Tíminn - 14.07.1972, Blaðsíða 9

Föstudagur. 14. júli 1972
TÍMINN
9
f ... ..............
Otgefandi: Fra'msóknarflokkurinn
Wiííí Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-SS:-:
;:;Sg:arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,:|g^í
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaös Timans).;S:H
Auglvsingastjóri: Steingrimur Oislason. Ritstjórnarskrif-;:;:;:;:;:;
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306.;;;;;:;:;;;
;;;;;;;S Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusimi 12323 — auglýs-;;;;;;;;;;;
ingasimi 19523. Aðrar skrifstofurrsimi 18300. Askriftargjald:;;;;;:;;;:
• 225 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krónur ein-i;^;:
íSxíí takið. Blaðaprent h.f.
Ársafmæli stjórnarinnar
Aðspurður um það, hvað ánægjulegast hafi
verið á þessu fyrsta starfsári rikisstjórnarinn-
ar, segir Ólafur Jóhannesson i viðtali við Tim-
ann:
„Ánægjulegast er að minnast þeirrar sam-
stöðu um landhelgismálið, sem kom fram i at-
kvæðagreiðslunni á Alþingi er ákveðið var með
60 atkvæðum, atkvæði hvers einasta alþingis-
manns, að útfærsla i 50 milur skyldi eiga sér
stað 1. september n.k. Næst ánægjulegasti at-
burðurinn er sá, er samkomulag tókst um
kjarasamningana i des.sk án vinnustöðvana.
Ef frá er skilið verkfall á farskipum og verk-
fall rafvirkja má heita að alger vinnufriður
hafi rikt hér á landi á valdatima núverandi
stjórnar. Ég tel að það hafi verið hennar mesta
gæfa. Kjarasamningarnir, sem náðust i des-
ember eru að minum dómi einn mikilsverðasti
atburðurinn, sem átt hefur sér stað á stjórnar-
timabilinu. Þá var samið til lengri tima en áð-
ur og um kjarabætur i áföngum. Ég álit það
mjög mikilsvert fyrir atvinnureksturinn, sem
veit þá um lengri tima en áður með hverju
hann má reikna. Ég held að atvinnurekendur
hljóti að meta það mikils ekki sizt þegar slikur
árangur náðist án verkfalla.”
Um verðlagsmálin sagði forsætisráðherra
m.a.: ,,Það hefur óneitanlega borið skugga á
vegna hinna miklu verðlagshækkana, sem orð-
ið hafa að undanförnu. Þessar verðhækkanir
voru óhjákvæmilegar og voru að nokkru raun-
ar fyrirsjáanlegar þar sem þær áttu að veru-
legu leyti rætur i verðstöðvunartimabili fyrr-
verandi stjórnar. En hluta þeirra má rekja til
kauphækkananna, sem hlaut að gæta að
nokkru i verðlagi, en aðrar má rekja til verð-
hækkana erlendis og gengisbreytinga i öðrum
löndum, sem enginn á íslandi fær við ráðið.
Rikisstjórnin vissi fyrir, að verðlagsmálin
hlutu að verða erfið eins og allt var i pottinn
búið er hún tók við völdum. Arfurinn frá fyrir-
rennurunum var sannarlega ekki nesti og nýir
skór.”
Um stjórnarsamstarfið segir forsætisráð-
herra:
„Þessi rikisstjórn hlaut að visu hrakspár
ýmissa i vöggugjöf. Óskhyggja andstæðinga
okkar sagði, að þessi rikisstjórn sæti jafnvel
ekki út árið, að þar yrði sifelldur ágreiningur
og erjur innan veggja og ráðherrar myndu ekki
sitja lengi á sátts höfði. Vegna þess er mér ljúft
nú að ljúka þessum orðum minum á ársafmæl-
inu með þvi að lýsa ánægju minni yfir þvi góða
samstarfi, sem verið hefur i rikisstjórninni.
