Tíminn - 20.07.1972, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Fimmtudagur. 20. júli 1972
Fimmtudagur. 20. júli 1972
Rætt við Botvinnik um skák
• •
ER ONNUM KAFINN AÐ BUA
TIL TOLVU SEM GETUR TEFLT
Hlaðamaöurinn M. Fein-
berg átti eftirfarandi viðtal
við fyrrverandi heimsmeist-
ara i skák, Mikhail Botvinnik,
að loknu skákmóti i Odessa
fyrir skömmu.
,,Á skákferli minum hef ég
'oft átt þess kost að tefla við
skákmenn frá Odessa", sagði
Mikhail Botvinnik. A skák-
mótum á yngri árum minum
fékk ég tækifæri til aö tefla viö
Jakov Vilner. er margsinnis
var Ukrainumeistari i skák,
og við Boris Verlinsky skák-
meistara Sovétrikjanna árið
1929. Eftir styrjöldina kom
fram i Odessa frábær skák-
maður. Efim Geller. framúr-
skarandi sóknarskákmaður.”
..Af ungum skákmönnum i
Odessa vil ég fyrst og fremst
nefna Vladimir Tukmakov
stórmeistara. sem náð hefur
framúrskarandi árangri bæði
innanlands og á alþjóðamót-
um. Er hann tvimælalaust
fremstur skákmeistara i
Odessa."
Ileimsmeistarinn fyrrver-
andi hrósaöi mjög skákklúbb
verklýðssambandsins i
Odessa.
..Þaö er vel farið. að klúbb-
urinn er á vegum verklýðs-
sambandsins. þvi að verklýðs-
c sambandið er viðtækasti vett
•2 vangur vinnandi fólks i land-
% . inu." sagði hann. „Sjálfur er
35 ég félagi i ,,Trud” verklýðs-
sambandsklúbbnum, og ég
tefldi fyrst er ég var 14 ára i
skáksveit verklýðssambands-
ins, þá tefldi ég i sveit málm-
smiða i Leningrad. Klúbbur-
inn i Odessa hefur unnið mikið
og nytsamt starf.”
Mikhail Botvinnik var
spurður um framtiðarhorfur
ungra skákmanna i landinu,
er taka munu við af þeim, er
nú standa fremstir i skáklist-
inni. Hann sagði:
,,Það eru margir gáfaðir
ungir skákmenn i landi okkar.
Nægir þar að benda á, að stú-
dentaskáksveitin, sem valin
hefur verið, er að mestu skip-
uð stórmeisturum. Slik sveit
gæti jafnvel tekið þátt i Olym-
piuskákmóti með góðum
árangri. Hún er skipuð Karp-
ov, Balasjov, Tukmakof og
Vaganjan, þetta eru nöfn sem
hafa unnið sér frægð langt út
fyrirSovétrikin. En Karpov er
sá þeirra, sem sýnt hefur i
reynd frábærasta tafl-
mennsku.”
,,Enn er of snemmt að tala
um liklegustu arftaka, þvi að
einvalalið okkar i skákinni
hefur enn ekki dregið sig i hlé.
En ég held, að þess verði ekki
langt að biða, að Karpov verði
orðinn yfirburða skákmeistari
og kominn i hóp þeirra, sem
berjast um æðsta titil skák-
listarinnar. Við skulum vona,
að það verði ekkert bil milli
kynslóðanna, sérstaklega, ef
klúbbar eins og Odessaklúbb-
urinn, risa upp i landinu.”
Komið hefur verið upp skák-
kennslu i sjónvarpinu. Mun
það stuðla að aukinni út-
breiðslu skáklistarinnar?
„Sjónvarp er voldugur fjöl-
miðill. Þessi starfsemi mun
stuðla að þvi að skáklistin
vinni sér jafnvel enn auknar
vinsældir. Ég tel, að sjón-
varpsskákklúbbur ætti að
koma upp i öllum borgum þar
sem sjónvarpsstöðvar eru, þvi
að þeir stuðla betur en nokkuð
annað að þvi að gera þessa dá-
samlegu iþrótt að almenn-
ingseign. Nú á timum nær
sjónvarpiö til allra sviða
mannlegrar starfsemi svo að
það er mjög mikilvægt að
skákin nýti þau tækifæri, sem
það hefur upp á að bjóða.”
