Tíminn - 18.07.1972, Page 10

10
TÍMINN
Þriöjudagur. 18. júli. 1972
Grannar
úr vestri í
kynnisför
á íslandi
Silas Bernhardsen — nýkominn ofan úr Borgarfiröi og nú á förum heim til sin.
Sumir heimavanir hér
Loks er sóiskinsdagur í Reykja-
vlk — indæll sunnudagur, himinn-
inn heiður og léttir þokuhnoörar
viö brúnir Esjunnar. Viö borö i
veitingafial Flugfélags islands á
Reykjavfkurflugvelli situr
hljóölátur Grænlendingur, úti
blakta fánar nokkurra þjóöa i
þýöri golunni. Ef Grænlendingar
ættu sér fána, heföi einn þeirra
sjálfsagt verið grænlenzkur.
Maðurinn i biðstofunni heitir
Silas Bernhardsen, og hann var
um daginn á dansleiknum i Brún i
Bæjarsveit, þegar Spasski leit
þar inn, og hann var núna fyrir
skömmu meðal þeirra, sem ráku
fé á fjall i Borgarfirði. Silas
Bernhardsen hefur sem sagt
dvalizt hérlendis i þrjú misseri,
llkt og fleiri ungir Grænlending.
siðustu árin, til þess að kynnast
islenzkum búskaparháttum og
sauðfjárrækt. Hann var fyrst
hálft ár á Kúludalsá, en siðan
hefur hann verið eitt ár á Hesti.
Hann er úr Friðriksdal, fjögur
hundruð manna þorpi syðst á
vesturströnd Grænlands.
A Reykjavikurflugvelli var
Silas Bernhardsen að biða komu
nær fjörutiu landa sinns, stærsta
ferðamannahópsins, sem hingað
hefur komið frá Grænlandi til
kynnisfarar um islenzkar sveitir.
bessi hópur kom hingað siðdegis
á sunnudaginn, og mun dveljast
hérlendis i þrjá daga.
Innan stundar renndi dönsk is-
könnunarflugvél sér niður á flug-
völlinn.
Hópnum hafði verið látin hún i
té til þessarar ferðar, og hún mun
aftur sækja hann. Ludvig Storr,
aðalræðismaður Dana á Islandi,
sem haft hafði meðalgöngu um
ferðalagið, var þegar kominn á
vettvang, og i næstu andrá komu
þeir Sæmundur Friðriksson og
Gisli Kristjánsson ritsjóri i stórri
bifreið til þess að sækja fólkið, þvi
að Búnaðarfélag íslands og
Stéttarsamband bænda önnuðust
móttöku og höfðu skipulagt ferðir
þær, sem það fer um nágrenni
Reykjavikur og næstu héruð.
Út úr flugvélinni stigu þrjátiu
og átta Grænlendingar, allt ungt
fólk úr sauðfjárræktar-
héruðunum i Eystribyggð, þar af
tiu konur — langflest úr Eiriks-
firði og Einarsfirði og byggðar-
lögunum i grennd við Narssak og
Júliönuvon. Eftir skamma stund
var haldið með hópinn á Hótel
Sögu, þar sem Halldór Pálsson
búnaðarmálastjóri og kona hans
biðu gestanna. A Hótel Sögu
snæddu gestirnir svo kvöldverð.
þar sem þeir hafa dvalizt lang-
dvölum. Annar þeirra heitir Elias
Nielsen og var um skeið á Lækja-
móti i Viðidal, en hinn Hans
Kristian Motzfeld, sonur Lars
Motzfelds, kennara og djákna i
Brattahlið, sem fjöldamargir
Islendingar kannast viö og hafa
sumir hverjir notið mikillar gest-
risni hans og konu hans. Hans
Kristian dvaldist hér langdrægt
fjögur ár — fyrst að Miðhúsum i
Hreppum, þvi næst tvö ár á
búnaðarskólanum á Hólum og
loks að Jörfa i Húnaþingi.
— Ég neita þvi ekki, að maður
er dálitið einmanna fyrst, sagði
Hans Kristian Motzfeld um dvöl
sina hér. Það er enginn kyldleiki
með málunum og margt annað
ólikt hér og heima. Það er bara
að biða og þrauka, og þá rætist
smám saman fram úr öllu.
Ágætispiltar
sumir úrvalsmenn
Samskipti Islendinga og Græn-
lendinga hafa farið vaxandi i
seinni tið. Fjöldi Islendinga hefur
brugðið sér til Grænlands, og hin
siðari ár tveir til þrir Græn-
lendingar oftast verið hér sam-
timis á sveitabæjum eða i Hóla-
skóla. Nú er einn kominn að Hesti
i stað Silasar Bernhardsens, sem
er á förum heim með löndum
sinum, Egede að nafni, og tveir
hafa óskað hér eftir vist i haust.