Við vissum það allir, sem tókum sæti i þessari
rikisstjórn, að stefna þeirra flokka, sem stóðu
að stjórninni og skoðanir þeirra i einstökum
málum voru ekki hinar sömu. Auðvitað koma
alltaf upp mál öðru hvoru, þar sem skoðanir
ráðherra eru skiptar i einstökum atriðum, en
með góðumvilja og samstarfslöngun, hefur
jafnan tekizt að finna þá lausn, sem allir geta
sætt sig við. Þannig vona ég að samstarfið
muni verða áfram þau þrjú ár sem eftir eru af
kjörtimabilinu, jafn gott og farsælt og það hef-
ur reynst á þvi fyrsta.” — TK
BRIAN M0YNAHAN:
Tekur Thailand við hlut-
verki Suður-Vietnam?
Bandaríkjamenn stórefla herstöðvar sínar í landinu,
en þar ríkir ókyrrð og mikil óvissa um framtíðina
Nixon forseti hefir unnið
að þvi i kyrrþey að flytja
aðalbækistöð afla sins i
Indókina til Thailands. Það
er nú tekið við hlutverki
Vietnam sem stærsta her-
stöð Bandarikjamanna á
suð-austur Asiu að þvi er
herafla, sprengjuflugvélar
og orrustuflugvélar snert-
ir. Forsetinn hefir f.vlgt
áætlun sinni um brottflutn-
ing herliðs frá Suður-Viet-
nam, en að áliti Brian
Moynahan. seni staddur er
i Bangkok, virðist nú Ijóst
orðið, að liinir miklu flutn-
ingar herafla til Thailands
knýi Bandarikjamenn til
umfangsmikilla. virkra og
kosnaðarsainra afskipta i
Indókina enn um langa
framtið.
THAILENDINGAR eru
iskyggilega önnum kafnir við
að mata krókinn á styrjöldinni
i Vietnam. Flugvöllurinn i
Nam Phong var fyrirskömmu
tekinn i notkun að nýju og lóðir
og lendur umhverfis hann
hafa hækkað gifurlega i verði.
Rosknir herforingjar hafa
keppzt við að koma upp vin-
stofum i hvers konar hreysum
i nágrenninu og ná þær nú allt
að mörkum flugvallarins.
Næsta dauft var orðið hjá
„nuddstofunum” i Bangkok,
en starfsstúlkurnar þar hugsa
nú með ánægju til aukinna
viðskipta á næstunni.
Bandarikjamenn hafa aukiö
umsvif sin i landinu mjög ört,
en ekki látið á sér bera að
sama skapi. Thailendingar
eru skráðir fyrir fiugvöllum
þeirra, sem komið hefir verið
fyrir langt frá landamærun-
um, og flugmönnunum, sem
þar starfa, er ekki leyft að
fara langt frá aðalstöðvunum.
Tala sprengjuflugvéla af
gerðinni B 52 hefir tvöfaldazt i
landinu undangengna tvo
mánuði. Nýr herflugvöllur
hefir verið gerður, hermönn-
um Bandarikjahers hefir
fjölgað úr 32 þúsundum i 49
þúsund og fjölgar enn. Her-
flugvélar eru nú 750, en voru
450 i janúar i vetur.
ÞVl má ekki gleyma i sam-
bandi við aukningu her-
væðingarinnar, að mikil
ókyrrð rikir i landinu og
óvissa um framtið þess.
Sprengingar og árásir um-
hverfis Bangkok hafa veriö
látnar afskiptalausar að
mestu, uppþot eru tiðari en
nokkru sinni fyrr i norðan og
norð-austanverðu landinu, en i
suðurhéruðum landsins, sem
fer óðum hnignandi, vaða
ræningjar og kommúnistar
uppi, auk múhameðstrúar-
manna, sem berjast fyrir að-
skilnaði frá rikinu. Banda-
rikjamenn hafa að undanförnu
aukið herafla sinn i landinu
gifurlega eins og áður segir,
en óttast eigi að siður, að
kyrrð og öryggi i landinu sé
enn fjær nú en „fyrir 600
milljón dollara hernaðarað-
stoð”, eins og einn hernaðar-
ráðunauturinn komst að orði.
