Tíminn - 16.07.1972, Blaðsíða 5

Sunnudagur 16. júli 1972
TÍMINN
5
SAUDFÉ EKKI ORÐIÐ
EINS MARGT OG FYR-
IR GRASLEYSISÁRIN
Bændur viðs vegar af landinu hafa setið aðalfund
Stéttarsambands bænda undanfarna daga og rætt
þar hagsmunamál allrar bændastéttarinnar. Lágu
mörg mál fyrir fundinum og gengu afgreiðslur
þeirra vel. Blaðamaður Timans tók nokkra fulltrúa
tali, meðan á fundinum stóð og spurði frétta úr hér-
aði og að bænda sig hófu allir mál sitt á tali um tið-
arfar og heyskaparhorfur, sem von er til um
hábjargræðistimann.
Fleiri kæmu í
héraðið, ef
húsnæði væri
fyrir hendi
Þóröur Pálsson, bóndi á Ref-
stað i Vopnafirði, sagði að vetur-
inn hafi verið sérstaklega góður
og sama er að segja um vorið, en
siðan i mai hefur ekki verið
þurrkasamt Tvisvar komu slæm
rigningaráfelli um sauðburðinn
Þórður Pálsson
og drápustlömb, jafnvelá túnum,
en ekki var mikið um það, og var
þetta aðeins á litlu svæði i sveit-
inni. En sums staðar var ástandið
svo vont, að ekkert mátti út af
bera. En þetta var þó ekkert mið-
að við ágústáhlaupið i fyrra, þeg-
ar yfir þúsund fjár fórúst. Þótt
mikið hafi verið sett á s.l. haust,
er þó tæpast meira fé i sveitinni
nú, en á undanförnum árum.
Annars hafa verið ákaflega góð
fénaðarhöld frá áramótum, og
meira er nú tvilembt en oftast áð-
ur.
Spretta er góð i Vopnafirði og
almennt er byrjað að slá. Siðustu
dagana hefur komið smáþurrkur,
en þó með skúrum á hverjum
degi. Þeir sem fyrr hófu slátt,
eiga nú hrakið hey, en það eru
ekki margir.
t þorpinu hefur verið sæmileg
atvinna i vetur og litur vel út með
vinnu fram á haustið, en þá má
búast við að dragí úr atvinnu.
Togbátur var gerður út frá
Vopnafirði, en hann var seldur i
byrjun þessa mánaðar, en von er
á nýjum skuttogara, sem ekki
kemur fyrr en i febrúarlok eða
marzbyrjun. Verður þvi þarna
nokkur eyða i atvinnulífinu. Verið
er að smiða togarann i Japan og á
að afhenda hann 22. janúar. Var
báturinn seldur til að geta staðið
skil á verði togarans. Hreppsfé-
lagið á 60% hlutafjár skipsins.
t undirbúningí er byggíng' nýs
frystihúss sem á að taka á móti
fiski og vinna hann. Gamla frysti-
húsið fullnægir ekki þeim kröfum,
sem gerðar eru til slikra fyrir-
tækja og það borgar sig að byggja
nýtt hús, heldur en að endurbæta
hið gamla, en frystigeymslur
þess verða notaðar áfram. t tvo
mánuði hafa Vopnfirðingar beðið
eftir svari frá fjárfestingarsjóðn-
um um fyrirframgreiðslu til
byggingarinnar, en vonazt er
eftir jákvæðum undirtektum sem
fyrst verður þá þegar hafizt
handa um bygginguna.
uná.
Byggingarframkvæmdir i
þorpinu eru litlar og er mikill
skortur á ibúðarhúsnæði. Á sild-
arárunum voru byggð um 30 hús,
en lítiö sem ekkert siða. Gréirii
legt er, að margir hafa áhuga á að
flytjast til Vopnafjarðar en litið
framboð á ibúðarhúsnæði hamlar
þvi að menn komi. Fæstir leggja
út i að kaupa hús áður en þeir
hefja atvinnu þar. Menn vilja
dvelja ásamt fjölskyldum sinum,
einhvern tima á staðnum, og sjá
hvernig þeim likar áður en þeir
leggja út i húsakaup eða bygg-
ingu. Er þetta ekkert einangrað
fyrirbrigði á Vopnafirði, þetta er
svona i flestum sjávarþorpum,
sem eru i uppgangi og geta boðið
upp á góð atvinnuskilyrði.
Eina húsið sem nú er i byggingu
i þorpinu er simstöð, sem tekin
verður i notkun þegar sjálfvirki
siminn kemur.