Hvaða aðferð er bezt til þess
að velja heimsmeistara?
„Núverandi kerfi er að minu
áliti hið hentugasta til þess að
velja heimsmeistara, þ.e. i
einvigi. Sé einhver skákmaður
talinn hinn sterkasti i heimi,
verður hann að færa sönnur á
það i innbyrðiskeppni við
þann, sem vinnur sér rétt til
að keppa um titilinn. Með ein-
vigisfyrirkomulaginu eru úti-
lokuð ýms aukaatriði svo sem
aðrir keppendur, sem haft
gætu áhrif á val sterkasta
keppandans.”
„Núverandi kerfi hefuri
þann ágalla, að afnuminn
hefur ‘ verið rétturinn til
endurtekins einvigis, þess
vegna hefur heimsmeistarinn
ekki tækifæri til, ef hann hefur
tapað af slysni, að endur-
heimta titilinn eftir að hafa
undirbúið sig rækilega undir
að mæta ákveðnum andstæð-
ingi.”
Hvers vegna hættirðu
keppni um heimsmeistara-
titilinn?
„Ég eyddi 25 árum æfi
minnar i baráttu um heims-
meistaratitilinn i skák. Allan
þann tima taldi ég, að ég kynni
að vera fremstur jafningja.
En aldurinn hefur sin áhrif.
Um það leyti, sem ég tapaði
fyrir Petrosjan, var ég ekki
lengur sá sterkasti. Það voru
a.m.k. nokkrir skákmeistar-
ar, sem tefldu eins vel og ég.
Og þeir voru yngri en ég. Það
var mjög eðlilegt, að láta titil-
inn af höndum við skákmeist-
ara, sem var jafnsterkur en
yngri en ég. Auk þess ákvað ég
að helga meiri tima þvi við-
fangsefni að fullkomna skák-
vél.”
Að hverju vinnurðu núna?
„Nú er ég önnum kafinn við
að búa til vél (tölvu), er getur
teflt skák. Og innan skamms
mun koma út eftir mig ný bók
um skák.”
(APN).
FISCHER VERÐUR HEIMS-
MEISTARI í MÖRG ÁR
- segir F. Brady, einn helzti skáksérfræðingur Bandaríkjanna
l>Ó—Reykjavik.
Kinn hinna mörgu útiendinga,
sem hér eru staddir vegna cinvig-
is aldarinnar, er Frank Brady frá
Berkely i Kaliforniu. Brady er
góður vinur Bobhy Fischers, og
liefur m.a. skrifað eina bók um
Fischer, og um þcssar mundir
Frank Brady
Timamynd GK
vinnur hann að annarri bók um
hann.
Við hittum Brady nú i vikunni
úti á Hótel Loftleiðum og tókum
hann tali, en Brady þekkir Fisch-
er mæta vei. Brady segir, að at-
vinna sin sé nú eingöngu að fylgj-
asl með skákeinviginu, og sendir
hann fréttir til ýmissa sjónvarps-
stöðva og blaða i Bandarikjunum.
Þegar einviginu er lokið á milli
þeirra Eischers og Spasski fer
Brady lil Skopje i Júgóslaviu, en
þar ætlar hann að fylgjast með
Olympiumótinu i skák. Þegar þvi
lýkur segist Brady fara ásamt
konu sinni, sem hann hefur meö á
iillum lerðalögum, til Moskvu,
þar sem hann mun hitta fyrrver-
andi heimsmeistara i skák.
Mikael Botvinnik, en hann vinnur
einnig að samningu bókar um
þennan lyrrverandi rússneska
hcimsmeistara.
Við spurðum Ifrady fyrst að
þvi, hvar og hvenær hann hefði
kynn/.l Fischer fyrst.
Ég kynntist honum árið 1956,
það var á skákmóti i New York,
sem ég tók þátt i. Reyndar hafði
ég séð Fischer tefla, þegar hann
var 11-12 ára, en þá kynntist ég
honum ekkert, rétt aðeins man
el'tir honum. — A þessu móti i
Ncw York varð Fischer i fimmta
sæti, og varð strax þekktur meðal
skákmanna i Bandarikjunum,
enda varð þess þá ekki langt að
biða, að hann hlyti stórmeistara-
tilil. Eftir þetta mót i New York
fór ég að hafa meiri áhuga á
Fischer, og kynni okkar urðu
'nánari, en samt er það svo, að
eftiröll þessi ár þekki ég Fischer
ekki vel, og það gerir vist enginn.