Efnahagskerfið riðar til
falls, en dollaragreiðslur til
hernaðarþarfa hafa einkum
haldið þvi uppi. Stjórnarbylt-
ing var gerð i nóvember i vet-
ur og ástæðan var ótti við
kreppu. Herinn leysti þingið
upp og vék rikisstjórninni frá.
„Þjóðlegt framkvæmdaráð”
var sett á stofn til að stjórna
með tilskipunum. Thanom
heitir formaður þess og Prap-
as hershöfðingi innanrikisráð-
herra er hans sterka hægri
hönd. Gengi þeirra veltur á
Uppdr. af Thailandi og
nágrenni.
þvi aö halda þenslunni, sem
veitist æ erfiðara.
A MALAYASKAGA, syðst i
landinu, steðja hvers konar
erfiðleikar að. Ópium, naut-
peningi og vændiskonum er
smyglað til landsins i stórum
stil. Chin Peng stjórnar enn
„frelsisher” sinum syðst i
landinu, rétt norðan við landa-
mæri Malaysiu. Fy rir
skömmu geystust svartklædd-
ir kommúnistar á vélhjólum
um Phatthalung, aðalborg
byggðarlags eins, og komu
fyrir áróðursritum á dyra-
þrepum landstjórans. Flokkur
múhameðstrúarmanna vill
ólmur stofna sitt eigið lýðveldi
fjórum syðstu héruðum lands-
ins.
Herinn er daufur og seinn
til, en Bandarikjamenn hafa
þjálfað hann og látið honum i
té hergögn. Hann sækir ekki
fram fyrri en að búið er að
halda uppi stórskotahrið og
sprengjuvarpi um skeið, en þá
gefst skæruliðum nægur timi
til að hafa sig á burt. Herinn
komsttil dæmis á miðvikudegi
á snoöir um eina bækistöð
kommúnista, sem nefndist
„Marx-Lenin skólinn i suðri”.
Sprengjum var varpað á hana
á fimmtudag, stórskotahrið
haldið uppi á hana á föstudag
og herinn tók hana svo siðari
hluta laugardagsins, en þá var
þar engan mann að hitta.
ÞAR sem Thailand liggur að
Laos ráða kommúnistar rikj-
um handan landamæranna.
lbúar fjalllendisins þar eru
Meo menn.eða ættaðir frá
Laos og hafa skömm á Thai-
lendingum, sem eru sléttubú-
ar. tbúarnir snúast gegn hvers
konar afskiptum þeirra og sú
þverúð jókst um allan helming
þegar rikisstjórnin tók að
reyna að hindra fjáraflamenn
i fjallahéruðunum i ópium-
rækt og smygli.
t norðurhéruðum landsins
starfa yfir 2000 harðsviraðir
skæruliðar. I Nam-héraði er
feröamönnum ekki óhætt
nema á fjölförnustu þjóðveg-
um, en þar voru fjórtán flug-
liðar drepnir i einni árás.
Þetta þætti að visu ekki mikiö
i Vietnam, en öðru máli gegnir
i Thailandi.
Saiyud Kerdphol hershöfð-
ingi, yfirmaður þess afla, sem
á áð hafa hemil á kommúnist-
um, er ekki i neinum efa um,
að norð-austur héruð landsins
valdi honum mestum erfið-
leikum, en yfirráðin þar eru
mjög mikilvæg vegna barátt-
unnar i Laos og loftárásanna á
Noröur-Vietnam. Hergögn og
hvers konar birgðir, sem nota
á i þeim átökum, eru sótt til
hafnarinnar, sem Bandarikja-
menn létu gera i Sattahip. t
Udorn er mikil herstöð og þar
eru flugmenn frá Laos
þjálfaðir. Þar er einnig aðal-
bækistöð þyrlusveita hins kon-
unglega hers i Laos og höfuð-
stöðvar Bandarikjamanna til
hernaðaraðstoðar við Laos.
