Tíminn - 19.07.1972, Blaðsíða 3
Miðvikudagur. 19. júli 1972
TÍMINN
3
Friðrik Ólafsson skrifar um fjórðu skákina
Hv: Fischer.
Sv: Spasski.
Sikileyjarvörn.
1. e4.
Fischer leikur nær undan-
tekningarlaust fram kóngs-
peði i 1. leik og er viö þvi búizt,
að i skákunum, þar sem hann
stýrir hvitu mönnunum, verði
helztuppá teningnum Spánski
leikurinn og Sikileyjarvörn.
Þetta merkir, aö Spasski svari
annaðhvort með 1. -, e5, sem
leiðir af sér Spánska leikinn,
eða 1.-, c5, einsog i þessari
skák.
1. -, c5.
Upphafsleikur
Sikileyjarvarnar.
2. Rf3, d(>.
3. d4, cxd4.
4. Rxd4, Rf6.
5. Rc3, Rc6.
Báðir teflendur léku byrjun-
arleikina mjög hratt og virtust
vita, hvað þeir vildu. Spasski
býður Fischer upp á eftir-
lætisafbrigði hans i Sikileyjar-
vörn (greinilega af ráðnum
hug) og Fischer gripur tæki-
færið fegins hendi.
6. Bc4, e6.
Oruggasta varnarkerfi
svarts. Onnur leið, sem til
greina kemur, er 6. -, Bd7,
ásamt 7. -, g6, og 8. -, Bg7, en
hún hefur fallið i ónáð á sið-
ustu árum.
7. Bb3, Be7.
8. Be3, 0-0.
Þessi staða hefur komið upp
i fjöldam. skáka Fischers
og Spasski hefur haft úr nógu
að moða við undirbúning sinn.
Sú staðreynd, að hann teflir
þetta afbrigði, sýnir ljóslega,
að rannsóknir hans hafa leitt
til jákvæðrar niðurstöðu.
9. 0-0.
Framhaldið 9. De2, ásamt
10. 0-0-0 leiðir til skæðrar
höggorustu og skemmtilegra
sviptinga. T.d. skákin
Fischer-Larsen i Mallorca
1970, þar sem Larsen kom
andstæðingi sinum á óvart
með skemmtilegri nýjung i
byrjuninni (9. De2, a6, 10. 0-0-
0, Dc7. 11. g4, Rd7! o.s.frv.) og
vann! Fischer hefndi sin
grimmilega i einviginu við
Larsen, en þar varð þessi
byrjun tvisvar uppi á teningn-
um. í 3 skákinni varð fram-
haldið: 9. f4, Bd7. 10. 0-0, a6.
11. f5, Dc8? 12. fxe6, Bxe6. 13.
Rxe6, fxe6. 14. Ra4! og
Fischer vann. 1 5. skákinni
tefldi Larsen betur, en varð
að lúta i lægra haldi engu að
siður. Hún tefldist sem hér
segir: 9. 0-0, Bd7. 10. f4, Dc8.
11. f5, Rxd4. 12. Bxd4, exf5. 13.
Dd3! En nóg um það, snúum
okkur að skákinni.
9. -, a6.
10. f4, Rxd4.
Spasski lék þessum leik og
þeim næstu án umhugsunar og
fer ekki á milli mála, að þessi
leikjaröð er árangurinn af
undirbúningi sovézku sveitar-
innar.
11. Bxd4, b5.
12. a3, Bb7.
13. Dd3, a5!?
Ekki veit ég, hvort þessi sið-
asti leikur er liður i rannsókn-
um sovézkra, en hann felur i
sér peðsfórn, sem Fischer
neyðist til að þiggja. Ljóst er,
að hann má ekki leyfa b5-b4.
14. e5, dxe5.
15. fxe5, Rd7.
16. Rxb5, Rc5.
17. Bxc5, Bxc5.+
18. Khl
Fyrir peð sitt hefur Spasski
fengið opna stöðu, fulla af
möguleikum, en hann verður
að sýna fram á, að möguleik-
arnir, sem i stöðunni felast,
séu peðsins virði. Næstu leikir
hans einkennast af þeirri við-
leitni.
18. -, Dg5.
19. De2.
Fischer þurfti að verjast
máti á g2, en 19. Dg3, sem býð-
ur upp á drottningarkaup,
virðist öruggara. Með
nokkrum vel völdum leikjum
tekst Spasski nú að mynda sér
hættuleg færi á kóngsvængn-
um.
19. -, Had8.