— Hver telur þú, að sé ástæðan
til alls umstangsins umhverfis
Fischer siðustu vikur. Er hann
eða var hann i rauninni óánægður
með keppnisstaðinn?
— Ég get þvi miður ekki svarað
þessari spurningu nákvæmlega.
Það vita allir, að Fischer hefur
ailtaf hatað kvikmyndavélar,
enda er maðurinn ekki kvik-
myndastjarna, heldur skákmað-
ur. Góður skákmaður er kröfu-
harður listamaöur, eins og t.d.
hljómlistamaður. Góður pianó-
leikari myndi aldrei sætta sig viö
lélegt pianó, þar af leiðandi má
segja þaö sama um góðan skák-
mann. Hann krefst beztu aðstööu,
og það gerir Fischer
afdráttarlaust.
— Telur þú, að Fischer sé
hræddur við að tefla við Spasski?
— Nei, það tel ég af og frá.
Fischer hefur búið sig undir að
sigra Spasski i 12 ár, og það hefur
hann þegar gert. Fischer hefur
búið sig undir að verða heims
meistari i skák siðan hann var 12-
13 ára. Hann hefur margsinnis
lýst þvi yfir, að hann sé bezti
skákmaður heimsins, og nú loks-
ins hefur hann fengið tækifærið,
sem han hefur beðið eftir svo
lengi.
— Telur þú, að Fischer vinni
þetta einvigi?
Fischer að hefja sinn frægðarferil aöeins 11 ára gamaii.
— Já.þaö tel ég tvimælalaust,
en þetta verður spennandi ein-
vigi, þvi Spasski leggst ekki dauð-
ur niður, þó á móti blási, jafnmik-
ill iþróttamaður og skákmaður og
hann er. Ég tel, að Fischer sé ein-
hver bezti skákmaður, sem uppi
hefur verið, og ég held, að hann
haldi heimsmeistaratitlinum i
fjölda ára. Hann er svipaður
Lasker.
— Hvernig heídur þú, að Fisch-
er verði, þegar hann er orðinn
heimsmeistari. Er ekki sá mögu-
leiki fyrir hendi að erfitt verði að
koma upp einvigum við hann?
— Þaö held ég alls ekki. Hann
mun frekar opna dyrnar fyrir
fjöldanum, en fram til þessa hafa
Rússar einir setið að heimsmeist-
aratitlinum. Fischer er ekki neitt
afsprengi skákvélar Bandarikj-
anna, en hins vegar eru rúss-
nesku skákmeistararnir af-
sprengi skákvélar fööurlands
sins. Vegna þessa held ég, að
Rússar sætti sig miklu betur við
Fischer sem heimsmeistara,
heldur en einhvern annan Banda-
rikjamann, sem hefði verið i sér-
þjálfun um langan tima. Fischer
gæti, ef svo má segja, allsstaðar
hafa skotið upp kollinum, þar sem
hann hefur séð um sina þjálfun
sjálfur.
— Að lokum Brady. Hvað finnst
þér um aðstæðurnar hér á landi?
— Ég verð að segja, að þær eru
frábærar. Sjálfur hef ég verið
dómari á fjöldanum öllum af
skákmótum i Bandarikjunum,
þannig að ég tala af reynslu. Ég
held, að það sé vart hægt að hafa
aðstöðuna betri.
TÍMINN
Galii á gjöf Njarðar,á frum-
málinu Catch 22
Mike Nichols leikstjórinn,
handrit: Buck Henry byggt á
sögu eftir Joseph Heiler.
Kvikmyndari: David Watkin,
Klippari:Sam O’Steen
Bandarisk frá 1970,
sýningarstaður: Háskólabió.
islenzkur texti.
Það er greinilegt, aö óvin-
sældir Viet-Nam6triðsinseiga
sinn þátt i, að nú loksins geta
Bandarikjamenn gert myndir
um strið eins og það raunveru-
lega er. Fyrir svo sem tuttugu
árum hefði sá maður verið
álitinn geðveikur sem hefði
reynt að búa til mynd eins og
Catch 22.