(Samkvæmt Genfarsátt-
málanum má hún ekki vera
handan landamæranna).
KJARRI vaxnar sléttur
Thailands eru á stærð við Suð-
ur-Vietnam og þar búa um tólf
milljónir manna, eða
þriðjungur af öllum ibúum
landsins. Kommúnistar þar
eru hreinræktaðir Thailend-
ingar og þaðan gæti hreyfingin
breiðzt út. Þarna eru aðeins
átta sveitir fótgönguliðs til
gæzlu auk nokkur þúsund
landamæravarða.
Baráttan þarna stendur ekki
um yfirráð lands, eins og i
norðurhéruðunum, heldur um
fylgi og hollustu ibúanna.
Kommúnistar forðast stór-
orrustur, en þó eru nú 100
manna sveitir að verki þarna,
en þær fjölmennustu i fyrra
voru ekki skipaðar nema tutt-
ugu mönnum. Sveitir þessar
ráða ylir vopnum bæði frá
Kina og Bandarikjunum,
Armeiite-rifflum og sprengju-
vörpum, sem þær kaupa frá
Laos, en mannflutningar og
smygl yíir landamærin má
heita hindrunarlaust.
ARASARSVEITIR myrða
kennara, embætlismenn,
sjálfboðaliða i heimavarnalið-
inu og leiðtoga þorpanna.
Flugrit eru skilin eftir á likun-
um og þar haldið fram, að hin-
ir myrtu hafi verið „augu og
eyru” rikisstjórnarinnar.
Andspyrnuhreyfingin i norð-
an- og norðaustanverðu land-
inu er orðin rótföst og er aug-
ljóst, að fjárhagslegar ástæð-
ur valda útbreiðslu hennar.
Mestum vandkvæðum veld-
ur, að hin alvalda rikisstjórn i
Bangkok er fátækri alþýðu
fjarlæg og framandi og vel-
megun hennar sjálfrar kemur
i veg fyrir öll tengsl hennar við
snauða ibúa landbúnaðarhér-
aðanna. 1 Bangkok eru notaðir
fjórir fimmtu hlutar þess raf-
magns, sem til ráðstöfunar er,
og þar eru fjórum sinnum
fleiri talsimar en annars stað-
ar i landinu. Þar eru reknar 47
útvarpsstöðvar og gefin út 72
dagblöö, en borgarbúar lita
varla við þeim 30 milljónum
manna, sem af landbúnaði
lifa.
Tekiö er að gæta hinna
venjulegu gagnráðstafana
Bandarikjamanna. Búið er að
koma á fót Starfssveitum al-
mennings, Eflingarstofnun
landbúnaðarins og Hreyfan-
legum varðsveitum, en Thai-
lendingar i norð-austur héruð-
um landsins hafa litla samúð
með málstað Bandarikja-
manna. Grunnur þessa nýja,
bandariska varnarvirkis er
þvi ærið ótraustur.
SENNILEGT er, að aukin
afskipti Bandarikjamanna
bindi endi á viðleitni rikis-
stjórnar Thailands að undan-
förnu til að bæta sambúðina
við Kinverja og Norður-Viet-
nama. Nokkurt vafamál þykir
nú, að rikisstjórnin hafi staðið
að þessarri viðleitni af heilum
huga, þar sem fjarri fer, að
hershöfðingjaklika Thanoms
forsætisráðherra amist við
auknum hernaðarumsvifum
Bandarikjamanna. Hún virö-
ist miklu fremur fagna þeim.
Framhald á bls. 12