Tíminn - 09.07.1972, Blaðsíða 18

18
TÍMINN
Sunnudagur 9. júli 1972
Um háspennulínu milli Skagafjarðar og Eyjafjarðar
Timanum hefur borizt fréttatil-
kynning frá iðnaðarráðuneytinu
vegna lagningar tengilinu milli
Eyjafjarðar og Skagafjarðar um
Öxnadalsheiði, en mál þetta bar
allmikið á góma á aðalfundi Sam-
bands isl. rafveitna á Akureyri i
fyrri viku. Þá hefur raforkumála-
nefnd Norðurlands eystra einnig
sent frá sér samþykkt um málið.
Fréttatilkynning ráðuneytisins
er á þessa leið:
1. „Akvörðun um lagningu
þessarar linu fólst i fram-
kvæmdaáætlun þeirri, sem rikis-
stjórnin lagði fyrir siðasta þing,
en þar var jafnframt leitað eftir
lántökuheimild i „þessu skyni.
Engar athugasemdir voru gerðar
við þessa tillögu, hvorki innan
þings ué utan, og engin breyt-
ingartillaga flutt. Aætlunin var
samþykkt af Alþingi mótat-
kvæðalaust.
2. Ákvörðun um þessa linulagn-
ingu er ekkert nýmæli. Iðnaðar-
ráðuneytið hefur margsinnis gert
grein fyrir hugmyndum sinum
um samtegningu orkuveitusvæða
og þá alltaf lagt áherzlu á, að
samtenging Norðurlands-
svæðanna væri fyrsta verkefnið.
Hefur i þvi sambandi verið
gerður rammasamningur milli
Hafmagnsveitna rikisins og
Laxárvirkjunar um sölu á raf-
orku með hagkvæmum kjörum.
3. Þegar á siðasta hausti skýrði
rikisstjórnin frá þeirri ákvörðun
sinni að leggja linu frá Búrfells-
svæðinu til Norðurlands. Sam-
tenging fyrir norðan er forsenda
þeirrar framkvæmdar, en hún á
að tryggja að Norðlendingar eigi
kost á nægri raforku á hagstæðu
verði.
4. Slik samtenging er einnig al-
gjör forsenda fyrir stórvirkjunum
á Norðurlandi. Hefur ráðuneytið
mælt svo fyrir, að virkjun við
Dettifoss verði fullhönnuð á tveim
árum. önnur stórvirkjun, sem þá
þarf að hefja undirbúning að, er i
Blöndu, en i sambandi við hana
yrði einnig framkvæmd tenging
til Vesturlandssvæðisins, sem þá
yrði að vera búið að tengja við
Suðurland.
5. Hugmyndir um að leysa vanda
Norðurlands vestra til bráða-
birgða með samtengingu við
Skeiðsfossvirkjun og smá-stækk-
un þeirrar virkjunar hafa verið
gaumgæfilega athugaðar og sýnt
sig að vera dýrari og óhag-
kvæmari lausn á raforkumálum
þess landshluta en tenging við
Norðurland eystra og sameigin-
leg orkuöflun fyrir Norðurland i
heild.
6. Hugmyndir og framkvæmdir
ráðuneytisins miðast við það að
gera landið allt að einum orku-
markaði eins fljótt og auðið er,
^yggja landsmönnum öllum raf-
orku á sama heildsöluverði og
þannig jafnrétti á þessu mikil-
væga sviði,,,
Samþykkt raforkumála-
nefndar Norðurlands
vestra 6. júlí 1972.
Fundur haldinn i raforkumála-
nefnd Norðurlands vestra i
Varmahlið 6. júli 1972 lýsir
undrun sinni yfir þvi, að hafin
skuli bygging háspennulinu frá
Akureyri tit Varmahliðar, til
samtengingar á norð-vestur- og
norð-austurlandi, en þessi fram-
kvæmd er talin gerð til orkuöflu-
nar fyrir norð-vesturland.
Fundurinn telur þessa ráðstöfun
ótimabæra, þar sem ekki er
tryggt, að næg afgangsorka sé,
eða verði, fyrir hendi á Laxár-
svæðinu til að mæta orkuþörf á
norð-vesturlandi. Þá litur
fundurinn svo á, að hér sé um
óhæf vinnubrögð að ræða, þegar
valkostur til orkuöflunar er
tekinránnokkurs samráðs við raf-
orkumálanefndina, eða sýslu- og
sveitarfélögin á svæðinu, áður en
i framkvæmdir var ráðizt. Það er
þvi krafa raforkumálanefndar-
innar að þegar i stað verði birtar
aðgerðarrannsóknir og hag-
kvæmniútreikningar, sem sýni
hagsemi lagningar nefndrar há-
spennulinu. Þá vill fundurinn
benda á samþykkt, sem gerð var
á fundi nefndarinnar 28. april
1972, um virkjanir og linulagnir á
Norðurlandi vestra. Ennfremur
vill fundurinn vekja athygli á að-
gerðarrannsóknum gerðum á
vegum Rafveitu Siglufjarðar, um
samrekstur vatnsorkuvera á
norð-vesturlandi, þar sem gert er
ráð fyrir samtengingu Skeiðsfoss
virkjunar við Skagafjarðarveitu
og byggingu raforkuvers i
Fljótaá. I samanburði eru þessir
valkostir likir i fjárfestingu, en
Fyrir um það bil hálfri öld var
um fátt meira talað i heiminúm
en Sacco-Vanzetti-málið svo-
nefnda, sein þá var á döfinni i
Bandarikjunum. enda var það
eitt mesta rcttarfarshneyksli,
sem gerzt hafði á öldinni.
