Tíminn - 09.07.1972, Blaðsíða 11

Sunnudagur 9. júli 1972
TÍMINN
11
tJtgefandi: Fra'msóknarfiokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs Timans).
Auglýsingastjóri: Steingrimur GIslasonu • Ritstjórnarskrif-::;::
stofur í Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306
Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusimi 12323 — auglýs
ingasimi 19523. Aðrar skrifstofurrsimi 18300. Askriftargjalí
225 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krónur ein
takið. Blaðaprent h.f.
Sígild stefna
,,Þetta blað mun eftir föngum”, segir i for-
ustugreininni i fyrsta blaði Timans, „beitast
fyrir heilbrigðri framfarastefnu i landsmálun-
um. Þar þarf að gæta samræmis, hvorki
hlynna um of að einum atvinnuvegi á kostnað
annars né hefja einn bæ eða eitt hérað á kostn-
að annarra landshluta, þvi að takmarkið er
framför alls landsins og allrar þjóðarinnar”.
Það varð hlutverk Framsóknarflokksins
áratugum saman að vera eini flokkurinn, sem
barðist fyrir framför alls landsins. Vegna
þeirrar baráttu hans voru reistir héraðs- og
gagnfræðaskólar viða um landið, menntaskóli
stofnaður á Akureyri, stóraukin framlög til
hafna, nýir vegir lagðir, landbúnaður efldur,
bátaútvegur styrktur á margvislegan hátt og
iðnfyrirtæki reist i dreifbýlinu. Vegna þessarar
baráttu var Framsóknarflokkurinn úthrópaður
og rógborinn sem andstæðingur höfuðborgar-
innar og Framsóknarmenn taldir þar óalandi
og óferjandi.
Nú er viðhorfið til þessara mála að ýmsu
leyti breytt. Fleiri sjá nú en áður, að það er
ekki siður mál höfuðborgarinnar og höfuð-
borgarsvæðisins að efla byggðina i öðrum
landshlutum, þar sem góð afkomuskilyrði eru
augljóslega fyrir hendi. Þetta er sameiginleg-
ur hagur landsmanna allra. En þvi miður hafa
þessi sannindi verið meira viðurkennd i orði en
á borði. Aðrir flokkar hafa keppzt við að taka
undir þau, en litinn vilja sýnt i verki til þess að
fara eftir þeim. Um þetta vitna bezt störf ,,við-
reisnarstjórnarinnar”. Aldrei hefur fólksflótt-
inn úr dreifbýlinu orðið meiri en i tið hennar.
Það er fyrst með tilkomu vinstri stjórnarinnar,
undir forustu Framsóknarflokksins, að breyt-
ing er að verða i þessum efnum.
En það þarf meira en að vinna að framför
alls landsins. Það þarf ekki siður að vinna að
framför allrar þjóðarinnar. Högum manna er
ekki eingöngu skipt eftir búsetu. Oft eru lifs-
kjörin ójöfnust og aðstöðumunurinn mestur i
sjálfu fjölbýlinu. Þar er aðstaða æskufólks til
menntunar oft ójöfnust, og þar verða kjör
gamalmenna oft erfiðust, ef efni bregðast. Það
eru sennilega óheppilegustu afleiðingar ,,við-
reisnarstefnunnar”, að tekjuskiptingin hefur
orðið ójafnari og hlutur ungs fólks og gamals
fólks orðið sérstaklega útundan. Það hefur orð-
ið eitt fyrsta verk núverandi rikisstjórnar að
reyna að bæta úr þessu, m.a. með þvi að stuðla
að sérstakri kauphækkun til þeirra lægst laun-
uðu, að hækkun elli- og örorkulauna og jafnari
námsaðstöðu æskufólks.
Þegar Framsóknarflokkurinn litur yfir far-
inn veg, getur hann verið stoltur af þvi, hve
miklu hann hefur áorkað til að efla framför alls
landsins og allrar þjóðarinnar. En betur má
þó, ef duga skal. Aldrei hefur þetta takmark
verið mikilvægara en nú, þegar tækniþróun og
fylgifiskar hennar stuðla að hinu gagnstæða.
Framsóknarmenn geta þvi sótt fram i fullu
trausti þess, að stefna þeirra er ekki siður i
samræmi við nýjan tima nú en fyrir hálfri öld.
Hún úreldist ekki.
ERLENT YFIRLIT
FÆR MARGARET SMITH
HVÍLDINA í HAUST?