20. Hadl
Nauðsynlegt til að verjast
innrás svarta hróksins á d2.
20. HxH.
21. Hxll, h5!
Meiningin er augljós: h5-h4-
H3 o.s.frv.
22. Rd6, Ba8
19. leikur Spasski gerði
þennan leik mögulegan.
23. Bc4.
Þessi biskup tekur ekki þátt
i átökunum, eins og sakir
standa og Fischer reynir að
gera hann virkan. Eftir atvik-
um mætti nota hann til að
stemma stigu við áhrifavaldi
svarta biskupsins á a8, en til
þess vinnst ekki timi eins og
framvinda skákarinnar ber
með sér. En Fischer á erfitt
uppdráttar gagnvart sivax-
andi sóknarmætti svarta tafls-
ins og verður brátt að láta
peðið af hendi aftur.
23. -, h4.
24. h3, Bc3.
Nú eru örlög hvita e-peðsins
ráðin. 24. - Dg3er ekki eins af-
gerandi vegna 25. Re4, Dxe5
26. Rxc5, Dxc5 27. Bd3 og hv.
hefur yfirstigiö mestu erfið-
leikana. Hins vegar gengur
ekki 25. Hd3, Bxg2 + 26. Dxg2,
Del + 27. Kh2, Dxe5 + og sv.
vinnur.
25. Dg4.
Hvitur tekur það til bragðs
að reka svörtu drottninguna af
höndum sér, en hótunin var 25.
- Bf4 ásamt 26. -, Dg3.
25. -, Dxe5.
25. - DxD 26. h3xD, h3 leiðir
til litils fyrirsv. vegna 17. Bfl.
Spasski er þeirrar skoðunar,
að staðan hafi upp á meira að
bjóða.
26. Dxh4, g5.
Spasski átti eftir u.þ.b. hálf-
tima af umhugsunartima sin-
um hér og með hliðsjón af þvi
virðist þessi leikur nokkuð
glannalegur. En leikurinn set-
ur Fischer i mikinn vanda.
27. Dg4, Bc5.
27. -, Hd8 gekk ekki vegna
28. Rxf7, HxH. 29. DxH, Kxf7.
30. Dd7 og hvitur nær jafntefli.
28. Rb5, Kg7.
Hótar 29. -, Hh8, ásamt30. -,
Hh4 o.s.frv. En Fischer finnur
beztu vörnina.
29. Rd4!, Hh8 (?)
Með hliðsjón af timaskorti
Spasskis má álita þetta ör-
uggustu leiðina, en sennilega
stóð honum til boða afgerandi
leikur. 29. -, Hd8 virðist leiða
til vinnings i öllum afbrigöum.
T.d. 30. Rxe6 + fxe6. 31. HxH,
Del + og mátar i 3. leik. Eða
30. Rf5+, Kf6 og hvitur er
glataöur. 30. c3 strandar ein-
faldleaa á 30.-, Bd6.
30. Rf3, Bxf3.
31. I)xf3, Bd6.
32. I)e3.
Þessi leikur bjargar Fischer
og staðan leysist nú upp i jafn-
tefli. Spasski stendur við betur
eftir drottningarkaupin, en
yfirburðirnir ná skammt.
32. -, DxD.
33. b2xD, Be5.
34. Hd7, Kf6.
Hvitur hótaði 35. Bxe6.
35. Kgl, Bxc3.
36. Be2
Hótar eftir atvikum Be2 - h5.
36. -, Be5.
37. -. Kfl, Hc8.
38. Bh5 . Hc7.
39. Ilxc7, Bxc7.
40. a4, Ke7.
41. Ke2, f5.
42. Kd3, Be5.
42. - e5 gekk ekki vegna 43.
g4, e4 + 44. Kd4, Bb6+
45, Ke5 með jafntefli.
43. c4, Kd6.
44. Bf7, Bg3.
45. C5 +.
Jafntefli samið. Skemmtileg
skák.
FÓ
JAFNTEFLI
Fjórða einvígisskákin:
EFTIR HÖRÐ ÁTÖK
Staðan nú 2xh-
ET-Reykjavik
Fjórða einvigisskákin hófst i
gær á tilsettum tima. Klukkan
byrjaði að ganga á Fischer,
sem hafði hvitt. Spasski var
seztur frammi fyrir svörtu
mönnunum cn andspænis
honum var auður stóll. Það
varði þó aðeins sjö minútur,
Fischer birtist, keppendurnir
heilsuðust og sjálf skákin hófst
i raun og veru með hinum
dæmigerða leik áskorandans,
c4.