Málavextir voru þeir i stuttu
máli, að 15. april 1920 var framið
vandlega undirbúið rán i smá-
bænum South Braintree i Massa-
chusetts-fylki. Gjaldkeri nokkur
og aðstoðarmaður hans voru
myrtir af ræningjunum, sem kom
ust siðan undan með ránsfeng
sinn. Skömmu siðar voru tveir
italskir innflytjendur, Bartolo-
meo Vanzetti, fisksali sem viða
fór og þekktur fyrir stjórnleys-
ingjaskoðanir sinar, Nicola
Sacco, skósmiður að iðn og
hlynntur sósialisma, handsamað-
ir, þegar þeir voru að forða sér úr
sporvagni. Reyndist Sacco þá
vopnaður skammbyssu.
Málaferlin gegn þeim félögum
fengu þegar á sig pólitiskan blæ,
þótt reynt væri að sanna laga-
lega, að þeir hefðu framið ránið.
Tvennt þótti benda til þess — Colt-
skammbyssan, sem Sacco hafði
annar er framkvæmd i héraði og
fellur að hugmyndum heima-
manna, en hinn byggir á vafa-
samri orkuöflun, sem aðeins er til
rammasamningur um, til tveggja
ára,og þar af er fjórði hluti
orkunnar dieselorka. 1 þeirri
lausn er jafnframt gert ráð fyrir
þvi, að siðari hluti 3. áfanga
Láxárvirkjunar verði heimilaður,
þrátt fyrir yfirlýsingu iðnaðar-
ráðherra um að ekki verði leyfðar
frekari virkjanir þar. Fundurinn
lýsir undrun sinni yfir þeim
vinnubrögðum, sem verið hafa
við töku þessarar ákvörðunar,
þarsem ekkert samræmi er milli
framkvæmda og yfirlýsinga
iðnaðarráðuney tisins tii
F'jórðungssambands Norð-
lendinga um að haft verði samráð
við það um skipulag orkumála á
Norðurlandi.”
I nefndinni eiga sæti fulltrúar
frá Húnavatnssýslum, Skaga-
fjarðarsýslu, Sauðárkrókskaup-
stað og Siglufjarðarkaupstað.
verið með, þótt milljónir slikra
byssa væru til i landinu, og bill
sem Vanzetti hafði tekið á leigu til
þess að flytja i áróðursgögn og
liktist þeim bil, sem ræningjarnir
höfðu notað.
Stefna málaferlanna réðst af
þvi, að um þær mundir börðust
sterk öfl i Bandarikjunum gegn
,,rauðu hættunni”, sem menn
töldu að steðjaði að landinu eftir
byltinguna i Rússlandi, Beindist
þessi barátta einkum að erlend-
um verkamönnum, þar sem til-
tölulega margir þeirra voru
,,rauðleitir” anarkistar, sósialist-
ar og jafnvel kommúnistar. Þeir
voru margir fátækir menn sem
farið höfðu frá ættlöndum sinum
til að mótmæla ástandinu þar, og
brugðust illa við, þegar komið var
vestur um haf, þvi að þar reyndist
sælan litlu minni en heima fyrir.
Leikstjórinn, Giuliano Mont-
aldo, hefur gert myndina eftir op-
inberum gögnum, réttarskjölum
og bréfum þeim, sem Sacco og
Vanzetti skrifuðu vinum og
vandamönnum, meðan þeir biðu
dóms og aftöku. Aðalhlutverkin
leika Riccardo Cucciolla (Sacco)
og Gian-Maria Volonte
(Vanzetti), en auk þess eru i
henni margir ágætir ameriskir
leikarar, til dæmis Cyril Cusack,
sem leikur Katzman saksóknara,
Milo O’Stea, sem fer með hlutverk
Fred Mopres, verjanda þeirra fé-
laga, og Geoffrey Kenn, sem leik-
ur Thayer dómara, sem fór aidrei
dult með andúð sina á hinum á-
kærðu og verjanda þeirra.
Tónlistin i myndinni er eftir
Ennio Morricone, eitt bezta, nú-
lifandi tónskáld Itala, og einnig
syngur Joan Baez ,,The Ballad of
Sacco and Vanzetti” og ,,Here’s
to you, Nicola and Bart”.
Riccardo Cucciolla, sem leikur
Sacco, fékk Grand Prix-verðlaun
á kvikmyndahátiðinni i Cannes
1971 fyrir ieik sinn i þessari
mynd, sem dæmdur var ,,beztur
leikur i karimannshlutverki” á
hátiðinni.
VÍSIR á mánudegi
greinir frá íþróttaviðburðum helgarinnar
Pyrstur með
fréttimar
vísm
bÆN£&
..«•1 IIO \Slfc''14-
jOOrl
Ki£N2ifl cmMmir
Er STERKUR,
framleiddur úr V-þýzkum og belgiskum vlr.
Er MJÚKUR
þjáll og lipur að girða með.
Er MEÐ RÉTT GADDABIL
handarbreidd
Er Á STERKUM SPÓLUM
spólast létt út.
Er GÆÐAVARA
löngu viðurkennd.
Er ÍSLENZK FRAMLEIÐSLA
á hagkvæmu verði
FRAMLEIÐANDI: VÍRIÐJAN H.F.
Fossvogsbletti 3 — simi 20408.
Emk z 'Ei a
heyhleðsluvagnar
fyrirliggjandi
Háskólabíó:
Sacco-Vanzetti-málið