Hún sigraði glæsilega í prófkjörinu, þrátt fyrir 74 ára aldur
öldungadeildarþingmennirnir Mansfield og Smith
ÖLDUNGADEILD
Bandarikjaþings ber að þvi
leyti nafnið með réttu, að þar
eiga jafnan sæti margir menn,
sem hafa náð háum aldri.
Einkum gildir þetta þó um
þingmenn þeirra rikja, þar
sem prófkjör fara fram. Þeir,
sem einu sinni ná sæti i öld-
ungadeildinni, virðast ótrú-
lega sterkir i prófkjörum eftir
það. Þannig vann John
McClellan, sem er 76 ára .ný-
lega sigur i prófkjöri i Arkans-
as, og Margaret Chase Smith,
sem er 74 ára, sigraði glæsi-
lega i prófkjöri i Maine 19. júni
sl. Strom Thurmond, sem er 69
ára, er talinn liklegur til að
sigra i prófkjöri i South
Carolina og Jennings
Randolph, sem er 70 ára, i
West Virginia. John Spark-
man, sem er 72 ára, þykir
einnig liklegur til sigurs i
Alabama, en tvisýnna er með
Allen Ellender, sem er 81 árs, i
Lousiana. bað hjálpar þó
Ellender verulega að hann
stundarenn daglega leikfimi i
iþróttahúsi þingmanna og
vinnur meira en flestir aðrir.
Ef dæma á eftir aldri manna i
öldungadeildinni, verður vart
sagt annað en að bandariskir
öldungadeildarþingmenn eld-
ist flestum mönnum betur.
Þannig er George Aiken frá
Vermont enn sagður i fullu
fjöri, þótt hann verði áttræður
á þessu ári, og sama gildir um
þá Milton Young frá North
Dakota, sem er orðinn 74 ára
og Stuart Symington frá Miss-
ouri, sem er 71 árs.
AÐ ÞESSU sinni beindist
óvenjuleg athygli að prófkjör-
inu hjá republikönum i Maine,
þar sem ungur, ötull og flug-
rikur lögfræðingur, Robert
Monk, keppti við Margaret
Chase Smith. Hann eyddi milli
200-250 þús. dollurum i kosn-
ingabaráttuna og ferðaðist um
rikið þvert og endilangt og
hafði fram að færa ýmsar sak-
ir á hendur henni og þó ekki
sizt þær, að hún hefði verið lé-
legur þingmaður fyrir kjör-
dæmi sitt. Maine hafi fengið
minni opinber fjárframlög en
ílest eða öll riki önnur, þótt
Margaret Smith ætti bæði sæti
i fjárveitinganefnd og her-
málanefnd, en sú siðarnefnda
ræður miklu um staðarval
fyrir hergagnaverksmiðjur.
Margaret Smith eyddi ekki
nema um 10 þús. dollurum i
kosningabaráttuna og heim-
sótti Maine ekki nema nokkr-
um sinnum um helgar. Hún
sigraði samt i prófkjörunum
með yfirburðum.
ÓHÆTT mun að fullyrða, að
Margaret Smith á sigur sinn
aö verulegu leyti þvi að þakka,
að hún er sú kona, sem
lengst hefur átt sæti i öldunga-
deildinni eða samfleytt siðan
1948, en þá var hún fyrsta
kona, sem tók sæti þar. Sið-
ustu árin hefur hún lika verið
eina konan þar. Til viðbótar
þessu, hefur hún hlotið mikla
viðurkenningu fyrir sjálfstæði
og einbeitni. Hún vann áer
mikla frægð 1950, þegar hún
varð einna fyrst til þess af
öldungadeildarmönnum að
mótmæla Joe McCarthy og
risa gegn þeirri herferð hans,
að stimpla alla frjálslynda
menn kommúnista. Aftur
vakti hún þjóðarathygli 1970,
er hún fordæmdi stúdenta-
óeirðirnar. Margaret Smith
hefur alltaf verið ákveðin
gegn öfgum, en hjá henni rek-
ur það meira rætur til ihald-
semi en frjálslyndis. Hún trúir
á hinar góðu, gömlu dyggðir
og vill verja þær. Þess vegna
hefur hún verið i hópi allra
ihaldssömustu þingmanna,
þegar um ýmsar nýjungar
hefur verið að ræða, bæði
félagslegar og verklegar.
