar, cand.mag.
Umsjón Magnús Bjarn-
freðsson. Kvikmyndum Sig-
urður Sverrir Pálsson.
Hljóðsetning Sigfús
Guðmundsson.
21.15 Ironside. Bandariskur
sakamálaflokkur.
Bilaþjófarnir. Þýðandi Dórs
Hafsteinsdóttir.
22.05 lleimsmeistaraeinvigið i
skák. Umræðuþáttur um
einvigið sjálft, framkvæmd
þess og undirbúning. Meðal
þátttakenda verður forseti
Skáksambands tslands,
Guðmundur G.
Þórarinsson. Umræðum
stýrir Eiöur Guðnason.
22.40 Erlend málefni.
Umsjónarmaður Sonja
Diego.
23.10 Dagskrárlok.
ÓDÝRI
MARKADURINN
Herra sumar jakkar 2500.00
llcrra sumar frakkar 3000.00
Herra peysur frá 475.00
Bláar poplin skyrtur 475.00
Herra buxur frá 800.00
LITLISKÓGUR
Snorrabraut 22
Simi 25644.