Vopnfirðingar hafa mikinn á-
huga á að byggja sjúkraskýli, en
það hefur strandað til þessa á
leyfi frá heilbrigðisyfirvöldum,
þar sem ekki er búið að ákveða
hvar læknamiðstöð á að vera fyr-
ir þetta landssvæði.
Skólamál héraðsins eru i sæmi-
legu lagi hvað snertir skyldunám-
ið. Er barnaskóli i sveitinni, og
unglingadeildir i kauptúninu. En
þegar þessu námi lýkur aukast
vandræðin. Þröngt er i skólunum
á Eiðum og Laugum einstaka
unglingar þurfa að sækja fram-
haldsnám i skóla annars staðar á
landinu, jafnvel i þéttbýli. Er erf-
itt og dýrt, að senda unglingana i
fjarlæga skóla, ekki sizt þá, sem
koma úr sveitinni. Væri nauðsyn
á að hægt væri að ljúka gagn-
fræðastiginu i Vopnafirði, en i
þorpinu og sveitunum og i Bakka-
firði eru hátt á annað hundrað
börn og unglingar á skólaskyldu-
aldri.
Jarðvegsgróður
meiri og betri
Sigurður Lindal, bóndi á Lækj-
armóti i Viðidal, sagði að þar i
sveit væri ekki sjáanlegt að ösku-
fallið úr siðasta Heklugosi hafi
haft nein áhrif á sprettu, en enn
sæist i öskuna á stöku stað. En
búskaparhorfur hafi breytzt á-
kaflega mikið með hlýrra tiðar-
fari og jarðvegsgróður er allur
annar en á undanförnum árum,
og spretta á túnum ágæt. en hey-
skapur er litill vegna þurrkleysis.
Sláttur er byrjaður fyrir viku tíl
hálfum mánuði, en ekki er farið
að hrekjast i stórum stil.
Fjárhöld eru góð, en fé hefur
ekki fjölgað, nema rétt til að bæta
iskarðið frá árinu áður. Kalsárin
eru gróin og kalblettir eru ekki
lengur i túnum, en kalsvæðin eru
Sigurður Lindal
vaxin varpasveipgrasi og öðrum
litilfjörlegum gróðri, en arfi er al-
veg horfinn úr túnum.
Verið er að byggja skóla á
Laugabakka, sem tekur yfir
nokkra hreppa i Vestur-Húna-
vatnssýslu. Er einnig byggð
heimavist við skólann. Verður
skóli þessi miðaður við skyldu-
námið, en eftir það tekur Reykja-
skóli við.
Á siðasta ári var borað eftir
heitu vatni á Laugabakka, og
fékkst þar veruleg aukning á þvi
vatni, sem fyrir var. Er nú mikill
áhugi á að fá hitaveitu á
Hvammstanga og má búast við
að þar verði hús hituð með heitu
vatni áður en langt um liður.
Framkvæmdireru ekki hafnar og
ekki er gott að sjá hvenær þær
geta hafizt, en vonazt er til að það
geti orðið sem fyrst.
AAeiri áhugi á að
auka afrakstur
en að fjölga fé
Hermann Guðmundsson, bóndi
á Blesastöðum á Skeiðum, kvað
tiðarfar hafa verið kalt lengi og
ekki komið nema einn þerridagur
siðan 17. júni. Ekki hefur rignt
mikið en verið skúrasamt. Al
mennt eru tún vel sprottin, þótt
grasspretta hafi verið hæg i júni-
mánuði. Eitthvað er farið að slá
tún i minni sveit, en mjög litið
náðst.
Við höfum verið að rýja og
koma fé á afrétt. Fyrir og um sið-
ustu helgi var verið að dreifa á-
burði á Flóamanna- og Skeiða-
mannaafrétti. Afréttirnar fóru
mjög illa i siðasta Heklugosi.
Mikill vikur féll og skemmdi
gróður. Árið 1970 var ekki rekið á
afrétti og Gnúpverjar vörðu hana
fyrir fé. En gróðurinn er lengi að
ná sér.
Nú voru 50 tonnum af áburöi
dreift úr flugvél yfir afréttirnar.
Lagði Landgræðslan flugvélina
til. Nokkuð tafði, að ekki er hægt
að bera á nema i þurru, en skúrir
hafa verið flesta daga. Litill flug-
völlur var útbúinn fyrir austan
Reykholt og var áburðinum ekið
þangað, svo að flugvélin þyrfti
ekki að sækja hann langa leið.