Gisli Kristjánsson ritstji hefur
haft hönd i bagga um þessar vist-
ráðningar, og hann sagði um
Grænlendinga, sem hér hafa
verið:
— Þetta hafa yfirleitt verið
ágætispiltar og sumir úrvals-
menn, sem orðið hafa sér, og
landi sinu og þjóð til mikils sóma.
Fjárræktin
grænlenzka
tengd íslandi
Annars er það um fjár-
ræktina grænlenzku að segja, að
hún á rætur sinar að rekja til
tslands. Sigurður Sigurðsson
búnaðarmálastjóri útvegaði fyrst
fé handa Grænlendingum úr
Svarfaðardal og viðar af Norður-
landi árið 1915, og seinna var
fengið hér fleira fé 1921. Hestar
Grænlendinga eru einnig að
nokkru leyti kynjaðir héðan, en
að nokkru leyti eru þeir af norsku
Fjarðakyni.
Sauðfjárræktarstöð og stofni að
búnaðarskóla var á sinum tima
komið upp í grennd
við Júliönuvon, og seinna var
annað sauðfjárræktarbú
stofnað i Góðvonarfirði. Tveir
Islendingar höfðu mjög lengi á
hendi stjórn sauðfjárræktar-
búanna á Grænlandi, báðir
kynjaðir úr Grimsnesi —
Sigurður Stefánsson frá Fossi og
Valdimar Jónsson. Þegar Sig-
urður lét af störfum fyrir aldurs
sakir, fluttist hann til Danm-
erkur, en þá fann hann fyrst
hversu rik itök Grænland átti
orðið i honum. Hann undi ekki
betur en svo við dönsku sundin, að
hann sótti um sumarvinnu á
Grænlendi, svo að hann gæti þó
verið einhvern hluta árs i þvi
landi og meðal þess fólks, sem
hann hafði tekið ástfóstri við-
Eins og kunnugt er eru sumar-
hagar afbragðsgóðir i Græn-
landi, svo að fé verður afarvænt,
en slægjulönd eru þar litil, svo að
erfitt er að koma upp heyfyrn-
ingum, sem þó er nauðsynlegt, ef
vel á að farnast.
Margvísleg kynni
Fyrir nokkrum árum var all-
mikið um það, að grænlenzkir
bændur fengju héðan amboð til
heyskapar, þvi að þau voru léttari
og liprari en þau, er áður höfðu
tiðkast, og reiðtygi útveguðu
Grænlendingar sér hér einnig um
tima.
Arið 1963 bauð islenzka rikis-
stjórnin hingað nokkrum græn-
lenzkum bændum. og konum
þeirra, og 1965 kom landsráðið
grænlenzka hingað. Þess má enn-
fremur að geta, að við og við
hafa grænlenzkir stúdentar verið
hér i háskólanum.
Þannig hafa talsverð kynni
tekist með íslendingum og Græn-
lendingum i seinni tið, og þau
kynni eiga áreiðanlega eftir að
aukast.
Grænlenzki ferðamanna-
hópurinn,sem kom að þessu sinni-
gistir hér i Reykjavik allar
næturnar, og verða
karlmennirnir i einum af skólum
bæjarins, en konurnar á einka-
heimilum.
I gær fór hópurinn austur i
Árnessýslu, þar sem Hjalti
Gestsson ráðunautur var til leið-
sagnar. Komið var við i garð-
yrkjuskólanum i Hveragerði, á
Flúðum, að Haukholtum i Hruna-
mannahreppi og viðar. I dag fer
fólkið um nágrenni Reykjavikur
þar sem Gisli Kristjánsson
verður leiðsögumaður, og á
morgun liggur leiðin upp i
Borgarfjörð, meðal annars að
Hvanneyri og Gilsbakka i
Hvitársiðu. I þeirri ferð verður
Árni G. Pétursson ráðunautur
leiðsögumaður.
J.H.
Fæstir gestanna voru mæiandi
á aðra tungu en móðurmál sitt,
grænlenzku, og fylgdi hópnum þvi
túlkur, grænlenzkur maður að
nafni Egede, sennilega niðji trú-
boðans nafnkunna. En Jer-
emiasssen hét sá, sem hafði að
öðru leyti orð fyrir Grænlend-
ingunum.
En i hópnum voru lika tveir
menn, mælandi á islenzka tungu,
Grænlendingarnir þrjátiu og átta við iskönnunarflugvéiina sem flutti þá hingað.
Timamynd Gunnar.