Einhvers staðar á Mið-
jarðarhafssvæðinu er banda-
risk flugstöð, þar ræður lögum
og lofum Cachart (Martin
Balsam) heimskara kvikindi
er vart hægt að finna. Hann
þrautpinir flugmennina að
fljúga hverja ferðina eftir
aðra og varpa sprengjum á
borgir, sem ekki hafa minnstu
hernaðarlega þýðingu.
Birgðastjórinn Miló (Jon
Voight) gerist umfangsmikill
svartamarkaðsbraskari og
gengur svo langt að stela fall-
hlifum flugmannanna og út-
búnaði úr sjúkrakössunum.
Gegn öllu þessu berst Yossari-
an (Alan Arkin) hetjulegri
baráttu, án nokkurs árangurs
að séð verði. Nichols notar
stundum ærsl af svipuðu tagi
og sást i myndum Marx-
bræðranna. Þó að myndin sé
ákaflega hvöss og bitur striðs-
ádeila er hún fyndin og fjörug
allt til enda. Arkin leikur skin-
andi vel Yossarian og Voight
og Balsam frábærir i sinum
hlutverkum. Ekkert er of
ótrúlegt til að geta skeð, jafn-
vel samvinna við Þjóðverja
um kaupskap verður til þess
að flugstöðin veröur fyrir loft-
árás skipulagðri af Miló.
Brjálæði, er allt heila klabbið
ekki brjálæði? Er brask Milós
og Catcharts nokkuð verra en
þeirra sem sitja öruggir
heima i Bandarikjunum og
moka saman peningum á
þjáningum annarra? Nichols
fellir réttilega engan dóm,
heldur lætur áhorfendur sjálfa
um að dæma. Sérstaklega
minnisstætt atriði er næturrölt
Yossarians um götur Neapolis
þar sem honum finnst öll spill-
ing og grimmd heimsins
samankomin og hann algjör-
lega magnvana gegn ofurefl-
inu, hann kemur þar sem fé-
lagi hans er valdur að morði
og gengur svo yfir hann að
hann hrópar „þetta kemst þú
ekki upp með”. Um leið kem-
ur lögreglan og handtekur
Yossarian fyrir brot á úti-
vistarleyfi.
Þaö úir og grúir af
hártogunum sem enda i blind-
götu i handritinu, sem annars
er gott. Kvikmyndunin er vel
gerð og þessi sparlega tónlist
mjög vel valin.
„Galli á gjöf Njarðar” er
ekkert lik MASH nema báðar
myndirnar eru ásamt
Yojimbo eftir Kurosawa og
Nobi eftir Ichikawa mögnuðu-
stu striðsádeilur sem ég hef
séð, þó að tvær fyrrnefndu
hreyki sér af ærslum og gálga-
fyndni en tvær siðarnefndu
sýni viðbjóö striðsins á e.t.v.
miskunnarlausari hátt.
Það er kannske öfugmæli að
segja að engum gæti leiðzt á
striðsádeilumynd, en það er
rétt um þessa mynd, hún er
bæði sérkennileg og áhrifa-
mikil, likicga einmitt vegna
formsins sem Nichols hefur
valið. Úrvalsmynd.
A iiiviidiiiiii eru Martin Bals-
am og Joii Voiglit i „Galli á
gjöf Njarftar” scm sýnd er i
lláskólabiói.
auðvitað þarf málningin
á þaki hdss yðar
ekki að þnla eins míkiú
og gðð skipamálning
en betra þó, að hún geri það
Rex-skipamálning er framleidd sérstaklega með tilliti til siglinga í norðurhöfum og umhverfis ísland í misjöfnum veðrum:
Vefrarstormum, stórhríðum, ísingu, rigningu og í sumarsól.
í þessum veðrum hefur Rex-skipamálningin ótvírætt sannað hið mikla slitþol sitt, og þetta getið þér með góðum árangri
hagnýtt yður á þaki húss yðar. Notið Rex-skipamálningu og þakið verður fallegra og endingin betri.
Skoðið nýja Rex-litakortið með 30 glæsilegum litum, - þér fáið hvergi meira litaúrval.
REX SKIPAMÁLNING
á skipin - á þökin