Nú orðið er ekki rekið eins mik-
ið fé á afrétt og áður tiðkaðist. I
fyrra var rekið um 80% af þvi fé,
sem áður var haft á afrétt og
svipað er það i ár. Menn hafa fé i
heimahögum i vaxandi mæli og er
beitt á mikið land i byggð. Er si-
fellt verið að bæta það land með
framræslu og vaxandi túnum.
Fé fækkaði á kal- og grasleysis-
árunum og er enn ekki komið i þá
tölu, sem áður var. Talsvert er
sett á, en fénu fjölgar ekki mjög
hratt. Heimalandið er heldur litið
Hermann Guðmundsson
og afréttin hefur verið slæm. Það
er meiri áhugi hjá bændum, að
auka afrakstur á hverja kind en
að fjölga þeim mjög mikið.
1 okkar sveit er unnið að óvenju
miklum framkvæmdum i ár. 1
Brautarholti er verið að byrja á
sundlaugarbyggingu, sem verður
mikið mannvirki og kostar mikla
peninga. Auk þess er verið að
reisa stórt stálgrindahús fyrir
færanlegu heykögglaveiksmiðj-
una, sem Búnaðarsamband Suð-
urlands keypti ásamt Búnaðarfé-
lagi Skeiðahrepps og Búnaðarfé-
lagi Hraungerðishrepps. Er hug-
myndin, að þessar tvær sveitir
reki verksmiðjuna i sumar i til-
raunaskyni. Er hún nú i gangi i
Hraungerðishreppi, en kemur
upp á Skeið um miðjan júli.
Framleiðslugeta verksmiðj-
unnar eru 700 kiló á klukkustund,
en getur farið upp i 800 kiló, en
þegar grasið er blautt er fram-
leiðslugetan minni, Við gerum
okkur verulegar vonir um þetta
fyrirtæki. Til að byrja með höfum
við verksmiðjuna miðsvæðis i
sveitinni, en athugum siðar hvort
hagkvæmara verður, að flytja
heykögglaverksmiðjuna á milli,
eða flytja hráefnið að henni og
kögglana heim á bæina aftur. Við
á Skeiðunum munum hafa þann
hátt á rekstrinum, að hver bóndi
fer með eigið hey i verksmiðjuna
og fær kögglana úr þvi, strax og
þeir eru tilbúnir. Þarf þvi ekki
nein aukahús eða annað til að
geyma hráefnið i eða kögglana
þegar þeir eru tilbúnir. Þannig
hugsum við okkur þetta núna,
hvort sem það breytist i meðför-
um siðar. Reynslan verður að
skera úr þvi.
Þá erum við að hefja stórfram-
kvæmdir við nýja vatnsveitu fyrir
suðursveitina, og verður vatnið
veitt frá Vörðufelli, en þar er
vatnsveita fyrir efri hluta sveit-
arinnar sem nær til 10 bæja. Nú
höfum við áhuga á að fá vatns-
veitu á öll býli sem eftir eru og
hægt er að veita vatni til, en þau
eru 24 talsins. Verður vatnið tekið
úr sama vatnsbóli og þegar er
fyrir hendi og er verið að steypa
geyma á Vörðufelli til að fá næg-
an þrýsting. Er búið að festa kaup
á pipum frá Reykjalundi til að
veita vatninu i.
Það er mikil nauðsyn að gera
þessar framkvæmdir. Eftir þvi
sem meira er ræst fram þorna á-
veituskurðirnir og jarðvatnið
lækkar. Þarf þvi að grafa dýpri
brunna og hefur það skapað verra
vatn i sveitinni.
Jarðvegur á Skeiðum er grunn-
ur og erfitt er að leggja vatnsrör-
in. Verður að grafa pipurnar nið-
ur, en jarðvegurinn er ósléttur og
grunnt á hraunið. Tefur þetta
verkið nokkuð, en við vonumst til
að vatnsveitan komist á fyrir
haustið.
Þýzka sendiráöiö augiýsir:
Schadensanmeldung
Die Antragsfrist auf Feststellung von
Verfolgungsschaden ab 1933,
Kriegssachschaden ab Kriegsbeginn,
Reparations —, Restitutions —,
Zerstörungs —, Ruckerstattungs — und
Wegnahmeschaden in der Nachkriegszeit
in Mitteldeutschland, der damaligen
sowjetischen Besatzungszone
Deutschlands, dem damaligen
Sowjetsektor Berlins, der heutigen
Deutschen Demokratischen Republik und
Ostberlin lauft am 31. Dezember 1972 ab.4
Antrage können bei der Deutschen
Botschaft in Reykjavik gestellt werden.