Fischcr var greinilega i
bezta skapi eftir vinninginn i
3ju skákinni.þar sem hann
hafði svart. Spasski virtist
hins vegar áhyggjufullur,
e.t.v. vegna fyrsta tapsins á
móti Fischer, og það þrátt
fyrir yfirburði hvita litarins.
Skákin i gærkvöldi varð
mjög spennandi, er á leið.
Spasski fórnaði snemma peði,
en náði um lcið frumkvæðinu i
sinar hendur. Þetta leiddi til
ans og að 40 leikjum loknum
virtist skákin jafnteflisleg,
þótt staða Spasskis væri lík-
lega betri.
Loks i 45. leik sömdu þeir
Spasskí og Fischer um jafn-
tefli. Staðn er þvi 2 1/2 — 1 1/2,
Spasski i vil, að lokinni 4ðu
einvigisskakinni. Fimmta
skákin verður svo tefld á
inorgun, fimmtuda +
Klukkan er kortér yfir fjög-
ur og fólk er byrjað að tinast
inn i Laugardalshöllina. Ég
rekst fljótlega á blaðamann
frá Göteborgs-Posten, sem er
nýkominn til landsins. Hann
spyr ýmissa spurninga varð-
andi einvigið — greinilega
upptendraður af þeim áhuga á
einviginu, sem rikir hvar-
vetna, i Sviþjóð sem annars
staðar. Liklega bezta land-
kynning tslands um langan
tima.
Ég lit fram i anddyri og heyri
Guðjón Stefánsson, fram-
kvæmdastjóra St. segja:
„Skáksambandsmenn eru
bara ánægðir i dag, þótt engir
miðar séu seldir”. Svo litur
hann i kringum sig og grunar
mig augsýnilega um græsku,
þvi að hann laumast á brott.
Freysteinn Jóhannsson blaða-
fulltrúi, veit ekkert, svo að
leiðin liggur út úr Höllinni.
Við bakdyrnar biða örfáar
hræður eftir hetjunum i súld
gærdagsins. Þeim forvitnu
fjölgar jafnt og þétt, en ekkert
IV21, Spasskí í vil
bólar enn á þejm tvimenning-
um.
Ég vik mér að Sæmundi
Pálssyni, lögregluþjóni, og
spyr hann frétta. (Sæmundur
er einkavinur Fischers, færir
áskorandanum m.a. drykk yf-
ir taflinu og litur eftir öllu i
Höllinni fyrir hans hönd). Sæ-
mundur segist hafa dvalizt i
ibúð Fischers á Loftleiða-
hótelinu fram til klukkan tvö i
fyrrinótt. Fischer hafi verið
hinn hressasti eftir sigurinn og
ákveðinn að tefla áfram.
Klukkan er að verða fimm,
en ennþá sést ekki til hetj-
anna. Á minútunni fimm birt-
ist Spasski, að þessu sinni með
regnhlif.Ljósmyndarar hópast
að honum og sjónvarpsmaður
(franskur held ég) spyr hann
einhvers. Heimsmeistarinn er,
eins og fyrri daginn, þögull
sem gröfin og gengur ákveðn-
um skrefum inn um dyrnar.
Cramer hinn bandariski
birtist nú á tröppunum og
fréttamenn ráðast á hann,
eins og mannýg naut á rauða
dulu. Ég heyri Cramer segja:
„He’s on his way” og þar á
hann auðvitað við Fischer.Og
svo, fimm minútur yfir fimm.
birtist Cougar-Ford Guðna i
Kunnu, með áskorandann
innanborðs. Erlendir frétta-
menn og forvitnir islendingar
umkringja bilinn. Fischer
stigur út, hress i bragði og
skýzt inn um bakdyrnar, með
hjálp Sæmundar og annarra
lögregluþjóna.
Og þá er tekið til fótanna inn
i sal.
Spasski situr við skákborðið
og biður eftir áskorandanum.
Klukkan hefur gengið i sjö
minútur á Fischer, þegar
hann birtist. Hann sezt snögg-
lega og leikur (að sjálfsögðu)
e4. Fjórða einvigisskákin er
hafin og menn varpa öndinni.
Vart getur að lita ólikari
menn við skákborð en þá tvi-
menningana. Spasski stendur
yfirleittá fætur milli leikja og
bregður sér á bak við sviðið,
þar sem keppendurnir hafa
sitt hvort herbergið til um-
ráöa. (þess má geta, að þeir
hafa báðir kvartað yfir ónæði
„að tjaldabaki”.)Fischer situr
sem fastast á stólnum góða og
rýnir á tafliö. Þaö er eins og
hann lifi i heimi taflborðsins
og skeyti ekki um annað.