Þá hefur hún unnið sér það
álit, að hún væri sá þingmað-
ur, sem sækti einna bezt fundi,
enda sýna atkvæðagreiðslur
það. Þannig var hún t.d. á
timabilinu júni 1955 —júli 1968
viðstödd öll nafnaköll i þing-
inu, eða 2941 alls. Hitt er ekki
talið jafnöruggt, að hún hafi á
siðari árum fylgzt eins vel
með málum og þátttakan i at-
kvæðagreiðslum gæti bent til.
Þannig mætti hún á stúdenta-
fundi fyrir tveimur árum til að
verja stefnu Nixons i
Vietnammálinu, en hún hefur
alltaf verið eindreginn hauk-
ur. Þar kom i ljós, að hún vissi
ótrúlega litið um gang Viet-
namstyrjaldarinnar, þrátt
fyrir þátttöku sina i hermála-
nefndinni. Hún fékk herfilega
útreið hjá stúdentunum og
hefur siðan forðazt slika fundi.
Hún sækir nú yfirleitt ekki
fundi, nema þar sem tryggir
flokksmenn hennar koma
saman.
MARGARET SMITH heldur
sjaldan ræður i þinginu. 1
deilumálum fylgir hún yfir-
leitt þeirri venju að gera ekki
uppskátt fyrr en á siðustu
stundu hver er afstaða henn-
ar, oft ekki fyrr en við at-
kvæðagreiðslu. Hún segist
gera þetta m.a. vegna þess, að
hún vilji ekki hafa áhrif á
aðra, enda ætlist hún til að
aðrir þingmenn reyni ekki að
hafa áhrif á sig. Það er lika
talið tilgangslitið að ætla aö
reyna að telja henni hughvarf.
Hún lifir mjög einangruð, fer
beint á þingfundi og af þeim á
skrifstofu sina, þar sem sömu
konurnar eru lengi búnar að
vinna fyrir hana, og þar tekur
hún ekki á móti nema sárafá-
um útvöldum. Hún sækir litið
boð og veizlur og blandar eins
litið geði við fólk og henni
virðist frekast unnt. Hún
krefst þess bersýnilega að
þingmenn sýni henni mikla
virðingu i umgengni. Hún
hefurekki verulega umgengni
nema við einn karlmann,
William Lewis, sem verið
hefur sérstakur ráðunautur
hennar, blaðafulltrúi og
kosningastjóri siðan hún tók
sæti i öldungadeildinni. Hún
býr ein i annarri álmu i húsi
hans, en hann býr i hinni, en
hann er piparsveinn. Lewis er
14 árum yngri en hún.
MARGARET Chace Smith
er alin upp i fátækt og byrjaði
snemma að vinna fyrir sér. Að
loknu gagnfræðaskólanámi
var hún kennari, simastúlka
og skrifstofustúlka. Hagur
hennar breyttist, er hún giftist
þingmanni i fulltrúadeild
Bandarikjaþings og gerðist
jafnframt einkaritari hans i
Washington. Hann lézt
af hjartaslagi 1940, og
ákvað hún þá að gefa kost á
sér til framboðs i stað hans.
Hún náði kosningu og sat i
fulltrúadeildinni til 1948, er
hún náði kosningu til öldunga-
deildarinnar. Þar hefur hún
átt sæti óslitið siðan. Hún
hlaut 59% atkvæða i siðustu
kosningum til öldungadeildar-
innar, en 71%, er hún bauð sig
fyrst fram.
Þótt frú Smith sigraði glæsi-
lega i prófkjöri þykir ekki vist
að hún muni ná jafngóðum
árangri i sjálfum kosningun-
um i haust. Hún fær mjög
harðan keppinaut að þvi að
talið er, en demókratar tefla
fram gegn henni William
Hathaway, sem hefur átt sæti
i fulltrúadeildinni um áttaára
skeið. Hathaway, sem er 48
ára gamall, tilheyrir frjáls-
lyndari armi demókrata.
Hann er sagður ötull baráttu-
maður og hefur getið sér gott
orð i öldungadeildinni. Hann
fer lofsorðum um frú Smith
fyrir sjálfstæði og einbeitni og
heiðarleika, sem hún hafi
jafnan sýnt, en hinsvegar sé
það augljóst, að hún fylgist
ekki lengur með timanum og
þvi sé bezt fyrir hana og
Maine, að hún fái hvild og eigi
friðsöm ár eftir langt og mikið
starf, sem •. hafi verið rækt
af skyldurækni. Frú Smith eigi
hvildina orðið vel skilið.
Þ.Þ.
Þ.Þ.