Framhald á bls. 4
Mikil sókn
1 grein, sem Björn Jónsson,
forseti ASt, ritar i blaðið
„Þjóðmál” segir hann m.a.,
að á tveim siðustu árum,
þ.e.a.s. frá og með júnisamn-
ingunum 1970, hafi verkalýðs-
samtökin verið i mikilii sókn i
kjarabaráttu sinni og náð
fram stórfelldum kauphækk-
unum og ýmsum öðrum kjara-
bótum, svo að vafasamt er að
meira hafi áður 'verið gert i
þeim efnum á jafn skömmum
tima. Björn segir:
„Frá 1. ársfjórðungil970 og til
þcssa dags, hefur útborgað
kaup vekamanna á greiðslu-
stund hækkað frá 72,2% og upp
i 83,4%, en á viku frá 61% og
upp i 66,7%. A sama tima hef-
ur vísitala framfærslu-
kostnaðar (til 1. mai sl.) hins
vegar hækkað að miklum mun
minna, eða um 26,2% og visi-
tala vöru og þjónustu um
52,1%. Kaupmáttaraukning
hefur þvf orðiö frá 40,4% til
45,3% ef miöað er viö tima-
kaup, en 27,6% til 32,1% ef
iniöaö er við vikukaup og
framfærsluvisitölu i báðum
tilvikum. Sé miðaö við visitöiu
vöru og þjónustu er kaupmátt-
ar- aukningin 34,8% tii 38,8%
fyrir klst., en 21,9% til 26,2%,
ef miöað er við vikukaup.
Naumast þarf að taka fram,
að mikill meirihluti framan-
greindra kauphækkana hefur
orðið siðari hluta þess tima-
bils, scm hér ræðir um og þá
cinknnlega i kjölfar kjara-
samninganna 4. dcs. sl. þegar
jafnframt var samið um stytt-
ingu vinnuvikunnar. lengingu
orlofs i 4 vikur og sérstakar
láglaunahækkanir."
Hvernig á við
að bregðast
Nokkru siðar i greininni
segir Björn:
„Þaðer augljós höfuöskylda
verkalýðssa m takanna að
verja og vernda hagsmuni
umbjóðcnda sinna við hver
þau ytri og innri skilyröi,sem
fyrir lienili cru. I lok þess
mikla sóknartimabils,sem nú
er á undan gengið, lilýtur það
þvi að vera meginatriði að
halda fastum það,sem áunnizt
hefur, vernda þann kaupmátt,
scm náöst hefur og tryggja
gildi þeirrar launahækkunar,
sem um hefur verið samið að
gangi I gildi I. marz nk. Eins
og nú er komið hlýtur öllum að
vera Ijósl, að þessir miklu
hagsmunir verkafólks verða
ekki varðir eða verndaöir ef sú
fióöbylgja vixlhækkana verö-
lags og krónutölu kaups með
stöðugt minnkandi gildi, á
óhindrað að ganga fyrir sig.
Fari svo, hljóta allir eða flest-
ir ávinningar siðustu 2ja ára
að drukkna i veröhækkana-
flóðinu eða veröa afmáöir i at-
vinnuleysi og fyrirséðri
gengisfellingu eins og raunin
varð 1967 og 1968.
Vandinn, sem nú er við að
fást, er fremur öðru sá að
stööva hækkun kostnaöar-
verðlags innanlands (meöan
ekki koma til auknar tekjur af
útflutningi, annað hvort vegna
magnaukningar framleiösl-
unnar eða veröhækkana) án
þess að raunlaun verkafólks
verði skcrt. Ef frávik frá þvi
verðiagsbótakerfi launa, sem
við nú búum við er nauðsyn-
iegt til að leysa þennan vanda,
ber að gaumgæfa slik frávik af
fuilu raunsæi. Þegar á silkt
yrði litið, verður iika að hafa i
huga.að takmarkanir gildandi
kcrfis eru miklar<og launþeg-
ar skaðast stórlega við hverja
hækkun verðlags og vísitölu,
þótt ekki sé tillit tekiö til þeirr-
ar hættu, sem þær eru fyrir
efnahagskerfið, atvinnulifið
og þar með launþegana sjálfa.
Afstaða verkalýðssamtak-
Framhald á bls. 10